Неймеген битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Ук}}


'''Неймеген''' ({{Lang-nl|Nijmegen}}, <small>[[Халыҡ-ара фонетик алфавит|МФА]]</small>: {{Ipa|[ˈnɛi̯ˌmeːɣə(n)]}}, элегерәк '''Нимвеген''' ({{Lang-de|Nimwegen}}) — [[Нидерланд|Нидерландтың]] көнсығыш өлөшөндәге ҡала, провинцияһы Гелдерланд провинцияһында, Ваал йылғаһы ([[Рейн|Рейндың]] дельта тармаҡтарының береһе) буйында урынлашҡан. Халыҡ һаны — 165,1 мең кеше ([[2012 йыл|2012]]). Майҙаны — 57,53 км².

== Тарихи белешмә ==
[[Нидерланд]]тың боронғо ҡалаһы, рим осоронда ''Batavodurum'' булараҡ билдәле, һуңыраҡ ''Noviomagus'' тип йөрөтөлә Беренсе тапҡыр Рейн йылғаһы һәм Ваал йылғалары үҙәнендә ҡәлғә төҙөү менән бәйле б. э. тиклемге I быуатта телгә алына. Ҡәлғә эргәһендә ҡәлғә исеме аҫтында ҙур булмаған Oppidum Batavorum ауылы барлыҡҡа килә. Артабан шул ауыл ҙурая һәм ҡалаға әйләнә.

== Мәҙәниәт ==
Неймегенда Медицина университеты (1923 йыл), (1923), ыласын ихатаһы музейы һәм ҡала музейы эшләй, театр, концерт залы бар.

Неймегендағы иң боронғо бина — 16-ҡырлы баптистерий (изгеләндерелгән 799 йылда) һәм [[XII быуат]] сиркәүе емереклектәре. Был [[Бөйөк Карл]] резеденцияһынан Бөркөт ихатаһын (''Valkhof'') күрергә мөмкин. Император резиденцияһы булған бина [[викингтар]] тарфынан емерелә, уны яңынан [[Фридрих I Барбаросса|Фридрих Барбаросса]] төҙөтә (1155 йылда). Француз революционерҙары [[1796 йыл]]да уны тулыһынса юҡҡа сығара.
[[Файл:View_on_the_waal_janvangoyen.jpg|мини|265x265пкс|Нимвеген. XVII быуат]]
Ҡала үҙәгендәге иң ҙур биналар — Изге Стефан ҙур сиркәүе (''Kerk Grote'') һәм [[Яңырыу|ренессанс]] ратушаһы (1554) — улар [[Икенсе донъя һуғышы]]нан һуң тергеҙелә. Иғтибарға лайыҡ башҡа биналар: латин мәктәбе(1544-45), үлсәм һәм үлсәүҙәр йорто (1612), хәҙерге заман кешеһе хаҡына урындағы сиркәү — изге Петр Канизий сиркәүе ([[1960]]).

Ҡала һәр йыл һайын үткәрелә торған Халыҡ-ара дүрт көнлөк йәйәү маршҡа старт биреү урыны булып тора(июлдең һәр өсөнсө шишәмбе көнөндә старт бирелә).

== Спорт ==
Ҡалала профессиональ футбол клубы «НЕК» төпләнгән, был клуб [[Нидерланд]] чемпионаттарының юғары дивизионында сығыш яһай.

== Туғанлашҡан ҡалалары ==
Неймегендең туғанлашҡан ҡалалары:

* {{флаг России}} [[Псков]], [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәй]] (1987)<ref name="партнёрство">{{Мәҡәлә|заглавие=Партнерство Россия — Голландия|издание=Project Russia-Holland, Partners in Trade|тип=Газета|год=2008|выпуск=7|страницы=18—19}}</ref>
* {{флаг Никарагуа}} Масайя ({{Lang-es|Masaya}}), [[Никарагуа]]
* {{флаг Турции}} Газиантеп (төр. <span lang="tr" style="font-style:italic;">Gaziantep</span>), [[Төркиә]]
* {{флаг США}} Олбануть ([[Английский язык|ингл.]] <span lang="en" style="font-style:italic;">Albany</span>), [[Америка Ҡушма Штаттары|АҠШ]]
* {{флаг Японии}} Хигасимацуяма ({{Lang-ja|東松山市}}), [[Япония]] (1996)

== Билдәле кешеләре ==
* Деккерс, Дафне
* Маргарита, принцесса Бурбон-Пармская (тыуған 1972)
* Свирс, Исаак (1622—1673) — Нидерланд адмиралы, XVII быуат.
* Эдвард «Эдди» Ван Хален — нидерланд сығышлы америка гитарасыһы, Александр Ван Халендың ҡустыһы
* Амира Виллигхаген (тыуған 2004) — йырсы
* Майя Хакворт (тыуған 1966) — йырсы

== Галерея ==
<gallery>
Файл:Nijmegen (2).JPG|
Файл:Benedenstad_1.jpg|
Файл:Sint Stevenstoren Nijmegen.JPG|
</gallery>

== Иҫкәрмәләр ==
<references group="" responsive=""></references>

== Һылтанмалар ==
* {{Official|https://www.nijmegen.nl|Неймегена|lang=nl}}
[[Категория:Ганза]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:Страницы с непроверенными переводами]]
[[Категория:Нидерланд ҡалалары]]
[[Категория:Европаның йәшел баш ҡалаһы]]