Грецияла мәғариф битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

[[Файл:Attica 06-13 Athens 32 National Library.jpg|280px|thumb|[[Грецияның Милли китапханаһы]] бинаһы]]
'''Грецияла мәғариф''' 6 йәштән 15 йәшкә тиклемге балалар өсөн мотлаҡ булып тора. Ул башланғыс ({{lang-el|Δημοτικό Σχολείο}}) — 6 класс, һәм тулы булмаған урта ({{lang-el|Γυμνάσιο}}) — гимназия, 3 класс, белем биреүҙе үҙе эсенә ала. Мәктәпкәсә учреждениелар бар: 2,5 йәштән үткән балалар өсөн ясли-баҡсалар ({{lang-el|Παιδικός σταθμός}}) бар, улар йә айырым йә балалар баҡсалары ({{lang-el|Νηπιαγωγείο}}) составында эшләй<ref>[http://ypepth.gr/en_ec_page1531.htm]{{ref-en}}</ref>.

== Урта белем ==

=== Төп предметтар ===
* Яңы грек теле (аҙнаһына 7 сәғәт)
* [[Математика]] (аҙнаһына 5 сәғәт)
* Йәмғиәтте өйрәнеү (аҙнаһына 2-4 сәғәт)
* [[Физик культура]] (аҙнаһына 4 сәғәт)
* [[Музыка]] (аҙнаһына 1 сәғәт)
* [[Сәнғәт]] (аҙнаһына 1 сәғәт)
* Театр сәнғәте (аҙнаһына 1 сәғәт)
* Үҙ-аллы эиш (аҙнаһына 1-2 сәғәт)
* [[Инглиз теле]] (аҙнаһына 2-4 сәғәт)
(Аҙнаһына сәғәттәрҙең иҫәбе уҡытыусыға бәйле)<ref name="eurydice"/>

=== Өҫтәмә предметтар ===
* [[Физика]] (аҙнаһына 3 сәғәт, тик 5 һәм 6 класстар өсөн)
* [[География]] (аҙнаһына 2 сәғәт, тик 5 һәм 6 класстар өсөн)
* [[Тарих]] (аҙнаһына 2 сәғәт, тик 3—6 класстар өсөн)
* Динде өйрәнеү (аҙнаһына 1 сәғәт, тик 3—6 класстар өсөн)
* [[Социология]] һәм [[политология]] (аҙнаһына 1 сәғәт, тик 5 һәм 6 класстар өсөн)
* Икенсе сит ил теле (аҙнаһына 2 сәғәт, тик 5 һәм 6 класстар өсөн)<ref name="eurydice"/>

=== Баһалау системаһы ===
* 1 класс: баһалар юҡ
* 2 класс: баһалар юҡ
* 3 класс: A — C (һәм һирәк D)
* 4 класс: A — C (һәм һирәк D)
* 5 класс: 1—10
* 6 класс: 1—10<ref name="eurydice"/>

== Өҫтәмә урта белем биреү ==
1997 йылғы мәғариф реформаларына ярашлы өҫтәмә урта белем биреүҙе ике төрҙәге мәғариф учреждениеларында алырға мөмкин: дөйөм лицейҙа (1997 йылдан {{lang-el|Ενιαίο Λύκειο}} ти атала, 2006 йылда {{lang-el|Γενικό Λύκειο}} тип үҙгәртелә) һәм профессиональ-техник белем биреү уҡыу йорттарында ({{lang-el|Τεχνικό Επαγγελματικό Εκπαιδευτήριο}} — техникумдарҙа). Дөйөм лицейҙа уҡыу 2 йәки 3 йыл, ә техникумда — 3 йыл дауам итә. Дөйөм лицей аттестаты тик урта белем биреү курсын тамамлауҙы иҫбатлай, ә техникумдың аттестаты специальность буйынса эшкә урынлашырға хоҡуҡ бирә. Шул уҡ ваҡытта уҡыусыларҙың бер уҡыу йортонан икенсегә үҙ-ара күсеү һаҡланып ҡала. Өҫтәмә урта белем биреү уҡыу йорттарына шулай уҡ профессиональ белем биреү институттары ({{lang-el|Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης}}) инә, улар рәсми, әммә классик булмаған белем биреүҙе тәҡдим итә, сөнки институттар гимназия йәки лицейҙы тамамлаусыларҙы ҡабул итә<ref name="eurydice"/>.

== Шәхси мәктәптәр ==
Грецияла бихисап шәхси мәктәптәр эшләй, уларҙа башланғыс һәм урта мәктәбе уҡыусыларының 6 % уҡый ([[Европа Берләшмәһе]]ндә иң юғары күрһәткес). Шәхси мәктәптә белем алыу хаҡы йылына 1500 евронан алып тәшкил итә<ref>Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Συνοπτική εικόνα σε αριθμούς, Αθήνα, 2003. (ISBN 960-541-108-3){{ref-el}}</ref><ref>{{cite news|last=Marseilles|first=Makki|title=GREECE: An expensive free education|url=http://www.universityworldnews.com/article.php?story=2010012409184186|accessdate=2015-10-07|publisher=University World News|date=2006-01-24}}{{ref-en}}</ref>.

== Юғары белем биреү ==
[[Файл:Attica 06-13 Athens 30 University.jpg|мини|200пкс|Афина университетының Тарих корпусы]]
[[Файл:ΕΜΠ Κτίριο υπολογιστή.jpg|мини|200пкс|Афина Политехник университетының Төп иҫәпләү үҙәге]]
Грецияның ғәмәлдәге Конституцияһына (16.8 статьяһы) ярашлы, илдә шәхси юғары уҡыу йорттарын ойоштороу тыйыла<ref>[http://www.hri.org/docs/syntagma/artcl25.html Constitution of Greece]{{ref-en}}</ref>. Дәүләт юғары белемен университеттарҙа һәм техник белем биреү институттарында ({{lang-el|Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα}}) алырға мөмкин. Уларға лицейҙың икенсе йәки өсөнсө классынан һуңғы имтихандар һөҙөмтәләре буйынса уҡырға инергә мөмкин. Бынан башҡа, тулы 22 йәшле кеше жеребьёвка һөҙөмтәһендә Греция асыҡ университетының студенты була ала. Греция университеттарында уҡыу йылы 1 сентябрҙән 21 июнгә ҡәҙәр дауам итә, шул уҡ ваҡытта уҡытыу 11 сентябрҙән 15 июнгә тиклем бара. Йыл дауамында [[Раштыуа]] һәм [[Пасха]] байрамдарына бәйле булған оҙайлы каникулдар бар, уларҙың дөйөм дауамлығы 4 аҙнанан артмай<ref name="eurydice">[http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/national_summary_sheets/047_EL_EN.pdf Eurybase — Descriptions of National Education Systems and Policies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100525003826/http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/eurybase/national_summary_sheets/047_EL_EN.pdf |date=2010-05-25 }}{{ref-en}}</ref>.

Грецияның иң престиж университеттары: Каподистрия исемендәге милли университет, Афина милли техник университеты, Аристотель университеты, Афина иҡтисад һәм бизнес университеты, Афина сәнғәт мәктәбе, Пантеон университеты, Пирей университеты, Үҙәк Греция университеты, Македония университеты<ref>[http://www.ypepth.gr/el_ec_page1047.htm Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων]{{ref-el}}</ref>. (См. также [http://www.ypepth.gr/el_ec_category1620.htm перечень] институтов технического образования.)

== Реформалар ==

2008 йылда Грецияла башланғыс белемгә дәүләт сығымдары 2 097 154 000 [[евро]], урта белемгә — 2 523 807 650 евро; юғары университет белеменә — 1 078 554 000 евро һәм техник белем биреү институттарына — 409 576 000 евро<ref name="eurydice"/>. Мәғарифҡа бүленгән йыллыҡ сығымдар [[ЭТП]]-нан 4,4 % тәшкил итә, был күрһәткес буйынса Греция донъяла 92-се урынды биләй<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gr.html CIA Fact Book. Greece overview] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160825033157/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gr.html |date=2016-08-25 }}</ref>.

2010 йылда Греция Хөкүмәте мәғариф өлкәһендә радикаль реформалар башланыуы тураһында иғлан итә, улар юғары уҡыу йорттарының асыҡлығына һәм интернационализациялауғына булышлыҡ итеүгә, уҡыусылар һәм студенттарҙың үҙидаралығы мөмкинлектәрен киңәйтеүгә йүнәлтелә. Бынан башҡа 2013—2014 уҡыу йылында тәүге оҙайтылған көн мәктәптәрен һәм онайн-мәктәптәрҙе асырға планлаштырышла<ref>[http://web.ana-mpa.gr/anarussian/articleview1.php?id=5384 Радикальные изменения в сфере образования] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120306082026/http://web.ana-mpa.gr/anarussian/articleview1.php?id=5384 |date=2012-03-06 }}</ref>.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

{{Европа по темам 2|мәғариф|Мәғариф|цвет=Греция}}
<!-- {{Греция в темах}}-->

[[Категория:Грецияла мәғариф| ]]