Юлий Цезарь битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Государственный деятель
| титул            =  [[Рим респупликаһы]]ның диктаторы, Боронғо Рим     
| имя      = Гай Юлий Цезарь
| оригинал имени = Gaius Iulius Caesar
| изображение          =|ширина=200px
| периодначало     = октябрь [[б. э. т. 49 йыл]]
| периодконец      = [[15 март]] [[б. э. т. 44 йыл]]
| предшественник   = [[Луций Корнелий Сулла]]
| преемник         = вазифа юҡҡа сығарыла
| дата рождения    = 12.7.-100
| место рождения   = {{МестоРождения|Рим|Римда}}
| дата смерти = 15.3.-44
| место смерти = {{МестоСмерти|Рим|Римда}} 
| в браке = '''1.''' [[Корнелия Цинилла]] <br>([[б. э. т. 83 йыл]] — [[б. э. т. 69 йыл]]) <br>'''2.''' [[Помпея Сулла]] <br>([[б. э. т. 68 йыл]] — [[б. э. т. 62 йыл]] <br>'''3.''' [[Кальпурния Пизонис]] <br>([[б. э. т. 59 йыл]] — [[б. э. т. 44 йыл]]
| династия = [[Юлии]], [[Юлии-Клавдии]]
| отец = [[Гай Юлий Цезарь Старший]]
| мать = [[Аврелия Котта]]
| дети = '''1.''' [[Юлия Цезарис (Цезарь ҡыҙы)]] <br>(беренсе никахтан) <br>''' 2.''' [[Птолемей XV Цезарион]] <br>((''шик аҫтында'') никахһыҙ тыуған [[Клеопатра]] ҡыҙы)
}}

'''Гай Ю́лий Це́зарь''' '''(Ҡайсар)''' (''<span lang="la" dir="ltr">лат</span>.'' Gaius Iulius Caesar}} {{IPA|[ˈgaːjʊs ˈjuːljʊs ˈkae̯sar]}}; [[13 июль]], башҡа мәғлүмәт буйынса, [[12 июль]] [[б. э. т. 100 йыл]] йә [[б. э. т. 102 йыл]]<ref>Некоторые учёные, основываясь на датах занятия им определенных магистратур (которые могли заниматься лишь по достижении определенного возраста), указывали на 101 или 102 год до н. э., но консенсусным является 100 год до н. э. Goldsworthy, 30.</ref> — [[15 март]] [[Б. э. т. 44 йыл|44 йыл б. э. т. — [[Боронғо Рим|Боронғо Рум]]дың сәйәси һәм дәүләт эшмәкәре, Боронғо Рум диктаторы
<ref>Вынудил Сенат дать ему права бессрочного диктатора Римской республики, вопреки {{comment|конституции|Конституция Римской республики}}, которая позволяла носить этот титул не более полугода</ref>, ғәскәр башлығы, яҙыусы. Б. э. т. 59, 48, 46, 45 һәм 44 йылдарҙа [[Консул]], б. э. т. 49, 48—47 һәм 46—44 йылдарҙа [[диктатор]], б. э. т. 63 йылдан [[бөйөк понтифик]].
[[Галлия]]ны яулап алып Цезарь Рум державаһы сиктәрен төньяҡ [[Атлантик океан]]ға тиклем киңәйтә һәм Рум дәүләтенә хәҙерге [[Франция]] ерҙәрен буйһондора, шулай уҡ [[Британия утрауҙары]]на һөжүм итә. Цезарь эшмәкәрлеге [[Көнбайыш Европа]]ның мәҙәни һәм сәйәси ҡиәфәтен тамырҙан үҙгәртә һәм киләсәк европалылар күңелендә юйылғыһыҙ эҙ ҡалдыра. [[Бөйөк Гней Помпей]] менән берлектә Рум йәмғиәтен реформалай башлай, һәм уның был эше үҙе үлгәндән һуң да, [[Рим империяһы|Рум империяһы]] ойошоуға булышлыҡ итә.

Һуңыраҡ күп кенә монахтар үҙҙәрен легендар Цезарь менән бәйләргә теләй. Алман телендә {{lang-de|Kaiser}} («[[кайзер]]») һүҙе шунан килеп сыҡҡан, шулай уҡ [[рус теле|рус]] һүҙе {{langi|ru|«царь»}} «Цезарь» һүҙенә ҡәрҙәш булып тора.

== Килеп сығышы һәм бала сағы ==

=== Килеп сығышы ===
Гай Юлий (Ҡайсар) Цезарь [[Юлии|Юлийҙарҙың]] боронғо [[Патриция (Боронғо Рим)|патрициан]] ғаиләһендә тыуа. Беҙҙең эраға тиклем V—IV быуаттарҙа. Юлийҙар Рум тормошонда һиҙелерлек роль уйнаған. Атап әйткәндә, был ғаиләнән бер [[Диктатор (Боронғо Рим)|диктатор]], бер [[Magister equitum|атлы ғәскәр магистры]] (диктаторҙың урынбаҫары) һәм бер [[Децемвирҙар]] коллегияһы ағзаһы сыға. Децемвирҙар ун таблица закондарын — данлыҡлы [[Ун ике таблица закондары|Ун ике таблица закондарынның]] тәүге вариантын уйлап таба<ref name=comp.12>{{CJC|12|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref>. Боронғо тарихы булған ғаиләләрҙең күпселегендәге кеүек үк, Юлийҙар үҙҙәренең килеп сығышы тураһында дөйөм [[миф]]ҡа таяна. Үлар үҙҙәренең ырыуын [[Эней]] аша алиһә [[Венера (мифология)|Венераға]] тоташтыра. Беҙҙең эраға тиклем 200 йылда уҡ Юлийҙарҙың килеп сығышының мифик версияһы яҡшы билдәле була<ref name=comp.11>{{CJC|11|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref>, һәм [[Өлкән Марк Порций Катон|Өлкән Катон]] Юлийҙарҙың ырыу исеменең этимологияһы тураһындағы фаразды яҙып ҡалдыра. Уның фекеренсә, Юл исемен тәүләп йөрөтөүсе атаманы грек һүҙе "ἴουλος"тан (мамыҡса, сикәләрҙәге һәм эйәк аҫтындағы тәүге төктәр) алған тигән һығымта яһай<ref name=comp.13>{{CJC|13|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref>.

Беҙҙең эраға тиклем V—IV быуаттарҙа бөтә Юлийҙар ҙа Юл [[когномен]]ын йөрөтә<ref name=comp.12 />. Юлий Цезарҙарҙың тармағы, моғайын Юлий Юлдарҙан башланалыр, әммә бер бәйләнеш тә билдәле түгел<ref name=comp.13 />. Беҙҙең эраға тиклем 208 йылда йәшәгән претор тәүге танылыу алған Цезарь була, уның хаҡында Тит Ливий яҙып ҡалдыра<ref name=comp.14>{{CJC|14|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref><ref>(Liv. XXVII, 21) Тит Ливий. История от основания города, XXVII, 21, 5.</ref>. «''Caesar''» когноменының этимологияһы бик үк билдәле түгел һәм Рум дәүерендә онотола. Элий Спартиан, Августарҙың тормошон тасуирлап яҙыусы авторҙарҙың береһе беҙең эраның IV быуатына тиклем һаҡланған дүрт төрлө версияны яҙып ҡалдыра.

Әлеге көнгә тиклем исемдең дөрөҫ этимологияһы билдәле түгел, йышыраҡ когномендың [[Этрус теле|этрус теленән]] алыныуы фаразлана (''aisar'' — Алла; Цезий, Цезоний һәм Цезенний кеүек рум исемдәре лә шул һүҙҙән килеп сыҡҡан)<ref>''Ernout A.'', ''Meillet A.'' Caesar // Dictionnaire étymologique de la langue latine. 4e ed. — {{P.}}: Klincksieck, 2001. — P. 84.</ref>.

Беҙҙең эраға тиклем I быуат башына Румда Юлий Цезарҙарҙың ике тармағы билдәле була. Улар бер-береһенә яҡын торһа ла, үҙ-ара туған булмауҙары билдәле. Ике тармаҡ төрлө [[триба]]ларҙа теркәлгән, ә беҙҙең эраға тиклем 80-се йылдарға улар бер-береһенә ҡапма-ҡаршы торған сәйәси билдәләнештә була, үҙ-ара дошманлашҡан ике сәйәсмәнгә ышана. Буласаҡ [[Диктатор (Боронғо Рим)|диктаторҙың]] яҡын туғандары [[Гай Марий]]ға йөҙ тота (Гайҙың инәһе Юлийҙың ҡатыны була), ә икенсе тармаҡтағы Цезарҙар [[Луций Корнелий Сулла]]ны хуплай. Һуңғы тармаҡ, Гай тармағына ҡарағанда, йәмәғәт тормошонда ҙур роль уйнай<ref name=lrt.rise.10>''Ross Taylor L.'' The Rise of Julius Caesar // Greece & Rome, Second Series. — 1957. — Vol. 4, No. 1. — P. 10.</ref>. Гайҙың әсәһе һәм өләсәһе буйынса туғандары Аллалар менән туғанлыҡта булыуҙары менән маҡтана алмай, әммә улар бөтәһе лә Рум йәмғиәтенең элитаһына — [[нобилитет]]ына ҡарай. Цезарҙың әсәһе — [[Аврелия (Гай Юлий Цезарҙың әсәһе)|Аврелия]] — бай һәм абруйлы [[плебей]] ғаиләһенә ҡарай. Гайҙың өләсәһенең ырыуы — [[Марцийҙар]] — үҙҙәренең килеп сығышын Румдың дүртенсе батшаһы Анк Марцийға алып барып тоташтыра<ref name=autogenerated5>''Этьен Р.'' Цезарь. — {{М.}}: Молодая гвардия, 2003. — С. 43.</ref>.

=== Бала сағы ===
Цезарь үҫкән йорт Румдың әллә ни абруйлы булмаған районы Субурҙа урынлаша<ref name=comp.23>{{CJC|23|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref>. Бала сағында ул грек теле, әҙәбиәт, риторика буйынса йорт дәрестәре ала. Физик күнегеүҙәр, йөҙөү, һыбай йөрөү менән шөғөлләнә<ref name=autogenerated5 />. Гайҙың уҡытыусылары араһында [[Цицерон]]дың уҡытыусыларының береһе булған танылған риторика уҡытыусыһы Гнифон була<ref name=mfa.4556 />. Беҙҙең эраға тиклем яҡынса 85 йылда Цезарь атаһын юғалта<ref>''Этьен Р.'' Цезарь. — {{М.}}: Молодая гвардия, 2003. — С. 44.</ref>. Атаһы үлгәндән һуң, инициация йолаһын үтеп, Цезарь ғәмәлдә бөтә Юлийҙар ғаиләһенең башлығына әйләнә, сөнки унан өлкәнерәк булған барлыҡ яҡын ир туғандары ла мәрхүм була<ref>{{RBill|50}}</ref>. Тиҙҙән Гай [[һыбайлылар]] ҡатламының бай ғаиләһе ҡыҙы Коссуцияны йәрәшә<ref name=rc.46>{{RBill|46}}</ref> (икенсе фаразы буйынса, улар өйләнешергә өлгөрә; [[#Семья. Личная жизнь|см. раздел «Семья. Личная жизнь»]]).

== Сәйәси карьераһының башы ==

=== Никах һәм Азияла хеҙмәт итеү ===
Беҙҙең эраға тиклем 80-се йылдар уртаһында<ref>(Vell. Pat. II, 43) Веллей Патеркул. Римская история, II, 43.</ref>, Светоний тәғәйенләүҙе ойоштороусы тип Циннаны атай<ref name=suet.1>(Suet. Iul. 1) Светоний. Божественный Юлий, 1.</ref>, ә Плутарх Сулла диктатураһына фламин булырға ынтылышты атап үтә (беҙҙең эраға тиклем 82—79 йылдар)<ref>(Plut. Caes. 1) Плутарх, Цезарь, 1.</ref>. Луций Корнелий Цинна Цеҙарҙы Юпитерҙың [[фламины]] тигән почётлы вазифаға тәҡдим итә. Был ҡанбаба магистратураны биләү мөмкинлектәренә етди рәүештә ҡамасаулаған күп һанлы сакраль сикләүҙәр менән бәйле була. Вазифаны алыу өсөн уға тәүҙә патрициан ғаиләһенән булған ҡыҙға ''[[Боронғо Римдәге никах #Никах төрҙәре|confarreatio]]'' боронғо йола буйынса өйләнеү талап ителә, һәм Цинна Гайға үҙенең ҡыҙы Корнелияны тәҡдим итә<ref name=comp.16 />. Йәш Юлий, Коссуцияға йәрәшеүен өҙөргә тура килһә лә, тәҡдим менән ризалаша. Әммә Цезарҙың вазифаны алыуы шик аҫтына ҡуйыла. Лили Росс Тейлор (Lily Ross Taylor) фекеренсә, [[бөйөк понтифик]] Квинт Муций Сцевола (Мария һәм Циннның дошманы) Гайҙың инаугурацияһы церемонияһын үткәреүҙән баш тарта<ref name=lrt.rise.12>''Ross Taylor L.'' The Rise of Julius Caesar // Greece & Rome, Second Series. — 1957. — Vol. 4, No. 1. — P. 12.</ref>. Эрнст Бэдиан фекеренсә, шулай ҙа Цезарь вазифаға тәғәйенләнә<ref name=comp.16 />. Ҡағиҙә булараҡ, тарихнамәлә Цезарҙы тәғәйенләү артабанғы сәйәси карьераһы юлындағы йырып сыға алмаҫлыҡ кәртә булараҡ ҡарала. Бөтөнләй икенсе төрлө фекер ҙә бар: шундай ихтирамлы вазифаны биләү Цезарҙарҙың был тармағы өсөн боронғо ырыу абруйын нығытыу мөмкинлеге булараҡ ҡарала, сөнки ырыуҙың бөтә вәкилдәре лә консулдың юғары магистратураһына өлгәшә алмай<ref name=comp.16 />.

Корнелия менән туйҙан һуң Циннаны баш күтәргән һалдаттар үлтерә, ә киләһе йылында [[Боронғо Римдә граждандар һуғышы (беҙҙең эраға тиклем 83—82 йылдар)|граждандар һуғышы]] башлана, күрәһең, Цезарь унда ҡатнашмағындыр<ref name=lrt.rise.12 />. Луций Корнелия Сулланың диктатураһы урынлаштырылып, проскрипциялар башланғас, Цезарҙың ғүмере ҡурҡыныс аҫтында ҡала: диктатор сәйәси оппоненттарын һәм шәхси дошмандарын аямай, ә Гай Марийҙың ағаһының улы һәм Циннаның кейәүе булып сыға. Сулла Цезарҙан ҡатыны менән айырылышыуҙы талап итә, был уның лояль булыуын раҫлар ине, әммә Цезарь ҡатынын айырыуҙан баш тарта. Аҙаҡ килеп, Сулла Цезарь исемен проскрипцион исемлеккә индерә, һәм ул Румды ташлап китергә мәжбүр була. Гайҙың Румдағы абруйлы туғандары, төрлө юлдар табып юллап, Цезарҙы ярлыҡауға өлгәшә. Цезарҙың патрицийҙар ҡатламынан булыуы ла диктаторҙың ҡарарын йомшартыу сәбәбе була, сөнки консерватор Сулла патрицийҙар вәкилдәренең береһен дә бер тапҡыр ҙа язаламаған була<ref name=suet.1 /><ref>{{CJC|16–17}}</ref>.

Тиҙҙән Цезарь Италиянан сығып китә һәм [[Азия (Рим провинцияһы)|Азия]] провинцияһы наибы Марк Минуций Терм ярандары составына ҡушыла. Цезарҙың исеме был провинция халҡына яҡшы таныш була: яҡынса ун йыл элек уның атаһы бында наиб булып хеҙмәт иткән була. Гай Терманың контуберналдарының береһенә әйләнә — сенаторҙар балаларын һәм йәш [[һыбайлылар]]ҙы ғәмәлдәге магистрат күҙәтеүе аҫтында хәрби эшкә һәм провинциаль идаралыҡҡа өйрәтеү эшенә тотона<ref name=comp.17>{{CJC|17|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref>. Тәүҙә Терм йәш патрицийға [[Вифиния]] батшаһы Никомед IV Филопатор менән һөйләшеүҙәр алып барыуҙы йөкмәтә. Беренсе Митридаттар һуғышы йомғаҡтарын танымаған һәм румдарға ҡаршылыҡ күрһәткән [[Лесбос]]тағы Митилини ҡалаһын наиб баҫып алыуға өлгәшһен өсөн, Цезарь батшаны флотының бер өлөшөн Терм ҡарамағына тапшырыуға күндереүгә өлгәшә<ref name=rb.567>{{RBill|56–57}}</ref>. Ошо бурысты уңышлы атҡарып сыҡҡандан һуң Терм ғәскәрен Митилиниға йүнәлтә, тиҙҙән [[румлылар]] ҡаланы баҫып ала. Һуғыштан һуң Цезарь Рум гражданины ғүмерен ҡотҡарған өсөн бирелә торған почётлы хәрби наградаға — граждандар тажына (''corona civica'') лайыҡ була<!-- {{ref+|Гражданская корона предоставляла своему обладателю ряд привилегий. Во-первых, сенаторы должны были вставать, когда обладатель награды входил в римскую курию; во-вторых, награждённому было позволено носить эту награду на общественных мероприятиях. Известно также, что после [[Битва при Каннах|битвы при Каннах]] в опустевший сенат были включены в том числе и обладатели этой награды. Возможно, при Сулле, расширившем сенат вдвое, эта процедура была повторена<ref name=lrt.rise.12 /><ref name=comp.18 />.|коммент.}} -->. Митилиниҙы яуланғандан һуң, Лесбостағы кампания тамамлана<ref name=comp.18>{{CJC|18|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref>. Тиҙҙән Терм полномочиеларын һала, һәм Цезарь Киликияға уның пираттарға ҡаршы хәрби кампания ойошторған наибы Публий Сервилий Ватия Исаврикка (б. э. т. 79 йылда консул) бара. Әммә б. э. т. 78 йылда Италиянан Сулланың вафаты тураһында хәбәр килеү менән, Цезарь кисекмәҫтән Румға ҡайта<ref>{{UCaes|45}}</ref>.

=== Румға ҡайтыуы һәм сәйәси көрәштә ҡатнашыуы ===
Беҙҙең эраға тиклем 78 йылда консул Марк Эмилий Лепид, Сулла закондарын ғәмәлдән сығарыу маҡсатында, [[италиктар]] араһында бола ҡуптарырға тырышып ҡарай. Светонийҙың хәбәр итеүе буйынса, Лепид Цезарҙы болаға ҡушылырға саҡыра, ләкин Гай был тәҡдимде ҡабул итмәй<ref name=uc.45et6>{{UCaes|45-46}}</ref>. Беҙҙең эраға тиклем 77 йылда Цезарь Сулла кешеһе Гней Корнелий Долабелланы, Македонияла наиб булған сағында кеше талауҙа ғәйепләп, мәхкәмәгә тарттыра. Абруйлы мәхкәмә ораторҙары Долабелланы яҡлап сығыш яһағандан һуң, ул аҡлана. Цезарҙың ғәйепләү телмәре шул тиклем уңышлы була, хатта аҙаҡ та бик оҙаҡ ваҡыт был телмәрҙең ҡулдан яҙылған күсермәләре халыҡ араһында тарала. Икенсе йылына Гай икенсе бер Сулла кешеһе Гай Антоний Гибридҡа ҡарата мәхкәмә эҙәрлекләүен башлай, әммә ғәйепләнеүсе халыҡ трибундарынан ярҙам һорай, һәм суд булмай<ref name=uc.45et6 />.

Антоний эше буйынса процесс уңышһыҙ тамамланғандан һуң, Цезарь үҙенең ораторлыҡ оҫталығын камиллаштырыу маҡстында, [[Родос]]ҡа танылған оратор Аполлоний Молонға — Марк Туллий Цицерондың остазына бара<ref name=uc.45et6 />. Сәйәхәт иткән ваҡытта Көнсығыш Урта диңгеҙ буйында юлбаҫарлыҡ ҡылған киликий пираттары Цезарҙы әсирлеккә ала. Уны Додеканес архипелагындағы ҙур булмаған утрауҙа тотҡон итеп тоталар<ref name=uc.45et6 />.

<!-- 
Пираты потребовали крупный выкуп в 50 талантов (300 тысяч римских денариев). Версия Плутарха, будто Цезарь по собственной инициативе увеличил сумму выкупа с 20 талантов до 50, наверняка неправдоподобна<ref>{{UCaes|47}}</ref>. Античные авторы красочно описывают пребывание Гая на острове: якобы он шутил с похитителями и декламировал им поэмы собственного сочинения<ref>(Plut. Caes. 2) Плутарх. Цезарь, 2.</ref>. После того, как послы городов Азии выкупили Цезаря, он немедленно снарядил эскадру для пленения самих пиратов, что ему удалось сделать. Захватив своих похитителей, Гай просил судить и наказать их нового наместника Азии [[Марк Юний Инк|Марка Юнка]], но тот отказался. После этого Гай сам организовал казнь пиратов — они были распяты на крестах<ref name=comp.19 />. Светоний добавляет некоторые подробности казни как иллюстрацию мягкости характера Цезаря: «''Пиратам, у которых он был в плену, он поклялся, что они у него умрут на кресте, но когда он их захватил, то приказал сперва их заколоть и лишь потом распять''»<ref name=autogenerated3>(Suet. Iul. 74) Светоний. Божественный Юлий, 74.</ref>. Во время повторного пребывания на Востоке Цезарь ещё раз посетил вифинского царя Никомеда<ref name=lrt.rise.10 />. Он также участвовал в самом начале [[Третья Митридатова война|Третьей Митридатовой войны]] во главе отдельного вспомогательного отряда, но вскоре покинул зону боевых действий и вернулся в Рим примерно в 74 году до н. э. В следующем году его кооптировали в жреческую коллегию понтификов вместо умершего дяди [[Гай Аврелий Котта (консул 75 года до н. э.)|Гая Аврелия Котты]]<ref name=comp.19 /><ref>(Vell. II. 43) [[Веллей Патеркул]]. История, II, 43.</ref><ref name=gelzer.335 />.

Вскоре Цезарь побеждает на выборах в [[военный трибун|военные трибуны]]<ref group="коммент.">Поскольку Цезарь происходил из патрициев, он не мог претендовать на должность плебейского (народного) трибуна.</ref>. Точная дата его трибуната неизвестна: часто предлагается 73 год, но более вероятна датировка 72-м<ref name=gelzer.335>''Gelzer M.'' Caesar: Politician and Statesman. — Harvard University Press, 1968. — P. 335.</ref> или 71-м годом до н. э<ref name=comp.19>{{CJC|19|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref><ref name=lrte.120>''Ross Taylor L.'' Caesar’s Early Career // Classical Philology. — 1941. Vol. 36, No. 2. — P. 120.</ref>. Из других источников известно, что в это время в Греции под командованием [[Марк Антоний Кретик|Марка Антония Кретика]] служил некий Гай Юлий, нередко отождествляемый с Цезарем, но более вероятно, что это были два разных человека{{ref+|По словам историка Эрнста Бэдиана, «''многочисленные поздние античные авторы, которые рассматривали военную карьеру Цезаря, не могли бы упустить этого назначения легатом''»<ref name=comp.19 />.|коммент.}}. Чем занимался Цезарь в этот период, достоверно неизвестно. Высказывается предположение, что Цезарь мог быть задействован в подавлении [[Восстание Спартака|восстания Спартака]] — если не в боевых действиях, то по крайней мере в подготовке новобранцев<ref name=comp.19 /><ref name=lrte.121>''Ross Taylor L.'' Caesar’s Early Career // Classical Philology. — 1941. Vol. 36, No. 2. — P. 121.</ref>. Высказывается и предположение, что именно при подавлении восстания Цезарь близко сошёлся с [[Марк Лициний Красс|Марком Лицинием Крассом]], в будущем сыгравшим немалую роль в карьере Гая<ref name=lrte.121 />.

[[Файл:Pompejus modified.png|thumb|250px|[[Копенгаген]], Карлсберг. Яңы глипотекалағы Бөйөк Гней Помпей бюсы]]
В начале 69 года до н. э. почти одновременно умирают [[Корнелия Цинилла|Корнелия]], жена Цезаря, и его тётя [[Юлия Цезарис (жена Гая Мария)|Юлия]]. На их похоронах Гай произнёс две речи, привлёкшие внимание современников. Во-первых, публичные выступления в память об умерших женщинах практиковались лишь с конца II века до н. э., но и в них обычно вспоминали пожилых матрон, но не молодых женщин. Во-вторых, в речи в честь тёти он напомнил о её замужестве за Гаем Марием и показал народу его восковой бюст. Вероятно, похороны Юлии стали первой публичной демонстрацией изображения генерала с начала диктатуры Суллы, когда Мария фактически предали забвению<ref name=rb.7980>{{RBill|79–80}}</ref><ref name=comp.20>{{CJC|20|''Badian E.'' From the Iulii to Caesar}}</ref>. В том же году Цезарь становится [[квестор]]ом, что гарантировало ему место в сенате<ref name=gelzer.335 /><ref name=comp.20 /><ref name=lrte.122>''Ross Taylor L.'' Caesar’s Early Career // Classical Philology. — 1941. Vol. 36, No. 2. — P. 122.</ref><ref name=gelzer.31>''Gelzer M.'' Caesar: Politician and Statesman. — Harvard University Press, 1968. — P. 31.</ref>. Обязанности квестора Цезарь исполнял в провинции [[Дальняя Испания]]. Детали его миссии неизвестны, хотя обычно квестор в провинции занимался финансовыми вопросами. По всей видимости, Гай сопровождал наместника [[Гай Антистий Вет (пропретор)|Гая Антистия Вета]] в поездках по провинции, выполняя его поручения. Вероятно, именно во время квестуры он познакомился с [[Луций Корнелий Бальб (консул-суффект)|Луцием Корнелием Бальбом]], впоследствии ставшим ближайшим соратником Цезаря<ref name=rb.7980 />.

Вскоре после возвращения из провинции Гай женился на [[Помпея Сулла|Помпее]], внучке Суллы (она не была близкой родственницей влиятельного в те годы [[Гней Помпей Великий|Гнея Помпея Великого]]). Тогда же Цезарь начал открыто склоняться к поддержке Гнея Помпея: в частности, он был едва ли не единственным сенатором, кто поддержал закон [[Авл Габиний|Габиния]] о передаче Гнею чрезвычайных полномочий в борьбе с пиратами<ref>{{SPomp|44}}</ref>. Поддержал Цезарь и закон [[Гай Манилий|Манилия]] о предоставлении нового командования Помпею, хотя здесь он уже не был в одиночестве<ref>{{SPomp|49–50}}</ref>. В 66 году до н. э. Цезарь стал смотрителем [[Аппиева дорога|Аппиевой дороги]]<ref name=plut.5 /> и отремонтировал её за свой счёт<ref name=gs.132>{{GCaes|132}}</ref> (по другой версии, ремонтом дороги он занимался в 65 году до н. э., будучи эдилом<ref name=et.c.72>''Этьен Р.'' Цезарь. — {{М.}}: Молодая гвардия, 2003. — С. 72.</ref>). В те годы главным кредитором молодого политика, не скупившегося на траты, был, вероятно, Красс<ref name=gs.135>{{GCaes|135}}</ref>.
 -->

== Иҫкәрмәләр ==
;Комментарий
{{Примечания|group="коммент."|2}}

;Сығанағтар
{{Примечания}}

[[Категория:Бөйөк понтификтар]]
[[Категория:Боронғо Рим диктаторҙары]]
[[Категория:Боронғо Рим яҙыусылары]]
[[Категория:Боронғо Рим ғәскәр башлыҡтары]]
[[Категория:Латин тарихсылары]]
[[Категория:Латин телмәр тотоусылары]]
[[Категория:Боронғо Рим телмәр тотоусылары]]
[[Категория:Боронғо Рим тарихсылары]]
[[Категория:Илаһилаштырылған монархтар]]
[[Категория:«Илаһи комедия» персонаждары]]
[[Категория:Сәйәси маҡсаттан үлтереү ҡорбандары]]


{{roma-stub}}
{{Mil-bio-stub}}