Большов Леонид Александрович

Большов Леонид Александрович
	Большов Леонид Александрович
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР; Рәсәй
Тыуған көнө	23 июль 1946 (77 йәш)
Тыуған урыны	Мәскәү, СССР
Балалары	Большова Ганна Леонідівна[d]
Һөнәр төрө	физик
Эшмәкәрлек төрө	ядро энергетикаһы
Эш урыны	Курчатов институты
Уҡыу йорто	МДУ-ның физика факультеты[d]
Ғилми дәрәжә	физика-математика фәндәре докторы[d] (1982)
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Большов Леонид Александрович (23 июль 1946 йыл) — СССР һәм Рәсәй физигы, РФА академигы (2016), Рәсәй Фәндәр академияһының атом энергетикаһының хәүефһеҙ үҫеше проблемалары институтының атом энергетикаһы өлкәһендә белгесе, директоры, хәҙер ғилми етәксеһе (1991 йылдан).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Леонид Александрович Большов 1946 йылдың 23 июлендә Мәскәүҙә тыуған^[1]. 1964 йылда 2-се урта мәктәпте тамамлай^[2].

1970 йылда Мәскәү дәүләт университетының физика факультетын тамамлай^[1]. 1973 йылда кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай^[1].

1982 йылда — докторлыҡ диссертацияһы яҡлай^[1].

1970 йылдан алып 1973 йылдар буйынса И. В. Курчатов исемендәге атом энергияһы институтында (Мәскәү) инженер, кесе ғилми хеҙмәткәр булып эшләй^[1].

1973 йылдан алып 1991 йылдар буйынса — Курчатов исемендәге атом энергияһы институты филиалында эшләй (Троицк ҡалаһы Мәскәү өлкәһе) — кесе ғилми хеҙмәткәр, 1975 йылдан — төркөм начальнигы, 1978 йылдан — өлкән ғилми хеҙмәткәр, 1982 йылдан — лаборатория начальнигы^[1].

1991 йылдан атом энергетикаһының хәүефһеҙ үҫеше проблемалары институты директоры^[1].

Чернобыль АЭС-ындағы авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә ҡатнаша (1986).

Ҡыҙы — Анна Леонидовна Большова (1976 йылғы) — Рәсәй театр һәм кино артисы. Мәскәүҙең маҡтаулы сәнғәт эшмәкәре (2014).

Фәнни эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Фәнни эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: ҡаты есемдәрҙең өҫкө йөҙө физикаһы, нурланыштың матдәләр менән тәьҫир итешеүе теорияһы, һыҙыҡлы булмаған оптика, лазерлы термоядро синтезы физикаһы, атом энергетикаһы хәүефһеҙлеге проблемалары, АЭС-тарҙағы ауыр аварияларҙы һәм уларҙың эҙемтәләрен анализлау.

Мәскәү физика-техник институтының заманса хәүефһеҙ энергетик технологиялар үҫеше мәсьәләләре кафедраһы мөдире.

300-гә яҡын ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән бер нисә монография авторы.

Ижтимағи эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1997 йылда Рәсәй Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты итеп һайлана.

2016 йылда Рәсәй Фәндәр академияһы академигы була.

Фәнни ойошмаларҙа ағзалығы

Рәсәй Фәндәр академияһының энергетиканың физика-техник проблемалары бүлеге бюро ағзаһы
Рәсәй Фәндәр академияһының атом энергетикаһы буйынса ғилми советы рәйесе урынбаҫары
РФА-ның техник фәндәр буйынса координация советы ғилми секретары
Рәсәй ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығының фәнни-техник советы ағзаһы
Европа реконструкция һәм үҫеш банкыһы янындағы ядро хәүефһеҙлеге буйынса эксперт төркөмө ағзаһы
«Атом энергияһы» журналының редколлегия ағзаһы.

Бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

СССР Дәүләт премияһы (1988) — «Исследование процессов термической десорбции нейтральных и заражённых частиц на поверхности твёрдых тел» эштәр циклы өсөн (1965—1984)
«Мәскәүҙең 850-йыллығы иҫтәлегенә» миҙалы (1997)oem
Батырлыҡ ордены (1997) — Чернобыль АЭС-ында авария эҙемтәләрен бөтөрөүҙә күрһәткән батырлығы һәм фиҙакәрлеге өсөн^[1]
Почет ордены (2006) — хеҙмәт уңыштары һәм күп йыллыҡ намыҫлы хеҙмәте өсөн
Дуҫлыҡ ордены (2013)
Рәсәй Федерацияһының фән һәм техника өлкәһендә хөкүмәт премияһы (бер төркөм ғалимдар составында, 2014 йыл өсөн) — Рәсәйҙең Төньяҡ-Көнбайышында ядро эҙемтәһен юҡ итеүҙең ғилми-техник нигеҙен эшләгәне һәм мәғлүмәт-аналитика тәьминәте өсөн^[3]
Александр Невский ордены (2019) — күп йыллыҡ намыҫлы хеҙмәте һәм фән үҫешенә ҙур өлөш индергәне өсөн^[4]

Рәсәй Ғәҙәттән тыш хәлдәр министрлығының, Росэнергоатомдың, Росатомдың ведомство наградаларына һәм почетлы күкрәк билдәләренә эйә^[1]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Институт - Об Институте - Дирекция - Большов Леонид Александрович (билдәһеҙ). ibrae.ac.ru. Дата обращения: 2017-6-11.
↑ Персональный состав отделения - Большов (билдәһеҙ). oem.ras.ru. Дата обращения: 2017-6-11. 2015 йыл 20 июнь архивланған.
↑ Распоряжение Правительства о присуждении правительственных премий 2013 года в области науки и техники — Российская газета (билдәһеҙ). rg.ru. Дата обращения: 2017-6-11.
↑ Указ Президента Российской Федерации от 09.09.2019 № 430 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» (билдәһеҙ). publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 2019-9-10.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Профиль Леонида Александровича Большова РФА рәсми сайтында
Профиль Леонида Александровича Большова на математическом портале Math-Net.Ru
Большов Леонид Александрович (ИС АРАН) (билдәһеҙ). isaran.ru. Дата обращения: 2017-6-11.
Большов Леонид Александрович (Российское атомное сообщество) (билдәһеҙ). atomic-energy.ru. Дата обращения: 2017-6-11.

[ibrae-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Институт - Об Институте - Дирекция - Большов Леонид Александрович (билдәһеҙ). ibrae.ac.ru. Дата обращения: 2017-6-11.

[oem-2] Персональный состав отделения - Большов (билдәһеҙ). oem.ras.ru. Дата обращения: 2017-6-11. 2015 йыл 20 июнь архивланған.

[3] Распоряжение Правительства о присуждении правительственных премий 2013 года в области науки и техники — Российская газета (билдәһеҙ). rg.ru. Дата обращения: 2017-6-11.

[4] Указ Президента Российской Федерации от 09.09.2019 № 430 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» (билдәһеҙ). publication.pravo.gov.ru. Дата обращения: 2019-9-10.

[1]

[2]

[3]

[4]