Кенәз Мещерскийҙарҙың йорто (Климовичи)
| Кенәз Мещерскийҙарҙың йорто | |
 | |
| Дәүләт |
 Беларусь |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Климовичи[d] |
| Дата производства | 1867 |
| Архитектура стиле | Урыҫ стиле[d] |
| Мираҫ статусы | государственный список историко-культурных ценностей Республики Беларусь[d] |
| Страница на сайте Глобус Беларуси | globus.tut.by/klimovichi… |
 | |
 Кенәз Мещерскийҙарҙың йорто (Климовичи) Викимилектә | |
Кенәз Мещерскийҙарҙың йорто (бел. Асабняк князёў Мяшчэрскіх) — Белоруссияның Могилев өлкәһе Климовичи ҡалаһы йорто, адресы: Совет урамы, 69а. XIX быуаттың ағас төҙөлөшө һәйкәле[1][2]. Әлеге ваҡытта йортта Климовичи ҡалаһының район тыуған яҡты өйрәнеү музейыурынлашҡан[3].
Тарих
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Мстислав өйәзе кенәзе Николай Мещерский инициативаһы буйынса үҙенең ҡыҙы Марияға 1867 йылда был йорт һалынған[4]. Мещерский йорто 1917 йылға тиклем Климовичи ҡалаһының донъяуи тормош үҙәге булып тора: урындағы рәссамдар, музыканттар һәм артистар бында күпләп килә[5].
Совет власы урынлаштырылғандан һуң, йорт тартып алына, унда революцион комитет урынлаша, ә һуңынан Климовичи районының партия һәм комсомол органдары ҡушыла[4].
Бөйөк ватан һуғышы йылдарында бында немец офицерҙары өсөн казино урынлашҡан[4].
Мещерскийҙар йорто һуғыштан һуң мәктәп, «Заготзерно» келәте, аҡыл үҫештәре артта ҡалған балалар өсөн интернат, Климовичи машина менән иҫәпләүҙәр станцияһы сифатында файҙаланған. 1978 йылда бина Климовичи район крайҙы өйрәнеү музейына тапшырыла[4].
2007 йылдың 14 майында Беларусь Республикаһы Министрҙар Советы ҡарары № 578 ярашлы кенәз Мещерскийҙар йорто Беларусь Республикаһының дәүләт тарихи-мәҙәни ҡиммәттәре исемлегенә төбәк әһәмиәтендәге тарихи-мәҙәни ҡиммәте булараҡ индерелә[6].
Архитектура
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Йорт ялған рус стилендә төҙөлгәнс. Бер ҡатлы ағас йорт көньяҡ-көнбайыш өлөшөндә квадрат формалы, уның төкәтмәһе бар. Төп фасадының композицияһы өс өлөштән тора. Үҙәк өлөшөн киль формаһындағы фронтонлы мансарда биҙәп тора, фронтон сатрашлап профилдәр менән тарттырылған, өҫтөнә семәрләп эшләнгән биҙәктәр беркетелгән. Йорттоң ҡабырғаларында өсмөйөшлө фронтон ҡуйылған. Киң һыҙатлы фриз семәрле селтәр рәүешендә биҙәлгән. Тәҙрәләр йәйә формаһында, көньяғындағылары һәм төп фасадындағылары семәрле ҡапҡастар менән биҙәлгән. Йорт эсендәге бүлмәләр киң коридорға сығып тора. Төньяғында мансардаға менә торған баҫҡыслы вестибюль[1][2].
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Магілёўская вобласць. С. 235
- ↑ 2,0 2,1 Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. С. 243—244
- ↑ Климовичский районный краеведческий музей
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Особняку князей Мещерских в Климовичах — 150 лет! 2019 йыл 13 апрель архивланған.
- ↑ Особняк Мещерских в Климовичах на сайте Планета Беларусь 2021 йыл 12 апрель архивланған.
- ↑ Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 14 мая 2007 года № 578
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Алісейчык, В. У. йорт Жыла // культура і помнікаў Збор Беларусі гісторыі. Магілеўская вобласць / бсср фәндәр, Ін-мастацтвазнаўства та, фальклор этнаграфіі і; Рэд. кала.: Марцэлеў с. в. (гал. рэд.) інш і. — Мн.: БелСЭ, 1986. — 235 с. — 408. с..,.. іл. (белор.)
- Алісейчык, В. У. йорт жыла Клімавіцкі // Архітэктура Беларусі: даведнік Энцыклапедычный. — Мн.: БелЭн, 1993. — С. 243—244. — С. 620: іл. — ISBN 5-85700-078-5.Ҡалып:Ref-by
- Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскi, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8. (белор.)