Панама битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Дәүләт
 |Статус                  = <!-- танылмаған дәүләттәр һәм автоном территориялар өсөн генә-->
 |Башҡортса исеме        = Панама Республикаһы
 |Оригиналь исеме   = República de Panamá
 |Эйәлек килеш       = Панама
 |Флаг                    = 
 |Герб                    =Coat_of_arms_of_Panama.svg
 |Герб урынына            = 
 |Девиз                   = Pro Mundi Beneficio ([[Латин теле|лат.]] "Тыныслыҡ хаҡына")
 |Гимн исеме          = Himno Istmeño
 |Аудио                   = 
 |Идара итеү төрө         = [[Президент республикаһы]]
 |Дәүләт дине = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 9|lat_min = 9|lat_sec = 0
  |lon_dir = W|lon_deg = 79|lon_min = 42|lon_sec = 0
  |region                 = PA
  |CoordScale             = 2000000
 |Картала                = Panama (orthographic projection).svg
  |картаға яҙыу        = 
 |Картала2               = 
 |Рәсми тел             = [[испан теле|испан]]
 |Нигеҙләнгән       = 
 |Бойондороҡһоҙлок датаһы      = [[3 ноябрь]] [[1903]] й.
 |тан бойондороҡһоҙлоҡ        = [[Колумбия]]
 |Баш ҡала                 = [[Панама (ҡала)|Панама]]
 |Эре ҡалалар       = [[Панама (ҡала)|Панама]]
 |Етәкселәрҙең вазифалары = Президент
[[Вице-президент]]
 |Етәкселәр            = [[Рикардо Мартинелли]]
[[Хуан Карлос Варела]]
 |Территория буйынса урыны     = 115
 |Территория              = 75 517
 |% һыу өҫтө            = 2,9
 |Этнохороним             = 
  |Халҡы буйынса урыны     = 132
  |Халыҡ              = 3 405 813
  |Баһа йылы             = 
  |Иҫәп алыу буйынса халҡы  = 
  |Иҫәп алыу йылы           = 2010
  |Халыҡ тығыҙлығы    = 44,5
  |Тығыҙлыҡ буйынса урыны     = 
 |ЭТП (ҺАМП)               = 
 |ЭТП (ҺАМП)-ны иҫәпләү йылы   = 
 |ЭТП (ҺАМП) буйынса урыны      = 
 |Йән башына ЭТП (ҺАМП) = 
 |Йән башына ЭТП (ҺАМП) буйынса урыны = 
 |ЭТП (номинал)             = 
 |ЭТП-ны (номинал) иҫәпләү йылы = 
 |ЭТП (номинал) буйынса урыны    = 
 |Йән башына ЭТП (номинал) = 
 |Йән башына ЭТП (номинал) буйынса урыны = 
 |КПҮИ                    = 
 |КПҮИ-ны иҫәпләү йылы        = 
 |КПҮИ буйынса урыны           = 
 |КПҮИ-ны кимәле            = 
 |Валюта                  = [[Бальбоа (валюта)]] ([[Дөйөм Рәсәй валюта классификаторы|PAB, код 590]]); [[АҠШ доллары]] ([[Дөйөм Рәсәй валюта классификаторы|USD, код 840]])
 |Домен            = [[.pa]]
 |ISO                     = 
 |МОК                     = 
 |Телефон коды          = 507
 |Сәғәт бүлкәте            = -5
 |Иҫкәрмәләр              = 
<!-- |Флаг һәм гербһыҙ=* -->
}}

'''Пана́ма'''<ref>''[[Агеенко Ф. Л.]].'' [http://gramota.ru/slovari/dic/?ag=x&word=панама Словарь имён собственных.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200215141930/http://gramota.ru/slovari/dic/?ag=x&word=%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B0 |date=2020-02-15 }} Электронная версия, «[[Грамота.ру]]», 2011.</ref><ref>{{БРЭ |статья=Пана́ма |id=2701630 |автор=Тельнова Н. О., Ларин Е. А. и др. |том=25 |страницы=191—199 |ref=}}</ref> ({{lang-es|República de Panamá}} {{IPA|[re̞ˈpuβ̞lika ð̞e̞ panaˈma]}}) рәсми исеме — Панама Республикаһы<ref>{{Книга:СГНЗС|273|Респу́блика Пана́ма}}</ref> ([[Испан теле|исп]]. Republica de Panamá) — [[Үҙәк Америка|Үҙәк]] һәм [[Көньяҡ Америка]]ның [[Панама боғаҙы]]нда [[Кариб диңгеҙе]] һәм [[Тымыҡ океан]] араһында урынлашҡан президент идараһы формалы, дәүләт төҙөлөшө унитар һәм демократик режимлы дәүләт. Көнбайыштан [[Коста-Рика]], көнсығыштан [[Колумбия]] менән сиктәш. Ерле индейҙар телендә был атама «балыҡ күп урын» тигәнде аңлата<ref>{{Cite web|accessdate=2015-11-27|title=Панама - Столица Панамы {{!}} Путеводитель|url=http://geosfera.info/severnaya-amerika/panama/1069-panama-stolica-panamy.html|lang=ru|website=Geosfera.info|archive-date=2015-12-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20151208062711/http://geosfera.info/severnaya-amerika/panama/1069-panama-stolica-panamy.html|deadlink=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208062711/http://geosfera.info/severnaya-amerika/panama/1069-panama-stolica-panamy.html |date=2015-12-08 }}</ref>.

[[Баш ҡала]]һы — Панама ҡалаһы. [[Рәсми тел]] — [[испан теле]]. Панама Коста-Рика, Уругвай һәм Чили менән бер рәттән (Кариб төбәгенең ҡайһы бер утраулы дәүләттәренән тыш) [[Латин Америкаһы]]нда иң демократик, коррупцияға бирелмәгән, хәүефһеҙ һәм бай илдәрҙең береһе һанала.

[[2012]] йыл башында [[The New York Times]] гәзите, киләһе йылда барып күрергә зарур урындар исемлегендә, Панаманы беренсе урынға ҡуйҙы (икенсе урында — [[Хельсинки]], өсөнсө урында — [[Мьянма]])<ref>[http://travel.nytimes.com/2012/01/08/travel/45-places-to-go-in-2012.html The 45 Places to Go in 2012] // The New York Times — 6 января 2012.{{ref-en}}{{V|10|1|2012}}</ref>.

== Географияһы ==
[[Файл:рельеф Панамы.png|300px|thumb|left|Панама рельефы]]

Географик координаталары — 9 00 N, 80 00 W.

Климаты — диңгеҙ тропигы; юғары дымлылыҡ, болотло; майҙан ғинуарға тиклем — ямғырҙар миҙгеле, ғинуарҙан майға тиклем — ҡоро миҙгел. Рельефы текә тигеҙһеҙ, таулы һәм тигеҙлекле. Иң юғары нөктәһе — Чирики (Chiriqui) провинцияһында урынлашҡан [[Бару (вулкан)|Бару]] [[вулкан]]ы (volcan Baru) (3475 м).

Тәбиғи ресурстары — [[баҡыр]], ағас, диңгеҙ продукттары, [[гидроэлектростанция]]лар төҙөргә мөмкинлек бар. Урмандар ил территорияһының 44 процентын биләй (2010).

Панама биләмәһендә көслө дауылдар һәм урман янғындары булғылай. Йылғалар ауыл хужалығы ҡалдыҡтары менән бысрана, был инде балыҡ ресурстарына зыян килтерә. Тропик урмандарҙы күҙәтеүһеҙ киҫеү ер деградацияһына килтерә, уңдырышлы тупраҡ ямғырҙар менән йыуыла, шулай уҡ [[Панама каналы]]на зыян килә.

=== Климат ===
Панама территорияһында [[климат]] субэкваториаль, эҫе һәм дымлы. Температура тирбәлеүҙәре әҙ, яр буйҙарында уртаса айлыҡ температура 25—28 °C тәшкил итә. Көндәлек температура айырмаһы — 6 — 8 °C.
Даими юғары сағыштырма дымлылыҡ (80 %). [[Тауҙар]]ҙа, 700 метрҙан юғарыраҡта, уртаса айлыҡ температура 18 — 20 °C тиклем түбәнәйә. Тауҙарҙың төньяҡ битләүҙәрендә һәм Кариб диңгеҙе ярҙарында уртаса йыллыҡ яуым-төшөм 2500 — 3500 мм тәшкил итә (яуым-төшөм йыл дауамында бик күп, апрелдән декабргә тиклем күберәк), көньяҡ-көнбайышта — 1500—2000 мм тиклем (ғинуар — март айҙарында миҙгел ҡоро).

== Тарихы ==

== Административ төҙөлөшө ==
Панама административ йәһәттән ун провинцияға ([[Испан теле|исп]]. provincias, берлек һанда — provincia) һәм өс автономиялы өлкәгә (комарка, исп.: comarca indígena) бүленгән.

Тағы ике комарка провинциялар составына инә һәм шуның менән иерархик яҡтан өйәҙҙәргә тиң (distrito).
{{Административное деление Панамы (карта изображений)|Panama, administrative divisions - ru - colored.svg|700|center|bottom-right|подпись=Панаманың административ бүленеше.}}
{{clear}}

== Тышҡы сәйәсәте ==
[[Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы]], [[Америка дәүләттәре ойошмаһы]], Берләшмәү хәрәкәте, [[Бөтә донъя сауҙа ойошмаһы]] ағзаһы.

== Дәүләт ҡоролошо ==
Панама — [[унитар дәүләт]]. [[Конституция]] 1972 йылдың 11 октябрендә ҡабул ителә. Идара итеү формаһы — президент республикаһы. Дәүләт ҡоролошо төрө — демократик республика. Дәүләт һәм хөкүмәт башлығы — [[президент]]. Әлеге ваҡытта президент вазифаһын Лаурентино Кортисо биләй.
[[Файл:Asamblea Nacional de Panamá.JPG|мини|Панаманың Милли ассамблеяһы]]

Министрҙар кабинеты Президент тарафынан тәғәйенләнә, Президент һәм вице-президент 5 йылға бер дөйөм һайлап алыу хоҡуғы менән һайлана.

Закондар сығарыу органы — бер палаталы Милли ассамблея — 71 депутат, халыҡ уны биш йылға һайлай.

=== Сәйәси партиялары ===
2019 йылдың май һайлауҙары йомғаҡтары буйынса Милли йыйылышта түбәндәге партиялар ҡатнаша:
* Революцион-демократик партия — үҙәк-һул, Милли йыйылышта 35 урын;
* Демократик үҙгәрештәр (Панама) — либерал-консерватив, 18 урын;
* Панама партияһы (элекке Милли революцион, элекке Арнульфистик) — консерватив-милли, 8 урын;
* Либераль республика милли хәрәкәте (МОЛИРЕНА) — уң үҙәк, 5 урын.
Милли йыйылышта ҡалған 5 урынды бойондороҡһоҙ [[сәйәсмән]]дәр биләй.

Илдә парламентта күрһәтелмәгән тағы бер нисә юридик партия һәм хәрәкәт теркәлгән.

== Иҡтисады ==
Панама иҡтисады Панама каналын файҙаланыуға, шулай уҡ [[банк]] эшенә, страховка эшенә, ил флагы аҫтында судноларҙы теркәүгә һәм [[туризм]]ға нигеҙләнә. Был тармаҡтар Панама тулайым эске продуктының өстән ике өлөшөн тәшкил итә, уларҙа эшләүселәрҙең яҡынса өстән ике өлөшө мәшғүл.

2012 йылда йән башына [[Эске тулайым продукт|ЭТП]] — 15,6 мең доллар. (донъяла 63-сө урын).

[[Сәнәғәт]] эске тулайым продукттың яҡынса 17 процентын тәшкил итә (эшселәрҙең 18 проценты мәшғүл), ә ауыл хужалығы ЭТП-ның яҡынса 6 процентын тәшкил итә (эшселәрҙең 15 проценты мәшғүл).

Төп культуралары — [[банан]], [[дөгө]], кукуруз, кофе, шәкәр ҡамышы, [[йәшелсә]]; мал үрсетелә.

=== Тышҡы сауҙа ===
Экспорт — 3,06 миллиард доллар (2017 йылда)<ref>{{Cite web |url=https://atlas.media.mit.edu/ru/profile/country/pan/ |title=Внешняя торговля Панамы на atlas.media.mit.edu|lang=en|accessdate=2019-05-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190523193419/https://atlas.media.mit.edu/ru/profile/country/pan/ |archivedate=2019-05-23 |deadlink=yes }}</ref>: нефть продукттары (21 %), гудрон (9,9 %), [[банандар]] (9,8 %), [[судно]]лар (5,1 %), шулай уҡ [[кофе]], [[алтын]], креветкалар һ.б. [[Аҙыҡ|аҙыҡ-түлек]] тауарҙары.

Төп һатып алыусылар: Эквадор 28 %, [[Нидерланд]] — 9,8 %, Америка Ҡушма Штаттары — 8,1 %, [[Корея Республикаһы|Көньяҡ Корея]] — 4,3 %.

Импорт — 24,8 млрд доллар. (2017 йыл): [[нефть|сей нефть]] һәм нефть продукттары (33 %), машиналар эшләү продукттары (14 %), химик тауарҙар, шул иҫәптән дарыуҙар (12,7 %), транспорт саралары, шул иҫәптән суднолар (11,1 %), туҡымалар (5,8 %).

Төп тәьмин итеүселәр: Ҡытай — 24 %, АҠШ — 19 %, Колумбия — 10 %, Көньяҡ Корея — 6,6 %.

=== Аҡса системаһы ===
Панама [[валюта]]һы — бальбоа. Ул 1903 йылда, Колумбиянан айырылғандан һуң индерелә. Әммә ғәмәлдә бальбоа әҙ ҡулланыла. Панаманың үҙ тәңкәһе бар, әммә [[АҠШ доллары]] ҡағыҙ валюта сифатында ҡулланыла. Панамала 5 бальбоа номинациялы тәңкәләр, шулай уҡ 1 бальбоа һәм тағы ла вағыраҡтары һуғыла (1934 йылдан бальбоа курсы АҠШ долларына 1:1 нисбәтендә бәйләнгән).

Панама [[Латин Америкаһы]] илдәренән тәүгеләрҙән булып долларлаштырыу башлана; Һуңыраҡ [[Эквадор]] һәм [[Сальвадор]] долларға күсә.

== Туризм ==
2010 йылда илгә 1,7 миллион турист килә, был иң юғары күрһәткес булып тора һәм 2009 йылдағынан 12 процентҡа артығыраҡ<ref>{{Cite web |url=http://www.travel.ru/news/2011/02/04/187193.html |title=Отдых в Панаме привлекает все большее число туристов / Панама : Статистика / Travel.Ru |access-date=2011-02-10 |archive-date=2011-02-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110208205114/http://www.travel.ru/news/2011/02/04/187193.html |deadlink=no }}</ref>.

2009 йылдан алып Панамала Транспанама һуҡмағы үҫешә. Юл оҙонлоғо 1127 саҡрым тәшкил иткән был йәйәүле туристик маршрут [[Колумбия]] сигенән [[Коста-Рика]] сигенә тиклем һуҙыла.

Халыҡ-ара [[аэропорт]]ы — Токумен.

== Халҡы ==
[[Файл:Panama_single_age_population_pyramid_2020.png|thumb|300px|2020 йылға Панама халҡының йәш-енес пирамидаһы]]
{{bar box
|title=Панаманың этнораса составы<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html|title=The World Factbook — Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|access-date=2009-09-16|archive-date=2018-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225154224/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html%20|deadlink=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070612204948/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html |date=2007-06-12 }}</ref>
|titlebar=#ddd
|left1=Этник төркөмдәр
|right1=проценттар
|float=right
|bars=
{{bar percent|[[Метистар]]|darkgreen|65}}
{{bar percent|[[Индеецтар]]|red|12,3}}
{{bar percent|[[Негрҙар]]|purple|9,2}}
{{bar percent|[[Мулаттар]]|darkred|6,8}}
{{bar percent|[[Аҡ тәнлеләр]]|blue|6,7}}
}}

Халыҡ һаны — 4,2 млн (2020 йыл).

Йыллыҡ үҫеш — 1,5 % (тыуым — бер ҡатын-ҡыҙға 2,5 бала).

Уртаса фараз буйынса 2100 йылға ил халҡы 3,9 миллион кеше тәшкил итәсәк.

Иммунодефицит вирусын ([[ВИЧ-инфекция|ВИЧ]]) йоҡтороу — 1 % (донъяла 53-сө урын, 2007 йыл баһаһы буйынса), 20 000 кеше.

[[Тыуым]] — 20,18 % (донъяла 96-сы урын), [[үлем]] — 4,66 % (донъяла 196-сы урын), сабыйҙар үлеме — 1000 яңы тыуған сабыйға 12,67 (139-сы урын), ғүмер оҙонлоғо — 77,25 йыл (ирҙәр өсөн 74,47 йәш), ҡатын-ҡыҙҙар — 80,16 йыл).

Ҡала халҡы — 73 %.

Халыҡтың уртаса тығыҙлығы 48,5 км<sup>2</sup>/кеше тәшкил итә (2013 йыл).

=== Америка диаспораһы ===
Панамалыларҙан айырым рәүештә американдарҙы — [[Панама каналы]] зонаһында даими нигеҙҙә йәшәгән [[Америка Ҡушма Штаттары|АҠШ]] граждандарын ҡарарға кәрәк. Уларҙың яҡынса 75 проценты — АҠШ Ҡораллы Көстәренең хәрби хеҙмәткәрҙәре (армия, хәрби һауа көстәре, хәрби-диңгеҙ флоты һәм диңгеҙ пехотаһы)<ref>[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.b4291574;view=1up;seq=622 Panama]. // Department of Defense Appropriations for 1965, pt. 4, p. 612.</ref>. Американдар ғаиләләре менән махсус рәүештә төҙөлгән ҡалаларында, урындағы халыҡ менән бәйләнеш булдырмайынса тиерлек, (шәхси административ органдары, полицияһы һәм башҡа муниципаль, коммуналь хеҙмәттәре, мәктәптәре, сиркәүҙәре, магазиндары, күңел асыу учреждениелары һ.б. була) айырым йәшәй. Күп тиҫтәләгән йылдар эсендә панамоамерикан субэтник тибы («200%-лы американдар») барлыҡҡа килә. Ошоға бәйле Панамала Америка хеҙмәткәрҙәренең ғаилә ағзалары өсөн киң таралған күренеш — бер нисә тиҫтә йыл йәшәү осоронда улар [[Испан теле|испанса]] бер һүҙ ҙә аңламай.

=== Телдәре ===
[[Испан теле]] — [[Рәсми тел|рәсми]]), [[француз теле]]ндә халыҡтың 18, [[инглиз теле]]ндә 14 проценты һөйләшә). Күп кенә панамалылар бер нисә телдә һөйләшә.

=== Дине ===
[[Католицизм|Католиктар]] ил халҡының 75 % — 85 % тәшкил итә, [[Протестантизм|протестанттар]] — 15 проценттан 25 процентҡа тиклем<ref>{{Cite web |url=http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2007/90262.htm |title=Panama |access-date=2012-10-24 |archive-date=2012-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121017024749/http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2007/90262.htm |deadlink=no }}</ref>. Протестанттар Алла Ассамблеяһына (Ассамблея Бога), Протестант Епископ сиркәүенә, Етенсе көн Адвентистары сиркәүенә (''церковь Адвентистов Седьмого Дня''), баптистарға, методистарға бүленә. Халыҡтың яҡынса 2 % — баһаи (''бахаизм''), 1,31 % -ы — Йәһүә шаһиттары (''Свидетелей Иеговы''), 1,1 % -ы мормондар динен тота.

== Мәғариф ==
[[2016 йыл]]да илдә [[Уҡый-яҙа белеү|грамоталылыҡ]] кимәле — 94 %<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html |title=The World Factbook. Panama |access-date=2009-09-16 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225154224/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html%20 |deadlink=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070612204948/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html |date=2007-06-12 }}</ref>. Панама ошо күрһәткес буйынса Үҙәк Америка төбәгендә алдынғы урында тора. [[2007 йыл]]да белем биреү индексы 0,888 тәшкил итә, был юғары күрһәткес<ref>{{Cite web |url=https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2030.htm |title=Background Note: Panama |access-date=2017-11-28 |archive-date=2018-05-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180509072726/https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2030.htm |deadlink=no }}</ref>.

Илдә 100 мең самаһы [[студент]] уҡый (йәштәр 88 юғары уҡыу йортонда уҡый).

Төп юғары уҡыу йорттары:

Панама университеты
Панама технология университеты
Көнбайыш яр буйы университеты
Латин университеты
Үҙәк Америка политехник университеты
Санта Мария ла Антигуа университеты

== Киң мәғлүмәт саралары ==
Дәүләт телерадиотапшырыуҙар компанияһы — SERTV, үҙ эсенә TVN, SERTV Canal 11 телеканалдарын, Radio Nacional de Panamá, Nacional FM, Cristol FM радиоканалдарын, «Radio Panamá Internacional» халыҡ-ара радиоканалын ала.

Илдә мәғлүмәттәрҙе һаҡлау буйынса мотлаҡ закондар юҡ.

== Мәҙәниәте ==
Панаманың мәҙәниәте Панамаға [[испандар]] индергән Европа музыкаһынан, сәнғәтенән һәм йолаларынан барлыҡҡа килә. Гемонистик көстәр Африка һәм индеец мәҙәниәттәрен Европа мәҙәниәте менән берләштереүсе гибрид формалар барлыҡҡа килтергән. Мәҫәлән, тамборито — африка ритмдары, темалары һәм бейеү хәрәкәттәре менән испан бейеүе.<ref>{{cite web |url=http://panama-culture.com/ |title=The online almanac of Panama culture with travel links |publisher=Panama Culture |access-date=2010-12-23 |archive-date=2018-03-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180314074449/http://panama-culture.com/ |deadlink=no }}</ref>.

Фольклор һәр төбәктә төрлөсә һәм типик костюм, юбка, традицион ризыҡ һәм аш-һыу, шулай уҡ музыка һәм бейеүҙәрҙән тора.

=== Спорт ===
Панама спортсылары 1928 йылда Олимпия уйындарында тәүге тапҡыр сығыш яһай.

== Ҡораллы көстәре ==
Илдә даими армия юҡ. "Республиканың йәмәғәт көстәре"нә түбәндәгеләр инә:

* Милли сик буйы һағы;
* Панама милли полицияһы;
* Милли һауа хеҙмәте;
* Милли диңгеҙ хеҙмәте;
* Институциональ яҡлау хеҙмәте.

Ҡораллы хәрбиләштерелгән формированиеларҙың дөйөм һаны яҡынса 12 000 кеше тәшкил итә (шуларҙың 11 меңе — милли полиция көстәре).

== Иҫкәрмәләр ==
<references/>

== Һылтанмалар ==
{{Навигация
|Викисловарь = Панама
|Викитека  = Панама
}}
* [http://www.asamblea.gob.pa/ Национальная ассамблея]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130609133706/http://www.asamblea.gob.pa/ |date=2013-06-09 }}
* {{dmoz|World/Russian/Страны_и_регионы/Центральная_Америка/Панама/}}
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html Панама в справочнике ЦРУ «The World Factbook»]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070612204948/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html |date=2007-06-12 }}{{ref-en}}
* [http://www.loc.gov/rr/frd/ Фед.исследовательская работа конгресса США]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120812084328/http://www.loc.gov/rr/frd/ |date=2012-08-12 }}{{ref-en}}
* [https://web.archive.org/web/20060427010635/http://www.encyclopedia.com/html/section/Panama_History.asp encyclopedia.com]{{ref-en}}
{{Төньяҡ Америка илдәре}}
{{Латин Америка илдәре}}

[[Категория:Панама]]
[[Категория:Унитар дәүләттәр]]


{{countries-stub}}