Приштина битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{НП
 |статус                  = ҡала
 |русское название        = Приштина
 |оригинальное название   = {{lang-sr|Приштина}}, {{lang-sq|Prishtinë}}
 |изображение             = Prishtina Collage.jpg
 |подчинение              = 
 |страна                  = Косоволағы тораҡ пункт
 |странакарта             = Сербия
 |странацвет              = Косово
 |регионкарта             = Косово һәм Метохия<!-- редирект на позкарту Республики Косово-->
 |герб                    = Prishtina-Stema.PNG
 |флаг                    = 
 |описание герба          = 
 |описание флага          = 
 |ширина герба            = 120px
 |ширина флага            = 
  |lat_dir =N |lat_deg =42 |lat_min =40 |lat_sec = 00
 |lon_dir =E |lon_deg =21 |lon_min =10 |lon_sec = 00
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |вид административной единицы = автономиялы край<ref name="SerbAdm">Сербияның административ бүленешенә ярашлы</ref>
 |административная единица = Косово һәм Метохия автономиялы крайы<ref name="SerbAdm" />
 |вид региона             = 
 |регион                  = 
 |регион в таблице        = 
 |отображаемый регион     = 
 |вид района              = Округ
 |район                   = 
 |район в таблице         = 
 |отображаемый район      = Приштина округы<ref name="KosAdm">согласно Косово Республикаһының административ-территориаль бүленеше буйынса </ref>/Косово округы<ref name="SerbAdm" />
 |вид округа общины       = 
 |округ общины            =
 |округ общины в таблице  =
 |вид общины              = Косово Республикаһының административ-территориаль бүленеше{{!}}Община
 |община                  = 
 |община в таблице        = 
 |внутреннее деление      = 
 |вид главы               = 
 |глава                   = 
 |дата основания          = 
 |первое упоминание       = 
 |прежние имена           = 
 |статус с                = 
 |площадь                 = 572
 |вид высоты              = 
 |высота центра НП        = 652
 |климат                  = 
 |официальный язык        = 
  |население              = ~200 000
  |год переписи           = 
  |плотность              = 
  |агломерация            = 
  |национальный состав    = албандар
  |конфессиональный состав= 
  |этнохороним            = 
 |часовой пояс            = +1
 |DST                     = бар
 |телефонный код          = (+381) 038
 |почтовый индекс         = 10000
 |почтовые индексы        = 
 |автомобильный код       = 
 |вид идентификатора      = 
 |цифровой идентификатор  = 
 |категория в Commons     = 
 |сайт                    = https://kk.rks-gov.net/prishtina/
 |язык сайта              = sr
 |язык сайта 2            = sq
 |язык сайта 3            = en
}}
'''При́штина''' ({{lang-sq|Prishtinë, Prishtina}} {{IPA|[pˈɾiʃtiːna]}}, {{lang-sr|Приштина/Priština}}) — Балҡан ярымутрауындағы ҡала, [[2008 йыл|2008 йылдан]] — өлөшләтә танылған [[Косово Республикаһы|Косово Республикаһының]] баш ҡалаһы. Халҡы — 198 000 кеше, башлыса [[албандар]]<ref>[http://esk.rks-gov.net/rekos2011/repository/docs/REKOS%20LEAFLET%20ALB%20FINAL.pdf Результаты переписи населения 2011 года]</ref>.

[[Сербия]] һәм Косовоның бойондороҡһоҙлоғон танымаған дәүләттәр күҙлегенән Приштина — Косово һәм Метохия автономиялы крайының баш ҡалаһы.

== Тарихы ==
Беҙҙең эраның II быуатында Ульпиана тигән Рим колонияһы нигеҙләнә, VI быуатта атамаһы колонияны ҡабат төҙөгән император Юстиниан хөрмәтенә Юстиниана Икенсе тип үҙгәртелә. VI—VII быуаттар сигендә Балҡан ярымутрауы славяндар тарафынан колониялаштырылған саҡта емертелә.

Приштина тәүләп — 892 йылғы, ә хәҙерге атамаһы менән 1342 йылғы сығанаҡтарҙателгә алынған. Приштина урта быуат серб дәүләте үҙәктәренең береһе була һәм король Стефан Урош II Милутиндың (1282—1321) резиденцияһы булып хеҙмәт итә. Ҡаланан төньяҡ-көнбайыштараҡ 1389 йылда Косово яланындағы алыш була. 1459 йылда серб баш ҡалаһы Смедерево [[Ғосман империяһы]] тарафынан баҫып алына һәм төрөктәр хакимлығы аҫтында ҡала.

[[1912 йыл]]да, Беренсе Балҡан һуғышы ваҡытында, ҡаланы [[сербтар]] буйһондора. [[Беренсе донъя һуғышы]] барғанда ҡаланы [[Австро-Венгрия|австрий]] ғәскәрҙәре оккупациялай ([[1915 йыл|1915]]—[[1918 йыл|1918]]), шунан һуң ул ҡабат Сербияға ҡайтарыла.

[[Икенсе донъя һуғышы]] барғанда Приштина [[Италия|итальян]] идаралығына тапшырыла. [[1943 йыл]]да [[Немецтар|немецтар]] ҡаланы оккупациялай. [[1944 йыл|1944 йылдың]] 21 октябрендә Югославия Халыҡ-азатлыҡ армияһы тарафынан азат ителгәс, ҡала Югославия Совет Федератив Республикаһы составына Сербия Республикаһының бер өлөшө итеп индерелә. 1946 йылдан — Косово-Метохия автономиялы өлкәһенең, 1963 йылдан — крайының административ үҙәге була. Коммунистик хөкүмәттең декреты буйынса, Приштина [[1974 йыл]]да яңы ойошторолған Косово социалистик автономиялы провинцияһының баш ҡалаһы статусын ала.

[[1999 йыл|1999 йылдың]] башында, [[Косово Республикаһы|Косоволағы]] низағ көсәйгән саҡта, ҡала ҙур зыян күрә. Бөтә сербтар ҙа тиерлек һәм башҡа албан булмағандар ҡаланан ҡаса йә ҡыуыла. 1999 йылдың 12 июненән 2003 йылға тиклем ҡаланың аэропорты Рәсәй ғәскәрҙәре контроле аҫтында тотола.

[[2008 йыл]]дан Приштина өлөшләтә танылған [[Косово Республикаһы|Косово Республикаһының]] баш ҡалаһы булып тора.

== Географияһы ==
Приштина Косовоның төньяҡ-көнсығышында '''Голяк '''тауҙарына яҡын ғына тора. Приштинанан Шар-Планина тауҙары күренә, улар бер нисә километрҙа, Косово менән Метохияның көньяғында, урынлашҡан. 

== Транспорты ==
Приштина Косоволағы автомобиль, тимер юл һәм һауа селтәрҙәренең эре узелы булап тора. Автобустар, поездар һәм самолёттар Приштина менән төбәктәге һәм унан ситтәге башҡа тораҡ пункттар менән бәйләнеште тәьмин итә. 

== Галерея ==
<gallery>
File:Prishtina perspektivë nga Radio Kosova 5.jpg|Хәҙерге Приштина.
File:CentralPrishtina.JPG|Хәҙерге Приштина.
File:Prishtina maj 2005.jpg|Косовола БМО штаб-фатиры.
File:Kosova Government Building.jpg|Хөкүмәт штаб-фатиры.
File:Nenatereze1.jpg|Приштиналағы урам.
File:Bibloteka Kombëtare e Kosovës.jpg|Приштиналағы китапхана.
File:Banesat e bardha.JPG|Аҡ бина.
File:Grand Hotel.jpg|Гранд-отель.
File:Prishtinë SQ.JPG|Ҡала стадионы.
File:Prishtina mosque.jpg|Приштиналағы мәсет.
File:Pristina International Airport 2014.jpg|Приштинаның халыҡ-ара аэропорты.
</gallery>

== Панорама ==
[[Файл:Overview_of_the_city_of_Pristina_from_the_hill.jpg|центр|мини|600x600пкс|Приштина панорамаһы]]

== Административ буйһоноуы ==
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
! Серб позицияһы
!Албан позицияһы
|-
| [[Файл:COA_Priština.jpg|центр|116x116пкс]]<br />
Косово һәм Метохия автономиялы крайының Косово крайына инә
| [[Файл:Prishtina-Stema.PNG|центр|127x127пкс]]<br />
[[Косово Республикаһы|Косово Республикаһының]] <br />
Приштина округына инә
|}

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания}}

== Һылтанмалар ==
* [http://www.albanian.com/main/countries/kosova/prishtin/index.html История города] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080309205810/http://www.albanian.com/main/countries/kosova/prishtin/index.html |date=2008-03-09 }} {{Ref-en}}(инг.)
* [http://danlux.livejournal.com/57752.html Современные фотографии Приштины]
[[Категория:Алфавит буйынса тораҡ пункттары]]
[[Категория:Европа баш ҡалалары]]