Мостафа III битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

'''Мостафа III''' ([[ғосман]]. Mustafâ — i sâlis, [[Төрөк теле|төр]]. Üçüncü Mustafa; [[28 ғинуар]] [[1717 йыл|1717]], [[Топҡапы]], [[Истанбул]], [[Ғосман империяһы]] — [[21 ғинуар]] [[1774 йыл|1774]], шунда уҡ) [[Ғосман империяһы]] [[Солтан|солтаны]], [[1757 йыл|1757 йылдан]] [[1774 йыл|1774 йылға]] тиклем хакимлыҡ итә. Солтан [[Әхмәт III]] улдары.
{{Государственный деятель|имя=Мостафа III|оригинал имени=مصطفى ثالث - ‎Mustafâ-i sâlis|изображение=Mustafa3.jpg|должность=[[Ғосман империяһы солтандары исемлеге|Ғосман империяһы солтаны]]|предшественник=[[Ғосман III]]|преемник=[[Әбделхәмит I]]|дата рождения=[[28 ғинуар]] [[1717 йыл|1717]]|дата смерти=[[21 ғинуар]] [[1774 йыл|1774]]|место рождения=[[Топҡапы]], [[Истанбул]], [[Ғосман империяһы]]|место смерти=[[Топҡапы]], [[Истанбул]], [[Ғосман империяһы]]|похоронен=Мостафа III Кәшәнәһе|род=Ғосмандар|отец=[[Әхмәт III]]|мать=Миришах Ҡадин-Эфенди|супруга=[[Михришах-солтан]] һәм [[Аише Адильшах Ҡадин]]|дети=[[Сәлим III]], [[Хатиджа-солтан]] һәм Бейхан солтан|религия=[[Ислам]]|автограф=Tughra of Mustafa III.svg|викисклад=Category:Mustafa III|nocat=Category:Mustafa III}}

== Биографияһы ==
[[Файл:Territorial changes of the Ottoman Empire 1774.jpg|мини|слева|Ғосман империяһы Мостафа III хакимлығының һуңғы йылында]]
Мостафа энергиялы һәм алдан күрә белеүсе сәйәсмән була. Ул ғосман империяһы менән европа державалары, шул иҫәптән [[Рәсәй империяһы|Рәсәй]] араһындағы айырманы кәметеү өсөн армияны һәм дәүләт аппаратын яңыртырға тырыша. 

Шуға ҡарамаҫтан, уның идара итеү осоронда Ғосман империяһын быуат башында уҡ солғап алған дөйөм бөлгөнлөк дауам итә, һәм модернизациялау ынтылыштары уны туҡтатыу өсөн етерлек булмай. Һәр реформа йәки административ тәртипте үҙгәртеү планы консерватив [[яңысарҙар]] һәм [[Имам|имамдарҙың]] ярһыу ҡаршылығына осрай. Мостафа III [[Пехотный|пехота]] һәм артиллерия реформаһын үткәреү өсөн көнбайыш кәңәшселәренең ярҙамын алырға мәжбүр була. Бынан тыш, солтан математика, диңгеҙҙә йөҙөү һәм фән Академияһына нигеҙ һалырға бойора. 

Үҙенең хәрби көсһөҙлөгөн яҡшы аңлап, мостафа эҙмә-эҙлекле рәүештә һуғыштан ҡаса. Әммә Рәсәйҙең [[Речь Посполитая|Польшалағы]] кампанияһы, шулай уҡ француз дипломатияһының ҙур йоғонтоһо уны Рәсәйгә Һуғыш иғлан итергә мәжбүр итә, Әммә Ул еңелә. 

Тәхеткә мостафаның вариҫы булып ағаһы [[Әбделхәмит I]] тора.

== Ғаиләһе ==

=== Ҡатындары: ===
* Михришах-солтан ([[1745 йыл|1745]] — [[16 октябрь]] [[1805 йыл|1805]])
* Әҙелшаһ Ҡадин-эфенди (үлгән [[19 декабрь]] [[1803]]){{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=2—3}}
* Айнюльхаят Кадын-эфенди (үл. 1764/1765){{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=6}}
* Гюльнар Кадын-эфенди
* Рыфат Кадын-эфенди (үл. декабрь 1803/январь 1804{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=36}})
===Ул===
* Селим III (18{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=39}}/24 декабря 1761 — 28 июня 1808; мать — Михришах-султан)
* Мехмед (13 июля 1766 — 10 января 1767 или 10 января 1767 — 20 мая 1771{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=25}})
===Ҡыҙы===
* Хибетулла солтан ([[20 март]] [[1759 йыл|1759]] — май/июнь{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=18}} [[1762 йыл|1762]]) — [[1759 йыл|1759 йылдың]] [[11 июнь|11 июнендә]] Бөйөк вәзир Хәмзә-паша (1727 — октябрь 1769), Мәхмәт-ағиҙел улына кейәүгә сыға.
* Михримах-солтан (май/июнь 1743{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=26}} йәки 1760-март 1764; әсәһе-Айнюльхаят Ҡадын-эфенди{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=6}})
* Шах-солтан (20 апрель 1761 — 11 март 1803) 1764 йылдан Бөйөк вәзир Кесе Мостафа — паша (ул 1765 йылдың 29 апрелендә язалана), Суфый Абдуррахман — пашаның улы (үлгән 1715); 1768 йылдың 1 ғинуарынан Бөйөк вәзир Мәхмәт Әмин-паша (1724 1769 йылдың 12 авгусында язалана), Яглыкчы хаджи Йософ — агиҙың улына (үл. 1711); 1778 йылдың 5 ноябренән Сәйет Нишанджи Мостафа-пашаға (үл. 1813), уның ҡыҙы Шәрифә Хавва Ханым-солтан тыуа (1780){{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=43}}.
* Михришах-солтан (7 октябрь йәки 20 декабрь{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=26}} 1762 — 21 февраль 1769)
* Бейхан-солтан (1 февраль 1766 — 7 ноябрь 1824; Әсәһе — Әҙелшаһ Ҡадын-эфенди{{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=2—3}}) — 1784 йылдың майынан Челик мостафа-пашаға (үл. 1798).
* Хатиджа-солтан (15 июнь 1766 — 17 июль 1822; Әсәһе — Әҙелшаһ Ҡадын-эфенди){{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=2—3}} — 1784/1788 Йылда Сәйед Әхмәт-пашаға (үл. 1798) , сөләймән пашаның улдары, уларҙан Ике ул таба: Алаеддин паша (үл. 1812 йылдың ғинуарында) һәм Ғосман-паша (ум. 1809).
* Фатима солтан (1769 йылдың 30 декабре — 1772 йылдың 26 майы){{sfn|Süreyya, 1 Cild|1996|s=14}}
* Эсма-солтан
==Иҫкәрмәләр==
<references />

== Әҙәбиәт ==
* {{Cite book |автор=Alderson, Anthony Dolphin |заглавие=The Structure of the Ottoman Dynasty |ответственный= |ссылка=https://ia801500.us.archive.org/11/items/in.ernet.dli.2015.69864/2015.69864.Structure-Of-The-Ottoman-Dynasty.pdf |место={{Oxf.}} |издательство=Clarendon Press |год=1956 |том= |allpages= |страницы= |isbn= |ref=Alderson }}
* {{Cite book |автор=Süreyya Mehmed Bey |заглавие=Sicill-i Osmani |ответственный=ed. Nuri Akbayar |ссылка=https://archive.org/stream/sicill-i.osmani_01/Sicill-i.Osmani_01#page/n31/mode/2up/search/ismihan |место=Istanbul |издательство=Tarih Vakfi Yurt Yayınlar |год=1996 |том=1 |allpages= |pages= |isbn=975-333-049-5, 975-333-038-3 |ref=Süreyya, 1 Cild }}
* Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Osmanlı Tarihi III. Cilt 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0013-8.
* Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6. say.357-373
* Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. ISBN 0-224-01379-8.
* Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Vol.1 Empire of the Gazis: the Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-29163-1. say.246-250

==Һылтанмалар==
* [https://m.realnoevremya.ru/articles/110522-ih-nravy---pravlenie-mustafy-iii Их нравы – Правление Мустафы III – Реальное время] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230822112829/https://m.realnoevremya.ru/articles/110522-ih-nravy---pravlenie-mustafy-iii |date=2023-08-22 }}
[[Категория:28 ғинуарҙа тыуғандар]]
[[Категория:1717 йылда тыуғандар]]
[[Категория:Ғосман империяһы солтандары]]
[[Категория:1774 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:21 ғинуарҙа вафат булғандар]]