Городищелағы Благовещение сиркәүе

Городищелағы Благовещение сиркәүе
	Православный храм
	Городищелағы Благовещение сиркәүе
Епархия	Новгородская и Старорусская
	Городищелағы Благовещение сиркәүе Викимилектә

Городищелағы Благовещение сиркәүе - һаҡланмаған православие ҡорамы, уның емеректәре Рюрик биҫтәһендә, Илмән күленән төньяҡта, Волхов йылғаһының уң яҡ ярында урынлашҡан.

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Был урында беренсе сиркәүгә 1103-сө йылда Новгород кенәзе Мстислав Владимирович, Киев кенәзе Владимир Мономахтың улы, нигеҙ һалған. Мстислав үҙенең беренсе улы булып тыуған Всеволодтың тыуыуы хөрмәтенә сиркәү һала, бала суҡындырыуҙа Габриэль исемен ала ( Благовещениеның ике төп фигураларының береһе - Архангел Габриэль ) . Ғибәҙәтхана Новгородтың Изге София соборынан һуң икенсе таш йорто булған. Новгород йылъяҙмаларынан күренеүенсә,уны төҙөүсе Юрьев монастырының Георгиевский соборын ойошторған Петр исемле оҫта булған, ул шулай уҡ Николо-Дворишченский соборын да төҙөгән булған .

1342-1343 йылдарҙа, XII быуат ғибәҙәтханаһы һүтелә һәм уның урынында яңы сиркәү төҙөлә, ул 1941 йылға тиклем тора. Был юлы ғибәҙәтхананың заказсыһы Новгород архиепископы Василий була. Сиркәү XIV быуат уртаһында Новгород архитектураһының типик өлгөһө булған һәм алты бағаналы өс аспидлы оло ҡорам булған, уға баҫҡыслы манара терәлеп торған. Эстәге һәм тышҡы диуарҙары бысаҡ менән эшкәртелгән. Сиркәү фасадтарының, моғайын, өс ҡанатлы остары булған. Боронғо замандарҙа ғибәҙәтхананың көмбәҙе емерелгән һәм көмбәҙе яңынан ағастан эшләнеп ҡуйылған. Благовещение сиркәүе 1611-1617 йылдарҙа Швеция оккупацияһы ваҡытында ҙур зыян күрә.

1797 йылда иҫке таш сиркәү капиталь ремонтлана, көмбәҙҙәр, арҡаларҙың күбеһе һәм барабан һүтелә. 1806-сы йылда сиркәүҙең көнбайыш стенаһына ҙур булмаған таш ҡыңғырау манараһы булған паперть өҫтәлә, һәм унда Сретение ҡанаты урнаштырыла. 1860-сы йылдарҙа ғибәҙәтхананың көнбайыштан бер генә инеү урыны булған. Сиркәүҙә ағас иҙән, таҡта була. 1882 йылда паперть һәм ҡыңғырау манараһы капиталь ремонтлана.

Благовещение сиркәүе 1930 йылға тиклем әүҙем эшләй. Ябылғандан һуң, сиркәү ҡулланылмай. Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытында Благовещение сиркәүе немец артиллерияһы тарафынан юҡ ителә. 2019 йылдың апрелендә Рюрик биҫтәһендә Благовещение сиркәүе оло реставрациянан һуң килеүселәр өсөн асыла. Реставрация эштәре барышында, Новгород ерендә реставраторҙар беренсе тапҡыр консервациялауҙың, сиркәүҙә экскурсия тәҡдим итеү мөмкинлеген иҫәпкә алып, һаҡлау ысулын ҡулланалар .

Архитектура[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һәйкәлде өйрәнеүҙең беренсе этабы 1930-сы йылдарҙа Ленинград тикшереүсеһе М.Т. Каргер тарафынан башлана һәм уның менән 1960-сы йылдарҙа дауам ителә. Благовещение сиркәүен тикшереүҙең фәнни икенсе этабы В. В. Седов етәкселегендә 2000 йылда башлана һәм 2017 йылда тамамлана ^[1] .

Фрескалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Благовещение сиркәүе тулыһынса буялмаған.Фреска картиналары стенаның ҙур булмаған өлөшөндә йорт ҡорбандары урынында урынлашҡан . Уның уртаһында XIV-XIV быуаттарҙың Византия һәм Италия сәнғәтендә яратҡан «Ріеta» («Христос во гробе») композицияһы һурәтләнгән. Уның ике яғында теолог Иоанн Богослов һәм епископ Родион фигуралары, моғайын, картинаның заказсыһы теләге менән һүрәтләнгән. Городище картинаһының аныҡ датаһы билдәле түгел. Бер версия буйынса, уны XIV быуаттың Новгород картиналары араһында иң тәүге осорҙоң аҙағы менән бәйлелеге әйтелә. Башҡа версия буйынса, картиналар XIV быуат аҙағында яҙылған.

Граффити[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ғалимдар йорт диуарҙарындағы штукатурка киҫәктәрендә 49 граффити тапҡандар, улар араһында ХII быуат башында бик һирәк ҡулланылған глаголица яҙмалары булған. Яҙмалар Рәсәйҙә иң билдәле Глаголик яҙма ^[2] ^[3] ^[4] . Всеволод-Габриэлдең үлеме тураһында ике яҙманың булыуы сиркәүҙең кенәз Всеволод Мстиславичтың тыуған көнө уңайынан һәм уның христиан исемен һайлап алыуы менән бәйле рәүештә Благовещениеға бағышланғанын күрһәтә. XII быуатта Новгород өлкәһендә кириллица хәрефенең "герь" ( Ң ) табылыуы А. И. Соболевскийҙың версияһын раҫлап тора ^[5] .

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ «Архитектурная археология» № 1 (билдәһеҙ). www.archaeolog.ru (25 сентябрь 2019). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.
↑ Археологи нашли в новгородском храме «стенгазету» XII века (билдәһеҙ). Российская газета (31 июль 2017). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.
↑ В Новгороде археологи нашли самую длинную глаголическую надпись в России (билдәһеҙ). ТАСС (31 июль 2017). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.
↑ Новгородские археологи нашли несколько десятков квадратных метров фресок XII века (билдәһеҙ). Interfax-Russia.ru (11 август 2017). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.
↑ Гиппиус А. А., Михеев С. М. Надписи-граффити церкви Благовещения на Городище: предварительный обзор (2019). Архитектурная археология. № 1. Москва, 2019. С. 35–54.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ядрышников В. А. Бистәдәге Благовещение хәрабәләре, 1103, 1342-1343. - N .: Тарихи паспорт NSNRPM, 1968.
Каргер М.К. Бөек Новгород. Архитектура һәйкәлләре / Сәнгать. T.инберг Т. - 2 нче басма. - Л.; М., Сәнгать, 1966
{{{заглавие}}} = Architectural archeology // Архитектурная археология. — ИА РАН, 2019. — № 1.

[1] «Архитектурная археология» № 1 (билдәһеҙ). www.archaeolog.ru (25 сентябрь 2019). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.

[2] Археологи нашли в новгородском храме «стенгазету» XII века (билдәһеҙ). Российская газета (31 июль 2017). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.

[3] В Новгороде археологи нашли самую длинную глаголическую надпись в России (билдәһеҙ). ТАСС (31 июль 2017). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.

[4] Новгородские археологи нашли несколько десятков квадратных метров фресок XII века (билдәһеҙ). Interfax-Russia.ru (11 август 2017). Дата обращения: 26 сентябрь 2019.

[5] Гиппиус А. А., Михеев С. М. Надписи-граффити церкви Благовещения на Городище: предварительный обзор (2019). Архитектурная археология. № 1. Москва, 2019. С. 35–54.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]