Рази-Бондаренко йорто
| Иҫтәлекле урын | |
Рази-Бондаренко йорто
Рази-Бондаренко йорто | |
| Ил | Россия |
| Ҡала | Таганрог, Петр урамы, 84 |
| Нигеҙләнгән | XIX быуаттың өсөнсө сиреге |
Рази-Бондаренко йорто — Ростов өлкәһенең Таганрог ҡалаһында Петр урамы, 84 адресы буйынса урынлашҡан йорт. Уның иң күренекле эйәләренән төрлө ваҡыттарҙа Надежда Рази һәм Семен Михайлович Бондаренко билдәле.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]XIX быуаттың өсөнсө сирегендә сауҙагәр Рази ер участкаһы ала, был ер киләсәктә Оло Биржа тыҡрығының мөйөшө була. Янында бер ҡатлы йорт була, был уның кәләше — Надежда Рази, ҡыҙ фамилияһы Кобзарева, милегендәге йорт була. Ул 1873 йылдан[1] алып был йорттоң эйәһе була. Был урында ваҡыт уҙыу менән ике йорт барлыҡҡа килә. Мөйөштәге бинала мещан Дмитрий Антонович Кременский[2] тотҡан «Звездочка» рестораны урынлаша. Яҡында Гепферт ҡунаҡханаһы эшләй, уның милегендә шулай уҡ ҡалалағы иң яҡшы кооператив кондитер кибете була. Шунан һуң йортта башланғыс училище уҡытыусыһы С. С. Белоковскийҙың китап магазины урынлаша, ул оҙаҡ эшләмәй, унан һуң магазин А. А. Вашиненко милкенә күсә. 1880-се йылдарҙа бында типография барлыҡҡа килә. Йорт 1906 йылға тиклем Надежда Рази милегендә була. Билдәле булғанса, 1908 йылда уның вариҫтары һәм М. А. Попондопуло вариҫтары, Петр урамында йоп яғынан кирбестән төкәтмә һәм кибет төҙөргә рөхсәт һорап ғариза бирәләр.
1913 йылда (башҡа мәғлүмәттәргә ҡарағанда — 1915 йыл) йорт ҡаралтылары менән участкаға Семен Михайлович Бондаренко эйә була. Быға тиклем ул, элекке нумерация буйынса, Александр урамы, 50 һәм Михайловская урамы, 41 адресы буйынса йорттарҙы биләгән була. Семен Бондаренконың атаһы сауҙагәр була, ә Семен Михайлович үҙе үҙенең эшмәкәрлеген, балыҡтарҙың ҙур партияһын һатып алып, шуны һатыуҙан башлай.
Семен Бондаренко ҡалала үҙенең синематографы, арҡаһында билдәле була. Уны Бондаренко Мечников тыҡрығында 1914 йылдың ғинуарында аса. Фасадында электр лампочкалары ҡулланып төҙөлгән яҙыу урынлаша. Яҙыу «Семен Бондаренко кинотеатры» тип белдерә. 1916 йылдың апреленән Бондаренко шәхсән үҙе театр үҫеше менән шөғөлләнә, картиналар яҡшы сифатлы итеп күрһәтелеүен күҙәтә. Ул быға иҫке техниканы яңы, Пате фабрикаһы етештергән техника менән алмаштырып өлгәшә.
1918 йылдың март айында кинотеатр дәүләт милегенә күсә, исеме «Паласс» тип үҙгәртелә. 1919 йылда унда «Мозаика» художестволы миниатюра театры асыла. 1920 йылдан ул «Второй государственный имени Великой Русской революции» тип атала башлай. 1925 йылдан исеме «Бөйөк телһеҙ» булып үҙгәрә. 1930-сы йылдарҙа хәҙерге исемен ала — «Рот Фронт». Ул ҡалала беренсе тауышлы кинотеатр булыуы менән билдәле. 1957 йылдың июленән ул киң форматлы була башлай.