РФ Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Баш идаралығы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Баш идаралығы

Генераль штаб Баш идаралығының Ҙур эмблемаһы

Флаг ГУ ГШ
Ил

Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы

Барлыҡҡа килгән

7 май 1992

Юрисдикция

Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы көстәренең Генераль штабы

Штаб-фатир

Хорошёвский район[d], Северный административный округ[d], Мәскәү, Рәсәй

Уртаса һаны

12 000 кеше (2014)[1]

Бынан алдағы
хеҙмәт

СССР Ҡораллы көстәре Генераль штабының Баш разведка идаралығы

Етәкселек
Начальник

адмирал
Костюков Игорь Олегович

Сайт
structure.mil.ru/structure/ministry_of_defence/details.htm?id=9711@egOrganization

Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы көстәре Генераль штабының баш идаралығы (РФ Ҡораллы Көстәренең Баш идаралығы) — органы Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығы һәм Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәре хәрби разведкаһының үҙәк, тышҡы разведка органы, элекке исеме менән билдәле[2] — Баш разведка идаралығы (ГРУ).

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Генераль штабтың Баш идаралығы 2010 йылда Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы көстәре Генераль штабының баш разведка идаралығы исемен үҙгәртеү һөҙөмтәһендә[3] булдырылған. Ул СССР тарҡалғандан һуң ҡул ҡуйылғанда, 1992 йылдың 7 майында СССР Ҡораллы Көстәре ярсыҡтарын тулыһынса бүлеү тураһында халыҡ-ара килешеүгә һәм Рәсәй Федерацияһы Президентының Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы көстәрен булдырыу тураһындағы указына ҡул ҡуйылғанда барлыҡҡа килгән.

1990 йылдарҙа уҡ Баш разведка идаралығы Баш идаралыҡ тип аталыуы тураһында мәғлүмәт бар[4].

РФ Ҡораллы көстәре Генераль штабының Баш разведка идаралығына элекке СССР Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Баш разведка идаралығы структураһына ҡараған бөтә учреждениелар һәм Рәсәй территорияһындағы махсус тәғәйенләнештәге формированиелар инде.

2018 йылдың 2 ноябрендә БРИ (ГРУ) ойошторолоуҙың 100 йыллығы уңайынан президент Владимир Путин «Баш разведка идаралығы» исемен тергеҙергә тәҡдим итте. Әммә был эшләнмәне[5]. Әлеге идаралыҡ атамаһы хәҙер ГРУ тип ҡыҫҡартылмаһа ла, был абревиатура Рәсәй хәрби разведкаһын билдәләү өсөн элеккесә, шул иҫәптән сит илдәрҙә лә, файҙаланыла.

Һөнәри байрам - Хәрби разведчиктар көнө. 5 ноябрҙә билдәләнә.

Хәрби ойошмалар ҡарамағында булыуы һәм маҡсаттары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡа хәрби ойошмаларҙың (Рәсәй Оборона министрлығы һәм Рәсәй Ҡораллы көстәренең Генераль штабы) башҡарма органы һәм хәрби идара итеү органы булып тора; үҙ сиратында хәрби идара органдары, башҡа органдар һәм ведомство ҡарамағындағы ойошмалар составында башҡарма органдары бар; оборона һәм разведка өлкәһендәге функцияларҙы тормошҡа ашырыусы дәүләт учреждениеһы, милитаризацияланған формаль социаль коммерцияға ҡарамаған берәмек булып тора. Баш идаралыҡ начальнигы етәкселек итә.

Дәүләт идаралығы начальнигы Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы көстәренең Генераль штабы начальнигына һәм Рәсәй Федерацияһының оборона министрына буйһона, идаралыҡ һәм уның структуралары Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы көстәре, шул иҫәптән агентура, йыһан, радиоэлектрон һәм башҡа разведка эшмәкәрлеге алып бара.

Структураһы, һаны һәм финанслауы дәүләт серен тәшкил иткән мәғлүмәттәргә ҡарай. Әммә Баш идаралығы алдында ҡуйылған бурыстарҙан күренеүенсә, дәүләт учреждениеһының төп структура берәмектәре - разведка идаралыҡтары, атап әйткәндә, Оператив разведка идаралығы (ҡыҫҡартып әйткәндә: Разведка идаралығы - РУ).

Баш идаралыҡтың разведка эшмәкәрлегенең маҡсаты булып түбәндәгеләр тора:

  • Рәсәй Федерацияһы президентын, Рәсәй Федерацияһы Федераль йыйылышын, Рәсәй Федерацияһы хөкүмәтен, РФ оборона министрын, Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы көстәренең Генераль штабы начальнигын, Рәсәй Федерацияһы Именлек Советын сәйәси, иҡтисади, оборона, ғилми-техник һәм экологик өлкәләрҙә хәл итеү өсөн уларға кәрәкле мәғлүмәт менән тәьмин итеү;
  • Рәсәй Федерацияһы сәйәсәтен оборона һәм хәүефһеҙлек өлкәһендә уңышлы тормошҡа ашырыуға булышлыҡ итерлек шарттар менән тәьмин итеү;
  • илдең иҡтисади үҫешенә, фәнни-техник прогресына һәм Рәсәй Федерацияһы именлеген хәрби-техник тәьмин итеүгә булышлыҡ итеү.

Баш идаралыҡ структураһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Юбилей билдәһе

Баш идаралыҡ структураһы барлыҡҡа килгәндән алып бер нисә үҙгәреш кисергән. Асыҡ сығанаҡтарҙан алынған мәғлүмәттәр буйынса, Баш идаралыҡтың структураһы 13 төп идаралыҡтан һәм 8 ярҙамсы бүлек һәм идаралыҡтан тора.

Идаралыҡтары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Беренсе Идаралыҡ — Европа берлеге илдәре
  • Икенсе Идаралыҡ — Төньяҡ һәм Көньяҡ Америка, Бөйөк Британия, Австралия, Яңы Зеландия илдәре
  • Өсөнсө Идаралыҡ — Азия илдәре
  • Дүртенсе Идаралыҡ — Африка илдәре
  • Бишенсе Идаралыҡ — оператив разведка идаралығы
  • Алтынсы Идаралыҡ — Радиотехник разведка идаралығы управление (ОсНаз)
  • Етенсе Идаралыҡ — Төньяк Атлантик Килешеү Ойошмаһы
  • Һигеҙенсе Идаралыҡ — махсус тәғәйенләнеш идаралығы
  • Туғыҙынсы Идаралыҡ — хәрби технологиялар идаралығы
  • Унынсы Идаралыҡ — хәрби иҡтисад идаралығы
  • Ун беренсе Идаралыҡ — стратегик доктриналар һәм ҡоралдар идаралығы
  • Ун икенсе-бис Идаралығы — мәғлүмәти һуғыш
  • Йыһан разведкаһы идаралығы
  • Кадрҙар идаралығы
  • Оператив-техник идаралыҡ (Рәсәй Федерацияһы эштәре идаралығы)
  • Административ-техник идаралыҡ
  • Тышҡы мөнәсәбәттәр идаралығы
  • Архив бүлеге
  • Мәғлүмәт хеҙмәте

Уҡыу йорттары һәм офицерҙар әҙерләү[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Рәсәй Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Баш идаралығы урта эмблемаһы

Диверсион (СпН) идаралыҡ офицерҙарын Рязань юғары һауа-десант команда училищеһында «махсус разведка подразделениеларын файҙаланыу» һәм «махсус подразделениеларҙы файҙаланыу» һөнәрҙәре буйынса әҙерләйҙәр.

Алтынсы идаралыҡ (ОсНаз) офицерҙарын Радиоэлектроника хәрби университетында (Череповец ҡалаһы) әҙерләйҙәр.

Бынан тыш тағы бер нисә уҡыу үҙәге бар.

Күпселек идаралыҡтарҙың, шул иҫәптән агентура разведкаһының, офицерҙарын Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығының Хәрби академияһында әҙерләйҙәр. Әҙерлек өс төп факультетта бара:

  • Стратегик агентура разведкаһы факультеты;
  • Агентура-оператив разведка факультеты;
  • Оператив-тактик разведка факультеты.

Бер йәки бер нисә сит телде белгән офицерҙар, шулай уҡ билдәле бер талаптарға ярашлылар ғына ҡабул ителә. Академия ҡарамағында адъюнктура һәм Юғары академик курстар эшләй.

РФ Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Хәрби академияһында разведка кафедраһы[6], РФ Ҡораллы Көстәренең Дөйөм ғәскәри академияһында — разведка һәм сит ил армиялары кафедраһы эшләй[7].

Баш идаралыҡ структураһына шулай уҡ Мәскәүҙә урынлашҡан, 6-сы һәм 18-се Үҙәк ғилми-тикшеренеү институттары булараҡ билдәле ике ғилми-тикшеренеү институты инә[8].

Диверсия частары һәм соединениелары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Махсус тәғәйенләнешле формированиеларҙың барлыҡҡа килеүенең башында ситке (украинный) ҡарауыл казактары торған тип иҫәпләргә кәрәк. 1571 йылда батша Иван IV «Поле»ла «Станица һәм ҡарауыл хеҙмәте тураһында бояр хөкөмө»н раҫлай, унда ҡарауыл казактарына разведка-диверсия бурыстары - дошман отрядтарын (ҡырым һәм нуғай татарҙарын, «воровской» кешеләрен) асыҡлау һәм яҡындағы нығытмаларға хәбәр итеү, «тел» килтеререү, эҙенә төшкән отряд артынан йәшерен күҙәтеү, дошман дозорҙарын һәм начальниктарын юҡ итеү ҡушыла. Һаҡ казактары һау-сәләмәт, физик көскә, иҫ киткес зирәклеккә, тиҙ реакцияға эйә булған, теләһә ниндәй урында ла дошмандарҙан йәшеренә алған, ҡул һуғышы алымдарын яҡшы белгән, үҙ заманының һалҡын һәм атыу ҡоралын тейешле дәрәжәлә ҡулланған. Шул уҡ ваҡытта улар даими рәүештә үҙҙәрен яҡшы физик формала тоторға тейеш була. Улар менән айырым «баштар» һәм атамандар етәкселек иткән менән китеп барҙы. Уларға ғәҙәти городовой казактары менән сағыштырғанда күберәк аҡса түләгәндәр, ә йыш ҡына Украин разряды бояр балалары чины (кесе офицер составына тап килә) һәм ер бүлеме бирелгән. Хеҙмәт итеү барышында юғалып ҡалған йәки ватылған ҡорал, кәрәк-яраҡ, кейем, хатта ат өсөн ҡарауыл казагы өсөн ҡаҙна түләгән. Һаҡ казактарына ҡәтғи рәүештә, башлыса хеҙмәтле кешеләр тоҡомдарын, Запорожье («черкас») һәм Дон казактарын һәм православиеға күскән ляхтар (поляктар) нәҫеленән һайлап алғандар. Крепостной крәҫтиәндәрҙе һәм ҡолдарҙы (холоп) һаҡ казагы хеҙмәтенә алмағандар.

Рус армияһында тәге махсус тәғәйенләнеш частары 1916 йылдың 31 майында, Витебск янындағы Бабиничила Махсус тәғәйенләнештәге йылға флотилияһының Мина һәм Артиллерия полктары составында Махсус тәғәйенләнештәге айырым диңгеҙ бригадаһы (ОМБОН) ойошторола. Улар диңгеҙ офицерҙары менән комплектлана һәм 1918 йылдың башына тиклем Көнбайыш фронтта хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнаша, һуңынан таратыла.

Рус теоретигы һәм Махсус көстәрҙе ҡулланыу идеологияһы һәм концепцияһы авторы тип М. С. Свечниковты иҫәпләргә мөмкин, ул хәрби академиялары тыңлаусыларына, эйәреүселәренә һәм яҡлыларына байтаҡ идеяларын тапшырып өлгөрә. Идеяны практик ғәмәлгә ашырыу һәм ысынбарлыҡта тикшереү И. Г. Старинов тарафынан башланған тиергә була, Испаниялағы граждандар һуғышы ваҡытында тәүге хәрби ҡулланыу ҙа үткән.

СССР Хеҙмәтсәндәренең Ҡораллы көстәрен - Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһын ойоштороу.

Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы ҡоро ер, диңгеҙ һәм һауа көстәренә бүленә.
Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы составына шулай уҡ махсус тәғәйенләнештәге ғәскәрҙәр: Берләштерелгән Дәүләт Сәйәси идаралығы ғәскәрҙәре һәм Конвой ғәскәрҙәре инә.

— 2-се статья. СССР-ҙың Үҙәк Башҡарма Комитеты, СССР-ҙың Халыҡ Комиссарҙары Советы тарафынан раҫланған «Мотлаҡ хәрби хеҙмәт тураһында» Законының I бүлеге, 1930 йылдың 13 авгусы, № 42/253б

1950 йылдың 24 октябрендә СССР Хәрби министрының ОРГ/2/395/832 һанлы «Секретно» грифы аҫтындаДирективаһына ҡул ҡуйыла. Ул дошмандың иң тәрән тылында эшләү өсөн махсус тәғәйенләнешле подразделениелар (СпН) булдырыуға (тәрән разведка йәки махсус тәғәйенләнешле разведка) нигеҙ һалған. Шул уҡ йылдың көҙөндә барлыҡ хәрби округтарҙа һәр береһе 120-шәр кешенән торған 46 СпН ротаһы булдырылған. Һуңыраҡ СпН берләшмәләре (һәр хәрби округҡа йәки флотҡа бригада һәм үҙәк буйһоноуындағы бригада) булдырыла. Әгәр НАТО илдәре СССР-ға ҡаршы һуғыш хәрәкәттәре башлаһа, СпН частары һәм берләшмәләре бүлексәләре беренсе булып сығыш яһаясаҡ. Разведчиктар төркөмдәре команда пункттарынан һәм башҡа стратегик объекттарға яҡын барлыҡҡа килергә тейеш ине. Уларҙың бурысы - разведка алып барыу, кәрәк булһа, идара итеү пункттарын, ракета ҡулайламаларын, стратегик авиация самолёттарын, атом һыу аҫты кәмәләрен юҡ итеү, элемтәне, энергия менән тәьмин итеүҙе боҙоу, транспорт коммуникацияларын емереү, агрессор илдәрҙең хәрби һәм дәүләт идаралығында паника һәм хаос таратыу. ГРУ-ның махсус тәғәйенләнешле (СпН) частары һәм берләшмәләре подразделениелары Афған һуғышында, Тажикстанда һәм Чечен Республикаһы территорияһындағы хәрби операцияларҙа ҙур роль уйнаны[9]. СССР тарҡалғандан һуң Рәсәй Баш разведка идаралығының Генераль штабына махсус разведканың ил территорияһында урынлашҡан бөтә формированиелары ла күсә.

БДБ дәүләттәре араһында махсус разведка формированиеларын бүлеү бер төрлө схема буйынса үткәрелде: махсус тәғәйенләнешле бригадалар һәм айырым роталар дислокация урыны буйынса БДБ дәүләттәренең ҡораллы көстәре составына күсә.

Был Балтик буйында һәм Кавказ аръяғында дислокацияланған формированиеларға ғына ҡағылмай.

Балтик буйы дәүләттәре СССР Ҡораллы Көстәре формированиеларына дәғүәләрҙән баш тартты, ошоға бәйле Эстонияла урынлашҡан махсус тәғәйенләнештәге 4-се айырым бригада урында 1992 йылдың 1 октябренә тиклем таратылды[10].

Кавказ аръяғында икенсе хәл килеп тыуҙы: башланып киткән Ҡарабах һуғышы, грузин-абхаз һуғышы һәм Көньяҡ Осетия конфликты менән бәйле, Рәсәй Ҡораллы көстәре етәкселеге махсус тәғәйенләнештәге 12-се һәм 22-се айырым бригадаларҙы һәм 797-се айырым ротаны Кавказ аръяғы дәүләттәре юрисдикцияһына тапшырыуҙан баш тартты. Кавказ аръяғындағы рәсәй ғәскәрҙәре төркөмө (ГРВЗ) составындағы 797-се рота Ереванда урынлашҡан дислокация пунктында таратыла. Бригадалар Рәсәй территорияһына: 1992 йылдың 19 июленә тиклем Баҡы тирәһенән Ростов өлкәһенә, 1992 йылдың 3 сентябренә тиклем Лагодех ҡалаһынан Свердловск өлкәһенә 12-се бригадаға сығарылды[10].

Баш разведка идаралығының (ГРУ) махсус тәғәйенләнештәге ҡоро ер формированиелары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Махсус тәғәйенләнешле 2-се айырым гвардия бригадаһы - Көнбайыш хәрби округы (Псков ҡалаһы).
Махсус тәғәйенләнешле 2-се бригада СССР Ҡораллы Көстәре Генераль штабы һәм 1962 йылдың 17 сентябренән 1963 йылдың мартына тиклемге осорҙа Ленинград хәрби округы ғәскәрҙәре командующийы директивалары нигеҙендә ойошторола.
  • Махсус тәғәйенләнешле 3-сө айырым гвардия бригадаһы - Үҙәк хәрби округы. (Тольятти ҡалаһы).
1966 йылда Германиялағы Совет ғәскәрҙәре төркөмөнөң Баш командующийы директиваһы менән Вердер гарнизонында махсус тәғәйенләнештәге 26-сы айырым батальон фондында Төньяҡ ғәскәрҙәр төркөмөнөң 27-се айырым батальоны, 48-се һәм 166-сы айырым разведка батальондары кадрҙары ҡатнашлығында ойошторола.
  • Махсус тәғәйенләнешле 10-сы айырым гвардия бригадаһы - Көньяҡ хәрби округы (Молькин ҡасабаһы, Краснодар крайы).
2003 йылдың майында СКВО-ла (ЮВО) ойошторола. СССР Ҡораллы Көстәре бүленгәндә Украина ҡораллы көстәре составына бүленгән 10-сы обрспн менән бутарға ярамай. 2023 йылдың 27 мартынан «гвардейский» тигән маҡтаулы исем йөрөтә[11].
  • Махсус тәғәйенләнешле 14-се айырым гвардия бригадаһы - Көнсығыш хәрби округы (Хабаровск ҡалаһы).
1963 йылдың 1 декабрендә формалашҡан, 200-ҙән ашыу офицер, сержант һәм һалдат махсус тәғәйенләнештәге отрядтар составында Афғанстандағы хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнаша. 12 офицер, 36 сержант һәм һалдат һәләк була. 1995 йылдың ғинуарынан апреленә тиклем СпН йыйылма отряды Чечняла конституцион тәртип урынлаштырыуҙа ҡатнаша.
  • Махсус тәғәйенләнешле 16-сы айырым гвардия бригадаһы - Көнбайыш хәрби округы ( Тамбов ҡалаһы).
1963 йылдың 1 ғинуарында Мәскәү хәрби округы ойошторола. 1972 йылда бригада Мәскәү, Рязань, Владимир һәм Горький өлкәләре территорияһында янғындарҙы бөтөрөү буйынса хөкүмәт йөкләмәһен үтәй. Был заданиены үтәгәне өсөн РСФСР Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнә.
  • Махсус тәғәйенләнешле 22-се айырым гвардия бригадаһы - Көньяҡ хәрби округы (Батайск ҡалаһы һәм Степной ҡасабаһы, Ростов өлкәһе).
1976 йылдың 21 июлендә Ҡаҙаҡ ССР-ының Ҡапчағай ҡалаһында Урта Азия хәрби округы ғәскәрҙәре командующийы бойороғо менән ойошторола. 1985 йылдың мартында ул Афғанстан Республикаһының Лашкаргах ҡалаһына күсерелә һәм афған һуғышында ҡатнаша. Бөйөк Ватан һуғышынан һуң гвардейский атамаһына лайыҡ булған беренсе хәрби формирование. 1989-1992 йылдарҙа Әзербайжанда дислокацияланған. 1992 йылдың июнендә соединение Рәсәй Федерацияһы территорияһына күсерелә һәм Төньяҡ Кавказ хәрби округы ғәскәрҙәре составына индерелә. 1992 йылдың ноябренән 1994 йылдың авгусына тиклем соединениеның оператив төркөмө ғәҙәттән тыш хәл режимына булышлыҡ итеү һәм осетин-ингуш милләт-ара низағында яҡтарҙы айырыуға йәлеп ителә. 1994 йылдың 1 декабренән соединениеның оператив төркөмө Чечен территорияһындағы хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнаша
  • Махсус тәғәйенләнешле 24-се айырым гвардия бригадаһы - Үҙәк хәрби округы (Новосибирск ҡалаһы).
1977 йылдың 1 ноябрендә махсус тәғәйенләнештәге 806-сы рота нигеҙендә ойошторола[12].
  • Махсус тәғәйенләнешле 25-се айырым гвардия полкы - Көньяҡ хәрби округы (Ставрополь ҡалаһы).
2023 йылдың 27 мартынан «гвардейский» маҡтаулы исеме бирелә[11].
2023 йылдың 27 мартынан «гвардейский» тигән маҡтаулы исем йөрөтә[11].

Баш разведка идаралығының махсус тәғәйенләнешле диңгеҙ формированиелары

  • 42-се махсус тәғәйенләнешле айырым диңгеҙ разведка пункты (Русский утрауы, Джигит бухтаһы, Владивосток ҡалаһы янында, Тымыҡ океан флоты)
  • 420-се махсус тәғәйенләнешле айырым диңгеҙ разведка пункты (Зверосовхоз ҡасабаһы, Кола ҡалаһы янында, Төньяҡ флот)
  • 388-се махсус тәғәйенләнешле айырым диңгеҙ разведка пункты (Севастополь ҡалаһы, Ҡара диңгеҙ флоты в/ч 43071), шулай уҡ Ҡара диңгеҙ флотының Севастополь ҡалаһында урынлашҡан элекке 431-се диңгеҙ разведка пункты (Туапсе ҡалаһы, Ҡара диңгеҙ флоты)
  • 561-се махсус тәғәйенләнешле айырым диңгеҙ разведка пункты (Парусное ҡасабаһы, Балтийск ҡалаһы янында, Калининград өлкәһе, Балтика флоты)

Частар һәм соединениелар һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Төрлө сығанаҡтар буйынса махсус тәғәйенләнештәге частар һәм берләшмәләрҙә әлеге ваҡытта 6000-15 000 кеше хеҙмәт итә. Махсус тәғәйенләнештәге частарҙан һәм берләшмәләрҙән тыш, Баш идаралыҡ етәкселегенә 25 мең самаһы кешенән торған дөйөм ғәскәри формированиелар инә[13].

Әлеге ваҡытта РФ Ҡораллы Көстәре Баш идаралығы Генераль штабының махсус тәғәйенләнештәге 8 айырым бригадаһы һәм Баш идаралыҡтың дөйөм һаны 10 меңгә тиклем хәрби хеҙмәткәрҙән торған бер нисә диңгеҙ разведка пунктынан тора[14].

Штаб-фатиры[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Баш идаралыҡтың Гризодубова урамында урынлашҡан биналар комплексы. Мәскәү

Быға тиклем Баш идаралыҡтың штаб-фатиры Мәскәүҙә Ходын яланы районында, Хорошёв шоссеһында, 76-сы йортта, кварталда бер аҙ төптәрәк урынлашҡан булған. Дөйөм майҙаны 70 мең м² самаһы тәшкил иткән ҡоролмалар комплексынан торған штаб-фатир төҙөлөшө 2006 йылдың көҙөндә тамамланған. Уның эсендә ситуация үҙәге, команда пункты, спорт комплексы һәм йөҙөү бассейны бар. Яңы штаб-фатиры Мәскәүҙә Гризодубова урамында урынлашҡан. Төҙөлөштөң хаҡы 9,5 миллиард һум тәшкил иткән[15]. Яңы бинанан 100 метр төньяҡҡараҡ Аквариум ҡушаматлы иҫке бина урынлашҡан.

Оператив хеҙмәттең операциялары, методтары, маҡсаттары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

РФ оборона министры Сергей Шойгуның баһалауы буйынса, 2011-2015 йылдарҙа генерал-полковник Игорь Сергун етәкселегендә Рәсәй хәрби разведка системаһы һөҙөмтәле эшләне, «Рәсәй Федерацияһы хәүефһеҙлегенә яңы янауҙарҙы үҙ ваҡытында асты». Хәрби разведка 2014 йылдың февраль-мартында Ҡырымдың Рәсәйгә ҡушылыуы буйынса операцияны планлаштырыуҙа һәм тормошҡа ашырыуҙа ҡатнашты[16]. Шул уҡ йылдарҙа хәрби разведка үҙгәртеп ҡоролдо, Рәсәй президенты тарафынан башҡа дәүләттәрҙә әҙерләнгән яңы һәм йәшерен ҡорал һәм хәрби техника тураһында оператив мәғлүмәт эҙләү һәм йыйыу буйынса хәрби махсус хеҙмәт эшмәкәрлеге уңышлы һәм һөҙөмтәле тип танылды[17].

2015 йылдың йәй урталарынан алып Генштабтың Баш идаралығы коллективы менән бергә хәрби разведка Сүриәлә Рәсәй хәрби-һауа операцияһын планлаштырҙы[16][18]. 2015 йылдың ноябрендә, Financial Times һәм НАТО мәғлүмәттәренә ярашлы, Баш идаралыҡтың Генштабы етәксеһе Владимир Путиндың ҡушыуы буйынса конфиденциаль рәүештә Дамаск ҡалаһына барҙы, унда ул Сүриә лидеры Башар Асадҡа Рәсәй президентынан эске милли татыулыҡ ихтыяжынан сығып, отставкаға китеү мөмкинлеген уйлау тәҡдиме яҙылған хатты тапшырҙы[19]. Баш идаралыҡ структураларында 2015 йылдың көҙөндә Мәскәүҙә үткән «Афғанстан буйынса халыҡ-ара конференция»ла асыҡ доклад әҙерләнгән, унда үҙәк Азия төбәгендә «Ислам дәүләтенең» маҡсаттары һәм хәрби хеҙмәткә саҡырыу әүҙемлеге анализланған[20].

Рәсәй юғары етәкселегенә йыһан, радиоэлектрон һәм агентура разведкаһы мәғлүмәттәрен еткереү Баш идаралыҡтың төп функцияларының береһе булып тора[21].

Баш идаралыҡ йәшерен мәғлүмәт эҙләү өсөн мәғлүмәт алыуҙың юғары технологик кибер-методтарын ҡуллана. 2016 йылдың ғинуарында немец разведкаһындағы сығанаҡтарға һылтанма яһап, Германияның Spiegel журналы 2015 йылдың башында бундестагка хакер атакаһы Рәсәй хәрби разведкаһы менән бәйле тип раҫланы. Мәҫәлән, хакерҙар НАТО-ның башҡа илдәрендә лә шундай уҡ эш алып барған. Германияның махсус хеҙмәттәре тикшереүе мәғлүмәттәренә ярашлы, хакер атакаһын Рәсәй бюджетынан финансланыусы Sofacy һәм APT28 компьютер ватыусы төркөмдәре ойошторғаны асыҡланды[22].

Bloomberg агентлығы, Рәсәй махсус хеҙмәттәре хеҙмәткәрҙәре хатта АҠШ-тың Милли именлек агентлығы ла асыҡламаған киберкиңлектә ошондай йәшеренеп эшләү оҫталығын (маскировка) ҡуллана, тип күрһәтә. Рәсәй белгестәренең компетентлыҡ кимәле шул тиклем юғары, хатта үҙҙәре теләһә генә быны асыҡларға мөмкин, тип билдәләне Fidelis Cybersecurityкомпанияһы президенты Майк Буратовски. 2015 йылдың апрелендә Америка Ҡушма Штаттарының Рәсәйгә ҡаршы санкциялар буйынса һөйләшеүҙәре тураһында мәғлүмәт алырға маташыуҙары менән бәйле матбуғат вәкилдәре APT28 Хакер төркөмөн телгә алды. Шул уҡ йылдың майында APT28 көнбайыш банктарына киберһөжүм ойоштороуҙа ғәйепләнә. APT28 төркөмө иҫәбендә - Аҡ йорттоң компьютер селтәрҙәренә һәм Дәүләт департаментына үтеп инеү[23].

2016 йылдың ғинуарында Британия һәм Америка сығанаҡтары Рәсәй разведка структураларының (Баш идаралыҡ һәм Рәсәй Федерацияһының тышҡы разведка хеҙмәте) ағымдағы төп маҡсаттарын баҫтырып сығарҙы. Атап әйткәндә, улар Рәсәй разведчиктарының Европа партияларын һәм фондтарын Евросоюздың «сәйәси бөтөнлөгөн ҡаҡшатыу» маҡсатында йәшерен финанслауын, Европа Советы ағзалары араһында Рәсәйгә ҡаршы санкциялар, НАТО-ға евро-атлантик теләктәшлеккә кире йоғонто яһау, АҠШ-тың Европалағы антиракета оборонаһы системаларын тарҡатыу процесын бикләү һәм Рәсәйҙең энергетика монополияһы өсөн шарттар булдырыу мәсьәләләре буйынса фекер алышыуҙы үҙ эсенә ала. The Telegraph гәзите мәғлүмәттәре буйынса, Рәсәй разведкаһы каналдары аша йәшерен хеҙмәттәшлектә һәм финанслауҙа ғәйепләнгән Европаның ультрауң партиялары араһында «Йоббик» венгр милләт партияһы, Италияның «Төньяҡ лигаһы», Грецияның «Алтын Таң» партияһы, Францияның «Милли фронты» бар[24].

2016 йылдың майында Рәсәй махсус хеҙмәттәре буйынса Британия эксперты Марк Галеотти 2014-2016 йылдарҙа Рәсәйҙең тышҡы разведка структураларының, Баш идаралыҡты индереп, Көнбайышта эшмәкәрлеген тикшергән. Галеотти анализының дөйөм һығымтаһы шуға ҡайтып ҡала: Рәсәйҙең юғары етәкселегенә иерархия бюрократик ҡаршылыҡтары һәм комфортлы өмөттәр арҡаһында Көнбайыш илдәрендә Рәсәй хәрби разведчиктары йыйған мөһим мәғлүмәт һәм аналитик иҫәпләүҙәр барып етмәй. Ошо тенденциялар менән Галеотти Көнбайыштың тупланма позицияһы һәм Рәсәйҙең Ҡырымдың Рәсәйгә ҡушылыуы арҡаһында Евросоюз санкцияларының оҙайлығы буйынса яңылыш фаразын, Украинаны артабан Рәсәй йоғонтоһо аҫтында тотоп тороу мөмкинлектәрен һәм халыҡ-ара сәйәсәттең башҡа көнүҙәк проблемаларын бәйләй[25].

Ҡайһы бер киң мәғлүмәт саралары 2004 йылдың 13 февралендә «Чечен Республикаһы» (Ичкерия) лидерҙарының береһе Зелимхан Яндарбиевтың Дохала (Катар) үлтерелеүен Баш идаралыҡ опреацияһы тип иҫәпләне[26][27][28]. Сит ил эштәре министры вазифаһын башҡарыусы И.С. Иванов һуңынан Катарҙа хөкөм ителгән кешеләрҙең Рәсәй махсус хеҙмәттәренә ҡарағанлығын 2004 йылдың 26 февралендә Катар әмирлеге властарына мөрәжәғәт иткән махсус ғаризала иғлан итә. Шул уҡ йылда разведчиктар катар төрмәһенән дипломатик тырышлыҡ менән азат ителә һәм тыуған илдәренә ҡайтарыла[29].

2015 йылдың сентябрендә Сүриәлә Рәсәйҙең Хәрби операцияһы башланыу менән Баш идаралыҡ хеҙмәткәрҙәре ошо операция барышында һауа-йыһан көстәренең уңышлы эшләүен тәьмин итә[30]. Рәсәй Президенты Владимир Путин «бандиттарҙың башлыҡтарын, боевиктарҙың базаларын һәм инфраструктураһын ҡыйратыуҙа» һәм «беҙҙең авиация һәм флоттың төбәп айырым нөктәләрҙе юҡ итеүендә» хәрби разведканың ҙур ролен айырым билдәләне[31].

2017 йылға Рәсәйҙә бер хәрби разведчик та (тышҡы разведка хеҙмәтен дә индереп, бер нисә агентты - сит ил дәүләттәре граждандарын иҫәпкә алмағанда) ҡулға алынмаған йәки Рәсәйҙән ситтә тотҡонлоҡта ҡалмаған - улар бөтәһе лә ҡотҡарылған, алмаштырылған йәки һатып алынған, ошо хаҡта Рәсәй-24 телеканалына интервьюһында яҙыусы һәм махсус хеҙмәттәр тарихсыһы, Рәсәй Федерацияһының Тышҡы разведка хеҙмәте премияһы лауреаты Николай Михайлович Долгополов хәбәр итте[32].

2017 йылдың ноябрендә Польшала бер нисә йыл дауамында хәрби разведкаға эшләгән Рәсәй гражданы Станислав Шиповскийҙың 7 йылға иркенән мәхрүм ителеүе билдәле булды[33].

2017 йылда 750 хәрби разведка хеҙмәткәре Советтар Союзы Геройы һәм Рәсәй Геройы исеменә лайыҡ булған, мең кеше орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән[30].

2018 йылда АҠШ-та Рәсәй Баш идаралыҡтың бер нисә хеҙмәткәренә АҠШ Демократик партияһының Милли комитеты компьютерҙарынан һайлау алды мәғлүмәтен алып, 2016 йылғы АҠШ Президентын һайлауға йоғонто яһарға маташыуға бәйле[34], шулай уҡ хакер методтары менән ҡаршы еңел атлеттарын киң ҡулланыуҙа допингка ҡаршы агентлыҡтар һәм Спорт арбитраж суды дәүләт учреждениеһының рәсми ғәйепләүҙәр күрһәтелде[35].

Бөйөк Британия властары раҫлауынса, 2018 йылдың мартында Рәсәй хәрби разведкаһының элекке хеҙмәткәре Сергей Скрипалде ағыулау ҙа Александр Петров һәм Руслан Боширов исеме аҫтында йөрөгән Баш идаралыҡ хеҙмәткәрҙәре эше[36][37]. Ҡайһы бер киң мәғлүмәт саралары, АҠШ Финанс министрлығы һәм Сит ил эштәре буйынса Европа союзы советы Бошировты һәм Петровты Баш разведка идаралығы разведчиктары Рәсәй Геройҙары Анатолий Владимирович Чепига һәм Александр Евгеньевич Мишкин менән тиңләй[38][39][40][41].

2021 йылдың апрелендә Чехия полицияһы Александр Петровты (Мишкин) һәм Руслан Бошировты (Чепига) эҙләй. Чехия властары уларҙы 2014 йылда Чехияның көньяҡ-көнсығышында ике кешенең үлеменә килтергән боеприпастар келәтендә шартлауҙарҙы тормошҡа ашырыуға ҡатнашҡан тип иҫәпләй. Шартлатылған келәттәрҙә Украинаны ҡорал менән тәьмин итеүсе Чехия фирмаһының боеприпастары һаҡланған[42].

Санкциялар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2016, 2018 һәм 2019 йылдарҙа АҠШ һәм Евросоюз «АҠШ-та демократияны ҡаҡшатыу буйынса эшмәкәрлеге» өсөн РФ Ҡораллы Көстәре Генштабының Баш идаралығы начальнигы Игорь Костюковҡа, 2016 йылда Америка һайлауҙарына һәм «Новичок» ағыулағыс матдәләрҙе һаҡлауға, ташыуға һәм ҡулланыуға ҡыҫылышы өсөн (2018 йылдың 4 мартында Солсбериҙа Сергей һәм Юлия Скрипалды ағыулау) санкциялар индерҙе.

2016 йылдың 29 декабрендә Америка Ҡушма Штаттары Рәсәй Ҡораллы Көстәре Генераль штабы Баш идаралығына ҡарата санкциялар индерҙе.[43]

2020 йылдың июлендә Евросоюз Рәсәй Ҡораллы Көстәре Генераль штабы Баш идаралығының Махсус технологиялар баш үҙәгенә (ГЦСТ, 74455-се ғәскәри часть) ҡаршы санкциялар индерҙе. Евросоюз фекеренсә, «ГЦСТ» 2017 йылдың июнендә күҙәтелгән ҡайһы бер кибер-һөжүмдәр, шул иҫәптән «NotPetya» йәки «EternalPetya» булараҡ билдәле һөжүмдәр, һәм 2015, 2016 йылдар ҡышында Украинаның энергия системаһына атака өсөн яуаплы. Бер үк ваҡытта санкциялар 2018 йылдың апрелендә Химик ҡоралды тыйыу ойошмаһына (ОЗХО) киберһөжүмгә ҡыҫылышы өсөн РФ Ҡораллы Көстәре Генераль штабы Баш идаралығы хеҙмәткәрҙәре тип иғлан ителгән дүрт айырым кешегә ҡаршы индерелде[44].

2022 йылдың 16 декабрендә Рәсәйҙең Украинаға инеүе фонында Евросоюз, «Рәсәйҙең Украинаға ҡаршы агрессив һуғышында ҡатнашҡаны, Украинаның территориаль бөтөнлөгөнә, суверенитетына һәм бойондороҡһоҙлоғона янаған ғәмәлдәре өсөн матди йәки финанс ярҙамы буйынса яуаплы»[45] РФ Ҡораллы Көстәре Генераль штабы Баш идаралығына ҡарата санкциялар индерә.[46]

2022 йылдың 15 сентябрендә, Украинаға баҫып ингәндә «Рәсәй Украинала үҙ контроле аҫтында тотҡан райондарында даими рәүештә фильтрлау операциялары һәм көс ҡулланып депортациялау үткәрә» тигән сәбәп табып, Америка Ҡушма Штаттары санкцияларын киңәйтә. Баш идаралыҡ Рәсәйҙең фильтрлау һәм көсләп депортациялау эшмәкәрлегендә төп роль уйнай»[47].

РФ Ҡораллы Көстәре Генштабының Баш идаралығы шулай уҡ Швейцария, Канада һәм Японияның санкциялар исемлегендә[48][49]

«Совинформспутник»[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Совинформспутник» ябыҡ акционерҙар йәмғиәте, нигеҙләнеү датаһы — 1991 год. 107 кеше мәшғүл. Совинформспутник — Генштабтың Баш идаралығы ойошмаһы, уның бурысы Баш идаралыҡтың разведка спутниктары төшөргән йәшерен булмаған фотолары менән сауҙа итеү. 2000 йылдың апрелендә Америка журналистары Совинформспутник таратҡан фотолар араһында «Area 51» («Зона 51») исеме аҫтында билдәле булған йәшерен АҠШ хәрби базаһы фотоһүрәттәрен тапҡандан һуң, билдәлелек алған.

Галерея[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Баш разведка идаралығының Бәләкәй эмблемаһы (1997 йылдан)
    Баш разведка идаралығының Бәләкәй эмблемаһы
    (1997 йылдан)
  • Урта эмблема (хәрби хеҙмәткәр күкрәккә таға торған билдә)
    Урта эмблема (хәрби хеҙмәткәр күкрәккә таға торған билдә)
  • Ҙур эмблема (офицерҙар күкрәккә таға торған билдә)
    Ҙур эмблема (офицерҙар күкрәккә таға торған билдә)
  • Баш разведка идаралығының еңгә таға торған билдә (2010 йылға тиклем)
    Баш разведка идаралығының еңгә таға торған билдә (2010 йылға тиклем)
  • РФ Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Баш идаралығы. Хәрби разведчик көнө, 2013 йылдың 5 ноябре

Баш идаралыҡ начальниктары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

РФ Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Баш идаралығы начальнигы Рәсәй Федерацияһы Геройы адмирал
Костюков Игорь Олегович
РФ Ҡораллы Көстәре Генераль штабының Баш идаралығы начальнигы (2016—2018) Рәсәй Федерацияһы Геройы генерал-полковник
Коробов Игорь Валентинович

Начальник урынбаҫарҙары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ғәмәлдәге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Беренсе урынбаҫары
Урынбаҫарҙары
  • Кондрашов Вячеслав Викторович, генерал-лейтенант (2011 — бөгөнгө көн)
  • Гизунов Сергей Александрович (2015 — бөгөнгө көн)
  • Лелин Игорь Викторович, генерал-лейтенант (2014 — бөгөнгө көн)[53]

Рәсәй Оборона министрлығының Хәрби-дипломатик академияһы начальнигы һәм Махсус операциялар көстәре командующийы Рәсәй Ҡораллы көстәре Генштабының Баш идаралығы начальнигы урынбаҫары булып тора.

Элекке командирҙар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

[54]

Баш разведка идаралығы

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ↑ https://www.verfassungsschutz.de/embed/broschuere-2014-07-wirtschaftsspionage.pdf
  2. ↑ Даниил Туровский. ГРУ — это вообще что? Кого берут в шпионы? И почему их так часто раскрывают? meduza.io (14 октябрь 2018). Дата обращения: 28 март 2021. Архивировано 9 декабрь 2021 года.
  3. ↑ Как менялось название отечественной военной разведки. ТАСС (2 ноябрь 2018). Дата обращения: 23 декабрь 2021. Архивировано 23 декабрь 2021 года.
  4. ↑ Красная звезда. — 1997. — Генерал-майор В. Шипилов (некролог)
  5. ↑ Как менялось название отечественной военной разведки. Дата обращения: 23 декабрь 2021. Архивировано 23 декабрь 2021 года.
  6. ↑ Кафедра разведки. Дата обращения: 31 июль 2022. Архивировано 25 февраль 2022 года.
  7. ↑ [1](недоступная ссылка)
  8. ↑ см. Структура ГРУ 2015 йыл 20 июнь архивланған.
  9. ↑ РГ. Дата обращения: 30 август 2020. Архивировано 19 октябрь 2020 года.
  10. ↑ 10,0 10,1 Спецназ ГРУ. Том 4. Безвременье. 1989—1999 гг. — М.: НПИД «Русская панорама», 2010. — С. 34—35. — 400 с. — ISBN 978-5-93165-167-5.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Евгений Силаев. Путин присвоил почетное звание «гвардейская» трем подразделениям российской армии. Вечерняя Москва (27 март 2023). Дата обращения: 27 март 2023.
  12. ↑ Сергей Козлов. Спецназ ГРУ: Очерки истории. — М.: Русская панорама, 2009. — Т. 2. История создания: от рот к бригадам. 1950—1979 гг.. — С. 133, 178. — 424 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-93165-135-4.
  13. ↑ Ҡалып:Книга:Чуприн Вооружённые силы стран СНГ и Балтии
  14. ↑ Аргументы недели. Спецназ сольют воедино. Министерство обороны предлагает создать универсального солдата. Дата обращения: 30 август 2020. Архивировано 4 июнь 2019 года.
  15. ↑ «Дом разведчика». «Ведомости», № 211 (1738), 9 ноября 2006
  16. ↑ 16,0 16,1 Синергиев, Иван. Начальнику ГРУ хотели изменить место смерти с Подмосковья на Ливан, Коммерсантъ (8 ғинуар 2016). 8 ғинуар 2016 тикшерелгән.
  17. ↑ Сирия добавила России героев, Коммерсантъ (4 май 2016). 4 май 2016 тикшерелгән.
  18. ↑ Баранец, Виктор. Игорь Сергун. Жизнь под грифом «Секретно», Комсомольская правда (4 ғинуар 2016). 8 ғинуар 2016 тикшерелгән.
  19. ↑ Владимир Путин просил Башара Асада уйти, Инопресса (22 ғинуар 2016). 22 ғинуар 2016 тикшерелгән.
  20. ↑ Бойко А.Офицеры России прощаются с главным военным разведчиком Игорем Сергуном // Комсомольская правда. — 04.01.2016. Дата обращения: 30 ғинуар 2016. Архивировано 1 февраль 2016 года.
  21. ↑ Разведка среди своих. Кто может заменить Игоря Сергуна на посту начальника ГРУ, Коммерсантъ (13 ғинуар 2016). 2 февраль 2016 тикшерелгән.
  22. ↑ Спецслужбы ФРГ заподозрили ГРУ в организации хакерской атаки на бундестаг, Росбизнесконсалтинг (30 ғинуар 2016). 30 ғинуар 2016 тикшерелгән.
  23. ↑ Bloomberg рассказал о «втором фронте» конфликта России и НАТО, Росбизнесконсалтинг (14 октябрь 2015). 30 ғинуар 2016 тикшерелгән.
  24. ↑ Американская разведка ищет российских агентов, влияющих на ЕС, Lenta.ru (16 ғинуар 2016). 30 ғинуар 2016 тикшерелгән.(недоступная ссылка)
  25. ↑ «Власти России игнорируют данные своей внешней разведки», Gazeta.ru (16 май 2016). 16 май 2016 тикшерелгән.
  26. ↑ Ликвидация Зелимхана Яндарбиева 2014 йыл 22 февраль архивланған. // Известия, 30 декабря 2004
  27. ↑ Независимое военное обозрение, 16 апреля 2004 года. Приказ: «Ликвидировать!» Дата обращения: 30 август 2020. Архивировано 8 июнь 2020 года.
  28. ↑ Алексей Малашенко «Фактор ислама в российской внешней политике.» / «Россия в глобальной политике». Фонд исследований мировой политики. Дата обращения: 23 март 2017. Архивировано 11 апрель 2016 года.
  29. ↑ Игорь Иванов потребовал от властей Катара незамедлительно освободить трёх сотрудников российских спецслужб - МИД РФ, РИА «Новости» (26 февраль 2004). 23 март 2017 тикшерелгән.
  30. ↑ 30,0 30,1 Министр обороны России поздравил сотрудников и ветеранов Главного управления Генерального штаба с профессиональным праздником — Днём военного разведчика, Минобороны России (2 ноябрь 2017). 2 ноябрь 2017 тикшерелгән.
  31. ↑ Торжественное мероприятие по случаю 100-летия ГРУ / 2018 йыл 4 ноябрь архивланған. kremlin.ru
  32. ↑ Долгополов: Кто на самом деле передал СССР чертежи атомной бомбы. Беседа с Эвелиной Закамской, Россия 24 (14 апрель 2017). 16 апрель 2017 тикшерелгән. 2017 йыл 17 апрель архивланған.
  33. ↑ В Польше суд ужесточил наказание осужденному за шпионаж россиянину, Росбизнесконсалтинг (28 ноябрь 2017). 28 ноябрь 2017 тикшерелгән.
  34. ↑ Козачек, он же Kazak, он же blablabla1234565 12 сотрудников ГРУ обвинили во вмешательстве в американские выборы. Кто они и что сделали (по версии США), Meduza (13 июль 2018). 17 ноябрь 2017 тикшерелгән.
  35. ↑ Минюст США предъявил обвинения семерым сотрудникам ГРУ, Meduza (13 июль 2018). 17 ноябрь 2017 тикшерелгән.
  36. ↑ В отравлении Скрипалей обвинили двух офицеров ГРУ. Британская полиция рассказала, как они действовали. Meduza (5 сентябрь 2018). Дата обращения: 5 сентябрь 2018. Архивировано 6 сентябрь 2018 года.
  37. ↑ THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION. COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2019/84 of 21 January 2019 implementing Regulation (EU) 2018/1542 concerning restrictive measures against the proliferation and use of chemical weapons. Official Journal of the European Union (21 ғинуар 2019). Дата обращения: 1 февраль 2019. Архивировано 21 ғинуар 2019 года.
  38. ↑ В США заявили о внесении в санкционный список 15 сотрудников ГРУ. Газета.ru (19 декабрь 2018). Дата обращения: 19 декабрь 2018. Архивировано 19 декабрь 2018 года.
  39. ↑ США ввели санкции против агентства ФАН, Мишкина и Чепиги. РБК. Дата обращения: 19 декабрь 2018. Архивировано 19 декабрь 2018 года.
  40. ↑ Notice of Intended Removals; Ukraine-/Russia-related Designations; Cyber-related Designations. www.treasury.gov. Дата обращения: 19 декабрь 2018. Архивировано 19 декабрь 2018 года.
  41. ↑ ЕС ввел санкции против ГРУ за применение химоружия в Солсбери  (инг.) (21 January 2019). 21 ғинуар 2019 тикшерелгән.
  42. ↑ Чехия объявила о высылке 18 российских дипломатов — и о розыске предполагаемых офицеров ГРУ «Петрова» и «Боширова». Meduza (17 апрель 2021). Дата обращения: 17 апрель 2021. Архивировано 17 апрель 2021 года.
  43. ↑ Issuance of Amended Executive Order 13694; Cyber-Related Sanctions Designations.
  44. ↑ Council Implementing Regulation (EU) 2020/1125 of 30 July 2020 implementing Regulation (EU) 2019/796 concerning restrictive measures against cyber-attacks threatening the Union or its Member States (ингл.). Official Journal of the European Union. Дата обращения: 30 июль 2020.
  45. ↑ Р. И. А. Новости. Евросоюз ввел санкции против Вооружённых сил России. РИА Новости (20221216T2154). Дата обращения: 31 декабрь 2022.
  46. ↑ EUR-Lex - L:2022:322I:TOC - EN - EUR-Lex (ингл.). eur-lex.europa.eu. Дата обращения: 31 декабрь 2022.
  47. ↑ Ввод санкций в отношении российских высокопоставленных должностных лиц, оборонно-промышленной базы и нарушителей прав человека.
  48. ↑ Канада ввела санкции против Валентины Матвиенко, Татьяны Голиковой, олигарха Мордашова и "Юнармии". Настоящее Время. Дата обращения: 24 февраль 2023.
  49. ↑ Главное управление Генерального штаба ВС РФ (Главное разведывательное управление) | Война и санкции. sanctions.nazk.gov.ua. Дата обращения: 6 ғинуар 2023.
  50. ↑ Указ Президента РФ от 19.08.1992 № 913
  51. ↑ Коробов Игорь Валентинович : Министерство обороны Российской Федерации. Дата обращения: 2 март 2016. Архивировано из оригинала 6 март 2016 года.
  52. ↑ 52,0 52,1 Issuance of Amended Executive Order 13694; Cyber-Related Sanctions Designations. Дата обращения: 30 декабрь 2016. Архивировано 29 декабрь 2016 года.
  53. ↑ Ъ-Газета — Разведка среди своих. Дата обращения: 3 февраль 2016. Архивировано 6 февраль 2016 года.
  54. ↑ Состав научного совета при Совете Безопасности Российской Федерации; по состоянию на 2017 год. Дата обращения: 22 декабрь 2019. Архивировано 31 октябрь 2020 года.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

П: Портал «Война»
commons: ГРУ Викимилектә
n: ГРУ Викияңылыҡтарҙа

Ҡалып:Генеральный штаб ВС РФҠалып:Национальные службы разведки Ҡалып:Начальники ГРУ


«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=РФ_Ҡораллы_Көстәре_Генераль_штабының_Баш_идаралығы&oldid=1255022» битенән алынған