Оттава битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Канадский муниципалитет
 |название    = Оттава
 |оригинальное название = Ottawa
 |изображение = {{Imagemap|OttawaCollage.png|300|center|bottom-right|infobox=yes|margin=20|areas=
poly 962 1471 957 1649 981 1663 1039 1670 1099 1473 [[Штаб-квартира Министерства национальной обороны]]
poly 521 1696 859 1698 826 1769 788 1776 739 1787 711 1752 675 1729 629 1730 592 1746 574 1791 551 1785 [[Мост Лорье-авеню]]
poly 5 765 67 764 55 848 1391 840 1390 966 0 964 [[Парламентский холм]]
poly 654 87 678 87 724 309 721 625 746 534 804 528 838 599 873 598 880 622 992 618 1018 525 1064 527 1092 611 1150 616 1179 547 1197 605 1222 601 1243 542 1302 535 1336 615 1358 843 55 837 83 636 114 574 164 576 191 615 291 615 318 565 386 549 407 605 412 631 435 633 445 628 461 580 485 579 498 620 518 597 584 595 607 254 [[Центральный блок Парламента Канады]]
poly 375 1042 403 1056 401 1107 417 1133 422 1201 442 1249 467 1276 559 1289 571 1306 491 1334 413 1340 323 1325 192 1299 192 1282 277 1259 311 1256 [[Национальный военный мемориал Канады]]
poly 1 963 678 965 674 1470 1 1469 [[Даунтаун-Оттава]]
poly 675 965 1391 965 1390 1471 676 1471 [[Национальная галерея Канады]]
poly 127 2055 557 1776 535 1750 572 1745 738 1767 1054 2057 [[Ридо (канал)|Канал Ридо]]
poly 603 1693 600 1638 632 1619 649 1509 665 1509 679 1544 714 1549 719 1567 733 1567 748 1545 764 1547 777 1561 791 1555 815 1486 823 1486 852 1547 899 1561 923 1526 946 1588 943 1656 876 1674 857 1698 [[Шато-Лорье]]
}}
 |подпись     =
 |флаг        = Flag of Ottawa, Ontario.svg
 |флаг-статья = Флаг
 |герб        = Coat of arms of Ottawa, Ontario.png
 |герб-статья = Герб
 |пров        = {{Флагификация|Онтарио}}
 |регион для позкарты = Онтарио
 |область     =
 |графство    =
 |тип         = баш ҡала
 |округ       =
 |датаосн     =
 |осн         =
 |устав       = 2001 йылдың 1 ғинуарынан
 |мэр         = Марк Сатклифф (Mark Sutcliffe)
 |даты        = [[2004]]—[[2006]]
 |веб         = http://www.ottawa.ca
 |язык        = [[Инглиз теле|инглиз]] һәм [[Француз теле|француз]] телдәре
 |низ         =
 |тел         = 613, 343, 819 и 873
 |пояс        = UTC−5
 |шир         = 45.4214|долг=-75.679321
 |км²         = 2790,3
 |като        = 35 06008
 |нас         = 1017449
 |агломерация   = 1488307
 |дата-нас    = 2021
 |дата-агломерация   = 2021
 |плот        = 364,9
 |этнохороним = оттавлар
}}
{{аудиостатья введение|Ru-Ottawa (intro).ogg|{{date|17|10|2012|1}}|49062070}}

'''Отта́ва'''<ref>Ударение согласно [http://gramota.ru/slovari/dic/?lop=x&bts=x&zar=x&ag=x&ab=x&sin=x&lv=x&az=x&pe=x&word=Оттава Словарю имён собственных] на портале Грамота.ру</ref> ({{lang-en|Ottawa}} {{Audio-IPA|Ottawa.ogg|[ˈɒtəwə]}} или [ˈɒtəwɑː], {{lang-fr|Ottawa}}) — [[Канада]]ның баш ҡалаһы. Онтарио провинцияһының көнсығыш өлөшөндә, ошо һәм Квебек провинцияларының сиге үткән Оттава йылғаһы ярында урынлашҡан. Оттава — ҙурлығы буйынса илдең дүртенсе, провинцияның икенсе ҡалаһы. Йылғаның Квебек яғында урынлашҡан Гатино ҡалаһы һәм ҡайһы бер башҡа муниципалитеттар менән бергә Оттава Милли баш ҡала өлкәһе составына инә.
  
Оттавала йәшәүсе халыҡтың һаны 2019 йылда миллионға етте, ә Оттава-Гатино агломерацияһы халҡы, 2021 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, 1 миллион 488 мең кеше тәшкил итә. Ҡала менән мэр етәкселегендәге муниципаль совет идара итә. 2022 йылдан мэр вазифаһын Марк Сатклифф биләй. 

Ҡалаға 1820 йылда Ридо каналын төҙөгән һалдаттар һәм һөнәрселәр лагеры булараҡ нигеҙ һалына, ә 1850 йылда ул урман ҡырҡыусылар һәм ағас ағыҙыусылар ҡалаһы статусын ала. 1857 йылдың 31 декабренән Оттава — Канада провинцияһының, 1867 йылдан — Канада дәүләтенең баш ҡалаһы. Артабан ҡала транспорт һәм сәнәғәт үҙәге булараҡ үҫешә, Ә XX быуаттың икенсе яртыһында экологияны яҡшыртыуға йүнәлтелгән масштаблы үҙгәртеүҙәр кисерә.

XX быуат аҙағында һәм XXI быуат башында юғары технологиялар үҫеше үҙәгенә әйләнгән Оттава бер нисә тапҡыр «Төньяҡ Кремний үҙәне» титулына лайыҡ була. Канаданың баш ҡалаһы булараҡ Оттава — федераль власть структуралары һәм эре мәҙәни үҙәктәр, шул иҫәптән илдең төп музейҙары һәм Милли картиналар галереяһы урынлашҡан урын.

== Ҡала атамаһының килеп сығышы ==
Лагерь башта Ридо каналын төҙөү менән етәкселек иткән подполковник Джон Бай исеме менән Байтаун (Bytown) тип аталып йөрөтөлә. Уның нигеҙендә үҫеп сыҡҡан 
һәм Оттава йылғаһында урынлашҡан ҡала атамаһы 1854 йылда «Оттава» тип үҙгәртелә; «Оттава» гидронимы, үҙ сиратында, алгонкиндар төркөмөнә ҡараған индеец ҡәбиләһе исеменә барып тоташа{{sfn|поспелов|2002|с=315}}.

== Тарихы ==
=== Урындағы ҡәбиләләр һәм Европанан тәүге күсеп килеүселәр ===
Хәҙерге ваҡытта Оттава биләгән территорияла [[Европа]]нан тәүге күсенеүселәр килгән мәлдә алгонкин ҡәбиләләре йәшәгән. Оттава йылғаһы буйҙарындағы төбәк һуңғы боҙлоҡ дәүеренән һуң Шамплен диңгеҙе аҫтында була. Ул, һайыға барып, сигенгән һайын яңы ерҙәргә боронғо ҡәбиләләр күсеп ултыра. Алты мең йыл элек үк йылға үҙәнендә, археологик ҡаҙыныуҙарҙан күренеүенсә, күрше халыҡтар менән әүҙем сауҙа иткән Һунарсылар һәм йыйыусылар көн иткән була. Уларҙың этник сығышы тураһында археологтар тәғәйен генә фекер әйтә алмаһа ла, мәҙәниәттәрен Америкаға Европалар килгән мәлдәге алгонкин мәҙәниәтенә оҡшата<ref>{{книга|автор=James Morrison. |часть=Algonquin History in the Ottawa River Watershed |ссылка часть=http://www.thealgonquinway.ca/pdf/algonquin-history.pdf |заглавие=A Background Study for Nomination of the Ottawa River Under the Canadian Heritage Rivers System |год=2005 |издательство=QLF |pages=17—32}}</ref>. 


== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}