Косово Милли театры
| Косово Милли театры | |
| Нигеҙләү датаһы | 1946 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Косово |
| Административ-территориаль берәмек | Приштина |
| Урын | Приштина |
| Рәсми асылыу датаһы | 1946 |
| Обитатель | Косово Милли театры[d] |
| Адрес | Ул. Цара Лазара 11 |
| Почта индексы | 38205 |
| Рәсми сайт | pristina.theater |
 | |
 Косово Милли театры Викимилектә | |
Косово милли театры (алб. Teatri Kombëtar) — Косоволағы опера театры, өлөшләтә танылған Косово Республикаһының баш ҡалаһы Приштинала урынлашҡан. Косово милли театры — берҙән-бер Косово дәүләт театры. Ул Косовоның Мәҙәниәт, Йәштәр һәм Спорт эштәре буйынса министрлыҡтан финанслана.
1989 йылға тиклем театр 400 премьера һәм 10 меңдән ашыу реприза ҡуйған, уларҙы 3 миллиондан ашыу тамашасы ҡараған[1].
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1945 йылда Призрен ҡалаһында Косово Милли театры эшләй башлай. Икенсе донъя һуғышы тамамланғандан һуң Косовола асылған тәүге профессиональ театр була. Башта уны Милли провинция театры тип йөрөтәләр, һәм ул «Партизан» спорт үҙәгендә урынлаша. Ундағы бик бәләкәй генә сәхнә, әлбиттә, театр талаптарына яуап бирмәй. Павел Вугринац, Милан һәм Кика Петрович, театрҙа эшләргә әҙер булған йәш талантлы актёрҙарҙы йыйып, Косоволағы тәүге профессиональ театрға нигеҙ һала, ә Шәфҡәт Муслиуны директор итеп һайлап ҡуялар. 14 кешенән торған актёрҙар труппаһы йыйып, 2 премьера спектакле ҡуйылғас, рәсми рәүештә нигеҙ һалыу датаһы иғлан ителә — 1945 йылдың 7 октябре[2].
Рәсми спектаклдең премьераһы беренсе «Шәкәр шары» (алб. Topi i sheqerit) спектакле — театрҙың тәүге рәсми премьераһы, унан һуң 16 уңышлы премьера ҡуйыла һәм Косово буйлап гастролдәр башлана. 1946 йылда театр Приштинаға күсерелә, һәм, яңы театр объекты төҙөлә башлауға бәйле, эшмәкәрлеген туҡтатып торарға мәжбүр була. Был ваҡытта йәш актёрҙар башҡа театрҙарға эшкә күсә. Ике йылдан һуң, 1949 йылдың 1 майында, Сербияның Мәғариф һәм мәҙәниәт министрлығы театрҙы ҡайтанан эшләтә башлау тураһында иғлан итә.[3]. Милютин Яснич театрҙың яңы директоры итеп тәғәйенләнә. Шулай итеп ике йылдан һуң Приштинала яңы театр учреждениеһы эшләй башлай, һәм режиссёр Драгутин Todic «Күпер» спектаклен сәхнәләштерә[4]. 1951 йылда Халыҡ провинциаль театры тураһында Закон ҡабул ителә, һәм театрға йәһәт үҫеү мөмкинлеге асыла. Бик күп яңы актёрҙар килә театрға, әммә уның профессиональ директорҙарының булмауы эшкә аяҡ сала. Ике директор (Абдрахман Шала һәм Muharrem Qena) Dobrica Radenkovic етәкселегендә уҡый, артабан бик уңышлы һәм танылған театр режиссёрҙары булып китә[5]. Артабанғы йылдарҙа Азем Shkreli и Рамиз Кельменди кеүек һәләтле генераль директорҙар эшләй. 90-сы йылдарҙа Косовоның сербтар тарафынан оккупацияла тотолоуы театр эшмәкәрлеген кире йоғонто яһай. Һуғыштан һуң театр исемен үҙгәртә һәм Косово Милли театры тип атала башлай[6].
1981 йылдан һуғыш тамамланғансы Косово театры серб сәйәси баҫымы аҫтында эшләй, шуға күрә параллель булған күп кенә албан рәссамдары эштән сығарылмай, һәм параллель тәрбиә-йорт-театрҙары барлыҡҡа килә. Эштән сығарылған күпселек рәссамдар башҡа театрҙарҙа эшен дауам итә, ҡайһы берҙәре бөгөн профессиональ хеҙмәткәрҙәр булып эшләй[6] .
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Ministry of Culture, and Youth Sport — Republic of Kosovo
- ↑ Sokoli, Qemal. I Kombetar Teatrit Kosoves Zhvillimi te. Pristina: Litografia, 2006, Pg.13
- ↑ Sokoli, Qemal. I Kombetar Teatrit Kosoves Zhvillimi te. Pristina: Litografia, 2006, Pg.12
- ↑ Sokoli, Qemal. I Kombetar Teatrit Kosoves Zhvillimi te. Pristina: Litografia, 2006, Pg.14
- ↑ Zariqi. M. Jevriqi and. D. ne teatrin ne dramen gjuhen Kosove shqipe dhe Per, Jedinstvo. Prishtine:25.04.1980
- ↑ Teatri Kombetar i Kosoves.