Эстәлеккә күсергә

Мәҡәлдәр һәм әйтемдәр

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

Мәҡәлхалыҡ ижадында тормош тәжрибәһенән сығып, ыҡсым ғына итеп әйтелгән тәрән мәғәнәле тапҡыр һүҙ.

Әйтем — һамаҡлап әйтелгән һүҙ; башҡорт фольклорында тормоштоң айырым бер күренешенә ситләтеп, кинәйәләп йәки образлы итеп баһа биргән тотороҡло һүҙбәйләнеш; идиоматик әйтем составы һәм төҙөлөшө тотороҡло булған, мәғәнә яғынан бер бөтөн әҙер телмәр берәмеген тәшкил иткән, лексик яҡтан ойошҡан һүҙбәйләнеш.

Мәҡәл һәм әйтемдәрҙә халыҡ үҙенең быуаттан-быуатҡа һуҙылған тормош тәжрибәһен, тапҡыр аҡылын, яҡшылыҡҡа булған ынтылышын сағылдырған. Улар тормошта осрай торған күренештәрҙе күҙәтеү нигеҙендә барлыҡҡа килгәндәр. Афористик жанрҙар үҙҙәренең тәбиғәте менән күп яҡлы, улар халыҡтың һөйләү - телмәрен биҙәү, матурлау өсөн уның тыңлаусыға тәьҫир көсөн, образлылығын арттырыу сараһы булараҡ ҡулланылалар.

Ниндәй ҙә булһа бер темаға нигеҙләнә, унда тормошта осрай торған күренештәр художестволы образ аша кәүҙәләнә.

  • Туған ил. батырлыҡ тураһында мәҡәлдәр

Мәҫәлән: Сит ерҙә солтан булғансы,үҙ ерендә олтан бул.

  • Хеҙмәт тураһындағы мәҡәлдәр
  • Ғаилә мөнәсәбәтәре тураһындағы мәҡәлдәр
  • Тормош- көнкүреш тураһындағы мәҡәлдәр
  • Яҡшылыҡ һәм яманлыҡ тураһындағы мәҡәлдәр

Өгөт- нәсихәт. аҡыл өйрәтеү, кәңәш итеү, әәхләҡ тәрбиәләү маҡсатын күҙ уңында тотҡан шиғри жанр. Мәҫәлән:

Ил ҡәҙерен белгәндең

Башы ҡәҙерле булыр.

Ир ҡәҙерен белгәндең

Ашы ҡәҙерле булыр.

Мал ҡәҙерен белгәндең

Ҡото артыр.

Әйтемтәрҙең төрҙәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Батырлыҡ тураһында әйтемдәр.
  • Тыуған ил тураһында әйтемдәр.
  • Тормош- күнкүреш тәжрибәлеген сағылдырған әйтемдәр