Палдиски битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{НП
|русское название        = Палдиски 
|оригинальное название   = Paldiski
|герб                    = Paldiski_coatofarms.png 
|флаг                    = Paldiski_flag.png
|страна                  = Эстония
|статус                  = ҡала
|регион                  = Харьюмаа
|глава                   = Каупо Каллас
|вид главы               = Мэр
|первое упоминание       = XVII быуат
|прежние имена           = Рогервик, Балтик порты, Ба́лтиски<ref name="genealogia">[http://www.genealogia.ee/toponimika--eesti-tab.htm Эстляндия-Эстонияның географик атамалары (урыҫ телендә)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070819095509/http://www.genealogia.ee/toponimika--eesti-tab.htm |date=2007-08-19 }}</ref>
|статус с                = 1783
|lat_dir=N|lat_deg=59|lat_min=21
|lon_dir=E|lon_deg=24|lon_min=03
|CoordAddon=type:city
|часовой пояс            = +2
|площадь                 = 60,17
|население               = 4081<ref name="stat.ee">[http://www.stat.ee/ppe-46953 Eesti statistika 2012 - Эстония статистикаһы (2012)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130707192611/http://www.stat.ee/ppe-46953 |date=2013-07-07 }} ([[эстон теле]]ндә)</ref>
|год переписи            = 2012
|национальный состав     = урыҫтар — 67 %<br />эстондар — 25 %
|высота центра НП        =
|телефонный код          = 
|почтовый индекс         =
|автомобильный код       = 
|категория в Commons     = Paldiski
|сайт                    = http://www.paldiski.ee/
}}
'''Па́лдиски''' ({{lang-et|Paldiski}}), тарихи исемдәре '''Рогервик''' ({{lang-sv|Rågervik}}), '''Балти́к порты''', '''Ба́лтиски''' ({{lang-et|Baltiski}})<ref name="genealogia" /> — [[Эстония]]лағы ҡала, [[Фин ҡултығы]]нда урынлашҡан порт.

== География ==
Палдиски ҡалаһы Харьюмаа өйәҙендә, Эстонияның баш ҡалаһы [[Таллин]]дан 52 саҡрым алыҫлыҡта, Фин ҡултығының яр буйында урынлашҡан. Ул Кейла, Вазалемма һәм Падизе өйәҙҙәре менән сиктәш. Ҡаланың территорияһы акваторияһы һәм Пакри утрауҙары менән бергә 102 км² самаһы тәшкил итә.

== Халҡы ==
{|class="wikitable" style="float:right; margin-left:.5em;"
|+Халҡы
|-
!Йыл
!&nbsp;Бөтәһе<ref>[http://pub.stat.ee/px-web.2001/Dialog/Saveshow.asp Statistics Estonia, a government agency at the area of administration of the Ministry of Finance.]</ref>
|-
!2007
|align="right"|4 170
|-
!2010
|align="right"|4 125
|-
!2012
|align="rihgt"| 4 081
|}

Халыҡ һаны 4,1 мең кеше (2010). Милли составы: урыҫтар — 67 %, эстондар — 25 %. Барлығы ҡалала 31 милләт вәкиле йәшәй.

== Тарихы ==

=== Рәсәй империяһы ===
[[XIV быуат]]тан ярымутрауҙа шведтар йәшәгән һәм ҙур булмаған ҡәлғә төҙөлгән.

[[1718 йыл]]дың 23 июлендә [[Пётр I]] Пакри ҡултығында шәхсән хәрби портҡа нигеҙ һалған, уның эргәһендә ауыл да булған. [[1723]] йылдан рәсми атамаһы Рогервик ({{lang-sv|Rågervik}}), [[1762]]—[[1922]] йылдарҙа — Балтик Порты<ref>см. {{ВТ-ЭСБЕ|Балтийский порт}}</ref>, артабан Балтиски, 1934 йылдан — Палдиски.
[[Файл:RIGBY(1842) Baltic letters, p1.165 BALTISPORT (Pakri Cliff, Paldiski).jpg|слева|thumb|1840 йылдағы Балтик порты]]

Порт һәм ҡәлғәне төҙөү [[1716]]—[[1726 йыл]]дарҙа барған, [[Пётр I]] үлгәндән һуң туҡтатылған. Пакри ярымутрауында (Pakri poolsaar) һәм Кесе Роогэ утрауында [[Пётр I]] йорт һалынған. Пётр ҡәлғәһе һәм доктары ҡалдыҡтары хәҙер ҙә күренә. [[Пётр I]] порт һәм уның һаҡлағыс молы проекты һыҙмаһын үҙе төҙөгән. Ул шулай уҡ сауҙагәрҙәр гаванының, ҡалаһының һәм адмирал верфының урынлашыу ерен билдәләгән.

[[1724]] йылдың 22 октябрендә Пакри мағы төҙөлгән. Ул Балтик диңгеҙенең иң боронғо маяҡтарының береһе.

[[1728 йыл]]да ағас сиркәү төҙөлгән.

[[1762]] йылда киң масштаблы төҙөлөштө [[Екатерина II]] яңынан дауам иттергән. Был эштең етәксеһе итеп генерал-фельдмаршал Иоһанн Буркхардт Христофор йәғни граф Миних тәғәйенләнгән.

[[1762 йыл]]дың 20 авгусында Рогервик ҡалаһы Балтик Порты тип исемләнгән. [[1764 йыл]]дың июлендә ҡалаға [[Екатерина II]] килгән.
[[1768 йыл]]дың 18 ноябрендә порт яҙмышы тураһындағы Сенатҡа докладында [[Екатерина II]], Кронштадтты төҙөп бөтөрөүгә бар иғтибарҙы йүнәлтеп, бөтә бындағы төҙөлөш эштәрен туҡтатып торорға бойороҡ биргән.

[[1770 йыл]]да [[Екатерина II]] ҡушыуы буйынса һалдат, офицерҙар, һөнәрселәр һәм сауҙагәрҙәр балалары өсөн беренсе мәктәп асылған<ref>[http://www.moles.ee/05/Oct/07/12-1.php  Газета «Молодёжь Эстонии»]</ref>.

[[1775 йыл]]да Балтик портына һөргөнгә 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр ихтилалы ҡатнашыусыһы, Башҡортостандың милли геройы Салауат Юлаев, атаһы Юлай Аҙналин менән, [[1775]] йылдың 29 ноябрендә һөргөнгә килтерелгән. Салауат Юлаев каторгала [[26 сентября]] [[1800 йыл]]дың 26 сентябрендә вафат булған һәм Палдискиҙа ерләнгән. Ҡала паркы территорияһында уға һәйкәл ҡуйылған.
[[Файл:Paldiski linnavalitsuse endine hoone.jpg|thumb|Ҡала мэрияһы]]

[[1787 йыл]]да Балтик Порты Эстляндия губернаһының өйәҙһеҙ (штаттан тыш) ҡала статусын алған.

[[1784]]—[[1787 йыл]]дарҙа архитектор Иоһанн Мор проекты буйынса таштан Георгий сиркәүе төҙөлгән. [[XIX быуат]] аҙағында уны архитектор Эдельсон проекты буйынса уның үҙгәртеп ҡоралар.

[[1870 йыл]]да ҡалаға саҡлы Балтик Порты — Таллин (Ревель) — [[Санкт-Петербург]] Балтик тимер юлы һалынған.

[[1876 йыл]]да ҡалала диңгеҙ училищеһы асылған һәм үҙенең бинаһына эйә булған. Диңгеҙ училищеһының беренсе етәксеһе Рига диңгеҙ училищеһы сығарылыш уҡыусыһы А. Фельдхун булған. [[1876]]—[[1897 йыл]]дарҙа училищела 463 уҡыусы булған. Бында Эстляндская губернаһы территорияһындағы диңгеҙ училищелары араһында иң юғары уҡытыу кимәле булған<ref>''Пярн А. Э.'' Мужчины и море. — Таллин: Валгус, 1979. — 168 с.</ref>.

[[1912 йыл]]дың июнендә Балтик порты гаванында Император Николай II һәм Германия империяһы кайзеры Вильгельм II осрашҡан, улар «Штандарт» һәм «Гогенцоллерн» яхталарында килгән.

[[Беренсе донъя һуғышы]] осоронда ҡала хәрби хәрәкәттәр аренаһына әүерелгән. [[1916 йыл]]дың 11 ноябрендә 2 сәғәт 30 минутта 10-сы герман флотилияһының немец эсминецтары ярты сәғәт дауамында орудиеларҙан Балтик портын утҡа тотҡан. Порт ҡоролмаларына , ә һуңынан ҡалаға 162 фугас һәм шрапнель снарядтары менән атҡандар. 24 бина, шул иҫәптән вокзал һәм күҙәтеү посы вышкаһы зыян күргән, 10 кеше, шуларҙан 8 кеше ғәҙәти тыныс тормош кешеләре һәләк булған<ref>[http://www.vpk-news.ru/article.asp?pr_sign=archive.2006.127.articles.history_02 «Военно-промышленный курьер» № 11 (127) за 22 марта 2006 года]{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>.

=== Беренсе Эстон республикаһы ===
[[1922 йыл]]да Беренсе Эстон Республикаһы осоронда ҡалаға Палдиски тигән яңы исем биргәндәр, һәм был «Балтийский» тигән рус атамаһы үҙгәртелеп алынған.

[[1939 йыл]]дың октябрендә [[Советтар Союзы]] эстон хөкүмәте менән килешеү буйынса ҡортомға алыу хоҡуғы нигеҙендә Палдискиҙа хәрби база урынлаштыра.  [[1941 йыл]]да Эстония территорияһында [[Бөйөк Ватан һуғышы]] хәрби хәрәкәттәр башланыуға Пакри ярымутрауында һәм Пакри утрауҙарында яр буйы оборонаһы урынлаштырылған. Порт хәрби караптар урынлаштырыу өсөн файҙаланылған. Хәрби аэродром төҙөлгән.

=== Совет осоро ===
[[Икенсе донъя һуғышы]] осоронда Рига ҡултығынан совет флотын {{comment|сығарыу|эвакуация}} урыны булараҡ хеҙмәт иткән. [[1941 йыл]]дың 28 авгусынданемец ғәскәрҙәре тарафынан баҫып алынған. Совет ғәскәрҙәре сигенгән саҡта яр буйы оборонаһы батареялары шартлатылған<ref>[http://www.baltwillinfo.com/baltika/106/b14.htm ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080515204327/http://www.baltwillinfo.com/baltika/106/b14.htm |date=2008-05-15 }} // «Балтика» — Международный журнал русских литераторов</ref>.
Немец оккупацияһы ваҡытында ярымутрауҙа немец абвер разведкаһы хәрби-диңгеҙ базаһы һәм мәктәбе булған<ref>[http://flot.com/welfare/nostalgia/paldisky.htm Балтийский порт]</ref>. [[1944 йыл]]дың 24 сентябрендә [[Балтик флоты]] десантының Таллин операцияһы барышында азат ителгән.

[[1956 йыл]]дың 21 ноябрендә Сууруп боғаҙында Балтик флотының 157-се айырым бригадаһы М-200 {{comment|«Үс»|«Месть»}} һыу аҫты кәмәһе «Статный» эскадра миноносецы менән бәрелешә. Ҡотҡарыу операцияһы уңышһыҙ үткән — 28 подводник һәләк була.
[[Файл:Paldiski abandoned military buildings.jpg|thumb|right|Ташландыҡ уҡытыу үҙәге («Пентагон»)]]

; «Подплав» һыу аҫты кәмәләре базаһы
Эстон ССР-ы территорияһында ике Ябыҡ административ-территориаль берәмектәренең береһе булған ҡалала һыу аҫты кәмәләре базаһы («Подплав»), уҡыу атом реакторы, торпеда катерҙары һәм кесе ракета караптары туҡтау урыны, госпиталь һәм поликлиника урынлашҡан. Ҡалала [[Балтик флоты]]ның 157-се һыу аҫты кәмәләренең айырым бригадаһы, сик буйы заставаһы, сик буйы ғәскәрҙәренең сержант составы отряд-ара мәктәбе, хәрби төҙөүселәрҙең ротаһы, {{comment|Һауаға ҡаршы тороу|ПВО}} ракета подразделениеһы һәм дисциплинар ротаһы {{comment|урынлашҡан|базировались}}.

Палдискиҙағы уҡыу үҙәге беренсе һәм икенсе быуын һыу аҫты кәмәләренең ике хәрәкәт итеүсе действующие реакторҙарына, һәм шулай уҡ атом һыу аҫты кәмәләренең экипажын әҙерләүсе {{comment|берҙән-бер|уникальный}} тренажёрына эйә булған.

Ҡала урынлашҡан Пакри ярымутрауы территорияһы тимер сым менән уратылған һәм Ябыҡ административ-территориаль берәмек йәғни айырыуса һаҡланған зона була.

[[1962]] йылда Палдискиҙа 93-сө СССР атом һыу аҫты флоты уҡыу үҙәге (в/ч 56190) урынлашҡан. Бында ике ер өҫтө атом реакторы ҡуйылған, үҙәктә 16 000 кеше эшләгән. Был Советтар Союзындағы шуға оҡшаш иң ҙур үҙәктәренең береһе булған<ref>[https://www.rubaltic.ru/blogpost/20180730-luchshiy-tsentr-po-podgotovke-podvodnikov-sssr-nakhodilsya-v-estonii-eksklyuziv/ Лучший центр по подготовке подводников СССР находился в Эстонии] // rubaltic.ru, авг 2018</ref>. Уның ҙур әһәмиәтлеге арҡаһында 1994 йылдың авгусына, Палдискиҙы һуңғы рәсәй хәрби карабы ташлап киткәнгә тиклем, бөтә ҡала сәнскеле сым менән уратып алынған булған<ref>[http://www.visitestonia.com/ru/места-отдыха/отдых-на-побережье/палдиски Палдиски — Visitestonia.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150907090949/http://www.visitestonia.com/ru/%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0-%D0%BE%D1%82%D0%B4%D1%8B%D1%85%D0%B0/%D0%BE%D1%82%D0%B4%D1%8B%D1%85-%D0%BD%D0%B0-%D0%BF%D0%BE%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B6%D1%8C%D0%B5/%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8 |date=2015-09-07 }}</ref>.

Уҡыу үҙәге начальниктары:
* контр-адмирал Кудряшов Геннадий Трофимович, 1962—1967
* контр-адмирал Рулюк Анатолий Антонович, 1967—1976
* контр-адмирал Каравашкин Валентин Степанович, 1976—1980
* контр-адмирал Шауров Александр Алексеевич, 1980—1988
* контр-адмирал Ольховиков Александр Васильевич, 1988—1994
1980-се йылдар аҙағында 56190-сы ғәскәри частың медсанчасында поликлиника начальнигы булып РФ Оборона Министрлығының Баш хәрби-медицина идаралығының элекке начальнигы, РФ-ның баш хәрби врачы, ә 2018 йылдың февраленән — Хәрби-медицина Академияһы начальнигы запастағы генерал-майор [[Александр Фисун]] эшләгән.

=== Икенсе эстон республикаһы ===
[[1994 йыл]]дың 30 авгусында Палдискиҙы һуңғы рәсәй хәрби карабы ташлап китә. Ҡала Эстонияла урынлашҡан Рәсәй ҡораллы көстәренең һуңғы объекты булған. [[1995 йыл]]дың 26 сентябрендә Палдискиҙағы ядро объектын Эстонияға тапшырыу актына ҡул ҡуйылған. Тапшырыр алдынан рәсәй белгестәре реакторҙарҙан яғыулыҡ {{comment|үҙәктәре|стержни}}н алғандар, реакторҙар махсус бетон саркофагтарға урынлаштырылған.

[[1994 йыл]]дың 15 майынан Палдиски Кейла ҡалаһы составына индерелгән. Был халыҡ составында Эстония граждандарының аҙ проценты менән бәйләнгән булған. [[1996]] йылдың 20 октябрендә Палдискиға ҡала хоҡуғы ҡайтарылған.

2017 йылда Палдиски яңы Ляэне-Харью улысының административ үҙәгенә әүерелгән.

== Иҡтисады ==
Диңгеҙ буйлап йөк ташыу, Alexela яғыулыҡ терминалы, биодизель нефть эшкәртеү терминалы.

=== Көньяҡ порт ===
«Подплав» тип аталған совет һыу аҫты кәмәләре урынында барлыҡҡа килгән «Таллин порты» холдинг компанияһы составындағы порт. Европаға иң яҡын эстон порты булып тора һәм күп кенә өҫтөнлөктәргә эйә: ҡыш туңмай, 50 000 тоннаға тиклем ауырлыҡ күтәрә алған суднолар менән эшләрлек тәрән причалдары бар<ref>[http://www.transportweekly.com/pages/ru/news/articles/35274/ Палдиски — от базы подлодок до торгового порта европейского значения Transportweekly . Com]</ref>. Ролкер (Ро-ро) судноларын, тейәлгән, генераль һәм берәмек йөктәрҙе эшкәртә, автомобилдәрҙе, тәгәрмәсле техниканы, тейәлгән йөктәрҙе эшкәртерлек ҡеүәттәргә эйә.

=== Төньяҡ порт ===
Транспорт сараларын, контейнерҙарҙы, генераль һәм һибелмә йөктәрҙе эшкәртеүсе хосусилаштырылған порт. Пассажир терминалы төҙөү планы бар. Модернизация программаһы буйынса [[2002 йыл]]дан генераль йөктәрҙе һәм «Ролкер (Ро-ро)» тибындағы судноларҙы хеҙмәтләндереүсе причалдар, 375 метрлыҡ һаҡлаусы мол төҙөлгән.

== Иҫтәлекле урындары ==
[[Файл:Paldiski Georgi õigeusu kirik.jpg|мини|справа|Изге Георгий ҡорамы. 1784–1787]]
* [[Пётр I]] осоронда төҙөлгән ҡәлғә һыҙаттарын булдырған ер эштәре.
* Пакри ярымутрауының төньяҡ-көнбайыш яры эргәһендә граф Михаил Семёнович Воронцовтың поместьеһы урынлашҡан булған.
* Палдиски  Оксана Александровна Акиньшина төп ролде уйнаған швед режиссёры Лукас Мудиссондың {{comment|«Лиля ғүмергә»|«Лиля навсегда»}} фильмында сағылған.
* М-200 {{comment|«Үс»|«Месть»}} һыу аҫты кәмәһе экипажына һәйкәл.
* Изге Георгий таш православие сиркәүе ''эстон'' Paldiski Püha Georgi kirik (Константинополь патриархатының Таллин митрополияһы).
* 1968 һәм 1983 йылдарҙа совет һыу аҫты кәмәләрендә хеҙмәт итеүсе подводниктарҙы өйрәтеү өсөн төҙөлгән «өсөнсө участка» тип аталған бетон «саркофагтар» менән ҡапланған атом реакторҙары.
* Преподобный Сергий Радонежскийға арнап төҙөлгән ҡорам ''эстон'' Paldiski Radoneži Vaga Sergi kirik (Мәскәү патриархатының Эстон православие сиркәүе)<ref>{{cite web|author=Олег Врона, прот.|title=Умякнуша словеса их паче елеа|url=http://www.pravoslavie.ru/119603.html|website=Православие.ru|date=4 марта 2019|accessdate=2019-03-04}}</ref>.

== Палдиски менән бәйле танылған кешеләр ==
* Вильгельм Антон фон Кабрит (1800 йә 1807 йылда вафат булған) — рус хеҙмәтендәге немец хәрбийе, Балтик Порты ҡалаһында [[1793]]—[[1796 йыл]]дарҙа гарнизон менән командалыҡ иткән.
* Афанасий Афанасьевич Фет, рус шағир-лирик, тәржемәсе, мемуарсы. Балтик Портында хеҙмәт иткән. Пакри ярымутрауының төньяҡ-көнбайыш ҡырындағы «Пётр маяғы» эргәһендә урынлашҡан Лец {{comment|утар|мыза}}ында йәшәгән<ref>[http://az.lib.ru/f/fet_a_a/text_0170.shtml Lib.ru/Классика: Фет Афанасий Афанасьевич. Мои воспоминания<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>.
* Антон Фёдорович Дзерожинский — рәсәй хәрби эшмәкәре, генерал-лейтенант (1919), аҡ хәрәкәттә ҡатнашыусы. Император Бөйөк Пётр Диңгеҙ ҡәлғәһенең Ревель нығытылған районы гарнизоны составына ингән 23-сө пехота дивизияһы бригадаһына командалыҡ иткән.
* Палдискиҙа скульптор Амандус Генрих Адамсон (31.10(12.11).1855, — 26.6.1929, Палдиски) йәшәгән һәм эшләгән. Севастополдәге Батырылған караптар һәйкәле Таллин «Русалка» броненосецына һәйкәл авторы. Был ҡалала уның йорт-музейы урынлашҡан.
* [[1921 йыл]]да Палдискиҙа инглиз балалар яҙыусыһы Артур Рэнсом булған. Палдискиҙа уның «Racundra» яхтаһы торған һәм ҡортомға алынған бүлмәһе булған.

== Каторга төрмәһе ==
Рогервик каторга төрмәһе йыуан бүрәнәләрҙән ҡоролған стена менән уратып алынған. Төрмә бинаһында 2 яруслы нарҙар һәм түшәмгә беркетелгән тал кәрзин-карауаттар булған. Шарттар бик ауыр (урындағы {{comment|ҡатламташ|плитняк}}тан еүеш казармалар) булған, сирҙәр, аслыҡ ҡотолған. 1768 йылда портты төҙөү һәм ремонтлау эштәре туҡтатылған һәм тотҡондарҙың хеҙмәтен сауҙагәр гаванын ремонтлауҙа һәм ике пристанды төҙөүҙә файҙаланғандар.

Төрмәлә 1755—1756 йылдарҙағы Башҡорт ихтилалы, 1773—1775 йылдарҙағы ғүмерлек каторга тамуғын үткәргән.

=== Рогервик каторжандары ===
* Ванька-Каин (Ива́н О́сипов, 1718 — 1756 йылдан һуң) — атаҡлы бур, юлбаҫар һәм мәскәү {{comment|шымсыһы|сыщик}}.

=== Пугачёв эше буйынса хөкөм ителгәндәр ===
* [[Салауат Юлаев]] (1754 йылдың 16 июне — 1800 йылдың 8 октябре) — [[Башҡорттар|башҡорт]] халҡының милли батыры, шағир. Пугачевтың көрәштәше, 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышы етәкселәренең береһе, шағир-импровизатор. 1989 йылда Палдиски ҡалаһында уның хөрмәтенә һуғылған баҡыр һәйкәл ҡуйыла<ref>[http://www.bashinform.ru/bash/957671/ Эстонияла Салауат Юлаевҡа мемориаль таҡтаташ һәм һәйкәл ҡуйыласаҡ. {{Башинформ}}, 2017, 10 февраль]{{V|10|02|2017}}</ref>.
* [[Юлай Аҙналин]] (1722 — 1797—1800 араһы) — башҡорт ғәскәре йөҙбашы (1766), Шайтан-Көҙәй улысы старшинаһы (1766), 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр Һуғышы етәкселәренең береһе.
* [[Ҡәнзәфәр Усаев]] (1738 — 10 июль 1804) — Пугачёвтың көрәштәше, башҡорт ғәскәре йөҙбашы, 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышы етәкселәренең береһе, Пугачёв армияһында бригадир.
* Иван Яковлевич Почита́лин (1754—1797 йылдан һуң) — [[Емельян Иванович Пугачёв]]тың яҡын әйләнә-тирәһенә ингән яйыҡ казагы, уның күп бойороҡтары авторы.
* Астафий Трифонович Долгополов (1725—1797 йылдан һуң) — Пугачёвтың да, Екатерина II-нең дә бөлгән финанс сараларын файҙаланырға ынтылып, ике яҡлы уйын алып барған мутлашыусы авантюрист.

'''<big>Коменданты</big>'''

1801 йылдың 21 ғинуарында — генерал-лейтенант Сухотин.

== Ҡарағыҙ ==
* [[Салауат Юлаев музейы Эстонияла]]

== «Ҡала көнө» байрамы ==
* 1993 йылдан Палдиски үҙенең «Ҡала көнө» көнөн үткәрә. Унда Таллинда эшләп килеүсе «Ағиҙел» [[башҡорт]] мәҙәни ойошмаһы вәкилдәре лә ҡатнаша. 2016 йылдың июлендә үткәнендә улар ҡалаға милли батырыбыҙҙың тыуыуына 206 йыл тулыу айҡанлы нәшер ителгән «Эстония помнит: Салават Юлаев» тигән китап бүләк итте<ref>[http://www.bashinform.ru/news/878117-v-estonii-v-prazdnovanii-dnya-goroda-paldiski-prinyalo-uchastie-bashkirskoe-obshchestvo-agidel/ В Эстонии в праздновании Дня города Палдиски приняло участие башкирское общество «Агидель». «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2016, 28 июль]{{ref-ru}}{{V|28|07|2016}}</ref>.

=== Галерея ===
<gallery>
File:Маяк Палдиски.jpg|Маяҡ
File:Православная церковь Палдиски.jpg|Преподобный Сергий Радонежский хөрмәтенә ҡорам 
File:Лютеранская церковь Палдиски.jpg|Лютеран сиркәүе 
File:Таможня Палдиски.jpg|Элекке Пётр таможняһы (хәҙер бында кафе)
File:Скалистый берег Палдиски.jpg|Ҡала эргәһендәге ҡаялы яр буйы
File:Улица Тууле Палдиски.jpg|Тууле урамы 
</gallery>

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания|2}}

== Әҙәбиәт ==
* {{ВТ-ВЭС|Балтийский порт}}
* {{ВТ-ЭСБЕ+|Балтийский порт}}

== Һылтанмалар ==
{{Навигация|Тема=Палдиски|Википедия=Палдиски|Викитека=|Викиновости=|Викигид=Палдиски}}
* [http://paldiski.ru/ paldiski.ru]
* [http://paldiski.ee/ paldiski.ee]{{ref-ee}}
* [http://www.flot.com/welfare/nostalgia/paldisky.htm Балтийский порт]. Современный энциклопедический словарь.
* [http://paldiski.ru/ Палдиски ҡалаһы]
* [http://paldiski.ee/ Рәсми сайт]

{{внешние ссылки нежелательны}}

{{Библиоинформация}}
{{Волость Ляэне-Харью}}
{{Харьюмаа}}
{{Города Эстонии}}

[[Категория:Эстония ҡалалары]]
[[Категория:Салауат Юлаев]]
[[Категория:Палдиски|*]]
[[Категория:Харьюмаа]]
[[Категория:Эстонияның исемдәре үҙгәртелгән тораҡ пункттары]]