Хиссиәт

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Әҫәрләнеү, М. Блай скульптураһы(1910 й. тирәһе))
Алты төп эмоция миҫалдары

Хиссиәт — кешенең эмоциональ процесы, реаль йәки абстракт объекттаҙы субъектив баһалау сағылышы. Хиссиәт аффекттар, эмоциялар һәм кәйефтән айырыла [1].

Төшөнсәнең сиктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Белгестәр «хис» төшөнсәһе менән «эмоция», «аффект», «кәйеф», «көйөнөү» һәм «тойоу» төшөнсәләре араһында айырма үткәрә.

Эмоцияларҙан һәм кәйефтәрҙән айырмалы рәүештә, «хис» төшөнсәһе объекттарға бәйле: улар дөйөм хәлгә түгел, ә кемгәлер йәки нимәгәлер ҡарата барлыҡҡа килә. «Мин ошо кешенән ҡурҡам» - был хис, ә «миңә ҡурҡыныс» - эмоция[1].

Аффекттар менән айырма ла эмоцияларҙыҡы кеүек үк. Бынан тыш аффекттарҙың, хистән айырмалы рәүештә, һәр ваҡыт тиерлек тышҡы сағылышы асыҡ күренә[1].

Көйөнөү - эмоциональ процестарҙың бары тик субъектив-психик яғы ғына, физиологик составы иҫәпкә алынмай.

Һиҙеү-тойоу - тышҡы мөхиттең үҙсәнлектәре һәм тороштарының психик сағылышы, ул туранан-тура тойғо ағзаларына тәьҫир иткәндә барлыҡҡа килә.

Этимологияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡорт теленә "хис", "хиссиәт" һүҙҙәре ғәрәп теленән ингән.Хис - ысынбарлыҡты күңел менән һиҙеү һәләте; күңелдән килгән мөнәсәбәт нигеҙендә тыуған кисереш. Хиссиәт - хистәрҙең күп төрлөлөгө [2].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1,0 1,1 1,2 Леонтьев Алексей Николаевич. Потребности, мотивы и эмоции (рус.). — Москва, 1971.
  2. Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. - 1-се том, бит— ISBN 5-200-01108-6

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Л. В. Кривых. К вопросу о типологии чувственности. М., 1984 г.


Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.