Яненко Элана Константиновна

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Яненко Элана Константиновна
Рәсем
Зат ҡатын-ҡыҙ
Гражданлыҡ  Рәсәй
 СССР
Тыуған көнө 17 ноябрь 1932({{padleft:1932|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:17|2|0}})
Тыуған урыны Краснодар, Северо-Кавказский край[d], РСФСР, СССР
Вафат булған көнө 10 апрель 2019({{padleft:2019|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:10|2|0}}) (86 йәш)
Ерләнгән урыны Востряково зыяраты[d]
Һөнәр төрө уролог
Эшмәкәрлек төрө урология[d]
Уҡыу йорто Н. И. Пирогов исемендәге Рәсәй милли тикшеренеү медицина университеты
Ғилми исеме профессор[d]
Ғилми дәрәжә медицина фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе Тальман, Израиль Моисеевич[d], Пытель, Антон Яковлевич[d] һәм Лопаткин, Николай Алексеевич[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре медаль «В память 850-летия Москвы» «Өлгөлө хеҙмәт өсөн» миҙалы СССР дәүләт премияһы Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған врачы Рәсәй Федерацияһы Президентының Почёт грамотаһы
 Яненко Элана Константиновна Викимилектә

Яненко Элана Константиновна (17 ноябрь 1932 йыл, Краснодар — 10 апрель 2019 йыл, Мәскәү[1]) — СССР һәм Рәсәй урологы, директорҙың фәнни эштәр буйынса урынбаҫары (1996—2006), Н.А. Лопаткин исемендәге Урология һәм интервенцион радиология ғилми-тикшеренеү институтының баш ғилми хеҙмәткәре. Медицина фәндәре докторы (1980), профессор (1990), СССР Дәүләт премияһы лауреаты (1984), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған табибы (1994) һәм атҡаҙанған фән эшмәкәре (2001).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Элана Константиновна Яненко 1932 йылдың 17 ноябрендә Краснодар ҡалаһында тыуған[2]. Бала сағы һәм үҫмер йылдары Абхазияла үтә[3]. Сухум ҡалаһы урта мәктәбен алтын миҙал менән тамамлай[3], Мәскәү дәүләт медицина институтының дауалау факультетына уҡырға инә [2].

Институтты тамамлағас, ире менән бергә Ленинградҡа күсенә, унда И.И. Мечников исемендәге дауахана базаһында урынлашҡан Санитар-гигиена медицина институтында эшләй башлай[3]. Профессор И.М. Тальмандың ассистенты була[3].

1958 йылда Мәскәүгә ҡайта һәм Н. И. Пирогов исемендәге 2-се Мәскәү медицина институтының урология кафедраһында эшләй башлай, башта ассистент сифатында, һуңынан доцент вазифаһында була[2]. Профессор А.Я. Пытель етәкселеге аҫтында клиник ординатурала һәм аспирантурла уҡый[2]. Ватаныбыҙҙың һаулыҡ һаҡлау өсөн мөһим булған һәм шул ваҡытта өйрәнелмәгән урология йүнәлеше — гемодиализ һәм бөйөр күсереп ултыртыуҙың башланғысында тора[2].

1967 йылда медицина фәндәре кандидаты ғилми дәрәжәгә дәғүә итеү өсөн диссретация яҡлай[4].

Профессор Н.А.Лопаткин етәкселегендә терминаль бөйөр сирле ауырыуҙар өсөн СССР-ҙа беренсе Гемодиализ үҙәген ойоштороуҙа ҡатнаша, унда мәйет бөйөрөн күсереп ултыртыу буйынса операциялар башлана[5].

1979 йылдан алып Рәсәй Һаулыҡ һаҡлау министрлығының урология ғилми-тикшеренеү институтында тәүҙә һейҙек ташы ауырыуҙары бүлеге, ә 1996—2006 йылдарҙа — ғилми эштәр буйынса директор урынбаҫары була[6]. 2006 йылдан алып урология ғилми-тикшеренеү институтының дипломдан һуң белем биреү бүлеге мөдире[5], һуңғы көндәренә тиклем ошо институттың баш ғилми хеҙмәткәре булып тора.[1][2].

1980 йылда медицина фәндәре докторы ғилми дәрәжәһенә дәғүә итеү өсөн диссертация яҡлай[7][2]. 1990 йылда уға профессор исеме бирелә[2].

500-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы, шул иҫәптән «Урология» дәреслеге авторҙарының береһе [8], 1984 йылда уның өсөн медицина һәм медицина-биология проблемалары өлкәһендә СССР-ҙың Дәүләт премияһына лайыҡ була[2][9] шулай уҡ урология һәм милли ҡулланма буйынса өс томлыҡ хеҙмәт авторы[5]. Фәнни мәктәп ойоштороп, уҡыусылар һәм эйәрсендәрен тәрбиәләй.[5]. Уның етәкселегендә 13 докторлыҡ һәм 15 кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлана[3].

Э.К. Яненко оҙаҡ йылдар Мәскәү Һаулыҡ һаҡлау департаментының баш урологы була[2].

2019 йылдың 10 апрелендә вафат була. Востряково зыяратында ерләнә[1].

Һайланма фәнни хеҙмәттәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Элана Константиновна Яненко 2001 йылда
  • Константинова О. В. Чудновская М. В. Яненко Э. К. и др. Применение окиси магния и витамина Be для метафилактики оксалатного уролитиаза // Урология и нефрология. 1987. № 6. С. 12—15.
  • Коралловидный нефрометиаз (клиника, диагностика, лечение): Методические рекомендации / М-во здравоохранения РСФСР; [Сост. Э. К. Яненко]. М., 1990.
  • Лопаткин Н. А., Яненко Э. К., Симонов В. Я., и др. Профилактика и лечение осложнений дистанционной литотрипсии // Урология и нефрология. 1991. № 3. С. 3-7.
  • Яненко Э. К., Кульга Л. Г., Борисик В. И., Сафаров P. M. Лечение мочекаменной болезни при аномалиях почек: Методические рекомендации. М., 1993.
  • Яненко Э. К., Борисик В. И., Сафаров P.M., Кульга Л. Г. Профилактика и лечение осложнений ДЛТ при коралловом нефролитиазе // Пленум Всероссийского общества урологов. Пермь, 1994. С. 255—257.
  • Лопаткин Н. А., Яненко Э. К. Мочекаменная болезнь // Русский медицинский журнал. 2000. Том 8 № 3. С. 117—120.
  • Лопаткин Н. А., Яненко Э. К., Дзеранов Н. К., Мартов А. Г. Показания к дистанционной литотрипсии и перкутанной нефролитолапаксии при коралловидном камне единственной почки // Материалы Пленума правления РОУ. Тезисы докладов. Сочи, 2003. С. 196—197.
  • Яненко Э. К., Румянцев В. Б., Сафаров P. M., Ступак Н. В. Окклюзия мочевыводящих путей основная причина развития ряда осложнений мочекаменной болезни. // Урология. 2003. № 1. С. 17-21.

Наградалары һәм ҡаҙаныштары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

СССР Дәүләт премияһы лауреаты (1984)[5],Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған табибы (1994),Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2001),«Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы (1986)[10],«Мәскәүҙең 850-йыллығы иҫтәлегенә» миҙалы (1997)[10],«Ватан һаулыҡ һаҡлау алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» миҙалы (2002)[10],Рәсәй Федерацияһы Президентының Почет грамотаһы (2014)[11].

Ағзалығы:

  • Рәсәй урологтары йәмғиәтенең почетлы ағзаһы һәм Президиум ағзаһы[5],
  • Европа урологтар йәмғиәте ағзаһы[5],
  • Рәсәй Медицина фәндәре академияһының һәм Рәсәй Федерацияһы Һаулыҡ һаҡлау министрлығының урология һәм оператив нефрология буйынса ведомство-ара ғилми советы рәйесе урынбаҫары,
  • Урология ғилми-тикшеренеү институтының диссертациялар яҡлау буйынса махсуслаштырылған Ғалимдар советы ағзаһы[5],
  • «Экспериментальная и клиническая урология» һәм «Урология» журналдарының редколлегия ағзаһы[5].

Өҫтәмә мәғлүмәттәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Видеозапись выступления Яненко Э. К. У истоков ангиографии в урологии // Инновационный Workshop в НИИ Урологии «Рентгеноэндоваскулярные методы диагностики и лечения в урологии» 20-24 октября 2014 г.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Прощание с Яненко Эланой Константиновной состоится 12 апреля в 9:30 // Урологический информационный портал. 2019. 11 апреля. 2019 йыл 10 апрель архивланған.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Яненко Элана Константиновна // Урология. 2013. № 1. С. 116—117.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Элана Константиновна Яненко: «Желаю российскому урологу стать Нобелевским лауреатом, обнаружив причину возникновения нефролитиаза» // Московский уролог. 2017. № 4. С. 19.
  4. ↑ Яненко Э. К. Третья фракция свертывания крови при злокачественных новообразованиях почек, мочевого пузыря и предстательной железы. Автореферат дисcертации на соискание ученой степени кандидата медицинских наук / 2-й Моск. мед. ин-т им. Н. И. Пирогова. — Москва: [б. и.], 1967.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 К юбилею Эланы Константиновны Яненко // Экспериментальная и клиническая урология. 2012. № 4. С. 99.
  6. ↑ Яненко Э. К. НИИ Урологии МЗ РФ — традиции и новаторство // Больница. 2001. № 10-11. С. 4—5.
  7. ↑ Яненко Э. К. Коралловидный нефролитиаз: Автореф. дисс. на соиск. уч. степени д-ра мед. наук. М., 1980, 22 с.
  8. ↑ Урология / [В. Г. Горюнов, А. Ф. Даренков, А. П. Ерохин и др.]; Под ред. Н. А. Лопаткина. 2-е изд., перераб. и доп. М.: Медицина, 1982.
  9. ↑ Большая медицинская энциклопедия. Дополнительные материалы. Т. 29
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Яненко Элана Константиновна на uroline.ru(недоступная ссылка)
  11. ↑ Итоговая Коллегия Министерства здравоохранения России 2021 йыл 15 ноябрь архивланған.
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Яненко_Элана_Константиновна&oldid=1265883» битенән алынған