Баҡалы (Баҡалы районы) битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{НП+Россия
 | статус                   = ауыл
 | русское название         = Баҡалы
 | оригинальное название    = {{lang-ba|Баҡалы}}
 | герб                     = 
 | флаг                     = 
 | lat_deg                  = 55.176353
 | lon_deg                  = 53.802647
 | CoordAddon               = type:city_region:RU-BA
 | CoordScale               = 
 | регион                   = Башҡортостан
 | регион в таблице         = Башҡортостан
 | вид района               = муниципаль район
 | район                    = Баҡалы районы
 | район в таблице          = Бакалинский район{{!}}Бакалинский
 | вид поселения            = ауыл биләмәһе
 | поселение                = Баҡалы ауыл советы
 | поселение в таблице      = Бакалинский сельсовет (Бакалинский район){{!}}Бакалинский сельсовет
 | C в регион               = нет
 | внутреннее деление       = 
 | глава                    = Андреев Александр Георгиевич
 | дата основания           = 
 | первое упоминание        = XVIII быуат
 | прежние имена            = 
 | статус с                 = 1924 йыл
 | площадь                  = 
 | высота центра НП         = 
 | население                = {{ Население | Бакалы (Бакалинский район) | тс }}
 | год переписи             = {{ Население | Бакалы (Бакалинский район) | г }}
 | плотность                = 
 | агломерация              = 
 | национальный состав      =[[башҡорттар]], [[татарҙар]], [[урыҫтар]], [[керәшендәр]]
 | конфессиональный состав  =мосолман-сөнниҙәр, православтар 
 | этнохороним              = бакалинец, бакалинцы <ref name="этнохороним">{{Книга:Русские названия жителей: Словарь-справочник|39}}</ref>
 | почтовый индекс          = 452650
 | телефонный код           = 34742
 | цифровой идентификатор   = 80207807001
 | категория в Commons      = 
 | сайт                     = 
}}

'''Баҡалы''' ({{lang-ru|Бакалы}}) — [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Баҡалы районы]]ндағы ауыл. Баҡалы районының һәм ауыл советының административ үҙәге. [[2010 йыл]]дың [[14 октябрь|14 октябр]]енә халыҡ һаны 9568 кеше булған<ref>{{2010. Башҡортостан ауылдары}}</ref>.
Почта индексы — 452650, [[ОКАТО|ОКАТО коды]] — 80207807001.

== Географик урыны һәм инфраструктураһы ==
Баҡалы ауылы — [[1930 йыл|(1930]]—[[1963 йыл]]дар һәм [[1964 йыл]]дан) [[Баҡалы районы]] һәм [[Баҡалы ауыл Советы (Баҡалы районы)|Баҡалы ауыл Советы]] үҙәге. [[Өфө]]нән төньяҡ-көнбайышҡа 175 километрҙа, [[Туймазы]] тимер юл станцияһынан төньяҡҡа 75 километрҙа, [[Бәләбәй]]-[[Николаевка (Борай районы)|Николаевка]]-[[Туймазы]]-Баҡалы һәм [[Кушнаренко]]—[[Саҡмағош]]—Баҡалы, Баҡалы—[[Үрге Йәркәй]] автомобиль юлында, [[Сөн]] йылғаһы буйында урынлашҡан.

[[2002 йыл]]ғы мәғлүмәттәр буйынса, [[башҡорттар]], [[урыҫтар]], [[татарҙар]] йәшәй.

Баҡалыла ике урта [[мәктәп]], шул иҫәптән 1-се һанлы Баҡалы урта мәктәбе, насар ишетеүсе балалар өсөн коррекцион мәктәп-интернаты бар, балалар сәнғәт мәктәбе, профессиональ лицей, 3 [[балалар баҡсаһы]], балалар һәм үҫмерҙәр спорт мәктәбе (ДЮСШ), балалар һәм үҫмерҙәр өсөн социаль приют, үҙәк район дауаханаһы, 2 Мәҙәниәт йорто (4 художество үҙешмәкәр халыҡ коллективы), «Керәшен» милли-мәҙәни үҙәге, үҙәк һәм балалар китапханалары, музей, сиркәү, [[мәсет]] бар.

== Тарихы ==
[[XVII быуат]]та [[Ҡырғыҙ]], [[Биләр]] һ. б. улустарҙың [[Аҫабалыҡ|аҫаба]] [[башҡорттар]]ы үҙ ерҙәрендә йәшәгән. Аҫаба башҡорттар [[игенселек]], [[малсылыҡ]] менән шөғөлләнгән. [[XVIII быуат]] башында, [[1736 йыл]]дан яңы суҡындырылған татар-керәшендәр күсеп килгән.

[[1730 йыл|1730]]-сы йылдар — төбәккә Кама аръяғы нығытмаларын төҙөү менән бәйле, урыҫтар килә. Аҫаба башҡорттар ерендә [[Баҡалы (Баҡалы районы)|Баҡалы]] һәм [[Нуғайбәк]] ҡәлғәләре һәм ҡатнаш милләтле ауылдар барлыҡҡа килә. Шул осорҙан урыҫ мәҙәниәте — крайҙағы рухи тормоштоң айырылғыһыҙ өлөшө. Бер үк ваҡытта Ырымбур сик һыҙығында хәрби хеҙмәт үтеүсе татар-керәшендәр урындағы мәҙәниәт үҫешендә мөһим роль уйай. Нуғайбәк-казактар һуңыраҡ, 1842 йылда, Силәбе өлкәһе территорияһына күсерелгән.

[[1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышы|Крәҫтиәндәр һуғышы]] осоронда төбәктә В. И. Торнов һәм И. И. Ульянов етәкләгән баш күтәреүселәр менән генерал А. Л. Ларионов командалығындағы хөкүмәт ғәскәрҙәре араһында ҡаты һуғыштар барған. Баҡалы һәм [[Нуғайбәк]] ҡәлғәләре [[Башҡортостан]]дың көнбайышында мөһим стратегик пункт булған, шуның өсөн уларҙың һәр ваҡыт ҡаршы яҡтарҙың иғтибар үҙәгендә булыуы осраҡлы түгел.

[[1834 йыл]]да бында дәүләт һәм биләмә крәҫтиәндәре, [[Ырымбур казак ғәскәре]] [[казактар]]ы теркәлгән.

[[1865 йыл]]да 166 хужалыҡта 1001 кеше йәшәгән. [[Игенселек]], [[малсылыҡ]], [[умартасылыҡ]], тимерселек менән шөғөлләнгәндәр.

[[XVIII быуат|XVIII]] һәм [[XIX быуат]]тың беренсе яртыһында крайҙа [[баҡыр]] [[мәғдән]]е табылған, һәм ул Г. И. Осокиндың 
[[Үрге Троицкий (Баҡалы районы)|Үрге Троицк заводы]]н тәьмин иткән. Ул заманда край территорияһының 80%-н тәшкил иткән урманды (бигерәк тә поташный заводтарына сеймал сифатында) сәнәғәттә файҙаланыу ҙур ҡолас алған. [[XIX быуат]]тан уҡ [[Баҡалы (Баҡалы районы)|Баҡалы]] төбәктең төп мәҙәни һәм сауҙа-сәнәғәт үҙәге булған

[[XIX быуат]]тың уртаһынан [[Ҡазан]], [[Минзәлә]], [[Бәләбәй]] һәм [[Алабуға (ҡала)|Алабуға]] сауҙагәрҙәре эре сауҙа килешеүҙәре төҙөгән.

== Ауылдың XX быуаттағы үҫеше ==
[[1917 йыл]]ға тиклем Баҡалыла улус идаралығы, 2 училище, земство дауаханаһы, дарыухана, 20-нән ашыу кибет булған, баҙар һәм йәрминкәләр ойошторолған.

[[1906 йыл]]да 2 сиркәү, земство мәктәбе, сиркәү-мәхәллә мәктәбе, дарыуханаһы булған земство дауаханаһы, һыу тирмәне, 6 тимерлек, слесарь һәм ауырлыҡ үлсәү оҫтаханалары, 8 бакалея, 7 мануфактура, 2 тимерҙән эшләнгән әйберҙәр, 2 башлыҡ, һыра һәм 2 шарап кибете, икмәк запасы һаҡлау мөгәзәйе булған.

[[1918 йыл]]дың февралендә район сираттағы крәҫтиән һуғышы үҙәге була, Баҡалы ауылында «Ҡарағош» штабы урынлашҡан.

[[1917 йыл]]ғы [[Октябрь революцияһы]]на тиклем район [[Өфө губернаһы]]ның [[Бәләбәй өйәҙе]] составындағы улус була. [[1918 йыл|1918]]—[[1924 йыл]]дарҙа [[Баҡалы районы]] биләмәһенә 9 улус, шул иҫәптән [[Илеш]], [[Шаран]] улустары, ингән. Һуңынан [[1930 йыл]]ға тиклем Баҡалы биләмәһе [[Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы|Башҡорт АССР-]]ның [[Бәләбәй кантоны]] Баҡалы улусы тип аталған.

[[Баҡалы районы]] [[1930 йыл |1930 йыл]]дың [[20 август|20 авгус]]ында [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|СССР]] Бөтә Союз Үҙәк башҡарма комитеты Президиумы ҡарары менән ойошторола. [[1930 йыл|1930]]-сы йылдарҙа ҡул хеҙмәте күп була әле. Халыҡ тракторҙарға, полуторка машиналарға ғәжәпләнеп ҡараны, ләкин кешеләр, көстәрен йәлләмәй, хеҙмәт итте.

Тәүге клубтар, балалар баҡсалары һәм яслиҙар төҙөлә, [[радио]] барлыҡҡа килә.

[[1933 йыл]]да ауыл хужалығы өсөн кадрҙар әҙерләй башлайҙар. [[1923 йыл]]да [[Баҡалы районы]]нда тәүге коллектив хужалыҡ өлгөләре барлыҡҡа килә. Шул йылда Буғабаш ауыл советы биләмәһендә «Аң» һәм Кольцов исемендәге ике бәләкәй коммуна барлыҡҡа килә. [[1925 йыл]]да, берләшеп, «Фордзон» тракторын һатып алалар, ул МТС ойошторолғанға тиклем районда берҙән-бер трактор була. [[1930 йыл]]да 15 колхоз булған. [[1932 йыл]]дың яҙында МТС ойошторола. Ул сәсеү майҙаны 20 мең гектарҙан ашыу булған 30 колхозды берләштергән. [[1933 йыл]]да районда ударник-колхозсыларҙың I слёты була.

[[1941 йыл|1941]]—[[1945 йыл]]дарҙағы [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда баҡалылар әүҙем ҡатнаша. [[Баҡалы районы]] 16,5 мең самаһы улын фронтҡа оҙата, һәм 6 мең самаһы ир-егет яу яланында ятып ҡала. Уларҙың батырлығын наградалары дәлилләй. Тылда башлыса [[ҡатын-ҡыҙҙар]] һәм ҡарттар эшләгән.

Баҡалы ере алты Советтар Союзы Геройы бирҙе: [[Әһлетдинов Фәйзулла Хажи улы]], [[Карманов Афанасий Георгиевич]], [[Нурҡаев Талип Латип улы]], [[Петров Михаил Петрович]], [[Соколов Михаил Анисимович]], [[Утин Василий Ильич]].

[[Костин Яков Дмитриевич]], [[Туснолобов Степан Сергеевич]], [[Варфоломеев Василий Михайлович]], [[Зотов Виктор Никифорович]] [[Дан ордены]]ның тулы кавалерҙары булып ҡайта.

[[Икенсе донъя һуғышы]] йылдарында партизандар хәрәкәтен ойоштороусы һәм етәкләүсе, [[Чехословакия]] Геройы [[Мурзин Даян Баян улы |Даян Баян улы Мурзин]], [[Польша]]ның милли геройы Александр Васильевич Кузнецов кеүек кешкләр Баҡалы районын данланы.

Хәрби традицияларҙы йәштәр дауам итә. 300-ҙән ашыу яҡташыбыҙ [[Афғанстан]]да һәм [[Чечен Республикаһы]]нда хәрби бурысын үтәне. 11 егет башын һалды.

[[XX быуат]]тың 50-се йылдарында электр уты тоҡандырыла. Баҡалынан 5 саҡрым алыҫлыҡта [[Сөн]] йылғаһында һигеҙ колхоз көсө менән 105 КВт ҡеүәтле гидроэлектростанция төҙөлгән. Йорттарҙа ут барлыҡҡа килгән, шунан [[электр]]ҙы [[колхоз]] производствоһында файҙалана башлағандар. [[1962 йыл]]да территория үҙгәртеп ҡорола, территория [[Туймазы районы]] составына инә. [[1964 йыл]]да [[Баҡалы районы]] ҡайтанан тергеҙелә, [[1967 йыл]]да [[Баҡалы районы]]нан [[Шаран районы]] бүленеп сыға. [[1960 йыл|1960]]-сы йылдарҙа төҙөлөш комплексы әүҙем үҫешә башлай. Район үҙәгендә генә түгел, башҡа [[ауыл]]дарҙа ла типовой [[мәктәп]]тәр, балалар баҡсалары, төҙөкләндерелгән айырым [[йорт]]тар барлыҡҡа килгән. [[1970 йыл|1970]]-се йылдарҙа бер биш йыллыҡта ике биш йыллыҡ йөкләмәләре үтәлгән. Мәҫәлән, И. А. Селиванов етәкселегендәге «Совет» колхозы ҡошсолары В. Бикбов, Р. Саватеев, Е. Исавлина, Т. Измайлова әҙерләү пунктына план буйынса 1 450 000 урынына 2 млн 910 мең йомортҡа тапшырған.

Иң лайыҡлы хеҙмәтсәндәр [[республика |республика]], [[район]] исеменән съездарҙа сығыш яһаны, [[Халыҡ хужалығы ҡаҙаныштары күргәҙмәһе]] (ВДНХ) наградалары алды. [[1970 йыл]]дың [[Август|авгус]]ында Баҡалыла [[Сөн]] йылғаһы аша күпер төҙөлә. Һуңғы егерме биш йылда районда ҙур темптар менән төҙөлөш алып барылған. Район үҙәгендә ике ҡатлы йорттар һәм биналар төҙөлдө. Мәҙәниәт һарайы асылды. Районда газ үткәрелә, юлдарға асфальт түшәлә, киң ҡоласлы шәхси торлаҡ төҙөлөшө йәйелдерелә. Билдәле игенселәр, малсылар, оҫталар һаны йылдан-йыл арта барған<ref> {{БЭ2013|80626}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.travellers.ru/city-bakaly-(bakalinskijj-rajjon)|title=Бакалы (Бакалинский район), население, экономика, история|publisher=www.travellers.ru|accessdate=2017-11-09}}</ref>.

== Халыҡ һаны ==
'''Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)'''
{| class="wikitable " style="text-align:center"
| style="background:#f0f0f0;"|'''Иҫәп алыу йылы һәм көнө'''
| style="background:#f0f0f0;"|'''Бөтә халыҡ'''
| style="background:#f0f0f0;"|'''Ир-егеттәр'''
| style="background:#f0f0f0;"|'''Ҡатын-ҡыҙҙар'''
|-
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)||||||
|-
| 1906 ||1200||||
|-
| 1920 йыл 26 август||2400||||
|-
| 1926 йыл 17 декабрь||||||
|-
| 1939 йыл 17 ғинуар||4439||2120||2319
|-
| 1959 йыл 15 ғинуар||5079||2505||2574
|-
| 1970 йыл 15 ғинуар||6150||3080||3070
|-
| 1979 йыл 17 ғинуар||7903||4288||3615
|-
| 1989 йыл 12 ғинуар||8057||3771||4286
|-
| 2002 йыл 9 октябрь||9514||4491||5023
|-
| 2010 йыл 14 октябрь||9568||4541||5027
|-
|}
{{Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар}}

== Бөйөк Ватан һуғышы батырҙары ==
;Алты Советтар Союзы Геройы:
* [[Әһлетдинов Фәйзулла Хажи улы]]
* [[Карманов Афанасий Георгиевич]]
* [[Нурҡаев Талип Латип улы]]
* [[Петров Михаил Петрович]]
* [[Соколов  Михаил Анисимович]]
* [[Утин Василий Ильич]]

;Дан орденының тулы кавалерҙары:
* [[Костин Яков Дмитриевич]]
* [[Туснолобов Степан Сергеевич]]
* [[Варфоломеев Василий Михайлович]]
* [[Зотов Виктор Никифорович]]

* [[Мурзин Даян Баян улы]] — '''Чехословакия геройы''', Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында Чехословакияла партизан хәрәкәте ойоштороусыһы һәм етәксеһе булған.

* [[Кузнецов Александр Васильевич]] — '''Польшаның милли геройы'''<ref>[http://chel-portal.ru/encyclopedia/Kuznecov/t/9336 Национальный герой Польши Кузнецов Александр Васильевич]</ref>.

== Билдәле кешеләре ==
* [[Антонова Нина Васильевна]] (2.12.1935) — [[украиндар|украин]] [[СССР|совет]] киноактёры, [[Киев]]тың А. Довженко исемендәге киностудияһында күп йылдар төрлө тематикалағы ике тиҫтә ярымға яҡын, шул иҫәптән ире режиссёр Анатолий Буковский ҡуйған фильмдарҙа уйнай. [[Украина ССР-ы]]ның атҡаҙанған артисы (1980).
* [[Ғәлләмов Флүр Фәнәүи улы]] (1.12.1968), иҡтисадсы, йәмәғәт эшмәкәре. Башҡортостан Республикаһының 4-се һәм 5-се саҡырылыш [[Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай]] депутаты, Башҡортостан Республикаһының Кредит һәм финанс ойошмалары ассоциацияһы Советы рәйесе, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2011).
* [[Дьяков Владимир Анатольевич]] (14.06.1919—16.11.1995), ғалим-тарихсы. 1960—1995 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһының Славяноведение һәм балканистика институты ғилми хеҙмәткәре. Тарих фәндәре докторы (1966). [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы. [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] һәм II дәрәжә Ватан һуғышы ордендары кавалеры<ref>[http://баш.башкирская-энциклопедия.рф/index.php/component/content/article/8-statya/5846-dyakov-vladimir-anatolevich Башҡорт энциклопедияһы — Дьяков Владимир Анатольевич] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160421203446/http://xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/5846-dyakov-vladimir-anatolevich |date=2016-04-21 }}</ref>.
* [[Зотов Виктор Никифорович]] (25.05.1925—16.07.1996), педагог, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби хеҙмәткәр, гвардия майоры (1953). Уҡсылар дивизияһының айырым миномёт полкы миномётсыһы. Дан ордендарының тулы кавалеры. [[Башҡорт АССР-ы]] мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1975).
* [[Костин Яков Дмитриевич]] (20.10.1917—20.09.1993) — Дан орденының тулы кавалеры. Ил һаҡсыһы булараҡ, 1938 йылда Хәсән күле янындағы совет-япон ҡораллы бәрелешендә һәм [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда ҡатнашыусы, миномётсы, кесе сержант<ref>[http://www.xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/6885-kostin-yakov-dmitrievich Башҡорт энциклопедияһы — Костин Яков Дмитриевич] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160421154100/http://xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/6885-kostin-yakov-dmitrievich |date=2016-04-21 }}{{V|08|10|2017}}</ref>.
* [[Маҡулов Айрат Һәүбән улы]] (27.10.1934—28.07.2017), ғалим-иҡтисадсы. 1973 йылдан [[Өфө авиация институты]] һәм [[Өфө дәүләт авиация техник университеты]] уҡытыусыһы, 1991—2002 йылдарҙа — эшҡыуарлыҡ иҡтисады кафедраһы мөдире. Иҡтисад фәндәре докторы (1990), профессор (1992). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның атҡаҙанған иҡтисадсыһы (1992)<ref>[http://xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/9747-ma-ulov-ajrat-b-n-uly Башҡорт энциклопедияһы — Маҡулов Айрат Һәүбән улы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191010182947/http://xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/component/content/article/8-statya/9747-ma-ulov-ajrat-b-n-uly</ref><ref> {{БЭ2013|80626}}</ref>.
* [[Сәйетов Илдар Ширҡәт улы]] ([[25 ғинуар]] [[1957 йыл]] — [[14 октябрь]] [[2020 йыл]]) — театр һәм кино актёры. 1983—2020 йылдарҙа хәҙерге Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған (2008) һәм  [[Башҡортостан Республикаһы]]ның халыҡ (2002) артисы.  [[Халыҡтар дуҫлығы ордены (Башҡортостан)|Халыҡтар дуҫлығы ордены]] кавалеры (2019).

== Хәтер ==
Биш меңдән ашыу кеше орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән. Бөгөн яугирҙәр иҫтәлегенә Баҡалының иң матур урамдары уларҙың исемдәре менән атала. Тыуған ил азатлығы һәм бойондороҡһоҙлоғо өсөн һуғыштарҙа һәләк булған баҡалылар хөрмәтенә район үҙәге Баҡалыла һәм башҡа ауылдарҙа обелисктар һәм һәйкәлдәр ҡалҡып сыҡты.

== Иҫтәлекле урындары ==
Баҡалы ауылы эргәһендәге Маты йылғаһы тамағындағы Ҡарағай урмандары — тәбиғәт һәйкәле.

== Рәүиз мәғлүмәттәре ==

=== 1917 йылғы ауыл хужалығын иҫәпкә алыу карточкалары ===
* [https://basharchive.ru/census/1917/10980/ Материалы поземельной переписи 1917 года по: д. Бакалы, Белебеевский уезд, Бакалинская волость; фонд , опись , дело] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220127001959/https://basharchive.ru/census/1917/10980/ |date=2022-01-27 }}

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* [[Баҡалы районы]]

== Әҙәбиәт ==
* Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7.{{ref-ru}}
* Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4{{ref-ru}}
* Бакалинская земля: история и люди. — Уфа: ГУП РБ УПК, 2010. — 320 с.: ил.(урыҫ.)

== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|80626}}
* {{БЭ2013|index.php/component/content/article/8-statya/1832-ba-aly-auyl-ba-aly-r-ny-ge|автор=Ғафаров Ғ. Ә.}}
{{Навигация1
|Портал       = Башҡортостан ауылдары
|Викисловарь  = 
|Викиучебник  = 
|Викицитатник = 
|Викитека     = Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.)
|Викивиды     = 
|Викиновости  = 
|Викисклад    = 
|Метавики     = 
|Проект       = Башҡортостан ауылдары
}}

{{Bakal-stub}}
{{Баҡалы районы ауылдары}}

[[Категория:Баҡалы районы ауылдары]]
[[Категория:Башҡортостан район үҙәктәре]]
[[Категория:Сөн буйындағы тораҡ пункттар]]