Сауҙагәр Гаврилов йорто
| Сауҙагәр Гаврилов йорто | |
 | |
| Дәүләт |
 Ҡаҙағстан |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Алматы һәм Улица Желтоксан[d] |
| Архитектор | Зенков, Андрей Павлович[d] |
 | |
Сауҙагәр Гаврилов йорто — Алматылағы бина, XX быуат башында модерн стилендә Семиречье тәмәке фабрикаһы хужаһы сауҙагәр Гаврилов заказы буйынса төҙөлгән.
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Йорт XX быуат башында билдәле семиречье тәмәке үҫтереүсеһе Алексей Гавриловтың тоҡомонан сауҙагәр М. А. Гаврилов ғаиләһе өсөн төҙөлә. Бина Штаб (Гоголь урамы) һәм Лепсин урамдары (Назарбаев проспекты) киҫешкән урында урынлашҡан.
1928 йылда, сауҙагәр Гаврилов вафат булғандан һуң йорт национализациялана[1]
Совет осоронда йортта Семиречье өлкә башҡарма комитеты урынлаша[2]
1973 йылда йорт тулыһынса һүтелә һәм Тыныслыҡ, 167 урамына күсерелә. Һуңыраҡ йорт урынлашҡан иҫке урында «Мәскәү» магазины төҙөлә.
1980 йылдарҙа йорттоң реставрацияһы үткәрелә, унда сит ил эштәре Министрлығы урынлаша.[3]
90-сы йылдарҙа бинаны сайдинг менән көпләйҙәр, ул йорттоң тышҡы йөҙөн һиҙелерлек үҙгәртә[4] Шулай уҡ төкәтмә — ике банкет залы менән «Ҡабул итеү йорто» рестораны төҙөлә.
2000 йылда бина ҡала хакимиәте ҡарамағына тапшырыла һәм «Ҡабул итеүҙәр йортона» әүерелә[5]
Архитектураһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Йорттоң 12 бүлмәһе һәм бер урыҫ һәм һигеҙ голланд мейесе бар. Баштағы ҡиәфәтендә йорт типик вернен сауҙагәр йорто, ағас архитектура ҡомартҡыһы булған. Күсергәндә бинаның ҡулдан эшләнгән боронғо мейестәре һаҡланмаған[6]
Һәйкәл статусы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1979 йылдың 4 апрелендә ҡала Советы халыҡ депутаттарының Алматы Башҡарма комитеты «Алматы ҡалаһының тарих һәм мәҙәниәт ҡомартҡылары исемлеген раҫлау тураһында» 139-сы һанлы ҡарар ҡабул итә, унда Верный ҡалаһының почетлы гражданы Гавриловтың йорто ла күрһәтелә[7] Ҡарар менән ҡомартҡыны һаҡлау һәм реставрациялау проектын әҙерләү йөкмәтелә.
1982 йылдың 26 ғинуарында бина Ҡаҙаҡ ССР-ының республика әһәмиәтендәге тарих һәм мәҙәниәт ҡомартҡылары исемлегенә индерелә[8].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Г. Алматы иҫтәлекле. Гаврилов сауҙагәр м. а. йорто 2016 йыл 10 май архивланған.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ Постановление Совета Министров Казахской ССР от 26 января 1982 года № 38 «О памятниках истории и культуры Казахской ССР республиканского значения». Дата обращения: 15 ғинуар 2013. Архивировано 21 ғинуар 2013 года.