Хеди Фрид
| Хеди Фрид | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Швеция.svg){kind=small} Венгрия короллеге Румыния |
| Тыуған ваҡыттағы исеме | швед. Hédi Szmuk |
| Имя в браке | Hédi Fried |
| Тыуған көнө | 15 июнь 1924 |
| Тыуған урыны | Сигету-Мармацией[d], Maramureș County[d], Румыния короллеге |
| Вафат булған көнө | 19 ноябрь 2022[1] (98 йәш) |
| Вафат булған урыны | Стокгольм[d], Швеция[2] |
| Бер туғандары | Livia Fränkel[d] |
| Место содержания под стражей | концлагерь Освенцим[d] һәм Берген-Бельзен[d] |
| Һөнәр төрө | яҙыусы, психолог, иллюстратор |
| Уҡыу йорто | Стокгольм университеты[d] |
| Әүҙемлек урыны | Стокгольм |
| Жанр | мемуар һәм нехудожественная работа[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
| Рәсми сайт | hedifried.se |
| Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы | эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d] |
 Хеди Фрид Викимилектә | |
Фрид Хеди (швед. Hédi Fried; тыуған. 15 июнь 1924 йыл, Сигету-Мармация) — йәһүд һәм швед яҙыусыһы, психолог[3]. Холокост кисереп, Освенцимды һәм нацистарҙың Берген-Бельзен концентрацион лагеры аша үтә. Стокгольм университетының (2002) почетлы докторы.
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Хеди Фрид 1924 йылдың 15 июнендә румын ҡалаһы Сигету-Мармацияла тыуған.
Икенсе донъя һуғышы йылдарында нацист концентрацион лагерҙары Освенцим һәм Берген-Бельзен аша үтә. 1945 йылдың июлендә Ҡыҙыл тәре линияһы буйынса Швецияға килә[4]. Стокгольм университетында психология факультетын тамамлаған. Шулай уҡ, әҙәби ижад менән дә шөғөлләнә. Концентрацион лагерь тураһында яҙған бер нисә китабы Швецияла нәшер ителә.
Швед мәҙәниәтендә күренекле ҡаҙаныштары өсөн орден өсөн алтын миҙалға (Кворум Иллис) лайыҡ була.
1997 йылда Йыл европалыһы исеме бирелә.
1998 йылда әҙәби ижады өсөн бүләк ала: "Тәбиғәт һәм мәҙәниәттең мәҙәни премияһы"на (Natur & Kulturpris Kulturs) лайыҡ була.
2002 йылда Стокгольм университетының почетлы фәндәр докторы булып китә. 2015 йылда Рауль Валленберг премия ала.
2016 йылда Румыния йондоҙо ордены[5] лайыҡ була. 2017 йылда — Германия Федератив Республикаһының[6] «Ҡаҙаныштары өсөн» ордены менән бүләкләнә.
Хеди Китап Фрид[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- 1992 — av ett liv Skärvor. Auschwitz från Vägen och till (Тормош ярсыҡтары. Освенцимға һәм кирегә юл.), Natur & Kultur, ISBN 91-27-02963-8
- 1995 — tillbaka Livet (Тормош), Natur & Kultur, ISBN 91-27-05353-9
- 2002 — tredje Ett liv: i från själen meningsfull jordbävning tillvaro till (Өс тормош: тетрәнеүҙәрҙән ҡәҙимгәсә йәшәйеш), Natur & Kultur, ISBN 91-27-09280-1
- 2003 — pendel Livets. Fragment, erfarenheter, insikter (Тормош маятнигы. Фрагмент, тәжрибәһе, идеялары), Natur Lärarhandledning & Kultur, ISBN 91-27-09398-0
- 2017 — om jag Frågor Förintelsen fått (Холокост тураһында), Natur & Kultur, ISBN 978-91-27-15085-0
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ https://www.ratsit.se/19240615-Hedi_Fried_Bromma/2W19PaidFetx85QXbKBmVwJt-FWN5c5Zl41Uu1ymEs0 — Ratsit, 2006.
- ↑ https://fr.findagrave.com/memorial/248055294/hedi-fried
- ↑ Överlevande från Auschwitz: "Jag blir arg, för det händer igen". svt.se. Дата обращения: 20 июль 2015.
- ↑ I dag är jag rädd igen. Дата обращения: 20 июль 2015.
- ↑ En kväll tillägnad Minnesdagen för Förintelsens offer på Rumänska kulturinstitutet i Stockholm. Дата обращения: 14 октябрь 2017.
- ↑ Tal vid överlämnande av ”Förbundsrepubliken Tysklands Förtjänstkors I. Klass” till Hédi Fried den 1 mars 2017. Дата обращения: 14 октябрь 2017. 2017 йыл 14 октябрь архивланған.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Викимилектә Хеди Фрид темаһы буйынса медиафайлдар бар.
