Васил Левский битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

[[Файл:Vasil Levski.jpg|thumb|right|Васил Левский]]
'''Васил Ле́вский''' ({{lang-bg|Васил Левски}}; ысын исеме '''Васил Иванов Кунчев'''; [[18 июль]] [[1837]] — [[18 февраль]] [[1873]], {{ВБУ|София}}) — [[Болгария|болгар]] [[Сәйәсәт|сәйәси эшмәкәре]]<ref>Левский Васил. Большая Советская Энциклопедия (онлайн)</ref>, революционер, Болгариялағы милли-азатлыҡ хәрәкәтендә ҡатнашыусы. [[Болгария]]ның милли батыры, «Азатлыҡ апостолы» ({{lang-bg|Апостола на свободата}}) булараҡ билдәлелек алған. [[Ғосман империяһы]]на ҡаршы болгар азатлыҡ хәрәкәтенең "дүрт бөйөгө"нең ([[рус теле|русса]] «четырех великих», [[болгар теле|болгарса]] ''четеримата големи'') береһе, ҡалғандары: Христо Ботев, Георгий Стойков Раковский һәм Любен Каравелов.

== Исеме ==
Тыуған ваҡыттағы исеме — ''Васил Иванов Кунчев'' (ул ваҡыттағы орфография буйынса — ''Василь''). Монах булғанда — ''иеродиакон Игнатий (Кунчев)''. Үҙенең дини санына ярашлы подпольелағы ҡушаматы ''Дякон''. ''Васил Левски'' — иң билдәле йәшерен исеме (псевдонимы), йыртҡыс хайуан арыҫландың болгар телендәге атамаһы ''лев''тан алынған. Башҡа йәшерен исемдәре — ''Главния книжар, Тропчо, Драгойчо''. Шулай уҡ сит телдәрҙән алынған псевдонимдарҙы ла ҡулланған, атап әйткәндә, [[әрмән теле|әрмәнсәнән]] ''Ованес'' һәм бер нисә [[төрөк теле|төрөк исеме]]: ''Аслан Дервишоолу Кърджалъ'' ("Арыҫлан, дәрүиш улы, сая; русса «Лев, сын дервиша, удалец»), ''эфенди Аслан Дервишоолу'' и ''Джин гиби''. Уның барлығы 50-нән ашыу псевдонимы һәм яһалма фамилияһы була, сөнки Болгариялағы революцион эшмәкәрлек барышында уларҙы аҙна һайын тиерлек алмаштырырға тура килә.

Левскийҙың үлеменән һуң, 1880—1890-сы йылдарҙа, уны бар ерҙә лә «Азатлыҡ Апостолы» йә ябайыраҡ формала «Апостол» тип нарыҡлай башлайҙар. Был ҡушаматтың киң таралыуына болгар әҙәбиәте классигы [[Иван Вазов]] әҫәрҙәре ныҡ булышлыҡ итә.

== Балалыҡ һәм йәшлек йылдары ==
Васил Иванов Кунчев 1837 йылдың 18 июлендә Карлов ҡалаһында тыуған. Белл-Ланкастер системаһы буйынса эшләгән һәм Болгариялағы милли яңырыу осоронда ныҡ популяр булған мәктәптә уҡый. Артабан [[Афон]]дағы Хиландар монастырында хеҙмәт итә, ике йыл Стара-Загора ҡалаһындағылағы училищела һәм тағы ла бер йыл Пловдивтағы урта дини уҡыу йорто — семинарияла уҡый. [[1858 йыл]]дың [[7 декабрь|7 декабрендә]] Сопоте ҡалаһында ''Игнатий'' исеме менән монахлыҡ ҡабул итә. Алдағы [[1859 йыл]]да иеродиакон дәрәжәһен ала. [[Төрөк теле|Төрөк]], [[грек теле|грек]] һәм [[әрмән теле|әрмән телдәрен]] яҡшы белә.

[[1861 йыл]]да Георгий Раковский ([[СССР|совет]] партия эшмәкәре Раковский Христиан Георгиевичтың ағаһы (дядяһы) йоғонтоһо аҫтында 24 йәшлек монах Игнатий үҙен революцион эшмәкәрлеккә арнау теләге менән монастырҙан китә.

== Революцион эшмәкәрлеге ==
[[Файл:Bulgaria-history-Vassil-Levski-01.jpg|thumb|left|Васил Левский — Икенсе легион байраҡсыһы]]
1862 йылда Васил-Игнатий Кунчев [[Сербия]]ла була һәм Раковский етәкселегендәге Беренсе болгар легионы составында төрөктәргә ҡаршы һуғыштарҙа ҡатнаша. Күрһәткән ҡаһарманлығы өсөн уға «Левский» ҡушаматын тағалар, һәм был атама уға мәңгелеккә «йәбешеп» ҡала (икенсе фараз буйынса, «Левский» — диалектта «львиный» — ҡушаматын йәшлек йылдарында, ауылдаштары менән бәхәсләшеп, киң соҡорҙо аша һикереп сыҡҡаны өсөн ала) Халыҡ дружиналары («чет») ойоштороуҙа ҡатнаша, уларҙың ағзаларын (''четники'') Сербия булышлығында төрөктәргә ҡаршы ихтилал күтәреүгә өндәй.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

[[Категория:Болгария шәхестәре]]