Македония денары битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Валюта
 |Название              = <!-- Наименование валюты; не заполняется, если заполнено поле «ОКВ-ru» -->
 |Оригинальное название = Денар
 |Код языка             = mk
 |ОКВ-ru                = Денар
 |ISO-en                = Denar
 |ISO-fr                = Denar
 |Изображение           = 2 denari.jpg
 |Изображение2          =
 |Общая подпись         = <!-- Общая подпись к двум изображениям, если нет необходимости подписывать их по-отдельности -->
 |Подпись               = 2 денара 2001
 |Подпись2              = 10 денар 2003
 |Ширина                = <!-- Ширина шаблона; по умолчанию 350px, но не меньше суммарной ширины изображений; вводится без указания единиц измерения -->
 |Ширина изображения    = <!-- Ширина первого изображения; по умолчанию — 300px (при двух изображениях — 150px); вводится без указания единиц измерения -->
 |Ширина изображения2   = <!-- Ширина второго изображения; по умолчанию 150px; вводится без указания единиц измерения -->
 |ISO                   = MKD
 |ISO цифровой          = 807
 |ISO2                  = <!-- Второй буквенный код ISO 4217; не выводится (включён для совместимости с шаблоном "Валюта историческая" -->
 |ISO цифровой2         = <!-- Второй цифровой код ISO 4217; не выводится (включён для совместимости с шаблоном "Валюта историческая" -->
 |ISO3                  = <!-- Третий буквенный код ISO 4217; не выводится (включён для совместимости с шаблоном "Валюта историческая" -->
 |ISO цифровой3         = <!-- Третий цифровой код ISO 4217; не выводится (включён для совместимости с шаблоном "Валюта историческая" -->
 |Эмитент               = {{Флагификация|Македония}}
 |Оф_пользователи       = <!-- Государства (кроме эмитента), где валюта является законным средством платежа по соглашению с эмитентом -->
 |Неоф_пользователи     = <!-- Государства (кроме эмитента), где валюта является законным средством платежа без соглашения с эмитентом -->
 |Состоит1              = [[Македония денийы|Дени]]
 |Соотношение1          = 100
 |Состоит2              = <!-- Вторая дробная единица (например, пенни) -->
 |Соотношение2          = <!-- Соотношение с ней -->
 |Состоит3              = <!-- Третья дробная единица (например, фартинг) -->
 |Соотношение3          = <!-- Соотношение с ней -->
 |Состоит4              = <!-- Четвёртая дробная единица (например, майт) -->
 |Соотношение7          = <!-- Соотношение с ней -->
 |Кратная1              = <!-- Первая кратная единица (например, крона) -->
 |Соотношение4          = <!-- Соотношение с ней -->
 |Кратная2              = <!-- Вторая кратная единица (например, гинея) -->
 |Соотношение5          = <!-- Соотношение с ней -->
 |Кратная3              = <!-- Третья кратная единица (например, соверен) -->
 |Соотношение6          = <!-- Соотношение с ней -->
 |Параллельная1         = <!-- Первая параллельная денежная единица -->
 |Параллельная2         = <!-- Вторая параллельная денежная единица -->
 |Параллельная3         = <!-- Третья параллельная денежная единица -->
 |Символ                = <!-- Символ валюты -->
 |Аббревиатура          = {{Знак валюты|MKD|all|sep=&nbsp;•}}
 |Обозначение           = <!-- Обозначение валюты, используемое при выводе валютных курсов -->
 |Монеты                = 1, 2, 5, 10 һәм 50 денар
 |Банкноты              = 10, 50, 100, 200, 500, 1000, 2000 һәм 5000 денар
 |Введена               = {{date|26|04|1992}}
 |Введена-конец         = <!-- Дата (год) объявления валюты единственным законным средством платежа -->
 |Заменила              = Югославия динары (YUN)
 |Хроника               = <!-- Перечень разновидностей валюты -->
 |Центробанк            = Македония Республикаһының Халыҡ банкы
 |Центробанк_сайт       = www.nbrm.mk
 |Печатает              = [[Thomas De La Rue]]
 |Печатает_сайт         = www.delarue.com
 |Монетный_двор         = <!-- Организация, чеканящая монеты-->
 |Монетный_двор_сайт    = <!-- Сайт организации, чеканящей монеты (без http://) -->
 |Монетный_двор2        = <!-- Вторая организация, чеканящая монеты -->
 |Монетный_двор_сайт2   = <!-- Сайт второй организации, чеканящей монеты (без http://) -->
 |Викисклад             = Category:Money of the Republic of Macedonia
 |ГруппаСносок          = <!-- Группа для сносок, которые можно размещать непосредственно внутри шаблона -->
}}
'''Денары''' ({{Lang-mk|македонски денар}}) — [[Төньяҡ Македония]]ның милли [[Валюта|валютаһы]], атамаһы боронғо римса денарий һүҙенән алынған. 

Денар формаль йәһәттән 100 дениға тигеҙ, ләкин 2013 йылдан дени тәңкәләре түләү сараһы сифатында ҡулланылмай. 2000 йылдың 25 декабренән 2006 йылға тиклем Бөтә Рәсәй валюта классификаторында динар тип атала.

== Тарихы ==
Әйләнешкә [[1992 йыл|1992 йылдың]] [[26 апрель|26 апрелендә]] индерелә,  ул мәлдә югослав динарына тиң була. [[1993 йыл|1993 йылдың]] 5 майында 100 иҫке денарға 1 яңы денар нисбәтендә деноминациялана. Әйләнештә — 1, 2, 5, 10 һәм 50 денарлыҡ тәңкәләр;  10, 50, 100, 500, 1000 һәм 5000 денарлыҡ банкноталар йөрөй. 2016 йылда 200 һәм 2000 денар номиналлы банкноталар индерелә<ref>[http://www.banknotenews.com/files/296bd2df4d57ba706def12a79b045372-4089.php Banknote News — Macedonia new 200- and 2,000-denar notes (B215, B216) confirmed] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170203225145/http://www.banknotenews.com/files/296bd2df4d57ba706def12a79b045372-4089.php |date=2017-02-03 }}{{ref-en}}</ref>.

== Тәңкәләр ==
Тәңкәләрҙең аверсында — ҡояштың 16 нурлы стилләштерелгән һүрәте ерлегендә номинал. Реверсында — сите буйлап дәүләттең атамаһы һәм сығарылыш йылы яҙылған, уртаһына тейешле һүрәте төшөрөлгән. Бөтә тәңкәләрҙең ҡыры шыма.
{| class="wikitable" style="font-size: 90%; margin-bottom: 10px;"
!Һүрәтләнеше
!Номиналы
!Сығарылыш йылы
!Тасуирлама
|-
|<center>[http://www.omnicoin.com/coin/891217]</center>
|<center><big>50 дени</big></center>
|<center>1993</center>
|'''Материалы''': [[Баҡыр|Cu]]/[[Цинк|Zn]]/Ni 80:17:3. '''Диаметры''' 21,5 мм. '''Массаһы''' 4,05 г. '''Әйләнештә'''  1993 йылдың 10 майынан 2012 йылдың 31 декабренә тиклем.<br />
'''Реверс:''' күл сарлағы ({{lang-lat|Larus ridibundus}}).
|-
|<center>[http://www.omnicoin.com/coin/891218]</center>
|<center><big>1 денар</big></center>
|<center>1993 1997<br />
2001 2006 2008</center>
|'''Материалы''': Cu/Zn/Ni 80:17:3. '''Диаметры''' 23,8 мм. '''Массаһы''' 5,10 г. '''Әйләнештә''' 1993 йылдың 10 майынан.<br />
'''Реверс:''' шарпланин овчаркаһы.
|-
|<center>[[File:2 denari.jpg|200px]]</center>
|<center><big>2 денар</big></center>
|<center>1993 2001<br />
2006 2008</center>
|'''Материалы''': Cu/Zn/Ni 80:17:3. '''Диаметры''' 25,5 мм. '''Массаһы''' 6,20 г. '''Әйләнештә''' 1993 йылдың 10 майынан.<br />
'''Реверс:''' охрид бағрыһы ({{lang-lat|Salmo letnica}}).
|-
|<center>[[File:5 denari, Macedonia (2006).jpg|200px]]</center>
|<center><big>5 денар</big></center>
|<center>1993 2001<br />
2006 2008</center>
|'''Материалы''': Cu/Zn/Ni 80:17:3. '''Диаметры''' 27,5 мм. '''Массаһы''' 7,20 г. '''Әйләнештә''' 1993 йылдың 10 майынан.<br />
'''Реверс:''' [[Һеләүһен|һеләүһен]] ({{lang-lat|Lynx lynx}}).
|-
|<center>[http://www.omnicoin.com/coin/1006821]</center>
|<center><big>10 денар</big></center>
|<center>2008</center>
|'''Материалы''': Cu/Zn/Ni 70:18:12. '''Диаметры''' 24,5 мм. '''Массаһы''' 6,60 г. '''Әйләнештә''' 2008 йылдың 15 ноябренән.<br />
'''Реверс:''' Стоби ҡалаһы (Градско общинаһы) сиркәүенең иҙәнендәге мозаиканан тауис, V—VI быуаттар.
|-
|<center>[http://www.omnicoin.com/coin/1006822]</center>
|<center><big>50 денар</big></center>
|<center>2008</center>
|'''Материалы''': Cu/Zn/Ni 62:20:18. '''Диаметры''' 26,5 мм. '''Массаһы''' 7,70 г. '''Әйләнештә''' 2008 йылдың 15 ноябренән.<br />
'''Реверс:''' Курбиноволағы изге Георгий сиркәүендәге фресканан архангел Гавриил һүрәте
|}

== Банкноталар ==
{| class="wikitable" style="font-size: 90%; margin-bottom: 10px;"
!Һүрәтләнеше
!Номиналы
!Үлсәмдәре (мм)
!Тасуирлама
|-
| 
|<center><big>10 денар</big></center>
|<center>140×70</center>
|'''Алғы яғы''': [[Охрид|Охридтан]] алиһә Изида һыны, б. э. т. III быуат;  Беранци (Битола общинаһы) ауылынан алҡа, б. э. т. IV быуат.<br>
'''Артҡы яғы''': Стоби ҡалаһындағы (Градско общинаһы) сиркәүҙең иҙәндәге мозаикаһынан фрагмент, V—VI быуаттар.<br>
'''Сығарылыш йылдары''': 1996, 1997, 2001, 2003, 2005, 2006, 2007, 2008, 2011
|-
| 
|<center><big>50 денар</big></center>
|<center>143×70</center>
|'''Алғы яғы''': Нерезиҙағы изге Пантелеймон сиркәүенең биҙәү аркаһы ерлегендә император Анастасий I-нең фоллисы<br>
'''Артҡы яғы''': Курбиноволағы изге Гавриил сиркәүе фрескаһынан архангел Гавриил <br>
'''Сығарылыш йылдары''': 1996, 1997, 2001, 2003, 2007
|-
| 
|<center><big>100 денар</big></center>
|<center>146×70</center>
|'''Алғы яғы''': Дебар ҡалаһындағы албан йортоноң балсыҡ биҙәге <br>
'''Артҡы яғы''': [[Скопье]] күренеше менән 1594 йылғы гравюра <br>
'''Сығарылыш йылдары''': 1996, 1997, 2000, 2002, 2004, 2005, 2007, 2008, 2009, 2013
|-
| 
|<center><big>200 денар</big></center>
|<center>144×68</center>
|'''Алғы яғы''': Виницанан балсыҡ икона<br>
'''Артҡы яғы''': Тетоволағы Сәскәле мәсеттең һәм Битолалағы Исхаҡ бей мәсетенең биҙәктәре <br>
'''Сығарылыш йылы''': 2016
|-
| 
|<center><big>500 денар</big></center>
|<center>149×70</center>
|'''Алғы яғы''': Требеништа некрополенән алтын ерләү битлеге, б. э. т. VI быуат; Охридтан алҡа, б. э. т. III—II быуат<br>
'''Артҡы яғы''': мәк<br>
'''Сығарылыш йылдары''': 1996, 2003, 2009, 2014
|-
| 
|<center><big>1000 денар</big></center>
|<center>152×70</center>
|'''Алғы яғы''': Охридтағы изге Врачи-Мали сиркәүенең Алла Әсәһе иконаһы <br>
'''Артҡы яғы''': Орхидтағы изге София сиркәүе галереяһы <br>
'''Сығарылыш йылдары''': 1996, 2003, 2009, 2013
|-
| 
|<center><big>2000 денар</big></center>
|<center>152×70</center>
|'''Алғы яғы''': Прилептан туй күлдәгендәге ҡатын<br>
'''Артҡы яғы''': XVI быуатҡа ҡараған алтын ялатылған һауыт биҙәктәре<br>
'''Сығарылыш йылы''': 2016
|-
| 
|<center><big>5000 денар</big></center>
|<center>155×70</center>
|'''Алғы яғы''': Тетовонан Менаданың бронза һыны, б. э. т. VI быуат<br>
'''Артҡы яғы''': Битола мозаикаһы фрагменты, б. э. т. V—VI быуаттар<br>
'''Сығарылыш йылы''': 1996
|}

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания}}
[[Категория:Әйләнештәге аҡсалар]]