Техника битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{другие значения}}
'''Те́хника''' (греч. τέχνη — «оҫталыҡ, һәләт») — Ижтимағи хеҙмәттә ҡулланылған төрлө эш ҡоралы, ҡорамалы, саралары, шулай уҡ кеше эшмәкәрлегенең уларҙы яһау, ҡулланыу һәм камиллаштырыу менән бәйле өлкәһе<ref>Толковый словарь современного башкирского литературного языка. (под. ред З.Г.Ураксина, 2005)</ref>; тәбиғәттә булмаған һәм [[кеше]] тарафынан эшләнгән төрлө [[ҡорал]], механизм һәм ҡулайламаларға бирелгән дөйөм исем. Бынан тыш «техника» һүҙе «бер нимә эшләү методы»н аңлата — мәҫәлән: живопись техникаһы, бәрәнге(картуф) үҫтереү техникаһы, һ.б.

== Техниканың тәғәйенләнеүе ==
Техниканың төп тәғәйенләнеше — кешене ауыр бер төрлө эштән азат итеү, уға ижад эше өсөн күберәк ваҡыт ҡалдырыу, көндәлек тормошто еңеләйтеү.

Төлө техник ҡоролмалар эштең эффектлылығын, хеҙмәт етештереүсәнлеген күтәрергә, тәбиғәт ресерстарын рациональ файҙаланырға, төрлө ҡатмарлы эш барышында хаталаныуҙы кәметергә булышлыҡ итә.

Техникағв ҡуйылған мәсьәләләр:
* Матди һәм мәҙәни байлыҡ булдырыу
* Төрлө төрҙәге энергия булдырыу, үҙгәртеү һәм күсереү
* Мәғлүмәт йыйыу, эшәртеү һәм тапшырыу
* Йөрөү сараларын эшләү һәм ҡулланыу
* Оборона һәләтенә булышлыҡ итеү

== Техниканы классификациялау ==

Техника сараларын универсаль классификациялау әлегә эшләнмәгән, һәм киләсәктәлә булмаясаҡ. Хәҙерге ваҡытта техника ҡуланыу өлкәһе буйынса классификациялана, мәҫәлән: сәнәғет техникаһы, транспорт, көнкүреш техникаһы, иҫәпләү техникаһы һ.б. Өҫтәмә рәүештә етештереү техникаһын бүлергә мөмкин, мәҫәлән: станоктар, эш ҡоралдары, үлсәү саралары һ.б. һәм етештереү менән бәйле булмаған техника &nbsp;— көнкүреш техникаһы, еңел транспорт, күңел асыу техникаһы.

Хәрби техниканы айырым класс тип ҡарарға мөмкин, был класҡа оборона һәләтенә булышлыҡ итеүсе һәм ҡоро ерҙә, диңгеҙҙә, һауала, космоста һуғыш хәрәкәтен алып барыусы техник ҡорамалдар һәм машиналар керә.

== Техниканың үҫеш тарихы ==
[[File:Newcomens Dampfmaschine aus Meyers 1890.png|left|thumb|200px|Ньюкомен пар машинаһы]]
'''Техника''' &nbsp;— кешенең фекерләү һәләте барлыҡҡа килгәндән алып уның яҙмышы. Таш быуат дәүерендә техника ултереү ҡоралы һәм һөңгө, бумеранг, таш балта, энә,беҙ эшләү ҡоралы булған. [[Неолит]] осоронда  [[агротехника]], [[транспорт]] и {2[[}гидротехник ҡорамалдар]], һәм шулай уҡ, [[рычаг]], [[шына]], [[сығыр]], [[блок]], [[тәгәрмәс]].кеүек ябай механизмдар барлыҡҡа килә.

Хәҙерге торошона ҡарап, түбәндәге үҫеш этаптарын билдәләрге мөмкин:
* XVIII быуат аҙағы&nbsp;— XIX быуат башы. Сәнәғәт революцияһы&nbsp;— пар машинаһын һәм еп иләү машиналарын эшләү, был дәүер кәсепселектән машина етештерү сәнәғәтенә күсеү тигәнде аңлата. 
*  XIX быуат аҙағы. [[Эске яныула двигатель]]дәр эшләү, был дәүер [[автомобиль]], [[судно]]лар кеүек яңы йыйнаҡ машиналар төҙөү дәүере булып билдәләнә.  Электричествоны етештереү ысулдарын табыу һәм уны электр машиналарында ҡулланыу.
[[File:Hubble Space Telescope (27946391011).jpg|thumb|250px|Хаббл. космос телескобы1990 йылдан бирле орбитал эшләй]]
* XX быуат. Радиотехника һәм радиоэлектроника үҫеше. Етештереүханалары конвейер ҡуллана.
* XX быуат уртаһы. Етештереү процессы киң автоматлаштырыла, иҫәпләү техникаһы булдырылаю Космосҡа осоу башлана.
* XX быуат аҙағы&nbsp;— XXI быуат башы. Био- һәм нанотехнология өкһендәге тикшереүҙәр кеше эшмәкәрлеге өлкәһендә яңы революцияға килтереүе мөмкин.

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
{{col-begin}}
{{col-3}}
* Двигателдәр
** [[Эске яныулы двигатель]]
** [[Электр двигателе]]
** [[Пар машинаһы]]
* Сәнәғәт
** Машиналар төҙөү
** Станок
** Эш ҡоралы
** Ҡулайлама
** Автомат
** Сәнәғәт автоматикаһы
** Редуктор
** Конвейер
** Сәнәғәт транспорты
** Робот (термин)
* тау сеймалы табыу техникаһы
* Агротехника
* Транспорт
** Һауа транспорты
** Космос транспорты
*** Пилотһыҙ космос аппараттары
*** Пилотлы космос аппараттары
** Тимер юл транспорты
** Рельсһыҙ транспорт
** Шәхси транспорт
** Һыу транспорты
* Полиграфия
** Фотонабор
** Төҫтәрҙе бүлеү
** Нәшер итеү ҡорамалдары
{{col-3}}
* Көнкүреш электроникаһы
** Телевизор
** Магнитофон
** Музыка үҙәге
** Йорт кинотеатры
** Видеомагнитофон
** DVD-проигрыватель
* Көнкүреш техникаһы
** Газ плитәһе
** Микротлҡынлы мейес
** Һауыт-һаба йыуыу машигаһы
** Саң һурҙырғыс
** Кер йыуыу машинаһы
** Үтек
** Һыуытҡыс
** Тегеү машинаһы
** Электр плитәһе
* Оптик приборҙар
** Бинокль
** Телескоп
** Микроскоп
** Зрительная труба
** Оптический прицел
** Прибор ночного видения
** Лазеры
* Иҫәпләү техникаһы
** Персональный компьютер
** Сервер
** Ноутбук
** КПК
** Принтер
** Сканер
** Мониторы
** Модем
** Аппаратное обеспечение
** Нейронная сеть
{{col-3}}
* Элемтә
** Телефон
** Кесә телефоны
** Автоматик телефон станцияһы
** Спутник элемтәһе
* Селтәр
** Компьютер селтәре
** [[Интернет|Интернет]]
** Локальная сеть
** Пиринговая сеть
* Робототехника
** Промышленный робот
** Бытовой робот
** Домашний робот
** Боевой робот
** Учебный робот
** Спортивная робототехника
* Электроника
** Лампы и ламповая техника
** Транзистор
** Интегральная микросхема
** Микропроцессор
** Электронный счетчик импульсов
** Цифровая обработка сигналов
* Электр техникаһы
** Трансформатор
** Электрическая машина
*** Электрический генератор
*** Электрический двигатель
* Энергетика
** Электростанция
** Атомная электростанция
** Ядерный реактор
** Паровая турбина
** Линия электропередачи
* Техника һәм мәҙәниәт
** Фотография
** Кинематограф
{{col-end}}

* УДК 62

== Һылтанмалар ==
{{Навигация1
|Портал =Техника
|Викисловарь =техника
|Викиучебник =Категория:Техника
|Викицитатник =Техника
|Викитека =
|Викиновости =Категория:Техника
|Викисклад = Category:Technics
|Метавики =
}}
* [http://www.techno.edu.ru/ Федеральный портал «Инженерное образование»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050720001115/http://www.techno.edu.ru/ |date=2005-07-20 }}
* [http://polymus.ru/ Политехнический музей]
* [http://www.gumer.info/bogoslov_Buks/Philos/gas_raz/02.php Ортега-и-Гассет Х. Размышления о технике]
* [http://www.metodolog.ru/01553/01553.html Техносфера]
== Иҫкәрмәләр ==
<references/>

[[Категория:Техника]]