Сараево битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{НП
 |статус                  = Ҡала
 |русское название        = Сараево
 |оригинальное название   = {{lang-bs|Sarajevo}}, {{lang-hr|Sarajevo}}, {{lang-sr|Сарајево}}
 |страна                  = Босния һәм Герцеговина
 |герб                    = Coat of arms of Sarajevo.svg
 |флаг                    = Flag of Sarajevo.svg
 |ширина герба            =    
 |ширина флага            = 
 |описание флага= Сараево флагы
 |описание герба= Сараево гербы
 |lat_deg= 43|lat_min= 52|lat_sec=
 |lon_deg= 18|lon_min= 25|lon_sec=
 |CoordAddon              = type:city
 |CoordScale              = 50000
 |размер карты страны     = 200
 |размер карты региона    = 0
 |размер карты района     = 
 |вид региона             = Босния һәм Герцеговина{{!}}Босния һәм Герцеговина
 |регион                  = Босния һәм Герцеговина федерацияһы
 |регион в таблице        = 
 |вид района              = Босния һәм Герцеговина федерацияһы кантондары{{!}}Кантон
 |район                   = Сараево
 |район в таблице         = Сараево кантоны{{!}}Сараево
 |вид общины              = 
 |община                  = 
 |община в таблице        = 
 |внутреннее деление      =
 |вид главы               = Градоначальник
 |глава                   = Иво Комшич
 |дата основания          = 1462 йыл{{!}} 1462 йыл тирәһе
 |первое упоминание       =
 |прежние имена           = Босна-Сарай
 |статус с                =
 |площадь                 = 141,5
 |вид высоты              = высота НУМ
 |высота центра НП        = 541
 |климат                  = 
 |официальный язык        = <!-- Боснийский, хорватский и сербский языки равноправны (статья 22 устава города Сараева 1998 года)-->
 |официальный язык-ref    = 
 |население               = 369 534<ref group="комм.">Предварительные данные переписи 2013 года, см.: {{cite web| author=| date=| url=http://www.bhas.ba/obavjestenja/Preliminarni_rezultati_bos.pdf| title=Preliminary results of the 2013 Census of Population, Households and Dwellings in Bosnia and Herzegovina| publisher=// bhas.ba| accessdate=2015-2-27}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181123135507/http://www.bhas.ba/obavjestenja/Preliminarni_rezultati_bos.pdf |date=2018-11-23 }}{{ref-bs}}{{ref-en}}</ref> 
 |год переписи            = 2013
 |плотность               =
 |агломерация             = 
 |национальный состав     =
 |конфессиональный состав =    
 |этнохороним             =сараевсы, сараевсылар<ref>{{книга|автор=Лопатин, В. В. и др.|заглавие=Русский орфографический словарь|ссылка=|место=Москва|издательство=РАН|год=2004|страницы=|isbn=}}</ref>
 |часовой пояс            = +1
 |DST                     = есть
 |телефонный код          = +387 (33)
 |почтовый индекс         = 71000
 |почтовые индексы        =
 |автомобильный код       =
 |вид идентификатора      =
 |цифровой идентификатор  =
 |сайт                    = http://www.sarajevo.ba/
 |язык сайта              = bs
 |язык сайта 2            = hr
 |язык сайта 3            = sr
 |язык сайта 4            = en
 |add1n                    = Ҡала көнө
 |add1                     = 6 апрель<ref>См. статью 10 устава города Сараева: {{cite web| author=| date=| url=http://www.sarajevo.ba/ba/files/statut%20grada%20sarajeva.pdf| title=Statut Grada Sarajeva| publisher=// sarajevo.ba| accessdate=2015-3-23}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924094317/http://www.sarajevo.ba/ba/files/statut%20grada%20sarajeva.pdf |date=2015-09-24 }}{{ref-bs}}</ref>
}}
'''Сараево''' ({{lang-bs|}}, {{lang-hr|}}, {{lang-sr|Sarajevo}} {{IPA|[sǎrajeʋo]}}, {{lang-tr|Saraybosna}}) — [[Босния һәм Герцеговина]] һәм уның өлөшө — Босния һәм Герцеговина Федерацияһының баш ҡалаһы. Сараево кантонының административ үҙәге. Дүрт үҙ аллы идараланған районға бүленә, Сараево ҡалаһы муниципаль берәмеген булдыра.

Халҡы — 369,5 мең кеше (2013), йәғни Босния һәм Герцеговина халҡының 10 %. 1992-1995 йылғы Босний һуғышы ваҡытында ҡалала йәшәүсе сербтар һаны күп тапҡырға кәмегән.

Миляцка йылғаһы ярында, тауҙар араһындағы соҡорҙа, Босния һәм Герцеговина Федерацияһы ерендә урынлашҡан. Көньяҡтан элекке өлөшө — хәҙерге [[Серб Республикаһы]]ның Источно-Сараево ҡалаһы сиктәш.

== Ҡала атамаһы ==
Сараево үҙ атамаһын XV б. төҙөлгән һарайҙан ала. «Сарай-овасы» термины тәү тапҡыр 1455 йыл яҙмаларында осрай, һарайҙан көнбайышта урынлашҡан ҡыр тигәнде аңлата ала: төрөксә ''saray'' — «һарай» һәм ''ovası'' — «ҡыр»<ref>{{книга|автор=Behija, Zlatar.|заглавие=Zlatno doba Sarajeva: XVI stoljeće|ссылка=|место=|издательство=Svjetlost|год=1996|страницы=96|isbn=}}{{ref-bs}}</ref>{{sfn|Donia|2006|pp =31}}. Атама өсөн Босна-Сарай исеме ҡулланылған (сағ. Сарай — Алтын Урҙаның баш ҡалаһы): төрөксә ''сарай'' — «һарай, бина» (һүҙмә-һүҙ «босний һарайы»), ''Ғази Хусрев-бәк'' XVI б. төҙөгән. 1878 йылда,  Босния Австро-Венгрияға ҡушылғас, Сараево («һарайлы») исемен йөрөтә<ref name="Поспелов">{{китап|автор=Поспелов, Е. М.|заглавие=Географические названия мира: Топонимический словарь|ссылка=|место=М.|издательство=АСТ|год=2001|страницы=|isbn=}}</ref><ref>{{cite web| author=| date=| url=http://mirjanadetelic.com/leksikon/gradovi/gradout.php?id=1887&slovo=S&str=1| title=Istorijski nazivi: Vrhbosna, Saray| publisher=// mirjanadetelic.com| accessdate=2015-3-21}}{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-bs}}</ref>.

Тағы бер версияға ҡарағанда, Сараево урта быуаттағы Врхбосна (термин 1415 йылда<ref>{{китап|автор=Вавилов, С. И. и др.|заглавие=Большая советская энциклопедия, Том 38|ссылка=|место=М.|издательство=Государственное научное издательство|год=1950|страницы=94|isbn=}}</ref> тәү тапҡыр телгә алына) ҡалаһы урынында барлыҡҡа килгән — «йылғаның үрге ағымы» йәки «Босна өҫтөндәге тау»: серб ''врх'' — «түбә, тау» һәм Босна йылғаһы янында ҡала урынлашҡан<ref name="Поспелов" />.

Боснийҙар ҡаланы "Шәһәр-Сараево, ә төрөктәр — «Яңы Дамаск» тип атай<ref>{{китап|автор=|заглавие=Matica: list za književnost i zabavu (Том 3)|ссылка=|место=|издательство=Platonova štamparija|год=1868|страницы=274|isbn=}}{{ref-bs}}</ref>. Этномилли күптөрлөлөк айҡанлы ҡаланы шулай уҡ Европа йәки Балҡан Иерусалимы тип тә йөрөтәләр<ref>{{книга|автор=Промицер, К. и др.|заглавие=Southeast European Studies in a Globalizing World|ссылка=|место=|издательство=LIT Verlag Münster|год=2014|страницы=130|isbn=}}{{ref-en}}</ref>. Сараево ҡалаһын Источно-Сараевонан айырыр өсөн, ҡаланы «федераль Сараево» тиҙәр<ref group="комм.">Примеры использования см.: {{китап|автор=Zuber, Ljubomir.|заглавие=Politički odnosi s javnošću г Republici Srpskoj|ссылка=|место=Пале, Баня-Лука|издательство=Filozofski fakultet Pale, Univerzitet u Istočnom Sarajevu|год=2012|страницы=126|isbn=}}, {{cite web| author=| date=| url=http://www.vijesti.ba/komentari/44763-Srbi-Sarajevu-pod-politickim-pritiskom--.html| title=Srbi u Sarajevu pod političkim pritiskom iz RS-a| publisher=// vijesti.ba| accessdate=2015-4-13}}{{ref-bs}}.</ref>.

== Тарих ==
[[Миляцка]] йылғаһы үҙәнендә неолит заманында уҡ кеше йәшәгән. Ғалимдар фекеренсә, был ерҙән көнсығышҡа табан боронғо Рим юлы үткән. VI—VIII бб. был яҡҡа сербтар килгән<ref>{{китап | автор= | заглавие= Раннефеодальные государства на Балканах VI—XII вв. | ссылка =  | ответственный = Литаврин Г.Г. | место = Москва | издательство  = Наука | год= 1985 | страницы = 198 | isbn =  | ref  = }}</ref><ref>{{книга |автор = Чиркович Сима.
 |заглавие= История сербов |место= М. |издательство  = Весь мир |год= 2009 |страницы= 18 |isbn = 978-5-7777-0431-3}}</ref><ref>{{китап | автор =  | заглавие = Листая траницы сербской истории | ссылка  =  | ответственный = Е.Ю. Гуськова | место = М. | издательство  = Индрик | год= 2014 | страницы= 13 | isbn  = 978-5-91674-301-2 | ref           = 
}}</ref>.

XII быуатта ерлек Босний банатына ингән, XIII быуатта ул Босний короллегенә әйләнә, 1429 йылда уны төрөктәр баҫып ала.

=== Ғосман империяһы ===
[[Файл:Thetzarsmosque.PNG|мини|240x240пкс|[[Солтан мәсете (Сараево)|Солтан мәсете]]]]
Ҡасаба статусындағы ерлек булараҡ Сараевоға 1462 йыл тирәһендә нигеҙ һалынған.

Нигеҙ һалыусы тип Иса-бәк Исак улын һанайҙар, ул 1460 йылда Босний пашалығы пашаһы булған. Миляцка йылғаһының үрендә ҡәлғә барлыҡҡа килгән, түбәндә йылғаның ике ярында сауҙа районы Чаршия урын алған, үҙәге Башчаршия уң ярҙа урынлашҡан. [[Солтан мәсете (Сараево)|Солтан мәсете]] һәм паша һарайы һул ярҙа булған. Шулай уҡ мәсет, йәмәғәт мунсаһы, ихаталар төҙөлә{{sfn|Donia|2006|pp =32, 33, 35, 39}}.

=== «Алтын быуат» ===
XVI быуат Сараевоның «алтын быуаты» тип һанала. Был быуат башында {{Тәржемәһеҙ|:bs:Gazi Husrev-beg|Ғази Хусрев-бәк||босн.}}  етәкселеге аҫтында ҡала (төрөксә ''шәхәр'') статусын ала.

[[Ғосман империяһы]]ның башҡа ҡалаларындағы кеүек, торлаҡ райондар мәһәллә тип аталған, улар XVI быуат аҙағында йөҙгә яҡын булған (өс-дүрте — мосолман). XVII быуаттың ғосман сәйәхәтсеһе [[Әүлиә Челеби]] ҡаланы матур һәм йәнле тип атаған. 1530 йылда мосолмандар ҡала халҡының 97 % тәшкил итә (1485 йылда — 27 %).

Халыҡ һаны буйынса быуат аҙағына Сараево Ғосман империяһының Европала Солун һәм Эдирне ҡалаларынан һуң өсөнсө урында була. Төрөк теле рәсми тел булыуға ҡарамаҫтан, ҡаланың күпселек халҡы славян телендә һөйләшә{{sfn|Donia|2006|pp =35—39, 42, 43, 45}}.

=== Тарҡалыу ===
[[Файл:Сараево_1697.jpg|мини|240x240пкс|Сараево 1697 йылда]]
Бөйөк Төркиә һуғышы ваҡытында Евгений Савойский етәкселегендә Австрия армияһы 1697 йылдың 24 октябрендә Сараевоға килеп инә һәм ҡаланың ҙур өлөшөн яндыра, ун мең кешене әсирлеккә ала. Сараево ҡаҡшай, Боснияның административ үҙәге 150 йылға Травник ҡалаһына күсерелә, ә халыҡ һаны булған кимәлгә XX быуатҡа тиклем күтәрелә алмай.

=== Австро-Венгрия ===
1878 йылдың 19 авгусынан төркиә ғәскәрҙәре менән 8 сәғәтлек яуҙан һуң, австрий ғәскәрҙәре Сараевоны яулап ала, ҡала Австро-Венгрия оккупацияһы аҫтында, шулай уҡ Босния һәм Герцеговина административ үҙәге булып ҡала. 1878—1910 йылдарҙа ҡала халҡы ике тапҡырға арта. 1910 йылдың халыҡ иҫәбен алыу буйынса 36 % мосолмандар, 34 % католиктар, 16 % — православие, 12 % йәһүдтәр һанала.

1908 йылда Сараево хакимиәте шатланып [[Австро-Венгрия]] тарафынан Босния һәм Герцеговина аннексияһын ҡабул итте. 1914 йылдың 28 июнендә Сараеволағы үлтереү була: Млада Босна ойошмаһы ағзаһы Гаврило Принцип Австрия тәхете вариҫы эрцгерцог [[Франц Фердинанд]]ты үлтерә. Үлтереү [[Беренсе донъя һуғышы]] башлауға сәбәп була, Сараевола ике көн буйы сербтарға ҡаршы сығыштар күҙәтелә{{sfn|Donia|2006|pp =131, 136, 148}}.

=== Югославия ===
[[Файл:Sarajevo-eternalflame.JPG|мини|213x213пкс|Мәңгелек ут]]
1918 йылдан — Сербтар, хорваттар һәм словендар короллегенең Босния һәм Герцеговина крайының административ үҙәге. 1923 йылдан — Сараево өлкәһе административ үҙәге; 1929 йылдан — Дрин бановинаһы үҙәге. 1938 йылда Сараево, башҡа ҡалалар менән сағыштырғанда, иң аҙ бюджетлы ҡала була{{sfn|Donia|2006|pp =156, 167, 179—181}}.

[[Икенсе донъя һуғышы]] Сараевоға 1941 йылдың 6 апрелендә килде, ҡала немец һөжүменә дусар булды. Ҡала тулыһынса йәһүдтәрҙән «таҙартылды»<ref>{{книга|автор=Ривел, М. А.|заглавие=Архиепископ геноцида. Монсеньор Степинац, Ватикан и усташская диктатура в Хорватии 1941—1945|ссылка=|место=М.|издательство=|год=2011|страницы=81|isbn=}}</ref>. 1943—1944 йылдарҙа Сараево инглиз-америка бомбардировкаларына аҫтына эләгә. 1945 йылдың 28 мартынан 10 апрелгә тиклем Югославия армияһы ҡала өсөн яуҙар алып барып, уны азат итә{{sfn|Donia|2006|pp =194—195, 198, 199, 223, 228, 233}}.

1945 йылда Сараево Босния һәм Герцеговина Социалистик Республикаһының баш ҡалаһы була, 1977 йылда ҡала 10 райондан тора{{sfn|Donia|2006|pp =263}}. 1984 йылда Сараевола XIV Ҡышҡы Олимпия уйындары уҙҙы. 1989 йылдан бирле ҡала иҡтисад кризис һәм Югославияла милләт-ара көсөргәнешлек үҫеше һиҙелә<ref group="комм.">Так, в 1989 году снизились темпы городского строительства, а в 1990 году прошла волна забастовок; 25 мая 1990 года в центре Сараева прошла демонстрация, на которой присутствовало около 100 000 человек, среди лозунгов были: «Нет национализму! Нет нападкам на целостность Боснии и Герцеговины!» (''Дониа, Роберт Дж. Сараево: биография города'': страницы 279—281, 283).</ref>.

=== Үҙ аллы Босния һәм Герцеговина ===
[[Файл:Sarajevo_19.3.1996_war.JPG|слева|мини|240x240пкс|Сараево һуғыштан һуң, 1996 йыл]]
1992 йылдың 1 мартында, Босния һәм Герцеговина үҙаллылығы тураһындағы референдум ваҡытында, мосолмандар ҡатнашлығында серб туйы аттырыла. Сербтар ҡала буйлап баррикада төҙөй. 1992 йылдың 6 апрелендә тыныс демонстрация ваҡытында алты кеше үлтерелә, ундан күбе яралана{{sfn|Donia|2006|pp =305, 312, 313}}.

Босний һуғышы башлана. Тәүге айҙарҙа күп кенә босний сербтары Сараевонан ҡаса.

1996 йылдың ғинуарында ҡалала НАТО тыныслыҡ һаҡлаусы контингент урынлаша{{sfn|Donia|2006|pp =370}}. Халыҡ-ара реконструкция һәм үҫеш банкы ҡатнашлығында ҡала тергеҙелә<ref>{{книга|автор=Schneider-Sliwa, Rita.|заглавие=Cities in Transition: Globalization, Political Change and Urban Development|ссылка=https://books.google.ru/books?id=gfA-AAAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=ru#v=onepage&q&f=false|место=|издательство=Springer Science & Business Media|год=2006|страницы=116|isbn=}}{{ref-en}}</ref>.

== Физик-географик һүрәтләмәһе ==
[[Файл:View_from_Avaz_Twist_Tower_(1).jpg|слева|мини|240x240пкс|Сараево ландшафты ]]
Сараево Босния һәм Герцеговинаның үҙәк өлөшөндә, Босния тарихи өлкәһе сиктәрендә, тау-ара Сараево соҡоронда, Милецка йылғаһы ярында урынлашҡан. Ҡаланы урманлы убалар, Динар ҡалҡыулығы уратып алған: иң юғарыһы — Треска (2088 м), унан һуң Белашница (2067 м), Яхорина (1913 м), Требевич (1627 м), иң түбәне — Игман (1502 м). Һуңғы дүрт шулай уҡ Олимпия тауҙары тип билдәле. Ҡала ландшафты ла убалы, быны ауыш урамдар һәм йорттар, ҡоролмалар һүрәтләй. Стари Град общинаһында урынлашҡан тарихи үҙәк диңгеҙ кимәленән 541 метр бейеклектә<ref>См. стр. 7: {{cite web| author=| date=| url=http://www.fzs.ba/Podaci/KantBr9.pdf| title=Kanton Sarajevo u brojkama| publisher=// fzs.ba| accessdate=2015-3-21}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150403041625/http://www.fzs.ba/Podaci/KantBr9.pdf |date=2015-04-03 }}{{ref-bs}}</ref>.

=== Климат ===
Район климаты уртаса континенталь, көньяҡтан Урта диңгеҙ климаты йоғонтоһо бар. Йәй йылы. Иң йылы ай — июль, уртаса һауа температураһы 19,1 °С, йәй 68 көнгә һуҙыла. Ҡыш һалҡын, иң һыуыҡ ай — ғинуар, уртаса һауа температураһы −1,3 °С. Ҡыш көнөнә оҙайлы томандар хас. Адриатик диңгеҙ яҡын булғас, көҙ яҙҙан йылыраҡ.

== Символдары ==
[[Файл:Coat_of_arms_of_Sarajevo.svg|слева|116x116пкс|Ҡалаһының флагы]]
Сараевоның флагы һәм гербы 2000 йылда раҫланды.
Заманса герб өс өлөштән торған ҡалҡандан ғибәрәт <ref>{{китап|автор=Шабанович, Х.|заглавие=Postanak i razvoj Sarajeva, Radovi (книга XIII)|ссылка=|место=Сараево|издательство=Odjeljenje istorisjko-filoloških nauka|год=1960|страницы=85|isbn=}}{{ref-bs}}</ref>. Урта өлөштә ҡәлғә диуары һәм ҡара ҡапҡа төшөрөлгән. Өҫкө өлөштә тауҙарҙы һәм ҡәлғә ҡыйығын һурәтләнгән йәшел төҫтә өс мөйөштәр, түбәнге өлөшдә йылға һәм аҡ төҫтәге күпер урын алған.

Сараево флагы — яҡты-күк төҫтәге тура дүртмөйөш, уртаһында Сараево гербы төшөрөлгән<ref>{{cite web| author=| date=| url=http://www.sarajevo.ba/ba/article.php?pid=37&sta=3&kat=63&query=zastava+Grada+Sarajeva| title=Grb i zastava Grada Sarajeva| publisher=// sarajevo.ba| accessdate=2015-4-1}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150402121055/http://www.sarajevo.ba/ba/article.php?pid=37&sta=3&kat=63&query=zastava+Grada+Sarajeva |date=2015-04-02 }}{{ref-bs}}</ref>.

== Халҡы ==
{| align="right"

| align="center" |'''Халыҡ һаны<br />
<small>1879-2013 йылдар, мең кеше</small>'''{{sfn|Donia|2006|pp =87, 293}}<ref>Перепись 1948 года см. стр. 5: {{cite web| author=| date=| url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1948/pdf/G19484001.pdf| title=Стално становништво по народности (по попису 1948)| publisher=// pod2.stat.gov.rs| accessdate=2015-3-21}}{{ref-sr}}</ref><ref>Перепись 1981 года см. стр. 29: {{cite web| author=| date=| url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1981/pdf/G19814001.pdf| title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije| publisher=// pod2.stat.gov.rs| accessdate=2015-3-21}}{{ref-sr}}</ref>
|-
|<timeline>
Colors=
  id:lightgrey value:gray(0.9)
  id:darkgrey value:gray(0.7)
  id:canvas value:rgb(1,1,1)
  id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:300 height:200
PlotArea = left:50 bottom:20 top:15 right:30
DateFormat = x.y
Period = from:0 till:6000
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = late

ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1200 start:0
BackgroundColors = canvas:canvas

BarData=
  bar:1879 text:1879
  bar:1910 text:1910
  bar:1948 text:1948
  bar:1981 text:1981
  bar:1991 text:1991
  bar:2013 text:2013

PlotData=
  color:barra     width:15 anchor:till align:center shift:(0,5)
  bar:1879     from:0 till:213 text:21
  bar:1910     from:0 till:519 text:52
  bar:1948     from:0 till:1138 text:114
  bar:1981     from:0 till:3037 text:304
  bar:1991     from:0 till:5270 text:527
  bar:2013     from:0 till:3695 text:369

TextData=
  pos:(10,196) fontsize:XS text:
  pos:(145,1) fontsize:XS text:
  pos:(30,15) fontsize:S text:
  pos:(25,49) fontsize:S text:
  pos:(25,83) fontsize:S text:
  pos:(25,148) fontsize:S text:

</timeline>
|}
Мәғлүмәттәргә ҡарағанда, 1991 йылда халыҡ һаны 527 049 кеше була.Уларҙың 49 % — ы — мосолмандар, 30 % — серб, 7 % — хорваттар, 11 % югославтар. Ун райондың алтыһында күпселек мосолмандар тәшкил итә. Иң күп сербтар Пале районында йәшәгән — 67 %, ә иң аҙы — Стари-Градта. Хорваттар Стари-Градта — 2 %{{sfn|Donia|2006|pp =293}}.

== Хакимиәт ==
[[Файл:Sarajevo_municipalities.PNG|слева|мини|215x215пкс| Сараево райондары кантон фонында]]
Босния һәм Герцеговина Конституцияһы нигеҙендә, Сараево Босния һәм Герцеговинаның баш ҡалаһы булып тора<ref>См. часть 5 статьи 1 действующей конституции Боснии и Герцеговины 1995 года: {{cite web| author=| date=| url=http://www.ccbh.ba/public/down/USTAV_BOSNE_I_HERCEGOVINE_bos.pdf| title=Ustav Bosne i Hercegovine| publisher=// ccbh.ba| accessdate=2015-3-23}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303193315/http://www.ccbh.ba/public/down/USTAV_BOSNE_I_HERCEGOVINE_bos.pdf |date=2016-03-03 }}{{ref-bs}}</ref>. Босния һәм Герцеговина Федерацияһы Конституцияһына ярашла, Босния һәм Герцеговина Федерацияһының баш ҡалаһы<ref>См. статью 4 действующей конституции Федерации Боснии и Герцеговины 1994 года: {{cite web| author=| date=| url=http://skupstinabd.ba/ustavi/f/ustav_federacije_bosne_i_hercegovine.pdf| title=Ustav Federacije Bosne i Hercegovine| publisher=// skupstinabd.ba| accessdate=2015-3-23}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150425062554/http://skupstinabd.ba/ustavi/f/ustav_federacije_bosne_i_hercegovine.pdf |date=2015-04-25 }}{{ref-bs}}</ref>. Сербия Республикаһы Конституцияһына ярашла, Сербия Республикаһының баш ҡалаһы<ref>См. статью 9 действующей конституции Республики Сербской 1992 года: {{cite web| author=| date=| url=http://www.djeca.rs.ba/uploaded/ustav%20rs.pdf| title=Устав Републике Српске| publisher=// djeca.rs.ba| accessdate=2015-3-23}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304211703/http://www.djeca.rs.ba/uploaded/ustav%20rs.pdf |date=2016-03-04 }}{{ref-sr}}</ref>> (ысынында республиканың баш ҡалаһы 1995 йылдан Баня-Лука ҡалаһында урынлашҡан). Сараево кантонының административ үҙәге.

Сараево кантоны Конституцияһы нигеҙендә, «Сараево» муниципаль берәмеген дүрт йәмғиәт кантоны ойоштора — Стари-Град, Үҙәк, Яңы-Сараево һәм Яңы-Град <ref>См. статью 4а конституции: <span class="citation" contenteditable="false">[http://www.ks.gov.ba/sites/vlada.ks.gov.ba/files/VLADA_ustavKantona_0.pdf Ustav kantona Sarajevo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304091322/http://www.ks.gov.ba/sites/vlada.ks.gov.ba/files/VLADA_ustavKantona_0.pdf |date=2016-03-04 }}.&#x20; // ks.gov.ba.&#x20;<small>Проверено 23 марта 2015.</small></span><span class="citation" contenteditable="false"></span><span contenteditable="false"> </span></ref>. 2008 йылғы Сараево ҡалаһы уставы нигеҙендә, ҡаланың үҙидара органдарына вече һәм мэр ҡарай. Вече 28 ағзанан тора. Босний, хорват теле һәм серб телдәре һәм яҙыуы бер иш һанала<ref>См. статьи 9, 20, 22 устава: {{cite web| author=| date=| url=http://www.sarajevo.ba/ba/files/statut%20grada%20sarajeva.pdf| title=Statut Grada Sarajeva| publisher=// sarajevo.ba| accessdate=2015-3-23}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924094317/http://www.sarajevo.ba/ba/files/statut%20grada%20sarajeva.pdf |date=2015-09-24 }}{{ref-bs}}</ref>. Ҡала бюджетының 2014 йылғы күләме — 11,7 млн конверсияланған марка,  төп килем Сараево кантонынан килә<ref>{{cite web| author=| date=| url=http://www.sarajevo.ba/ba/article.php?pid=924| title=Realizirani projekti Grada Sarajeva u 2014. godini| publisher=// sarajevo.ba| accessdate=2015-3-31}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150924094309/http://www.sarajevo.ba/ba/article.php?pid=924 |date=2015-09-24 }}{{ref-bs}}</ref>.

== Туғандаш ҡалалар ==
Сараевоның 2015 йылда Европа, Азия, Африка һәм Төньяҡ Американың 27 ҡалаһы менән бәйләнеш урынлаштырҙы<ref>{{cite web| author=| date=| url=http://www.sarajevo.ba/ba/stream.php?kat=24| title=Gradovi pobratimi| publisher=// sarajevo.ba| accessdate=2015-3-28}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151211032323/http://www.sarajevo.ba/ba/stream.php?kat=24 |date=2015-12-11 }}{{ref-bs}}</ref>.
{|
|-valign="top"
|
* {{Бөйөк Британия флагы}} [[Ковентри]], Бөйөк Британия (1957 йылдан)
* {{Алжир флагы}} Тлемсен, Алжир (1964)
* {{Әзербайжан флагы}} [[Баҡы]], Әзербайжан (1972)
* {{Германия флагы}} [[Магдебург]], Германия (1972)
* {{Германия флагы}} Фридрихсхафен, Германия (1972)
* {{Италия флагы}} [[Неаполь]], Италия (1976)
|
* {{Флаг Ливии}} [[Триполи]], Ливия (1976)
* {{Италия флагы}} Феррара, Италия (1978)
* {{Флаг Турции}} Бурса, Төркиә (1979)
* {{Флаг Австрии}} [[Инсбрук]], Австрия (1980)
* {{Ҡытай флагы}} Тяньцзинь, ҠХР (1981)
* {{Германия флагы}} Вольфсбург, Германия (1985)
|
* {{Флаг Канады}} [[Калгари]], Канада (1986)
* {{Италия флагы}} [[Венеция]], Италия (1994)
* {{Италия флагы}} Колленьо, Италия (1994)
* {{Флаг Турции}} [[Анкара]], Төркиә (1994)
* {{Флаг Венгрии}} [[Будапешт]], Венгрия (1995)
* {{Флаг Франции}} Серр-Шевалье, Франция (1995)
|
* {{Италия флагы}} Прато, Италия (1995)
* {{Флаг Албании}} [[Тирана]], Албания (1996)
* {{Испания флагы}} [[Барселона]], Испания (1996)
* {{Флаг Турции}} [[Истанбул]], Төркиә (1997)
* {{Швеция флагы}} [[Стокгольм]], Швеция (1997)
* {{Кувейт флагы}} [[Эль-Кувейт]], Кувейт (1998)
|
* {{Флаг США}} Дейтон, АҠШ (1999)
* {{Испания флагы}} [[Мадрид]], Испания (2007)
* {{Флаг Хорватии}} Пула, Хорватия (2012)
|}

== Иҫкәрмәләр ==
; Аныҡлама
{{иҫкәрмәләр|group=комм.}}

; Сығанаҡтар
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Һылтанмалар ==
{{Навигация
|Тема=Сараево
|Викицитатник=ru:Сараево
|Викисклад=Sarajevo
}}
* [http://www.sarajevo.ba/ba/index.php Официальный сайт города] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070120004342/http://www.sarajevo.ba/ba/index.php |date=2007-01-20 }}{{ref-bs}},{{ref-hr}},{{ref-sr}},{{ref-en}}
* [http://www.numbeo.com/cost-of-living/city_result.jsp?country=Bosnia+And+Herzegovina&city=Sarajevo Социально-экономические данные Сараева] На сайте глобальных данных ''Numbeo''{{ref-en}}
* [http://www.sarajevopanorama.info/ 360-градусная панорама Сараева]
* [http://www.sarajevo360.ba/ 360-градусные панорамы улиц Сараева] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160310003130/http://www.sarajevo360.ba/ |date=2016-03-10 }}
* [http://www.starigrad.ba/bs2/txt_wide.php?id=352 Старые фотографии Сараева] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150402142651/http://www.starigrad.ba/bs2/txt_wide.php?id=352 |date=2015-04-02 }} На сайте общины Старый Град Сараево
* [http://www.sarajevo-tourism.com/ Туристический сайт Сараева] Ассоциация туризма Сараевского кантона{{ref-bs}},{{ref-en}}
* [http://www.navigator.ba/#/categories Навигатор по Сараеву]{{ref-bs}},{{ref-en}}
* {{Карта|K-34-I}}

{{Европа баш ҡалалары}}
{{Ҡышҡы Олимпия уйындары баш ҡалалары}}
[[Категория:Сараево| ]]
[[Категория:Европа баш ҡалалары]]
[[Категория:Ҡышҡы Олимпия уйындары баш ҡалалары]]