Лукашенко Александр Григорьевич битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Государственный деятель
|имя=Александр Григорьевич Лукашенко 
|оригинал имени={{lang-be|Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка}}
|изображение=Alexander Lukashenko (2020-09-03) 01.jpg
|ширина=300
|описание изображения=Александр Лукашенко 2015 йылда
|должность=Беларусь Республикаһы Президенты
|порядок=
|флаг=Flag of the President of Belarus.svg
|периодначало=[[20 июль]] [[1994 йыл]]
|периодконец=
|предшественник=должность учреждена<ref>До учреждения должности президента и до вступления А. Лукашенко в эту должность главой Республики Беларусь являлся Мечислав Гриб — Беларусь Республикаһы Юғары Советы Рәйесе, высшее должностное лицо государства согласно ст. 107 [[s:Конституция Республики Беларусь (1978)/редакция 22 февраля 1994 года|Конституции]], сохранявшей действие до принятия новой конституции в 1994 году</ref>
|преемник=
|премьер=Михаил Николаевич Чигирь, <br> Сергей Степанович Линг, <br> Владимир Васильевич Ермошин <br> Геннадий Васильевич Новицкий, <br> Сергей Сергеевич Сидорский, <br> Михаил Владимирович Мясникович,<br> Андрей Владимирович Кобяков 
|дата рождения=30.8.1954
|место рождения=Копысь ҡасабаһы, Орша районы, Витебск өлкәһе, БССР, [[СССР]]
|дата смерти=
|место смерти=
|гражданство={{USSR}}→<br>{{BLR}}
|образование=1) А. А. Кулешов исемендәге Могилёв дәүләт педагогия институты <br>2) Белорус дәүләт ауыл хужалығы академияһы (БГСХА)
|профессия=1) [[Тарих]] һәм йәмәғәт белеме уҡытыусыһы<br>2) [[ауыл хужалығы]] производствоһы [[иҡтисад (фән)|иҡтисадсыһы]]-ойоштороусыһы<ref name="Лукашенко">[http://www.flb.ru/persprint/105.html Лукашенко Александр Григорьевич]</ref>
|партия=[[КПСС]] ([[1979]]—[[1991]])
|вероисповедание=прауаҫлауҙы атеист<ref>[http://mirvam.org/2010/11/19/александр-лукашенко-остаётся-правос/ Александр Лукашенко остаётся «Православным атеистом»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160421181439/http://mirvam.org/2010/11/19/%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80-%D0%BB%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE-%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%91%D1%82%D1%81%D1%8F-%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81/ |date=2016-04-21 }}</ref><ref>[http://izvestia.ru/news/268233 Не все изобрел Лукашенко]</ref>
|отец=
|мать=Екатерина Трофимовна Лукашенко
|супруга=Галина Родионовна Лукашенко
|дети='''сыновья:''' Виктор, Дмитрий, Николай
|автограф=
|сайт=[http://www.president.gov.by president.gov.by]
|награды=
{{{!}} style="background: transparent"
{{!!}}{{Орден За заслуги перед Отечеством 2 степени}}{{!!}}{{Орден Александра Невского (Российская Федерация)}}{{!!}}{{Большая цепь ордена Освободителя (Венесуэла)}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}}{{Орден Франсиско Миранды 1 класса (Венесуэла)}}{{!!}}{{Лента ордена Республики Сербия}}{{!!}}{{Орден Хосе Марти}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}}{{Медаль В память 850-летия Москвы}}{{!!}}{{Медаль Вифлием 2000}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}}{{Орден святого равноапостольного князя Владимира 1 степени}} {{!!}}  {{Орден Дмитрия Донского 1 степени}} {{!!}} {{Орден Серафима Саровского 1 степени}} {{!!}}{{Орден Сергия Радонежского 1 степени}}{{!!}} 
{{!}}}
|годы службы=1975—1977, 1980—1982
|принадлежность={{Флагификация|СССР}}
|род войск=Сик буйы ғәскәрҙәре, танк ғәскәрҙәре
|звание={{СССР, Подполковник}}<ref name="zvan">[http://www.charter97.org/rus/news/2004/07/07/luka Почему подполковник Лукашенко носит маршальскую форму?]</ref>
|командовал=
|сражения=}}
'''Александр Григорьевич Лукашенко''' ([[Белорус теле|белор.]] Алякса́ндр Рыго́равіч Лукашэ́нка; [[30 август]] [[1954 йыл]]) — [[Беларусь|белорус]] сәйәсмәне һәм дәүләт эшмәкәре, Беларусь Республикаһының беренсе президенты ([[1994 йыл]]дан хәҙерге ваҡытҡа тиклем), Беларусь Республикаһының Милли олимпия комитеты президенты (1997), Ҡораллы көстәренең баш командующийы, республикаһының Именлек Советы рәйесе. [[Европа]]ның бөтә дәүләт башлыҡтары араһында (монархтарҙан башҡа) үҙ вазифаһын иң оҙаҡ башҡарыусы.

== Тәүге йылдарҙа ==
Александр Лукашенко 1954 йылдың 30 авгусында Белорус ССР-ы Витебск өлкәһенең Орша районы Копысь ҡасабаһында тыуған. Милләте — белорус<ref>{{Cite web|url=http://www.president.gov.by/press10003.html|title=Официальный интернет-портал Президента Республики Беларусь/Биография|accessdate=2013-03-13|archiveurl=http://www.webcitation.org/6F8xVcTks|archivedate=2013-03-15}}</ref>. Ҡартатаһы Трофим Иванович тыумышы менән Украинанан, Сумы өлкәһенән.<ref>{{Cite web|author=В. Малишевский, У. Бобоед|date=2003-08-12|url=http://kp.ru/daily/23093/133949/|title=В Минск из Канады летит троюродный племянник Лукашенко|work=|publisher=газ. «Комсомольская правда]]»|accessdate=2012-05-27|lang=|archiveurl=http://www.webcitation.org/68bh0hu2J|archivedate=2012-06-22}}</ref>.Александр Григорьевичтың әсәһе һуғышҡа тиклем Могилев өлкәһе Шклов районының Александрия ауылында йәшәгән , ә һуғыштан һуң Оршанский етен эшкәртеү комбинатында эшләй. Улы тыуғас, ауылына ҡайтып, фермала һыйыр һауыусы булып эшләй<ref name="РБК">{{Cite news|title=Лукашенко Александр Григорьевич|publisher=РосБизнесКонсалтинг|url=http://www.rbc.ru/persons/lukashenko.shtml|lang=ru}}</ref>. Александр атаһыҙ үҫә һәм тәрбиәләнә.

[[1975 йыл]]да Могилев педагогия институтының тарих факультетын тамамлай, ә 1985 — ситтән тороп Белоруссия ауыл хужалығы академияһының иҡтисад факультетын тамамлап, «ауыл хужалығы производствоһының иҡтисад ойоштороусыһы» белгесе була.<ref name="autogenerated7">{{Cite news|title=Александр Лукашенко|publisher=vedomosti.ru.|url=http://www.vedomosti.ru/persons/1315/Александр%20Лукашенко|lang=ru}}</ref>. 1975—1977 йылдарҙа Лукашенко саҡырыу буйынса СССР Дәүләт именлеге комитетының (КГБ-ның) Сик буйы ғәскәрҙәрендә хеҙмәт итә, Көнбайыш сик буйы округының политик бүлегендә ([[Брест]]а) инструктор була<ref name="ВС">[https://zen.yandex.ru/media/caw/gde-v-armii-sssr-slujil-aleksandr-lukashenko-i-pochemu-on-slujil-dvajdy-5ebd048b65d07f271f583a38?&utm_campaign=dbr.Где в армии СССР служил Александр Лукашенко и почему он служил дважды. Сайт Яндекс-Дзен, 14 мая 2020 года]{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-ru}}{{V|15|05|2020}}</ref>. Хәрби хеҙмәттән һуң ул Могилев ҡалаһының ҡала аҙыҡ һатыу ойошмаһында комсомол комитете секретаре булып эшләй башлай. 1978 йылда Бөтә Союз «Белем» йәмғиәтенең Шкловский район ойошмаһында яуаплы секретарь булып эшләй<ref name="autogenerated7"/>.

[[1979 йыл]]дан КПСС ағзаһы. 1980 йылдан 1982 йылға тиклем танк ротаһында командирҙың сәйәси эштәр буйынса урынбаҫары булып хеҙмәт итә<ref name="ВС" />. 1982 йылда Шкловский районының «Ударник» колхозында рәйес булып, һуңынан Шклов төҙөлөш материалдары комбинатының директор урынбаҫары, ә 1985—1987 йылдарҙа шул уҡ райондын Ленин исемендәге колхозында партком секретаре булып эшләй<ref>{{Cite news|title=Александр Лукашенко. Биография|publisher=Вести|url=http://www.vesti.ru/doc.html?id=117765|date=20 марта 2006 г.|lang=ru}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304132045/http://www.vesti.ru/doc.html?id=117765 |date=2016-03-04 }}</ref>.[[1987 йыл]]дың март айында шул уҡ райондың «Городец» совхозында директор булып эшләй һәм [[1988 йыл]]да беренселәрҙән булып Могилёв өлкәһе совхозында аренда подрядын ҡуллана башлай<ref name="autogenerated7"/><ref name="День">[http://www.day.kiev.ua/95916/ Лидер социализма, «как шведы его проповедуют» /ДЕНЬ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080607025133/http://www.day.kiev.ua/95916/ |date=2008-06-07 }}</ref>.

== Сәйәси карьераһының башы ==
«Үҙгәртеп ҡороу» осоро башланғас, [[1990 йыл]]да, Белоруссияның Юғары Советына халыҡ депутаты итеп һайланған. Беларусь Республикаһында коммерция структураларының эшсәнлеген өйрәнеү буйынса ваҡытлыса комиссияһын етәкләгән сағында урындағы һәм республика власть органдарының эше тураһында тәнҡит менән сығыш яһай<ref>[http://news.tut.by/politics/197348.html TUT.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200919063128/http://news.tut.by/politics/197348.html |date=2020-09-19 }}</ref>,үҙенең ҡыйыу сығыштарында, айырым алғанда, Юғары Советы Рәйесе Станислав Шушкевичты ныҡ тәнҡитләй.

25 май 1991 йыл. Республиканың "Народная газетаһында "Диктатура: белорусский вариант?"исеме аҫтында программа һыҙған мәҡәләһен баҫтыра. Белоруссия Юғары Советында «Коммунистар демократия өсөн» тигән фракция ойошторола, уның лидерҙарының береһе Лукашенко була<ref name="autogenerated4">http://library.fes.de/pdf-files/bueros/belarus/07073.pdf</ref>.

1991 йылдың октябрендә Минскиҙә яңы, демократик Халыҡ ризалығы партияһын төҙөү тураһында съезд үткәрелә. «Коммунистар демократия өсөн» фракцияһының күп кенә ағзалары, партия функционерҙары,Белоруссия КП ҮК ЮПМ уҡытыусылары был партияға тупланалар. Партияның тәүге рәйестәштәренең береһе Лукашенко була. Партияны төҙөү процессы бик ауыр шарттарҙа, бәхәстәрҙә һәм интригаларҙа бара, һәм бер аҙҙан Лукашенко ойоштороу комитетын ташлап сыға<ref name="autogenerated4"/>.

Беларуссия Республикаһының Юғары Советында СССР-ҙы бөтөрөүсе Беловежскийҙәге килешеүҙәрҙе ратификациялаған саҡта,ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса, был килешеүҙәргә Лукашенко ҡаршы сыҡҡан<ref>http://www.materik.ru/upload/iblock/4b4/4b47ef0cc51529482c21bbffbabee630.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181222213956/http://www.materik.ru/upload/iblock/4b4/4b47ef0cc51529482c21bbffbabee630.pdf |date=2018-12-22 }}</ref> берҙән-бер, икенселәре буйынса — ул һайлауҙарҙа ҡатнашмаған<ref>[http://www.labyrinth.ru/content/card.asp?cardid=25930 ТИХИНЯ Валерий Гурьевич — Биография — БД «Лабиринт»]</ref><ref>[http://blog.belaruspartisan.org/authors/eliseev/ Елисеев Алексей | Белорусский партизан] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110323015845/http://blog.belaruspartisan.org/authors/eliseev/ |date=2011-03-23 }}</ref><ref>[http://cccp.narod.ru/work/book/abetka/b/babushkin.html СССР — Библиотека — Бабушкин, Анатолий «Кто и как упразднил СССР»]</ref>, өсөнсөләре буйынса — тауыш биреүҙән тыйылып ҡалған<ref>[http://www.kommersant.ru/Doc-rss/129118 Ъ-Газета — Лукашенко за СССР]</ref> депутат булған. Һуңыраҡ Лукашенко СССР-ҙың тарҡалыуын " XX быуат иң ҙур геополитик һәләкәте " итеп һанаған<ref>[https://archive.is/20120914151823/www.soyuz.by/ru/?guid=10598 Информационно-аналитический портал Союзного государства/Архив 2007—2008]</ref>.

1993 йылдың апреленән алып — 1994 йылдың июленә тиклем Лукашенко Юғары Советтың коррупцияға ҡаршы көрәш буйынса вакытлы комиссияһын етәкләгән<ref name="autogenerated7"/>.

== Белоруссия Президенты ==

=== Һайлау алды активлығы ===
[[Файл:Аляксандар_Лукашэнка_1994.png|мини|250x250пкс| Президент һайлауҙарының беренсе турында Лукашенконы һайлау һөҙөмтәләре]]
Кандидат Лукашенконың һайлау алды штабы уның үҙе кеүек үк йәш политиктарҙан тора. Улар араһында Леонид Синицын, Дмитрий Булахов, Виктор Гончар, Валерий Цепкало, Александр Федута, Михаил Сазонов, Юрий Малумов, Петр Капитуло, Виктор Терещенко, Иван Титенков, Александр Лукашов, Виктор Кучински, Владимир Ядренцев, Владимир Нистюк, Анатолий Лебедько, Николай Карпиевич һәм Виктор Шеймандар булған<ref>[http://www.brilevichi.com/news/2009-07-07-177 Команда Лукашенко. Год 1994. — 7 Июля 2009 — Микрорайон Брилевичи (Дружба) г.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101024193841/http://www.brilevichi.com/news/2009-07-07-177 |date=2010-10-24 }}</ref>. Әммә бер аҙҙан һуң Лукашенко башта вәғәҙә иткән сәйәсәтенән айырмалы сәйәсәтте тормошҡа ашыра башлағас, уның командаһының күп кенә ағзалары, йәш президенттың аҙымдарына ҡаршы сығып, оппозицияға тупланалар. Бигерәк тә улар 1995 һәм 1996 йылдарҙағы референдумдың һөҙөмтәләре менән һәм Рәсәй менән интеграцияға инеү сәйәсәтенә ҡаршылыҡтарын белдерәләр. Уларҙың ҡайһы берҙәре өсөн бындай юлды һайлау карьераларын бөтөрөүсе аҙым булып тора. 2008 йылдың башына Беларусь Республикаһының юғары власть эшелонында тик бер Шейман ғына тороп ҡала<ref>[http://diary-news.com/politic/14850-prezident-bez-komandy.html Президент без команды " Независимая информационная лента] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140220172923/http://diary-news.com/politic/14850-prezident-bez-komandy.html |date=2014-02-20 }}</ref>.

Үҙенең һайлау алды программаһында Лукашенко Белоруссияның юҡҡа сығыу упҡыны алдында торғанын, уның производство һәм ауыл хужалығының ҡырҡа кәмеүен, инфляция темпының , енәйәтселек һәм коррупцияның юғары дәрәжәлә булыуын әйткән. Лукашенко фекеренсә, "халыҡты был упҡында һәләк булыуҙан ҡотҡарырға кәрәк ", был маҡсатта власты ла яңыртырға кәрәк. Өҫтәүенә, ул яңы власть тормошҡа ашырырға тейешле маҡсаттар- инфляцияны кәметеү һәм халыҡтың хәйерселеккә батыуын туҡтатыу, мафияны юҡ итеү, коррупция дәрәжәһен кәметеү, элекке СССР республикалары (барыһынан да элек Рәсәй)<ref name="autogenerated8">[http://iac.gov.by/nfiles/000019_245549.pdf Информационно-аналитический центр при Администрации Президента Республики Беларусь] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130313225019/http://iac.gov.by/nfiles/000019_245549.pdf |date=2013-03-13 }}</ref> менән бәйләнеште яңынан тергеҙеү — икәнлеген әйткән.

Был һайлау алды кампанияһы осоронда (16 июнь, 1994 йыл)Лукашенконы һәләк итеү маҡсатында уға һөжүм итәләр. Ул Беларусь Республикаһының ике халыҡ депутаты Иван Титенков һәм Виктор Шейман менән бергә Витебский өлкәһенең Лиозно ауылы янынан үтеп барғанда, уларҙың «Мерседесын» ҡыҫырыҡлап килгән «Форд» машинаһынан уларға аталар. Пуляларҙың береһе Лукашенконың башынан барлығы бер нисә сантиметрҙа ғына үтеп китә<ref>{{Cite news|title=Пуля пролетела в нескольких сантиметрах|publisher=Газета «Коммерсантъ»|author=НИКОЛАЙ Ъ-СЕРГЕЕВ|url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?fromsearch=7b2418c3-1514-46fc-975a-19f60d002e9f&docsid=81503|date=18.06.1994|lang=ru}}</ref>. Бер кем дә зыян күрмәгән. Һөҙөмтәлә КГБ һәм Эске эштәр министрлығының тикшереү эксперименттары буйынса, Титенков һәм Шейман дәлилләгән шарттарҙа һөжүмдең бер нисек тә булыуы мөмкин түгеллеге билдәле була<ref>[http://uzbek-people.narod.ru/luka_2.html Александр Григорьевич Лукашенко]</ref><ref>[http://www.ng.ru/cis/2001-07-10/5_zavhoz.html Бывший «главный завхоз» продолжает разоблачения]</ref>. 28 июнь көндө Лукашенко Хөкүмәт Йортона инә башлағанда, Баш йорт хакимлығы хеҙмәткәрҙәре уны был бинаға индермәҫкә тырышалар,ә Лукашенко барыберХөкүмәт йортона ингәс, ул һәм уның өс ярҙамсыһы милиционерҙар тарфынан туҡмалалар. Лукашенко еңелсә тән йәрәхәттәре ала<ref>{{Cite news|title=Милиционеры избили кандидата в президенты Белоруссии|publisher=Газета «Коммерсантъ»|author=МИХАИЛ Ъ-ШАПИРО|url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?fromsearch=4f7d2cd7-1a13-430f-a653-4c569aeba926&docsid=82418|date=29.06.1994|lang=ru}}</ref>. Белоруссия Прокуратураһына милиция хеҙмәткәрҙәре был осраҡта Александр Григорьевичты милиционерҙарҙың формалы кейеменең бер нисә төймәһен өҙөүҙә һәм өҫ кейемдәрен боҙоуҙа ғәйепләп яҙалар<ref>{{Cite news|title=Следствие/приговоры|publisher=Газета «Коммерсантъ»|url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?fromsearch=f82ad2b7-63ce-4d29-b01f-8f870c35c5e4&docsid=82453|date=30.06.1994|lang=ru}}</ref>.

10 июль, 1994 йыл. Илдә икенсе тур президент һайлауҙары үтә.Унда Александр Лукашенко һайлаусыларҙың 80,1 % тауышын яулай<ref>{{Cite news|title=Предвыборная борьба позади, впереди борьба за посты|publisher=Газета «Коммерсантъ»|url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?fromsearch=1f9af072-0adf-434b-b02d-7d8ac5a97ac3&docsid=83492|date=12.07.1994|lang=ru}}</ref> һәм бойондороҡһоҙ Беларусьтың беренсе Президенты була.

=== Беренсе президент срогы ===
[[Файл:RIAN_archive_141088_Signing_Treaty_on_Establishing_Russian-Belarusian_Union.jpg|мини|250x250пкс| РФ-ың Ҙур Кремль залында Рәсәй һәм Белоруссия араһында Союз төҙөлөү тураһындағы Килешеүгә ҡул ҡуйыу тантанаһында РФ Президенты Борис Ельцин менән Александр Лукашенко.1997 йылдың 2 апреле.]]
[[Файл:Vladimir_Putin_3_May_2000-6.jpg|мини|250x250пкс|[[Кучма Леонид Данилович|Л.]] [[Кучма Леонид Данилович|Кучма]], [[Путин Владимир Владимирович|В.]] [[Путин Владимир Владимирович|Путин]], А. Лукашенко һәм патриарх Алексий II 3 май, 2000 йыл]]

ИТАР-ТАСС-ың Генераль директоры урынбаҫары Михаил Гусманға 2009 йылда биргән интервьюһында Лукашенко үҙенең президетлығының беренсе көндәре тураһында ошоларҙы һөйләгән :

1995 йылда Лукашенко инициативаһы менән илдә референдум үткәрелде. Унда һайлаусылар дүрт мәсьәлә ҡараны: рус теленә дәүләт теле статусы биреү , яңы дәүләт флагы һәм дәүләт гербын раҫлау, Лукашенконың иҡтисад мәсьәләһендә Рәсәй менән интеграцияһын булдырыу политикаһын яҡлау һәм Белоруссия президентының Беларусь Республикаһы Юғары Советын таратырға хоҡуғын раҫлау<ref name="autogenerated8"/><ref>[http://lenta.ru/news/2010/10/19/status/_Printed.htm Lenta.ru: Новости: Соперник Лукашенко пообещал лишить русский язык официального статуса]</ref>. Референдумға килгән халыҡтың 75 % был һорауҙарға ыңғай яуап бирҙеләр<ref>[http://www.rec.gov.by/refer/ref1995resdoc.html ЦИК РБ:: Республиканский референдум 14 мая 1995 года] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071016045149/http://www.rec.gov.by/refer/ref1995resdoc.html |date=2007-10-16 }}</ref>. Һөҙөмтәлә, рус теле Беларусь Республикаһында икенсе дәүләт теле булды.

1995 йылдың ғинуарында Лукашенко һәм Рәсәй Федерацияһы президенты Борис Ельцин һалым һәм таможня берлектәре тураһында Беларусь һәм Рәсәй араһындағы килешеүҙәргә ҡул ҡуйҙылар. Февраль айында Лукашенко һәм Ельцин ике ил араһындағы дуҫлыҡ һәм хеҙмәттәшлек тураһында, 1996 йылда —Беларусь һәм Рәсәй араһында Берләшмә төҙөү тураһында килешеү , 1998 йылда Рәсәй һәм Беларусь граждандарының тиң хоҡуҡлығы тураһында килешеү төҙөнөләр.

1996 йылдың мартында Лукашенко Рәсәй Федерацияһы, Беларусь Республикаһы һәм Ҡаҙағстан, Ҡырғыҙстан Республикалары араһында иҡтисади һәм гуманитар өлкәләрҙә бәйләнештәрҙе тәрәнәйтеү тураһындағы килешеүгә ҡул ҡуйҙы.

[[24 ноябрь]] [[1996 йыл]]. Был йылда үткәрелгән референдум һөҙөмтәләре буйынса Беларусь Республикаһының президентлыҡ срогының биш йыллығы өр-яңынан башланды, илдең Конституцияһына был турала өҫтәлмәләр яһалды. Европа һәм АҠШ референдумды иҫәпкә алманы.<ref>[http://news.bbc.co.uk/hi/russian/in_depth/2006/belarus/newsid_4810000/4810062.stm Би-би-си | Проекты | 2006 | Belarus | Белоруссия: 1994—2006]</ref>

=== Икенсе президентлыҡ срогы ===
[[Файл:Vladimir_Putin_20_June_2001-1.jpg|мини|250x250пкс|Александр Лукашенко һәм [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]. [[Мәскәү]], 2001 йыл.]]
9 сентябрь 2001 йыл. Илдә президент һайлауҙары уҙҙы. Лукашенко һайлауҙар ваҡытында ауыл хужалығы стандарттарын күтәреүҙе, социаль пособиелар һәм сәнәғәт етештереү күләмен арттырыуҙы үҙенең төп бурысы итеп ҡуйҙы<ref name="ut2001">{{Cite news|title=Lukashenko claims victory in Belarus election|date=2001-09-10|url=http://www.usatoday.com/news/world/2001/09/09/belarus.htm|work=USA Today|accessdate=2007-10-17|language=}}</ref>.75,65 % тауыш йыйып, Лукашенко беренсе турҙа еңде. ОБСЕ һайлауҙар процессы " халыҡ-ара стандарттарына тура килмәне, тине "<ref name="ut2001"/><ref>[http://www.osce.org/documents/html/pdftohtml/1237_ru.pdf.html Microsoft Word — Presidential 2001] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141022085610/http://www.osce.org/documents/html/pdftohtml/1237_ru.pdf.html |date=2014-10-22 }}</ref>.Рәсәй Президенты [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]], Лукашенкоға шылтыратып, уны һайлауҙа еңеүе менән ҡотланы һәм уның менән хеҙмәттәшлек итергә теләк белдерҙе<ref name="ut2001"/>.

2004 йылда үткәрелгән референдум ил Конституцияһының президент сроктарын сикләү тураһындағы тыйыуҙарын ғәмәлдән сығарҙы. Шунлыҡтан Александр Лукашенко киләсәктә президент һайлауҙарында ҡатнашыу хоҡуғына эйә булды. Был референдум ҡарарҙары ла ЕС һәм АҠШ тарафынан танылмай ҡалды<ref>[http://www.pnp.ru/archive/15680146.html Парламентская газета:: Архив:: «Бархатной» революции не случилось]</ref><ref>{{Cite web|author=Владимир Ефанов.|date=19 октября 2004|url=http://www.rg.ru/2004/10/19/belarus-itogi.html|title=Оппозиция не прошла|publisher=Российская газета|accessdate=2010-08-13}}</ref>.

Белоруссия Лукашенконың президентлыҡ сроктары ваҡытында күпселек иҡтисади күрһәткестәрҙе үҫтерҙе. Уртаса үҫеш 2000 йылдан 2013 йылға тиклем 6,3 %<ref>[https://archive.is/20120710115003/belstat.gov.by/homep/ru/indicators/gross.php ВВП Республики Беларусь]</ref>) тәшкил итте. Хәйер был Рәсәйҙән Европа илдәренә Рәсәй нефтен таҙартып ҡыуыуҙан алынған үҫеш ине,<ref name="Telegraph">{{Cite news|first=|last=|coauthors=|title=Alexander Lukashenko: Dictator with a difference|date=2008-09-25|publisher=Telegraph.co.uk|url=http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/profiles/3080936/Alexander-Lukashenko-Dictator-with-a-difference.html|work=The Telegraph|pages=|accessdate=2008-09-26|language=|location=London}}</ref>.

Үҙенең тышҡы сәйәсәтендә БДБ илдәре менән интеграцияла ҡалыу политикаһын алып барҙы. 2003 йылдың сентябрендә Лукашенко Белоруссия, Рәсәй, Украина һәм Ҡаҙағстанстандың Берҙәм иҡтисади берләшмәһе тураһындағы ярашыуына ҡул ҡуйҙы.

=== Өсөнсө президентлыҡ срогы ===
[[19 март]] [[2006 йыл]]. Өсөнсө тапҡыр Беларусь Республикаһының президенты итеп һайланды . ОБСЕ тағы бер ҡат һайлауҙарҙы танымай<ref>[http://www.osce.org/item/18438.html OSCE Press release — Belarusian election severely flawed due to arbitrary use of state power and restrictions on basic rights]</ref>, сөнки президентлыҡҡа кандидат булған Миленкивич А. В. һәм Козулин А. В етәкселегендә илдә күп кеше ҡатнашлығында протест акциялары уҙҙы.

2008 йылдың башында Белоруссия Именлек Советы ултырышында Белоруссия атом электростанцияһын төҙөү тураһында план ҡабул ителә һәм уны 2016—2018 йылдарҙа эшләй башлатыуҙы тәьмин итеү ҡарала. Был АЭС төҙөлөү арҡаһында йыл һайын 1 миллиард доллар торған импорт тәбиғи газы һаҡланып ҡалырға тейеш.<ref name="autogenerated8"/>.

=== Дүртенсе президентлыҡ срогы ===
[[Файл:Alexander_Lukashenko,_opening_of_Slavianski_Bazar_2014.jpg|мини|250x250пкс|Александр Лукашенко "Славян баҙарын " асыу тантанаһында.[[2014 йыл]].]]
2010 йылдың 19 декабрендә Беларусь Республикаһының президентын һайланылар. 79,65 % тауыш йыйып, Лукашенко дүртенсе срокҡа Президент булып һайланды. АҠШ һәм Евросоюз был һайлауҙарҙың һөҙөмтәләрен танымай, ә БДБ миссияһының башлығы С Лебедев<ref name="kp-by">[http://kp.by/online/news/799154/ Миссия ОБСЕ не признала выборы свободными, в отличие от миссии СНГ // KP.]</ref> һайлауҙарҙы дөрөҫ тип тапты.

21 ғинуар 2011 йыл. Александр Лукашенко рәсми рәүештә Беларусь Республикаһының президенты вазифаһын башҡара башланы<ref>[http://www.lenta.ru/news/2011/01/21/lukashenko Лукашенко заступил на четвёртый срок.]</ref>.

=== Бишенсе президентлыҡ срогы ===
11 октябрь, 2015 йыл. Беларусь Республикаһы Президентын һайлайҙар.<ref>[http://www.1tv.ru/news/polit/293925 ЦИК Белоруссии подводит предварительные итоги президентских выборов.]</ref>. Үҙәк Һайлау комиссияһы мәғлүмәттәренә ҡарағанда, Александр Лукашенко 83,49 % тауыш йыйған. Лукашенко менән ярышыусы ике кандидат һайлауҙарҙың һөҙөмтәләрен рәсми рәүештә иғлан иткәнгә тиклем үк уны еңеүсе итеп һанайҙар<ref>[http://lenta.ru/news/2015/10/11/lukashenko_win/ Двое из трех соперников Лукашенко признали его победу до подсчета голосов.]</ref>. Был һайлауҙарҙың нәтижәһе президент өсөн ул ҡатнашҡан барыһы биш кампанияның иң яҡшыһы булды.

== Лукашенкоға ҡаршы санкциялар ==
2006 йылда Европа Союзы, ә унан һуң АҠШ уға үҙ территорияларына кереүҙе тыйған<ref name="Нонграта">[http://www.telegraf.lv/news/es-gotov-snova-sdelaty-lukashenko-personoi-non-grata Телеграф.lv: ЕС готов снова сделать Лукашенко персоной нон грата] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110109021702/http://www.telegraf.lv/news/es-gotov-snova-sdelaty-lukashenko-personoi-non-grata |date=2011-01-09 }}</ref>. 2008 йылда кереү тыйыу туҡтатылған ине. 2011 йылдың ғинуарында Польша уға илдәренә кереүҙе тыйҙы<ref>[http://afn.by/news/i/147075 Польша объявила Лукашенко персоной нон-грата]</ref>. 2011 йылдың апрелендә ЕС Советы 2011 йылдың 31 октябренә тиклем ЕС ерҙәренә кереүҙе тыйҙы.<ref name="Нонграта"/>.

15 февраль, 2016 йыл. Германия сит ил эштәре министры Франк-Вальтер Штайнмайер Европа Союзының Беларусь Республикаһынан, шул иҫәптән ил президенты Александр Лукашенконан, был санкцияларҙы кире алды.<ref>{{Cite web|url=http://www.interfax.ru/world/494766|title=ЕС частично снял санкции с Белоруссии и Лукашенко|author=|work=|date=2016-02-15|publisher=interfax.ru}}</ref>

== Тәнҡит ==
Көнбайыш Масса мәғлүмәт сараларында Александр Лукашенконы йыш ҡына " Европалағы аҙаҡҡы диктатор "<ref>{{Cite web|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F04E5DB153DF934A15753C1A9629C8B63&sec=&spon=&pagewanted=all|title=Voices of Freedom Are Stilled by Europe’s Last Dictator|publisher=New York Times}}</ref> тип йөрөтәләр. АҠШ милли разведкаһы директоры Джеймсом Тэппер АҠШ%тың Конгресына биргән отчетында Лукашенко Белоруссияны Көнбайыштан алыҫлаштырып, Рәсәйгә табан этәреп, илде иҡтисади бойондороҡһоҙлоҡтан сығара тип иҫәпләй.<ref>{{Cite web|url=http://news.tut.by/politics/384665.html|title=Глава разведки США Джеймс Клэппер: Лукашенко сумел добиться покорности белорусского общества|publisher=TUT.BY}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200815204124/https://news.tut.by/politics/384665.html |date=2020-08-15 }}</ref>. ПАСЕ ағзаһы Христос Пургуридес белорус хакимдәрен урындарҙағы политиктарҙы үлтереүҙә һәм юҡ итеүҙәрҙә ғәйепләй.<ref>[http://ciwr.org/article/2008/04/16_pourgurides.html Христос Пургуридес: «Есть конкретные доказательства причастности белорусских властей к исчезновениям»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210602212255/http://ciwr.org/article/2008/04/16_pourgurides.html |date=2021-06-02 }} ciwr.org</ref>.

Яҡынса 10 йыл дауамында, [[2008 йыл|2008 йылдың 13 октябренә тиклем,]] А. Лукашенко һәм уның яҡын ярҙамсыларына Ю. Захарченко, В. Гончар, А. Красовский һәм Д. Завадскийҙарҙың юғалыуы арҡаһында сыҡҡан ғауға арҡаһында АҠШ-ҡа һәм Евросоюз илдәренә кереү рөхсәт ителмәй<ref>[http://lenta.ru/world/2004/09/28/belarus/ Lenta.ru: В мире: Белорусским чиновникам запретили въезд в ЕС и США] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160805185300/https://lenta.ru/world/2004/09/28/belarus/ |date=2016-08-05 }} // Лента.ру, 28.09.2004</ref><ref>''Ефанов В.'' [http://www.rg.ru/2004/09/29/zapret.html Белорусов не пускают в Европу] // «Российская газета», 29.09.2004</ref>, һәм улар шулай уҡ " халыҡ-ара һайлау стандарттары һәм кеше хоҡуҡтары стандарттарын боҙоуҙа "<ref>[http://zbsb.org/n/252.shtml Спіс беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд у краіны Саюза і ЗША] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090602173738/http://zbsb.org/n/252.shtml |date=2009-06-02 }}{{Ref-be}}(белор.</ref>
<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=3pRmFiZQ2og&feature=related Крестный Отец Беларусской «Демократии»]{{Ref-ru}}(рус.</ref> ғәйепләнәләр..

== Лукашенконың шәхси тормошо ==

=== Тыуған датаһы тураһында. ===
Паспорт мәғлүмәттәренә ҡарағанда, Александр Григорьевич Лукашенко [[1954 йыл]]дың 30 авгусында Витебск өлкәһенең Оршан районы Копысь ҡасабаһында тыуған<ref name="passport">[https://web.archive.org/web/20101011114112/http://www.rec.gov.by/pdf/prb2010/sved1.pdf Сведения о регистрации инициативных групп избирателей по выдвижению кандидатов в Президенты Республики Беларусь]</ref>. 2009 йылдың уртаһында Лукашенко үҙен 30-да түгел , ә 31 августа тыуған тип таныта

=== Ғаиләһе ===
[[Файл:LukParad9maj.jpg|справа|мини|212x212пкс|А. Г. Лукашенко бәләкәй улы Николай менән 2012 йылдың Еңеү көнөндә 9 майҙа Минскиҙә үткән Парадта. Улар артында — улы Виктор күкшел -һоро костюмда]]
Ҡатыны— Галина Родионовна<ref>[http://naviny.by/rubrics/society/2005/09/29/ic_articles_116_135396 Галина Лукашенко: Саша — необыкновенный человек] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160422025145/http://naviny.by/rubrics/society/2005/09/29/ic_articles_116_135396 |date=2016-04-22 }} // Белорусские новости, 29.09.2005</ref> (никахта 1975 йылдан бирле). Никахтағы көйө айырым йәшәйҙәр.

{{Якорь|Николай}}
Өс ир балалары: Виктор (1975), Дмитрий (1980) һәм Николай .Николай никахтан тыш тыуған улы.
[[Файл:Zapad-2013_strategic_military_exercises_(2101-04).jpg|мини|270x270пкс|Владимир Путин һәм Александр Лукашенко улы Николай менән «Көнбайыш-2013» хәрби учениеһында. Гродно. Гожский полигоны]]
Лукашенконың ете ейәне бар — дүртеһе — өлкән улының балалары: Виктория (1998), Александр (2004), Валерия (2009) һәм Ярослав (21.08.2013), өсөһө — уртансы улыныҡы: Анастасия (2003), Дарья (2004) һәм Александр (28.02.2014)<ref>Информационный портал tut.by (март 2014) http://news.tut.by/society/389766.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140309075807/http://news.tut.by/society/389766.html |date=2014-03-09 }}</ref>

Лукашенко, хоккей һәм саңғыла йөрөү менән мауыға<ref>[http://www.sport.belta.by/ru/news/hockey/belarus?mode=one_new&id=20378 Александр Лукашенко: В Беларуси нужна эффективная система подготовки хоккейных кадров] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110114210424/http://sport.belta.by/ru/news/hockey/belarus?mode=one_new&id=20378 |date=2011-01-14 }}</ref><ref>[http://www.sports.ru/hockey/6038254.html Виталий Новопашин: «В Усть-Каменогорске хоккей — спорт номер один» — Хоккей — Sports.ru]</ref>, баянда уйнай<ref>[http://rutube.ru/tracks/994706.html Диктатор Лукашенко играет на баяне Ободинского:: Видео на RuTube]</ref>, актив йәшәү рәуешен пропагандалай<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=1q0LkwtrS7I&feature=player_embedded YouTube — Лукашенко: «Интервью в трусах я ещё не давал»]</ref>.

Ҡайсағында Лукашенко Путин менән бергә, [[Назарбаев Нурсолтан Әбеш улы|Назарбаев]]<ref name="autogenerated2">[http://kp.by/daily/23425/137569 Лукашенко катается в Казахстане на лыжах // KP.]{{Недоступная ссылка|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, Медведевтар менән дә бергә тау саңғыһында шыуа.<ref>[http://kp.ru/daily/24264.5/460765 Медведев и Лукашенко покатались на лыжах // KP.]</ref>.

== Наградалары ==
[[Файл:Vladimir_Putin_2_April_2001-3.jpg|мини|250x250пкс| [[Владимир Путин]] Александр Лукашенконы II дәрәжә «Тыуған ил алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» ордены менән бүләкләй]]
'''Дәүләт наградалары'''
* Медаль «В память 850-летия Москвы» (6 сентябрь 1997 йыл)<ref>[http://www.belarus.net/minsk_ev/97/russia/09_3/mosk9.htm Вечерний Минск от 9 сентября 1997 года] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090618172446/http://www.belarus.net/minsk_ev/97/russia/09_3/mosk9.htm |date=2009-06-18 }}</ref>
* Орден Революции ([[Ливия]], 2000 йыл)<ref>[http://www.zatulin.ru/institute/sbornik/018/02.shtml Институт диаспоры и интеграции. Информационно-аналитический бюллетень № 18 от 15.11.2000.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929161702/http://www.zatulin.ru/institute/sbornik/018/02.shtml |date=2007-09-29 }}</ref>
* Орден Хосе Марти ([[Куба]], 2000 йыл)<ref>[https://web.archive.org/web/20070927005335/http://www.newsvm.com/articles/2000/09/05/prez.html А.]</ref>
* Орден «За заслуги перед Отечеством» II степени ([[Рәсәй Федерацияһы|Россия]], 2 апрель 2001 йыл) — ''«за большой личный вклад в создание Союзного государства, укрепление дружбы и сотрудничества между народами Российской Федерации и Республики Беларусь»''<ref>[http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=006403 Указ Президента Российской Федерации от 2 апреля 2001 года № 382 "О награждении орденом «За заслуги перед Отечеством» II степени Лукашенко А.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090904011837/http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=006403 |date=2009-09-04 }}</ref>
* Большая цепь ордена Освободителя ([[Венесуэла]], [[2007 йыл]])<ref>[http://news.tut.by/99447.html Лукашенко награждён высшей наградой Венесуэлы — орденом Освободителя] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080225162211/http://news.tut.by/99447.html |date=2008-02-25 }}</ref>
* Орден Франсиско Миранды 1 класса (Венесуэла, [[2010 йыл]])<ref>[http://naviny.by/rubrics/politic/2010/03/16/ic_news_112_327582/ Лукашенко получил орден за заслуги перед Венесуэлой] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151009020905/http://naviny.by/rubrics/politic/2010/03/16/ic_news_112_327582/ |date=2015-10-09 }}</ref>
* Лента ордена Республики Сербия ([[Сербия]], 2013 йыл)<ref>[http://www.predsednik.rs/node/565 Укази о одликовањима] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130301055632/http://www.predsednik.rs/node/565 |date=2013-03-01 }}</ref>
* Орден Александра Невского ([[Рәсәй Федерацияһы]], 30 август 2014 йыл) — ''за большой личный вклад в развитие традиционных дружественных связей между Россией и Белоруссией, углубление двустороннего взаимодействия в политической, оборонной, экономической и социальной сферах''<ref>[http://news.kremlin.ru/media/events/files/41d5006d7d5be30d1727.pdf Указ Президента Российской Федерации от 30 августа 2014 года № 577]</ref>
* Медаль «Вифлием-2000» (Палестинская национальная администрация, 2000)<ref>[http://www.omsa.org/files/jomsa_arch/Splits/2004/60087_JOMSA_Vol55_3_13.pdf Medal of Bethlehem, 2000]{{Ref-en}}(англ.</ref>
'''Конфессиональ наградалары'''
* Орден святого равноапостольного великого князя Владимира I степени ([[2007 йыл]])<ref>[http://www.patriarchia.ru/db/text/253631.html Александр Лукашенко награждён орденом Святого Владимира I степени]</ref>
* Орден преподобного Сергия Радонежского I степени ([[2002 йыл]])
* Орден святого благоверного великого князя Димитрия Донского I степени (РПЦ, [[2005 йыл]])<ref>[http://www.religare.ru/print17451.htm Патриарх наградил Александра Лукашенко] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929104947/http://www.religare.ru/print17451.htm |date=2007-09-29 }}</ref>
* Орден Святого Кирилла Туровского (Белорусская Православная Церковь РПЦ, [[2006 йыл|2006]])<ref>[http://www.maranatha.org.ua/cnews/index.php?id=28365 Александр Лукашенко награждён орденом Белорусской Православной Церкви]</ref>
* Орден Креста Преподобной Евфросинии Полоцкой (Белорусская Православная Церковь РПЦ, [[1998 йыл]], награждён «за большой вклад в духовное возрождение народа»)
* Цепь ордена Рыцарей Гроба Господня ([[Иерусалим]]ская Православная Церковь, [[2000 йыл]])
* Святого Саввы I степени (Сербская православная церковь, [[2014 йыл]])<ref>[http://www.spc.rs/sr/predsedniku_republike_belorusije_najvishi_orden_srpske_crkve Председнику Републике Белорусије највиши орден Српске Цркве] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210730010522/http://www.spc.rs/sr/predsedniku_republike_belorusije_najvishi_orden_srpske_crkve |date=2021-07-30 }}</ref>
* Орден преподобного Серафима Саровского I степени (2015 йыл)-«за заслуги в деле защиты духовных ценностей белорусского народа, поддержание церковной жизни и установление мирных отношений между людьми разных конфессий»<ref name="nag">[http://tass.ru/obschestvo/2059871 Глава РПЦ вручил президенту орден преподобного Серафима Саровского I степени]</ref>
'''Башҡа наградалары'''
* Лауреат Международной премии Андрея Первозванного «За Веру и Верность» (1995)<ref>[http://fap.ru/prem_laur.php?lt=believe&id=1864 Лауреаты Международной премии Андрея Первозванного «За Веру и Верность». 1993—2005 годы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927201608/http://fap.ru/prem_laur.php?lt=believe&id=1864 |date=2007-09-27 }}</ref>
* Международная премия имени Михаила Шолохова (1997 год, премия присуждена «за мужественную политическую публицистику и самоотверженную позицию в защите народных интересов»)
* Почётный гражданин Каракаса (2010 год)
* Специальный приз МОК «Врата Олимпа» (2000)<ref>[http://sportpanorama.by/content/advanced/3546/ Олимпийский приз для Беларуси] {{Webarchive|url=https://archive.is/20070927210004/http://sportpanorama.by/content/advanced/3546/ |date=2007-09-27 }}</ref>
* Почётный гражданин Еревана (2001 год)<ref>[http://www.yerevan.am/index.php?page=hon_citizens&lang=rus Мэрия г.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927224035/http://www.yerevan.am/index.php?page=hon_citizens&lang=rus |date=2007-09-27 }}</ref>
* Медаль Международной федерации фестивальных организаций «За развитие мирового фестивального движения» (2005)<ref>[http://www.embassybel.ru/press/soft/2005/07/18/4334/ Президент Беларуси Александр Лукашенко удостоен медали «За развитие мирового фестивального движения»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930184947/http://www.embassybel.ru/press/soft/2005/07/18/4334/ |date=2007-09-30 }}</ref>
* Специальный приз МОК «Спорт и общество» (2006)
* Почётная грамота Евразийского экономического сообщества (2006)<ref>[https://web.archive.org/web/20070502115338/http://www.president.gov.by/press19427.print.html В Минске прошло заседание Межгосударственного Совета ЕврАзЭС]</ref>
* Лауреат Шнобелевской премии Мира (2013 год)<ref>[http://lenta.ru/news/2013/09/13/ignobel/ Lenta.ru: Наука и техника: Наука: Лукашенко стал лауреатом Шнобелевской премии]</ref>

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|3}}

== Һылтанмалар ==
* [http://president.gov.by/ Официальный сайт Президента Республики Беларусь]
* [http://president.gov.by/press10003.html Официальный сайт Президента Республики Беларусь, биография президента] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131207094012/http://president.gov.by/press10003.html |date=2013-12-07 }}
* {{ВТ-ЛП|Лукашенко, Александр}}Лентапедии<span contenteditable="false">. 2012 год.</span>
* [http://echo.msk.ru/guests/1776/ Александр Лукашенко на радио «Эхо Москвы»]
* [http://www.sb.by/post/80503/ Лукашенко Александр Григорьевич]
* [http://www.belta.by/ru/person/persons/senior_officials/Lukashenko-Aleksandr-Grigorjevich_i_275.html Александр Лукашенко — персоналии на Белта] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101115184237/http://www.belta.by/ru/person/persons/senior_officials/Lukashenko-Aleksandr-Grigorjevich_i_275.html |date=2010-11-15 }}
* [http://www.rbc.ru/persons/lukashenko.shtml Лукашенко Александр Григорьевич, персоналии на РБК]
* [http://www.rusnovosti.ru/guests/visitor/137409/ Интервью Александра Лукашенко на радио] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110521012210/http://rusnovosti.ru/guests/visitor/137409/ |date=2011-05-21 }} «Русская Служба Новостей», 18.03.2011
* [http://belarusprofile.com/ru/profile/lukashenko-aleksandr-grigorevich/ Страница на проекте BelarusProfile.]
[https://www.youtube.com/watch?v=M2-hDrBIlOo ТЕРМОЯДЕРНЫЙ ЛУКАШЕНКО]
[[Категория:Хосе Марти Милли ордены кавалерҙары]]
[[Категория:II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалерҙары]]
[[Категория:I дәрәжә изге Сергий Радонежский РПД ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Сербия Республикаһы ордены кавалерҙары]]
[[Категория:«Мәскәүҙең 850 йыллығы иҫтәлегенә» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:СССР подполковниктары]]
[[Категория:XX быуат сәйәсмәндәре]]
[[Категория:1954 йылда тыуғандар]]
[[Категория:КПСС ағзалары]]