Лужники (стадион) битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Стадион
| название = «Лужники»
| полное название = Лужники олимпия комплексының ҙур спорт аренаһы
| логотип = 
| изображение = LuzhnikiStadium.jpg
| местоположение = [[Мәскәү]]
| заложен = 1955 йыл
| построен = 1956 йыл
| открыт = 31 июль 1956 йыл
| реконструирован = 1996—1997<br>2001—2004<br>2013—2017 (Кузнецов С. О.)
| владелец = [[Мәскәү хөкүмәте]]
| команда = [[Футбол буйынса Рәсәй йыйылма командаһы]], [[Торпедо (футбол клубы, Мәскәү)|Торпедо (Мәскәү)]]
| вместимость = 76 880<ref>{{cite web|title=Стадион БСА «Лужники»|url=https://premierliga.ru/stadiums/stadiums_11.html|website=premierliga.ru|accessdate=2022-11-28|archive-date=2022-11-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20221128161526/https://premierliga.ru/stadiums/stadiums_11.html|deadlink=no}}</ref>
| габариты = 105×68 [[метр|м]]
| покрытие = [[Газон|Тәбиғи]]
| категория = [[УЕФА стадиондары рейтингы|УЕФА-ның 4-се категориялы стадионы]], 2017 йыл<br>{{Rating UEFA|4|4}}
}}
'''Лужники олимпия комплексының ҙур спорт аренаһы''' ({{lang-ru|Больша́я спорти́вная аре́на олимпи́йского ко́мплекса «Лужники́»}}) (1992 йылға тиклем — '' [[Ленин Владимир Ильич|Владимир Ленин]] исемендәге Үҙәк стадиондың Ҙур спорт аренаһы'') — [[Мәскәү]] [[стадион]]ы, «Лужники» спорт комплексының үҙәк өлөшө, Воробьёвы горы ҡалҡыулығы эргәһендә урынлашҡан. Рекордлы ваҡытта — 450 көндә (1 йыл һәм 85 көн) төҙөлгән. 1956 йылдың 31 июлендә РСФСР һәм Ҡытай Халыҡ Республикаһы йыйылма командалары араһында иптәштәрсә футбол матчы менән асыла. 1956 йылдың йәйендә спорт комплексында СССР халыҡтарының Беренсе Спартакиадаһы, ә бер йылдан һуң VI Бөтә донъя йәштәр һәм студенттар фестивале үтә. 2017 йылда үҙгәртеп ҡоролғандан һуң, 81 мең кешене һыйҙыра һәм [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәй]]ҙең иң ҙур стадионы булып тора. Шулай уҡ «Лужники» стадионы — [[Көнсығыш Европа]]ла иң ҙур стадионы һәм һыйҙырышлылығы буйынса [[Европа]]ның иң яҡшы ун футбол стадионы иҫәбенә инә. Дөйөм майҙаны — 221 мең м². [[Футбол буйынса донъя чемпионаты 2018|Футбол буйынса 2018 йылғы донъя чемпионаты]] ваҡытында «Лужники» стадионы илдең төп футбол аренаһы була<ref>{{cite web |url=https://ru.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=810/index.html |title=Стадион «Лужники», Москва. История, дизайн, наследие, факты и цифры |publisher=Официальный сайт [[ФИФА|Международной федерации футбола (FIFA)]] |accessdate=2018-07-15 |archive-date=2017-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171210205331/http://ru.fifa.com/worldcup/destination/stadiums/stadium=810/index.html |deadlink=yes }}</ref>.



== Тарихы ==
[[Файл:Лужники до постройки стадиона.jpg|thumb|250px|Ленин ҡалҡыулығындағы күҙәтеү майҙансығынан буласаҡ стадион урынына күренеш. Экскурсияға килеүселәрҙең береһенең ҡулында — төҙөлөш конструкцияһы проекты, 1954 йыл, Анри Картье-Брессон фотоһы]]
[[Файл:Eröffnung des Festivals im Lenin-Stadion-02.jpg|thumb|250px|Ленин стадионында VI Бөтә донъя йәштәр һәм студенттар фестивале, 1957 йыл]]
[[Файл:Hammond Slides Moscow 121.jpg|thumb|250px|Ленин исемендәге стадионға күренеш, 1960 йыл]]
[[Файл:Szovjetunió, Moszkva. A Moszkva folyó és a Luzsnyiki stadion. Fortepan 60901.jpg|thumb|250px|Спорт комплексы, 1963 йыл]]

=== Проектлау һәм төҙөү ===
1954 йылдың 23 декабрендә СССР Министрҙар Советы Лужникиҙа «Ҙур Мәскәү стадионы» төҙөү тураһында ҡарар ҡабул итә. «Владимир Ленин исемендәге Үҙәк стадион» спорт комплексы составында Ҙур спорт аренаһын проектлау 1955 йылдың ғинуарында башлана. Проектты 90 көн эсендә архитекторҙар Александр Власов, Игорь Рожин, Николай Уллас, Александр Хряков, шулай уҡ инженерҙар Всеволод Насонов, Николай Резников, Василий Поликарпов етәкселегендәге авторҙар коллективы тамамлай{{sfn|Иконников|1984|c=134}}. [[Төҙөлөш]] 1955 йылдың апрелендә башлана. Төҙөлөш менән КПСС-тың Мәскәү ҡала комитетының беренсе секретары [[Фурцева Екатерина Алексеевна|Екатерина Фурцева]] етәкселек итә{{sfn|Памятники архитектуры|1983|c=239}}{{sfn|Напастников|1957|c=73}}<ref name=tass>{{cite web |url=http://tass.ru/spec/luzhniki |title=Главный стадион страны. История «Лужников» от замысла до приезда Лионеся Месси |author=Евгений Трушин |publisher=[[ТАСС]] |accessdate=2018-07-30 |lang=ru |archive-date=2018-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180919171932/https://tass.ru/spec/luzhniki |deadlink=no }}</ref>.

Буласаҡ спорт комплексы урынында бөтә биналар<ref name=ria>{{cite web |url=https://ria.ru/infografika/20160729/1473078985.html |title=Город спорта. 1956-2016 |date=2016 |publisher=[[РИА Новости]] |accessdate=2018-07-30 |lang=ru |archive-date=2018-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180919132225/https://ria.ru/infografika/20160729/1473078985.html |deadlink=no }}</ref>, шул иҫәптән XVIII быуат архитектура ҡомартҡыһы Тихвин сиркәүе<ref>{{cite web |url=http://www.pravoslavie.ru/jurnal/060706225399.htm |title=Церковь Тихвинской иконы Божией Матери, что в Малых Лужниках |date=2006-07-06 |author=Елена Лебедева |publisher=Православие.ru |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2011-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110721163315/http://www.pravoslavie.ru/jurnal/060706225399.htm |deadlink=no }}</ref> һүтелә, 8000 кеше яңы йорттарға күсерелә. Спорт комплексы рекордлы ваҡытта — 450 көн эсендә төҙөлә һәм 160 гектар майҙанды биләй. 1956 йылдың 31 июлендә асыла һәм СССР-ҙа рационализм принциптары буйынса эшләнгән беренсе күләмле йәмәғәт комплексы проекты була. Ул ваҡытта яңы стадиондың һыйҙырышлығы яҡынса 101 мең урын тәшкил итә, тамашасылар өсөн ағас эскәмйәләр ҡуйыла{{sfn|Иконников|1984|c=135}}<ref name=kp-sport>{{cite web |url=http://kp-sport.ru/objects/gsa_luzhniki/proekt_about |title=О проекте реконструкции |publisher=Казённое предприятие города Москвы «Большая спортивная арена “Лужники”» |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2018-07-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180720055613/http://kp-sport.ru/objects/gsa_luzhniki/proekt_about |deadlink=no }}</ref>.

=== Йәйге Олимпия уйындары 1980 ===
[[Файл:RIAN archive 487039 Opening ceremony of the 1980 Olympic Games.jpg|250px|thumb|слева|Олимпия уйындарын асыу]]
[[Файл:RIAN archive 488321 Closing ceremony of the 22nd Summer Olympic Games.jpg|слева|thumb|250px|XXII йәйге Олимпия уйындарые тантаналы асыу]]
1976—1979 йылдарҙа, Олимпиада алдынан, спорт комплексы тәүге тапҡыр ремонтлана. Дүрт яҡтыртыу башняһы ҡуйыла. Арена аҫтында судьялар өсөн махсус бүлмәләр, матбуғат үҙәге, шулай уҡ спортсылар өсөн пункттар булдырыла. Шул уҡ ваҡытта трибуналарҙың һыйҙырышлығы 96 мең урынға тиклем кәметелә<ref name=tass/><ref name=ria/>. 1980 йылда стадион [[йәйге Олимпия уйындары]]ның төп аренаһы була<ref>{{Cite web |url=http://www.yamoskva.com/node/13282 |title=Фотопроект «Город на память». 92.  Лужники. Большая спортивная арена |author=evge-chesnokov |date=2013-10-30 |publisher=Столичный информационный портал |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2016-07-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160725083418/http://www.yamoskva.com/node/13282 |deadlink=yes }}</ref>.

XXII Олимпиада уйындары 1980 йылдың 19 июлендә асыла. Милли олимпия командалары традицион ҡаршы алыу маршы аҫтынданда стадиондың йүгереү юлынан бер-бер артлы үтә. Бойкотҡа ителеүгә ҡарамаҫтан килгән Олимпия комитеты рәйесе лорд Килланин спортсыларға рәхмәт белдерә. Һуңынан [[Советтар Союзы Коммунистар партияһы]] Үҙәк Комитетының Генераль секретары, СССР Юғары Советы Президиумы рәйесе [[Брежнев Леонид Ильич]] XXII йәйге Олимпия уйындарын асыҡ тип иғлан итә.

XXII Олимпиада уйындарын ябыу тантанаһы 3 августа үтә. Аҡ олимпия флагы олимпия гимны башҡарыуында әкренләп төшөрөлә. Экранда Олимпиада-80 символы булған Айыу образы күренә. «Хәйерле юл!» тигән яҙыу барлыҡҡа килә, Айыуҙың күҙендә күҙ йәштәре күренә.

=== Футбол буйынса донъя чемпионаты 2018 года ===
[[Файл:2018 World Cup Final - France v Croatia.jpg|thumb|300px|Лужникиҙа футбол буйынса донъя чемпионаты финалы. 15 июль 2018.]]

==== Үҙгәртеп ҡороу ====
2013 йылда арена реконструкцияға ябыла.

2018 йылда арена футбол буйынса чемпионат өсөн капиталь ремонтлана, сөнки чемпионаттың төп үткәреү урыны тип билдәләнә<ref>{{cite web |url=http://www.championat.com/football/news-2125703-rekonstrukcija-luzhnikov-idjot-s-operezheniem-grafika-na-tri-mesjaca.html |title=Реконструкция «Лужников» идёт с опережением графика на три месяца |date=2015-04-24 |publisher=Чемпионат.ru |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2017-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171129103636/https://www.championat.com/football/news-2125703-rekonstrukcija-luzhnikov-idjot-s-operezheniem-grafika-na-tri-mesjaca.html |deadlink=no }}</ref>. Хатта, майҙаны 221 мең м² һәм һыйҙырышлығы 90 мең тамашасыны ҡабул итерлек булһын өсөн, спорт аренаһын һүтеү һәм тулыһынса реконструкциялау варианты ла ҡарала<ref>{{cite web |url=http://www.championat.com/business/news-1376556-vlasti-moskvy-rassmatrivajut-variant-snosa-luzhnikov-i-postrojki-novoj-areny.html |title=Власти Москвы рассматривают вариант сноса «Лужников» и постройки новой арены |date=2012-11-20 |publisher=Чемпионат.ru |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2018-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180716165659/https://www.championat.com/business/news-1376556-vlasti-moskvy-rassmatrivajut-variant-snosa-luzhnikov-i-postrojki-novoj-areny.html |deadlink=no }}</ref>. Һөҙөмтәлә, тарихи ҡиәфәтен һаҡлап, булған бинаны яңыртыу һәм киңәйтеү тураһында ҡарар ҡабул ителә<ref name=kp-sport/><ref>{{cite web |url=http://www.championat.com/business/news-1404083-v-mjerii-moskvy-oprovergli-informaciju-o-planiruemom-snose-luzhnikov.html |title=В мэрии Москвы опровергли информацию о планируемом сносе «Лужников» |date=2012-11-20 |publisher=Чемпионат.ru |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2017-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170807073737/https://www.championat.com/business/news-1404083-v-mjerii-moskvy-oprovergli-informaciju-o-planiruemom-snose-luzhnikov.html |deadlink=no }}</ref>. Проектлаусылар коллективын Мәскәүҙең баш архитекторы Сергей Кузнецов етәкләй.

=== Стадиондағы үҙгәрештәр ===
Яңыртылған аренаның майҙаны 221 мең м²-ға етә, трибуна аҫтындағы биналар арауығы 85,5 мең м²-ҙан 181 мең м²-ға тиклем арта. Стадиондың дөйөм һыйҙырышлығы — 81 мең урын.

Яңы асылған стадион тик [[футбол]] өсөн генә тәғәйенләнә — йүгереү юлдары һәм еңел атлетика буйынса ярыштар үткәреү майҙаны бөтөрөлә. Мәскәү төҙөлөш идаралығы начальнигы Андрей Бочкарев мәғлүмәттәре буйынса, ремонт эштәренең дөйөм хаҡы 26,6 млрд һум тәшкил итә<ref name=rbc.ru>{{cite web |url=http://www.rbc.ru/photoreport/09/06/2017/593a6c379a79472beaf12c8d |title=Как изменился стадион «Лужники» после реконструкции |author=Алексей Гаврилко |date=2017-06-09 |publisher=РБК |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2018-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615113208/https://www.rbc.ru/photoreport/09/06/2017/593a6c379a79472beaf12c8d |deadlink=no }}</ref>.

Аренала инвалид көйәрмәндәр өсөн айырым урындар булдырыла<ref>{{Cite web|url=http://welcome2018.com/journal/materials/v-luzhnikakh-prodemonstrirovali-servisy-dlya-lyudey-s-invalidnostyu/|title=В «Лужниках» продемонстрировали сервисы для людей с инвалидностью|publisher=welcome2018.com|accessdate=2018-05-25|archive-date=2018-05-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20180526041241/http://welcome2018.com/journal/materials/v-luzhnikakh-prodemonstrirovali-servisy-dlya-lyudey-s-invalidnostyu/|deadlink=no}}</ref>. Реконструкция һәм донъя чемпионаты һөҙөмтәләре буйынса ФИФА «Лужники» стадионын донъяның иң яҡшы аренаһы тип таный.

<gallery>Реконструкция стадиона Лужники (июль 2015).jpg|thumb|220px|слева|Стадиондың тышында реконструкция эштәре
Luzhniki renovation-2015.JPG|thumb|220px|центр|Стадион трибуналарын ҡороу, август 2015 йыл
Стадион Лужники (29 марта 2017) · 8.jpg|thumb|справа|220px|Стадионда үҙгәртеп ҡороу тамамланғас, март 2017 йыл
Стадион Лужники (29 марта 2017) · 1.jpg|thumb|слева|220px|Стадион сисенеп-кейенеү бүлмәһе, 2017 йыл
Luzhniki Stadium2.jpg|thumb|220px|Стадион 2017 йылдың сентябрендә</gallery>

==== Стадионды асыу һәм 2018 йылғы чемпионат ====
Стадион 2017 йылдың 11 ноябрендә Рәсәй йыйылма командаһы менән Аргентина йыйылма командаһы араһындағы матч менән асыла, ул 0:1 иҫәбе менән тамамлана<ref>{{cite web |url=https://www.championat.com/football/article-3320637-rossija--argentina--01-11-nojabrja-2017-goda-obzor-matcha-foto-video.html |title=Не Месси единым сильна Аргентина! Грандиозная премьера в новых «Лужниках» |date=2017-10-11 |author=Олег Лысенко |publisher=Чемпионат.com |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2018-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180919094513/https://www.championat.com/football/article-3320637-rossija--argentina--01-11-nojabrja-2017-goda-obzor-matcha-foto-video.html |deadlink=no }}</ref>. Асыу тантанаһында футболсылар [[Месси Лионель|Лионель Месси]], Анхель Ди Мария, Хавьер Маскерано һәм Пауло Дибала ҡатнаша. Спорт министры Виталий Мутко билдәләүенсә, Мессиҙың ҡатнашыуы контрактта ҡаралған<ref>{{Cite web |url=https://rsport.ria.ru/football/20171013/1127105767.html |title=Месси сыграет за сборную Аргентины в контрольном матче с россиянами – Мутко |author= |website= |date=2017-10-13 |publisher=РИА-Спорт |accessdate=2017-11-12 |archive-date=2017-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171113003406/https://rsport.ria.ru/football/20171013/1127105767.html |deadlink=no }}</ref>. Матчҡа билеттар 25 октябрҙә һатыуға сығарыла<ref>{{cite web |url=https://www.championat.com/football/news-2936621-bilety-na-match-sbornyh-rossii-i-argentiny-stojat-ot-700-do-15-tys-rublej.html |title=Билеты на матч сборных России и Аргентины стоят от 750 до 15 тыс. рублей |date=2017-10-25 |publisher=Чемпионат.ru |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2018-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180716111722/https://www.championat.com/football/news-2936621-bilety-na-match-sbornyh-rossii-i-argentiny-stojat-ot-700-do-15-tys-rublej.html |deadlink=no }}</ref>, һәм ике көндән һуң 30 000 билет һатыла<ref>{{Cite news |title=На матч Россия - Аргентина продано более 30 тысяч билетов |author= |url=https://www.sport-express.ru/football/rusteam/news/na-match-rossiya-argentina-prodano-bolee-30-tysyach-biletov-1327513/ |work=Спорт-Экспресс |date=2017-10-27 |accessdate=2017-11-12 |archivedate=2017-11-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171111232528/http://www.sport-express.ru/football/rusteam/news/na-match-rossiya-argentina-prodano-bolee-30-tysyach-biletov-1327513/ }}</ref>. Журналистар билдәләүенсә, матч башына стадионға яҡынса 77 мең билет һатыла<ref>{{Cite news |title=На матч Россия-Аргентина продано 77 тысяч билетов |author=Артур Нанян |url=https://rg.ru/2017/11/10/na-match-rossiia-argentina-prodano-77-tysiach-biletov.html |work=Российская газета |date=2017-11-10 |accessdate=2017-11-12 |language=ru |archivedate=2017-11-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171112185321/https://rg.ru/2017/11/10/na-match-rossiia-argentina-prodano-77-tysiach-biletov.html }}</ref><ref>{{Cite news |title=Сборная России проиграла Аргентине в первом матче в обновлённых «Лужниках» |author= |url=https://www.championat.com/football/news-2951301-sbornaja-rossii-proigrala-argentine-v-pervom-matche-v-obnovlennyh-luzhnikah.html |work=Чемпионат |date=2017-11-11 |accessdate=2017-11-12 |archivedate=2017-11-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171112185531/https://www.championat.com/football/news-2951301-sbornaja-rossii-proigrala-argentine-v-pervom-matche-v-obnovlennyh-luzhnikah.html }}</ref>.

2018 йылда Рәсәйҙә үткән донъя чемпионаты ваҡытында «Лужники» стадионы илдең төп футбол аренаһы була. [[2018 йыл]]дың йәйендә стадионда ете матч үтә — дүрт төркөм этабы, 1/8 финал матчы, ярымфинал матчтарының береһе һәм финал матчы<ref>{{cite web |url=https://www.championat.com/football/_worldcup/1589/stadium/32.html |title=Лужники |publisher=Чемпионат.ru |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2018-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180919094445/https://www.championat.com/football/_worldcup/1589/stadium/32.html |deadlink=no }}</ref>. «Лужники» стадионында 2018 йылғы донъя чемпионаты матчтары мәғлүмәттәре ФИФА-ның рәсми сайтына ярашлы таблицала бирелә<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/matches/|title=2018 FIFA World Cup Russia™  - Matches - FIFA.com|author=FIFA.com|publisher=www.fifa.com|lang=en|accessdate=2018-06-28|archive-date=2010-09-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20100912140034/http://www.fifa.com/worldcup/matches/|deadlink=yes}}</ref>:
{| class="wikitable"
|+
!Дата
!Ваҡыт
!Команда № 1
!Иҫәп
!Команда № 2
|-
|14 июнь 2018
|<center>18:00<br>([[Мәскәү ваҡыты|MSK]], [[UTC+3:00|UTC+3]])</center>
|[[Файл:Flag of Russia.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Рәсәй йыйылма командаһы|Рәсәй]]
|5:0
|[[Файл:Flag of Saudi Arabia.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Сәғүд Ғәрәбстаны йыйылма командаһы|Сәғүд Ғәрәбстаны]]
|-
|17 июнь 2018
|<center>18:00<br>([[Мәскәү ваҡыты|MSK]], [[UTC+3:00|UTC+3]])</center>
|[[Файл:Flag of Germany.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Германия йыйылма командаһы|Германия]]
|0:1
|[[Файл:Flag of Mexico.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Мексика йыйылма командаһы|Мексика]]
|-
|20 июнь 2018
|<center>15:00<br>([[Мәскәү ваҡыты|MSK]], [[UTC+3:00|UTC+3]])</center>
|[[Файл:Flag of Portugal.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Португалия йыйылма командаһы|Португалия]]
|1:0
|[[Файл:Flag of Morocco.svg|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Марокко йыйылма командаһы|Марокко]]
|-
|26 июнь 2018
|<center>17:00<br>([[Мәскәү ваҡыты|MSK]], [[UTC+3:00|UTC+3]])</center>
|[[Файл:Flag of Denmark.svg|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Дания йыйылма командаһы|Дания]]
|0:0
|[[Файл:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Франция йыйылма командаһы|Франция]]
|-
|1 июль 2018
|<center>17:00<br>([[Мәскәү ваҡыты|MSK]], [[UTC+3:00|UTC+3]])</center>
|[[Файл:Flag of Spain.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Испания йыйылма командаһы|Испания]]
|1:1 (пенальти 3:4)
|[[Файл:Flag of Russia.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Рәсәй йыйылма командаһы|Рәсәй]]
|-
|11 июль 2018
|<center>21:00<br>([[Мәскәү ваҡыты|MSK]], [[UTC+3:00|UTC+3]])</center>
|[[Файл:Flag of England.svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Англия йыйылма командаһы|Англия]]
|1:2 (доп. время)
|[[Файл:Flag of Croatia.svg|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Хорватия йыйылма командаһы|Хорватия]]
|-
|15 июль 2018
|<center>18:00<br>([[Мәскәү ваҡыты|MSK]], [[UTC+3:00|UTC+3]])</center>
|[[Файл:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Франция йыйылма командаһы|Франция]]
|4:2
|[[Файл:Flag of Croatia.svg|{{{1|22px}}}]][[Футбол буйынса Хорватия йыйылма командаһы|Хорватия]]
|}

== Ҙур спорт саралары ==
{{колонки|1}}
* 1956 — [[СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы 1956|СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы]]
* 1957 — [[Шайбалы хоккей буйынса донъя чемпионаты 1957|Шайбалы хоккей буйынса донъя чемпионаты]]
* 1957 — [[VI Бөтә донъя йәштәр һәм студенттар фестивале]]н асыу
* 1959 — [[СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы 1959|СССР халыҡтарының II Спартакиадаһы]]
* 1960 — Боҙҙа мотоуҙыш буйынса донъя чемпионаты
* 1961 — Хәҙерге бишалыш буйынса донъя чемпионаты
* 1962 — [[Классик күбалышта конькиҙа йүгереү спорты буйынса донъя чемпионаты 1962|Конькиҙа йүгереү спорты буйынса донъя чемпионаты (ирҙәр)]]
* 1963 — [[СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы 1963|СССР халыҡтарының III Спартакиадаһы]]
* 1967 — [[СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы 1967|СССР халыҡтарының IV Спартакиадаһы]]
* 1971 — [[СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы 1971|СССР халыҡтарының V Спартакиадаһы]]
* 1973 — [[Йәйге Универсиада 1973]]
* 1974 — Хәҙерге бишалыш буйынса донъя чемпионаты
* 1975 — [[СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы 1975|СССР халыҡтарының VI Спартакиадаһы]]
* 1979 — [[СССР халыҡтарының йәйге Спартакиадаһы 1979|СССР халыҡтарының VII Спартакиадаһы]]
* 1980 — [[Йәйге Олимпия уйындары 1980]], асыу һәм ябыу тантанаһын ла инә
* 1984 — Боҙҙа мотоуҙыш буйынса донъя чемпионаты
* 1984 — «[[Дуҫлыҡ-84]]» халыҡ-ара ярыштары
* 1985 — [[XII Бөтә донъя йәштәр һәм студенттар фестивале]] асыу һәм ябыу
* 1986 — [[Изге ихтыяр уйындары 1986]], асыу тантанаһы ла үтә
* 1997 — Рәсәй һәм ФИФА йыйылма командаһы араһында Мәскәүҙең 850 йыллығы, Рәсәй футболының 100 йыллығы һәм реконструкциянан һуң «Лужники» стадионын асыу хөрмәтенә матч
* 1998 — Беренсе Бөтә донъя йәштәр уйындарын асыу һәм ярыштар
* 1999—1999 УЕФА Кубогы финалы: «Олимпик» (Франция) — Парма (Италия) Был футбол матчы Рәсәйҙә үткән Европа клуб турнирының тәүге финалы.
* 2008—2008 йылда УЕФА Чемпиондар лигаһы финалы: «Челси» (Англия) — « Манчестер Юнайтед» (Англия)
* 2013 — [[Регби-7 буйынса донъя чемпионаты 2013|Регби-7 буйынса донъя чемпионаты]]
* 2013 — [[Еңел атлетика буйынса донъя чемпионаты 2013|Еңел атлетика буйынса донъя чемпионаты]]
* 2018 — [[Футбол буйынса донъя чемпионаты 2018|Футбол буйынса 2018 йылғы донъя чемпионаты]], ете матч, шул иҫәптән финал<ref name=peski.ru>{{cite web |url=http://www.peski.ru/index.php?action=stadium&id=1 |title=Большая спортивная арена «Лужники» |publisher=Peski.ru |accessdate=2018-07-30 |archive-date=2017-05-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170525071237/http://www.peski.ru/index.php?action=stadium&id=1 |deadlink=no }}</ref>
{{колонки/конец}}

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|refs=

<ref name=luzhniki>{{cite web |url=https://www.luzhniki.ru/objects/bolshaya-sportivnaya-arena |title=Большая спортивная арена |publisher=Официальный сайт «Лужников» |accessdate=2018-07-15 |archive-date=2018-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180919132317/https://www.luzhniki.ru/objects/bolshaya-sportivnaya-arena |deadlink=yes }}</ref>
}}

== Әҙәбиәт ==
* {{книга|автор={{nobr|Иконников А. В.}}|часть=Архитектура Москвы 1955-1970 гг.|заглавие=Архитектура Москвы. XX век|место=М.|издательство=[[Московский рабочий]]|год=1984|страницы=|страниц=|тираж=|ref=Иконников}}
* {{книга|автор={{nobr|Кожевников Р. Ф.}}|часть=Памятники В. И. Ленину|заглавие=Скульптурные памятники Москвы|место=М.|издательство=«Московский рабочий|год=1983|ref=Кожевников}}
* {{книга|автор={{nobr|Либсон В. Я., Домшлак М. И., Аренкова Ю. И. и др.}}|часть=Кремль. Китай-город. Центральные площади|заглавие=[[Памятники архитектуры Москвы (книжная серия)|Памятники архитектуры Москвы]]|место=М.|издательство=Искусство|год=1983|страницы=239|страниц=504|тираж=25000|ref=Памятники архитектуры}}
* {{книга|автор={{nobr|[[Напастников, Василий Григорьевич|Напастников В. Г.]]}}|часть=|заглавие=Центральный стадион имени В. И. Ленина|место=М.|издательство=Московский рабочий|год=1957|страницы=|страниц=94|тираж=|ref=Напастников}}
* {{книга|автор=|часть=Стадион имени В. И. Ленина|заглавие=[[Большая советская энциклопедия]], Т. 24, часть 1|место=М.|издательство=Советская энциклопедия|год=1980|страницы=|страниц=591|тираж=|ref=БСЭ}}
* {{книга|автор={{nobr|Чернин А.}}|заглавие=Наша Музыка: Полная история русского рока, рассказанная им самим|ссылка = https://books.google.ru/books?id=qLQsDwAAQBAJ&pg=PA72&lpg=PA72&dq=фестиваль+рок+за+мир+1983+лужники&source=bl&ots=qKmtOVhyKW&sig=otb5Grm1j2EUFUfgASecTBonqnk&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiJus-ejMLcAhVKOJoKHaWODhMQ6AEwA3oECAQQAQ#v=onepage&q=фестиваль%20рок%20за%20мир%201983%20лужники&f=false|место=СПб|издательство=Пальмира|год=2017|страниц=|ref=Чернин}}

== Һылтанмалар ==
* [https://www.luzhniki.ru/ Официальный сайт спорткомплекса «Лужники»]
* {{cite lj|user=chistoprudov|author=Дмитрий Чистопрудов|url=http://chistoprudov.livejournal.com/183632.html |title=Реконструкция Лужников. Текущее состояние дел|date=2016-09-11}}
* {{ВКонтакте|id=luznikiofficial|title=Спорткомплекса «Лужники»|logo=1}}
* [https://web.archive.org/web/20080415182431/http://www.worldstadiums.com/stadium_pictures/europe/russia/moscow_luzniki.shtml Страница стадиона «Лужники»] на сайте WorldStadiums.com

{{Навигационный блок2
|заголовок = Стадион командалары
|стиль_заголовка = collapsed
|state     = collapsed
|Футбол буйынса СССР йыйылма командаһы
|Футбол буйынса Рәсәй йыйылма командаһы
|ФК «Спартак» (Мәскәү)
|ЦСКА (Мәскәү)
|ФК «Торпедо» (Мәскәү)
}}
{{Йәйге Олимпия уйындары объекттары 1980}}

{{Футбол буйынса донъя чемпионаты 2018}}

[[Категория:Стадиондар]]