Манагуа битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{ук}}
'''Манагуа''' ({{Lang-es|Managua}}) — [[Никарагуа|Никарагуаның]] баш ҡалаһы һәм иң ҙур ҡалаһы; шул уҡ исемдәге департаменттың административ үҙәге. Халҡы 1,850 млн (2015 йыл).

== Географияһы ==
Илдең көнбайышында, Манагуа күленең көньяҡ яр буйында урынлашҡан ҡала.

== Тарихы ==
XVI быуаттан билдәле булған [[Индеецтар|индеецтарҙың]] торағы урынында испандар тарафынан Манагуа ҡалаһына нигеҙ һалынған. 1855 йылда Манагуа  [[Никарагуа]] дәүләтенең баш ҡалаһы булып китә. Ҡала үҙенең тарихы дауамында бер нисә тапҡыр стихиялы бәлә-ҡазаларҙан зыян күрә: [[1876 йыл|1876 йылда]] көслө ташҡын була; [[1885 йыл|1885]], [[1931 йыл|1931]] һәм [[1972 йыл|1972 йылдарҙа]] емергес ер тетрәүҙәре була, ә [[1936 йыл|1936 йылда]] көслө янғындар була.

1979 йылда был ҡалала диктатор А. Сомоса ғәскәрҙәре һәм Сандино милли азатлыҡ фронты отрядтары араһында ҡаты һуғыш (герилья) барған. 1979 йылдың 4 июнендә Манагуала дөйөм милли забастовка башланған, ә 9 июндә ҡораллы ихтилал тоҡанған. Ихтилалдың 19-сы көнөнә ҡарай Сандино милли азатлыҡ фронтының отрядтары һәм баш күтәреүселәре  (бөтәһе 6 мең кеше) баш ҡаланан сигенә башлай. Ҡасаҡтарҙа улар менән китә. 14 июлдә Сандино милли азатлыҡ фронтының отрядтары йәнәй Манагуаға һөжүмгә күсә. Ҡалала баррикадалар төҙөлә башлана. Президент А. Сомоса илдән ҡасырға әҙерләнә һәм 17 июлдә Никарагуа конгрессы алдында үҙ вазифаһынан баш тарта һәм [[АҠШ]]-ҡа китә. 1979 йылдың 19 июлендә илдең баш ҡалаһына тантаналы рәүештә Сандино милли азатлыҡ фронты отрядтары инә.

2009 йылдың 1 июлендә элекке боксёр, Манагуа ҡалаһының мэры Алексис Аргуэльо, үҙенең резиденцияһында үле табыла. Вафат булыу  сәбәбен полиция тикшерә<ref>[http://www.latribuna.hn/web2.0/?p=15207 Hallan muerto a Alexis Argüello] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101119003036/http://www.latribuna.hn/web2.0/?p=15207 |date=2010-11-19 }}{{Ref-es}}(исп.)</ref>.
Алексис Аргуэльо үлгәс, шул уҡ йылдың 8 июленән Дэйзи Торрес мэры вазифаһына инеүгә антты ҡабул итә<ref>[http://www.elnuevodiario.com.ni/politica/51817 Daysi Torres asume Alcaldía de Managua] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090710175745/http://www.elnuevodiario.com.ni/politica/51817 |date=2009-07-10 }}{{Ref-es}}(исп.)</ref>.

2014 йылдың 6 сентябрендә урындағы ваҡыт буйынса 23:04  (Өфө ваҡыты буйынса 7 сентябрендә 11:04) Манагуа аэропорты тирәһендә метеорит ҡолай, ул 12 метр диаметрҙағы һәм 5,5 метр тәрәнлегендәге кратер ҡалдыра.

== Иҡтисады ==
Ҡала илдең финанс һәм сәнәғәт үҙәге булып тора. Манагуала туҡыма, күн-аяҡ кейеме, цемент, нефть эшкәртеү сәнәғәте предприятиелары урынлашҡан<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/165687/Манагуа Манагуа / Большая советская энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. 1969—1978.]</ref>.

== Иҫтәлекле урындар ==
<gallery widths="250px" heights="150px">
File:Mausoleo Carlos Fonseca.JPG|Карлос Фонсек мавзолейы. Манагуа.
File:IglesiaManagua.png|Манагуа яңы соборы
</gallery><gallery widths="250px" heights="150px">
File:PalacioNacional.png|Милли галерея
File:Banco de América Central, Managua.jpg|Үҙәк Америка банкы
File:Artificial flowers on the streets of the city.jpg|Ҡала урамдарында яһалма сәскәләр
</gallery>

== Туғанлашҡан ҡалалар ==
{{columns-list|2|
* {{Флаг Иордании}} [[Амман]], [[Иордания]]
* {{Флаг Нидерландов}} [[Амстердам]], [[Нидерланд]]
* {{Флаг Колумбии}} [[Богота]], [[Колумбия]]
* {{Флаг Венесуэлы}} [[Каракас]], [[Венесуэла]]
* {{Флаг Бразилии}} [[Куритиба]], [[Бразилия]]
* {{Флаг Гватемалы}} [[Гватемала (город)|Гватемала]], [[Гватемала]]
* {{Флаг США}} [[Мэдисон (Висконсин)|Мэдисон]], [[АҠШ]]
* {{Флаг Испании}} [[Мадрид]], [[Испания]]<ref name="hermanadas">{{cite web | title = Mapa Mundi de las ciudades hermanadas | publisher = Ayuntamiento de Madrid | url = http://www.munimadrid.es/portal/site/munimadrid/menuitem.dbd5147a4ba1b0aa7d245f019fc08a0c/?vgnextoid=4e84399a03003110VgnVCM2000000c205a0aRCRD&vgnextchannel=4e98823d3a37a010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD&vgnextfmt=especial1&idContenido=1da69a4192b5b010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD Madrid city council webpage | archiveurl = https://archive.is/20120526204453/http://www.munimadrid.es/portal/site/munimadrid/menuitem.dbd5147a4ba1b0aa7d245f019fc08a0c/?vgnextoid=4e84399a03003110VgnVCM2000000c205a0aRCRD&vgnextchannel=4e98823d3a37a010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD&vgnextfmt=especial1&idContenido=1da69a4192b5b010VgnVCM100000d90ca8c0RCRD | archivedate = 2012-05-26 }}</ref>
* {{Флаг Великобритании}} [[Манчестер]], [[Бөйөк Британия]]
* {{Флаг США}} [[Майами]], [[АҠШ]]
* {{Флаг Франции}} [[Монтелимар]], [[Франция]]
* {{Флаг Боливии}} [[Ла-Пас (Боливия)|Ла-Пас]], [[Боливия]]
* {{Флаг Панамы}} [[Панама (ҡала)|Панама]], [[Панама]]
* {{Флаг Эквадора}} [[Кито]], [[Эквадор]]
* {{Флаг Франции}} [[Ранс (ҡала)|Ранс]], [[Франция]]
* {{Флаг Бразилии}} [[Рио-де-Жанейро]], [[Бразилия]]
* {{Флаг Коста-Рики}} [[Сан-Хосе (Коста-Рика)|Сан-Хосе]], [[Коста-Рика]]
* {{Флаг Гондураса}} [[Сан-Педро-Сула]], [[Гондурас]]
* {{Флаг Сальвадора}} [[Сан-Сальвадор]], [[Сальвадор]]
* {{Флаг Чили}} [[Сантьяго]], [[Чили]]
* {{Флаг Китайской Республики}} [[Тайбэй]], [[Ҡытай Республикаһы]]
* {{Флаг Испании}} [[Валенсия (Испания)|Валенсия]], [[Испания]]
}}

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания}}

== Һылтанмалар ==
* [http://zyalt.livejournal.com/689614.html Фоторепортаж] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150511154537/http://zyalt.livejournal.com/689614.html |date=2015-05-11 }}
* [http://centralamerica.com/nicaragua/maps/mapman.htm Map of Managua city] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120813205432/http://centralamerica.com/nicaragua/maps/mapman.htm |date=2012-08-13 }}
* [http://www.vianica.com/visit/managua Managua photos, attractions, municipalities, hotels, etc.]

{{Төньяҡ Америка баш ҡалалары}}
[[Категория:Алфавит буйынса тораҡ пункттары]]
[[Категория:Никарагуа]]