Мәүлә Ҡолой битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Яҙыусы
 |Исеме                = Мәүлә Ҡолой
 |Оригинальное Исеме    = 
 |Рәсеме          =
 | Киңлек             =
 | Рәсем аңлатмаһы =
 |Тыуған урыны      = билдәһеҙ
 |Вафат булған урыны         = билдәһеҙ
 |Эшмәкәрлек төрө    = шағир
 |Әүҙемлек йылдары      = XVII быуат
 |Әҫәрҙәренең телдәре    = [[Төрки (тел)|иҫке төрки]]
 | Наградалары              = 
}}
'''Мәүлә Ҡолой''' (ысын исеме — ''Муллағол''<ref>{{книга| автор = [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хусаинов Г. Б.]]| заглавие = Кулуй Мавля.// Башкортостан: краткая энциклопедия| ссылка = | ответственный = | место = Уфа| издательство  = Башкирская энциклопедия| год = 1996| том = | страниц = 672| страницы = 356| isbn = 5-88185-001-7| ref = }}</ref>) — төрки суфый шағиры. [[Әхмәт Йәсәүи]], [[Сөләймән Баҡырғани]] артынан эйәреүсе.

== Биографияһы ==
Шағирҙың тормошо тураһында бер ниндәйҙә документаль мәғлүмәттәр һаҡланып ҡалмаған. XVII быуаттың икенсе яртыһына ҡараған [[хикмәт]]тәрендә — суфый-фәлсәфәүи шиғырҙарында шағирҙың тормош юлы хаҡында бер ни тиклем мәғлүмәт табырға мөмкин<ref name="История башкирского народа">{{книга|автор = Надергулов М. Х., Идельбаев М. Х.|заглавие = Башкирская литература в XVI—XVIII вв.// История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. [[Ҡолшәрипов Марат Мәхмүт улы|М. М. Кульшарипов]]; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН|ссылка= |ответственный =|место = Уфа|издательство = Гилем|год = 2011|том = III|страниц = 476|страницы = 422|isbn = 978-5-7501-1301-9|ref =}}</ref>. Шунлыҡтан уның тормош юлы тураһында төрлө фараздар барлыҡҡа килә.

Ҡайһы бер авторҙар Мәүлә Ҡолой Шишмә йылғаһы буйында йәшәгәнлеген уның шиғырҙарының береһе менән дәллиләйҙәр. Һуңыраҡ шағир Иҫке Иштерәк ауылына күскән тип фараз итәләр.

== Ижады ==
Беҙҙең замандарға тиклем Мәүлә Ҡолойҙың 75 шиғыры килеп еткән<ref name="История башкирского народа"/>. Шағирҙың әҫәрҙәре башҡорттар араһында киң таралған.

Шағирҙың ижади мираҫы тик ХХ быуаттың 20-се йылдарында ғына өйрәнелә башлай. 1925 йылда башҡорт яҙыусыһы [[Фазыл Туйкин]] үҙенең тыуған ауылында — Зәй-Ҡаратай ауылында Мәүлә Ҡолойҙың ҡулъяҙмаһын<ref>Ҡулъяҙма Татарстан Республикаһы Фәндәр Академияһының Тел, әҙәбиәт һәм сәнғәт институтында һаҡлана.</ref> таба һәм ваҡытлы матбуғатта бының тураһында хәбәр итә<ref>{{книга| автор = | заглавие = Мавля Кулуй.// История литературы Урала. Конец XIV—XVIII вв./ Гл. ред. В. В. Блажес, Е. К. Созина| ссылка = | ответственный = | место = М.| издательство = Языки славянской культуры | год = 2012| том = | страниц = 608| страницы = 111—112| isbn = 978-5-9551-0602-1| ref = }}</ref>. Ғабдрахман Сәғди был ҡулъяҙма менән яҡындан таныша, һәм 1927 йылда 440 бәйеттән торған шиғырын баҫтырып сығара. Шағирҙың барлығы биш әҫәрҙәр исемлеге — [[Башҡорт АССР-ы]]нда, [[Силәбе өлкәһе]]ндә, [[Санкт-Петербург]]та һәм [[Татар АССР-ы]]нда табыла. 1974 йылда археографик экспедициялар барышында [[Башҡортостан]]дың [[Баҡалы районы]] [[Камай]] ауылында Мәүлә Ҡолойҙың шиғырҙары менән ҡулъяҙманы табалар<ref>Ҡулъяҙма Тарих, тел һәм әҙәбиәт иститутының Ғ. Б. Хөсәйенов исемендәге ғәрәп графикалы ҡулъяҙмалар һәм иҫке баҫма китаптар фондында һаҡлана.</ref>.

Мәүлә Ҡолойҙың хикмәттәрендә [[суфыйсылыҡ]] идеялары аша донъяуи мотивтар ҙа сағыла. Ул хеҙмәт кешеләрен данлай, донъяның етешһеҙлеге, ғүмер итеүҙең әһәмиәте һәм кешеләрҙең үҙ-ара (ғаилә, балалар, дуҫтар, дошмандар араһында) мөнәсәбәттәре хаҡында уйлана<ref>{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/8674-m-l-oloj|автор=[[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хөсәйенов Ғ. Б.]]}}</ref>.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* Башҡорт әҙәбиәте антологияһы. 1-се т. Өфө, 1999.
* {{книга| автор = | заглавие = Мавля Кулуй.// История литературы Урала. Конец XIV—XVIII вв./ Гл. ред. В. В. Блажес, Е. К. Созина| ссылка = | ответственный = | место = М.| издательство = Языки славянской культуры | год = 2012| том = | страниц = 608| страницы = 111—112| isbn = 978-5-9551-0602-1| ref = }}
* {{книга| автор = | заглавие = Мәүлә Ҡолой.// Башҡорт әҙәбиәте тарихы. 6 томда.| ссылка = | ответственный = | место = Өфө| издательство  = Китап| год = 1990| том = 1| страниц = | страницы = 450—458| isbn = | ref = }}
* ''[[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хусаинов Г. Б.]]'' Новонайденные рукописные хикметы Мавли Кулуя. //Письменные памятники Башкирии. Уфа, 1982.
* {{книга| автор = Хусаинов Г. Б.| заглавие = Башкирская литература XI—XVIII вв.: Учебн. пособ. для вузов.| ссылка = | ответственный = | место = Уфа| издательство  = Гилем| год = 1996| том = | страниц = 193| страницы = 450—458| isbn = 5-7501-0020-0| ref = }}
* {{статья|автор= Шәрәфетдинова Л. Р.|заглавие= Башҡорт шиғриәтендә суфыйсылыҡ сығанаҡтары|ссылка=|язык= |издание= [[Ағиҙел (журнал)|Ағиҙел]]|тип= журнал|год= 2007|том= |номер= 5|страницы= 98—114|doi= |issn=}}

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/8674-m-l-oloj|автор=[[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хөсәйенов Ғ. Б.]]}}
* {{книга| автор = [[Хөсәйенов Ғайса Батыргәрәй улы|Хусаинов Г. Б.]]| заглавие = Кулуй Мавля.// Башкортостан: краткая энциклопедия| ссылка = | ответственный = | место = Уфа| издательство  = Башкирская энциклопедия| год = 1996| том = | страниц = 672| страницы = 356| isbn = 5-88185-001-7| ref = }}

[[Категория:Башҡорт шағирҙары]]
[[Категория:XVII быуат шағирҙары]]