Сәлмән Рөшд битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Шәхес}}
'''Сэр Әхмәт Сәлмән Рөшд''' ({{Lang-en|Ahmed Salman Rushdie}}, {{Lang-ur|أحمد سلمان رشدی}}, {{Lang-hi|अहमद सलमान रुश्‍दी}}; [[19 июнь]] [[1947 йыл]] — [[12 август]] [[2012 йыл]]) — һинд сығышлы британ яҙыусыһы<ref>{{Cite web|url=https://openthemagazine.com/columns/open-conversation/that-the-world-that-you-knew-and-that-in-a-way-made-you-that-world-vanishes-i-dont-think-im-alone-in-that-says-salman-rushdie/|title="That the world that you knew, and that in a way made you— that world vanishes. I don't think I'm alone in that," says Salman Rushdie|date=2019-08-02|access-date=2020-01-04|archive-date=2019-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20190805051233/https://openthemagazine.com/columns/open-conversation/that-the-world-that-you-knew-and-that-in-a-way-made-you-that-world-vanishes-i-dont-think-im-alone-in-that-says-salman-rushdie/|deadlink=no}}</ref>. 1981 йылғы Букер премияһы лауреаты — «Төн уртаһы балалары» романы өсөн. Тәнҡитселәр яҙыусыны магик реалистар араһына индерә.

Уның дүртенсе «Иблис шиғырҙары» исемле романы (1988) бер нисә ил мосолмандары яғынан ризаһыҙлыҡ тыуҙыра һәм ҙур ғауғаға сәбәпсе була. Уға хәүеф янай башлай, бигерәк тә Ирандың юғары етәксеһе Хөмәйни аятолла [[1989 йыл]]дың 14 февралендә уға ҡарата [[фәтүә]] әйткәндән һуң. Британия хөкүмәте Сәлмән Рөшдиҙы үҙ ҡанаты аҫтына ала.

1983 йылда Рөшд [[Бөйөк Британия]]ның Король юғары әҙәби ойошмаһы ағзаһы итеп һайлана. 1999 йылдың ғинуарында француз Сәнғәт һәм әҙәбиәт ордены командоры итеп тәғәйенләнә. 2007 йылдың июнендә Королева [[Елизавета II]] әҙәбиәттәге ҡаҙаныштары өсөн уны рыцарлыҡҡа ҡабул итә. 2008 йылда «Таймс» 1945 йылдан 50 бөйөк британ яҙыусылар исемлегенә индерә, әлеге исемлектә Рөшд 13-сө урын биләй.

2000 йылдан Рөшд [[Америка Ҡушма Штаттары]]нда йәшәй. 2015 йылда Нью-Йорк университетының Артур Л. Картер исемендәге Журналистика институты уны күренекле яҙыусы тип атай<ref>{{Cite web|url=https://journalism.nyu.edu/about-us/faculty/distinguished-professionals-in-residence/|title=Archived copy|accessdate=2017-04-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170405170144/https://journalism.nyu.edu/about-us/faculty/distinguished-professionals-in-residence/|archivedate=2017-04-05}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170405170144/https://journalism.nyu.edu/about-us/faculty/distinguished-professionals-in-residence/ |date=2017-04-05 }}</ref>. Элегерәк ул Эмори университетында уҡыта. Америка сәнғәт һәм әҙәбиәт академияһына һайлана. 2012 йылда, «Иблис шиғырҙары» тураһындағы бәхәстән һуң, «Джозеф Антон: мемуарҙар» исемле хикәйәһен баҫтыра, был хикәйәлә ул үҙенең тормошо тураһында бәйән итә. 2022 йылдың 12 авгусында Нью-Йорк штатында лекция уҡыу алдынан Рөшдигә һөжүм ителә, һөҙөмтәлә ул ҡаты яралана.

== Биографияһы ==
Әхмәт Сәлмән Рөшд [[1947 йыл]]дың 19 [[июнь|июнендә]]<ref name="BritshC">{{cite web|url=https://literature.britishcouncil.org/writer/salman-rushdie|title=Salman Rushdie – Literature|website=literature.britishcouncil.org|accessdate=2018-12-24|archive-date=2019-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20190829213354/https://literature.britishcouncil.org/writer/salman-rushdie|deadlink=no}}</ref> [[Мумбаи|Бомбей]] ҡалаһында [[Ислам|мосолман]] ғаиләһендә тыуа, сығышы менән Кашмирҙан<ref name="Atlantic Companion To Literature In English" /><ref>{{Cite news|title=Sir Salman Rushdie: Pakistan on the road to tyranny|publisher=BBC|date=2012-09-18|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-19624100|author=Robin Banerji|language=ru|accessdate=2013-02-21|archivedate=2015-01-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150112213249/http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-india-19624100}}</ref>. Рөшд тыуғандан һуң [[Һиндостан]] бойондороҡһоҙлоҡ ала һәм штаттарға һәм территорияларға бүленә. Уның олатаһы урду телендә ижад иткән шағир<ref name="Atlantic Companion To Literature In English">{{Китап|заглавие=Atlantic Companion To Literature In English|издательство=Atlantic Publishers & Dist|ссылка=https://books.google.ru/books?id=A_YatfLrgnMC&pg=PA453|год=2007|страницы=453|isbn=978-81-269-0832-5}}</ref>. Атаһы, Әнис Әхмәт Рөшд, һөнәре буйынса юрист, Кембрижда белем алған, һуңғараҡ бизнесмен булып китә. Әсәһе, Негин Бхатт, уҡытыусы булып эшләй. Һиндостан дәүләт хеҙмәтенән Әнис Рөшд тыуыу тураһында таныҡлыҡта йәшен кәметкән өсөн эштән бушатыла<ref>{{Cite news|title=Revealed after 76 yrs: Rushdie's dad's secret humiliation in London|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/mumbai/cover-story//articleshow/16179053.cms|work=|accessdate=2018-09-13|date=2014-12-15|archivedate=2018-06-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180619140432/https://mumbaimirror.indiatimes.com/mumbai/cover-story//articleshow/16179053.cms}}</ref>. Рөшдиҙың өс апа-һеңлеләре бар<ref name="EmoryUniv">{{Youtube|id=kmb1oQcRmkM&t=10m42s|title=Salman Rushdie Discusses Creativity and Digital Scholarship with Erika Farr}}</ref>. 2012 йылғы мемуарҙарында ул атаһы [[Ибн Рөшд]] (шулай уҡ ''Аверро́э)'' хөрмәтенә Рөшд исемен алыуы тураһында яҙа.

14 йәшендә [[Англия]]ға уҡырға китә, шунда уҡ һуңғараҡ [[Кембридж университеты]]ның Король колледжында тарихты өйрәнә<ref name="BritshC"/>. Театрҙа эшләй, һуңынан журналист була. [[1964 йыл]]да британ гражданлығын ала.

Рөшд Ogilvy & Mather реклама агентлығында копирайтер булып эшләй, унда ул «Аero» шоколад плиткаһы һәм «Naughty but Nice» крем торттары өсөн «irresistibubble» уйлап таба. Шулай Уҡ Ayer Barker агентлығында эшләй, унда эшләгән осорҙа American Express өсөн «That 'll do nicely» слоганын яҙа. Музыкант Ронни Бонд менән хеҙмәттәшлектә Рөшд хәҙерге ваҡытта ғәмәлдә булмаған Бернли Төҙөлөш йәмғиәте өсөн рекламаға һүҙҙәр яҙа, ул Лондондағы Good Earth Studios студияһында яҙыла. Йыр «Иң яҡшы хыялдар» тип атала, уны Джордж Чендлер башҡара<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/uk/1999/jan/22/danglaister|title=After the Satanic Verses, the romantic lyrics|first=By Dan|last=Glaister|date=1999-01-22|publisher=|accessdate=2018-12-24|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224121930/https://www.theguardian.com/uk/1999/jan/22/danglaister|deadlink=no}}</ref>. Рөшд Ogilvy & Matherҙа эшләгән ваҡытта «Төн уртаһы балалары» романын яҙа. Ул ваҡытта әле яҙыусы булараҡ билдәле булмай<ref>«[http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/books/article699728.ece The birth pangs of Midnight’s Children] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220706152327/https://www.the-tls.co.uk/ |date=2022-07-06 }}», 1 April 2006</ref>.

2001 йылда ул «Бриджит Джонс көндәлеге» кинофильмында үҙен-үҙе уйнай<ref name="http://www.imdb.com/name/nm0750723/">{{Cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm0750723/|title=Salman Rushdie. Filmography. — IMDb|access-date=2011-12-18|archive-date=2011-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20111120164504/http://www.imdb.com/name/nm0750723/|deadlink=no}}</ref>.

2004 йылдан 2006 йылға тиклем [[АҠШ]]тың Халыҡ-ара ПЕН үҙәге президенты була. 2004 йылда дүртенсе тапҡыр һинд-американ актрисаһы Падма Лакшмиға өйләнә, улар 2007 йылда айырылыша.

2007 йылдың 16 июнендә [[Бөйөк Британия]] королеваһының тыуған көнө уңайынан Сәлмән Рөшд рыцарь дәрәжәһенә лайыҡ була, был мосолман донъяһында ҙур протест тыуҙыра.

2008 йылдың 10 июлендә [[Лондон]]да, интернетта уҡыусыларҙың тауыш биреү һөҙөмтәләре буйынса, Салман Рөшд 40 йыл тарихы дауамында Букер премияһы лауреаттары араһында иң яҡшыһы тип таныла. Уның балаларына (Рөшд үҙе тантанаға килә алмай) Букер махсус премияһы һәм 50 мең фунт тапшырыла.

Рөшд һүҙҙәренә U2 «The Ground Beneath Her Feet» («Ер уның аяҡтары аҫтында») төркөмөнөң йыры яҙылған<ref name="http://os.colta.ru/music_modern/projects/95/details/5609/">{{Cite web|url=http://os.colta.ru/music_modern/projects/95/details/5609/|title=U2: главное — Аудиогид — Современная музыка — OpenSpace.ru|accessdate=2012-08-20|archivedate=2013-06-21|archiveurl=no}}</ref>. Рөшд видеоклипта ла күренә.

[[2016 йыл]]да [[АҠШ]] гражданлығын ала.

[[2019 йыл]]да Рөшд «Йыл гуманисы» премияһы менән бүләкләнә.

=== Үлтерергә маташыу ===
2022 йылдың 12 авгусында Шатокуа ҡалаһында лекция башланыр алдынан бер кеше сәхнәгә һикереп менә һәм Рөшдигә һөжүм итә, уның ҡорһағына һәм муйынына 10-15 тапҡыр бысаҡ менән сәнсә. Һөжүм итеүсе тотола, Рөшд ашығыс рәүештә дауаханаға оҙатыла<ref>{{Cite news|last=Chappell|first=Peter|date=12 August 2022|title=Salman Rushdie stabbed on stage in New York|language=en|work=[[The Times]]|url=https://www.thetimes.co.uk/article/salman-rushdie-stabbed-on-stage-in-new-york-bccbs5nd3|url-access=subscription|access-date=12 August 2022|issn=0140-0460}}</ref><ref>{{Cite web|language=en|url=https://apnews.com/article/salman-rushdie-attacked-9eae99aea82cb0d39628851ecd42227a|title=Author Salman Rushdie attacked on lecture stage in New York|website=[[AP News]]|date=12 August 2022|access-date=12 August 2022}}</ref><ref>{{Cite news|date=12 August 2022|title=Author Salman Rushdie attacked on stage in New York|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-62524922|access-date=12 August 2022}}</ref><ref>{{cite news|url=https://apnews.com/article/salman-rushdie-attacked-9eae99aea82cb0d39628851ecd42227a|title=Author Salman Rushdie attacked on lecture stage in New York|agency=[[Associated Press]]|date=12 August 2022|accessdate=12 August 2022|last=Goodman|first=Joshua}}</ref>.

== Ижады ==

=== 1988 йылға тиклем ===
Сәлмән Рөшдиҙең ярым ғилми фантастика жанрында яҙылған «Гримус» тигән дебюты киң билдәлелек яуламай, әммә киләһе романы — «Төн уртаһы балалары» — Рөшдигә дан килтерә һәм уның иң яҡшы романы тип һанала. [[1993 йыл]]да был китап «Букерҙарҙың букеры» призына лайыҡ була, ә 2008 йылда (премияның 40 йыллығы айҡанлы) иң яҡшы әҫәр тип таныла<ref>{{Cite web|title=Readers across the world agree that Salman Rushdie's Midnight's Children is the Best of the Booker|url=http://www.themanbookerprize.com/news/stories/1099|date=2008|accessdate=2008-07-10|publisher=Man Booker Prizes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081011052625/http://www.themanbookerprize.com/news/stories/1099|archivedate=2008-10-11}}</ref>. Һораулама уҡыусылар араһында үткәрелә.

«Төн уртаһы балалары» китабында [[Британия Һиндостаны]] бойондороҡһоҙлоҡ алған саҡта, төн уртаһында тыуған бала тормошо тураһында бәйән итә. Һиндостан субконтинентының дауыллы быуат башында тыуған балаға һәм ошо осорҙа тыуған башҡа балаларға айырым вәкәләттәр бирелә. Сәлим Синайҙың характерын Рөшд характерына оҡшаталар<ref>Nina Martyris, TNN. ''[[The Times of India]]'' 20 July 2008</ref>. Шуға ҡарамаҫтан, автор бының менән риза булмай һәм былай тип белдерә: «Кешеләр, характерҙағы ҡайһы бер нәмәләр үҙ тәжрибәңдән алынғанға күрә, ул һин үҙең, тип уйлай. Был йәһәттән мин бер ҡасан да үҙемде автобиографик персонажым тип тойманым»<ref name="Meer">{{Мәҡәлә|заглавие=Interview: Salman Rushdie|издание={{Нп3|BOMB (magazine)|Bomb|en|BOMB (magazine)}}|том=27|номер=Spring|ссылка=http://bombmagazine.org/article/1199/|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402111324/http://bombmagazine.org/article/1199/|archivedate=2015-04-02|ref=Meer|язык=und|автор=Meer, Ameena|год=1989}}</ref>. 2012 йылда «Төн уртаһы балалары» романы һинд сығышлы Канада кинорежиссеры Дипа Мехта тарафынан экранлаштырыла.

Әлеге уңышынан һуң Рөшд ошо уҡ магик реализм стилендә [[Пакистан]] тураһында «Оят» романын (1983) яҙа. Унда ул Пакистандағы сәйәси сыуалыштарҙы һүрәтләй, үҙенең геройҙарын Зөлфикәрә Али Бхутто һәм генерал Мөхәммәт Зыя-үл-Хаҡҡа нигеҙләй. Рөшд француз Сәнғәт һәм әҙәбиәт орденына лайыҡ була.

Сәлмән Рөщд — Букер премияһының икенсе лауреаты: «Оят» романы ''иң яҡшы сит ил китабы өсөн'' премияһына лайыҡ була.

Рөшд 1987 йылда [[Никарагуа]] тураһында «Ягуар йылмайыуы» тигән фәнни-популяр китап яҙа. Был китап сәйәси йүнәлештә яҙыла, авторҙың шәхси тәжрибәһенә һәм сандинистарҙың сәйәси экспериментары урынындағы тикшеренеүҙәргә нигеҙләнә.

=== «Иблис шиғырҙары», мосолмандар протесы һәм үлем хөкөмө ===
Уның «Иблис шиғырҙары» ([[1988 йыл|1988]]) исемле романы [[мосолмандар]] яғынан бик ҙур ярһыу тыуҙыра, сөнки персонаждарҙың береһе [[Мөхәммәт (Пәйғәмбәр)|Мөхәммәт пәйғәмбәрҙе]] һүрәтләй. Иранда [[Хөмәйни Рухаллаһ Мусауи|Хөмәйни]] аятолла Рөшдиҙе үҙенең фәтүәһендә халыҡ алдында ҡәһәрләй һәм уны, шулай уҡ китапты баҫтырыуҙа ҡатнашы булған кешеләрҙе, [[үлем язаһы]]на хөкөм итә һәм бөтә донъя мосолмандарын хөкөм ҡарарын үтәргә саҡыра. [[Бөйөк Британия]] менән [[Иран]] араһында дипломатик мөнәсәбәттәр өҙөлә. {{Lang-en2|15-Khordad Foundation}} тигән Иран фонды Рөшдиҙе үлтергән өсөн $2 млн вәғәҙә итә, һуңыраҡ $2,5 млн тиклем арттырыла. Фонд етәксеһе Санэй аятолла 1997 йылда «Йомхури Ислами» гәзитенә биргән интервьюһында, награда мотлаҡ мосолманға бәйле түгел: уны Рөшдиҙы үлтергән һәр кем аласаҡ тип белдерә<ref>{{Cite news|title=Рушди|publisher=Газета "Коммерсантъ", №73 (1476)|date=1998-04-24|url=http://kommersant.ru/doc/197214|author=ИЯ Ъ-МОЦКОБИЛИ|language=ru|accessdate=2013-02-21|archivedate=2014-04-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140407101914/http://kommersant.ru/doc/197214}}</ref>.
[[Файл:Salman_Rushdie,_Satanic_Verses_-1988-_illegal_Iranian_edition.JPG|ссылка=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Salman_Rushdie%2C_Satanic_Verses_-1988-_illegal_Iranian_edition.JPG/220px-Salman_Rushdie%2C_Satanic_Verses_-1988-_illegal_Iranian_edition.JPG|мини|Фарсы теленә тәржемә ителгән Иблис шиғырҙары.]]
Яҙыусы күп йылдар дауамында йәшеренеп йәшәй, халыҡ араһында бик һирәк күренә. Хөмәйни вариҫы Али Хәменей аятолла яҙыусының тәүбәгә килеүен кире ҡаға һәм, Рөшдигә ҡарата үлем хөкөмө, «хатта ул үкенһә лә, үҙ заманының иң изге кешеһенә әүерелһә лә», үҙгәрешһеҙ ҡаласаҡ тип белдерә<ref>{{Cite news|title=1990: Iranian leader upholds Rushdie fatwa|publisher=BBC|date=|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/26/newsid_2542000/2542873.stm|language=ru|accessdate=2013-02-21|archivedate=2008-04-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080408091112/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/26/newsid_2542000/2542873.stm}}</ref>. 1998 йылда, Мөхәммәт Хатами президентлыҡ иткән осорҙа, Иран хөкүмәте, «Иблис шиғырҙары» авторының «ғүмеренә янаған бер ниндәй ҙә сара күрергә йыйынмай», тип ышандыра<ref name="Лента.Ру">{{Cite news|title=Салман Рушди возглавил международный ПЕН-центр|publisher=Лента.Ру|date=2004-03-09|url=http://lenta.ru/culture/2004/03/09/rushdie/|language=ru|accessdate=2013-02-21|archivedate=2014-02-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140201205936/http://lenta.ru/culture/2004/03/09/rushdie/}}</ref>. Өс йылдан һуң Хатами үҙе Сәлмән Рөшдиҙың «эше ябыҡ тип иҫәпләнергә тейеш» тип белдерә<ref>{{Cite news|title=Президент Ирана: дело Салмана Рушди "должно считаться закрытым"|publisher=NEWSru.com|date=2001-06-05|url=http://www.newsru.ru/religy/05jun2001/salman.html|language=ru}}{{Недоступная ссылка|date=November 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Әммә 2003 йылда «Революцион гвардия» ойошмаһы Рөшдиҙың үлем хөкөмө үҙ көсөндә ҡала тип иғлан итә<ref name="Лента.Ру" />. Унан да бигерәк, Бынан тыш, 2005 йылда  Хаменей аятолла Рөшдиҙы үлтереү «Аллаһу Тәғәлә хуп күргән эш» булыр ине, тип белдерә<ref name="МК" />. 2012 йылдың сентябрендә {{Lang-en2|15-Khordad Foundation}} Рөшдиҙы үлтергән өсөн награданы 3,3 миллион доллар тиклем арттыра<ref name="МК">{{Cite news|title=В Иране увеличили награду за голову Салмана Рушди|publisher=Московский Комсомолец|date=2012-09-17|url=http://www.mk.ru/culture/article/2012/09/17/749267-v-irane-uvelichili-nagradu-za-golovu-salmana-rushdi.html|language=ru|accessdate=2013-02-21|archivedate=2013-02-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130201114020/http://www.mk.ru/culture/article/2012/09/17/749267-v-irane-uvelichili-nagradu-za-golovu-salmana-rushdi.html}}</ref>.

[[2016 йыл]]дың 21 февралендә Иран киң мәғлүмәт саралары Сәлмән Рөшдиҙы үлтергән өсөн 600 000 АҠШ доллары күләмендә өҫтәмә билдәләй. Яҙыусыны үлтергән өсөн премияның артыуы  Хөмәйни аятолланың фәтеүһенең йыллығына тап килә, ул 1989 йылда Рөшдиҙы «Иблис шиғырҙары» романы өсөн ҡәһәрләй<ref>{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/news/people/salman-rushdie-iranian-state-media-renew-fatwa-on-satanic-verses-author-with-600000-bounty-a6887141.html|title=Salman Rushdie: Iranian state media renew fatwa on Satanic Verses author with $600,000 bounty|author=|work=|date=2016-02-21|publisher=independent.co.uk|access-date=2017-09-30|archive-date=2017-09-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20170929090017/http://www.independent.co.uk/news/people/salman-rushdie-iranian-state-media-renew-fatwa-on-satanic-verses-author-with-600000-bounty-a6887141.html|deadlink=no}}</ref>.

=== 1990 йылдан һуң ===
Ғауғалы «Иблис шиғырҙары» романынан һуң Рөшд әкиәттәр яҙа башлай, үҙенең иң яҡты әҫәрҙәренең береһен — ҙур булмаған «Гарун Һәм Диңгеҙ Тарихы» романын — яҙа.

Рөшдиҙың «Маврҙың хушлашыу һулышы» (1995) һәм «Ер уның аяҡтары аҫтында» (1999) романдары эмигранттар миҫалында үҙ-үҙен танытыу, шулай уҡ хәҙерге [[глобалләшеү]]се заманда танылыу культы темаларын дауам итә.

2005 йылда баҫтырылған «Клоун Шалимар» романы Кашмирҙағы ҡатмарлы хәлдәрҙе һүрәтләй. Рөшд клоун-акробат Шалимарҙың ялланма үлтереүсегә әкренләп әүерелеүен күрһәтә. Дүрт төп герой — Шалимар, актриса Бунья, Америка илсеһе Макс Офалс һәм уның ҡыҙы Һиндостан/Кашмира — образдарында Рөшд мосолман, һинд һәм көнбайыш мәҙәниәттәренең бәрелешеүен күрһәтә.

2010 йылда Рөщдиҙың «Лука һәм тормош уты» тигән икенсе әкиәте донъя күрә, был әкиәттең сюжеты уның тәүге «Гарун һәм Тарих Диңгеҙе» әкиәте менән бәйле.

== Библиографияһы ==

=== Романдары ===
* «Гримус» ({{Lang-en|Grimus}}, 1975)
* «Төн уртаһы балалары» ({{Lang-en|Midnight’s Children}}, 1981)
* «Оят» ({{Lang-en|Shame}}, 1983)
* «Иблис шиғырҙары» ({{Lang-en|The Satanic Verses}}, 1988)
* «Маврҙың хушлашыу һулышы» ({{Lang-en|The Moor's Last Sigh}}, 1995)
* «Ер уның аяҡтары аҫтында» ({{Lang-en|The Ground Beneath Her Feet}}, 1999)
* «Ярһыу» ({{Lang-en|Fury}}, 2001)
* «Клоун Шалимар» ({{Lang-en|Shalimar the Clown}}, 2005)
* «Флоренция тылсымсыһы» ({{Lang-en|The Enchantress of Florence}}, 2008)
* «Ике йыл, һигеҙ ай һәм егерме һигеҙ төн» ({{Lang-en|Two Years Eight Months and Twenty-Eight Nights}}, 2015)
* «Алтын йорт» ({{Lang-en|The Golden House}}, 2017)<ref>''[http://www.vowelor.com/book/the-golden-house-salman-rushdie-review/ «The Golden House»] {{Wayback}}'' by Salman Rushdie, ''Random House''</ref>
* «Кишотт» (''вар. «Кихот»'') ({{Lang-en|Quichotte}}, 2019)

=== Балалар өсөн китаптары ===
* «Гарун һәм Тарих Диңгеҙе» ({{Lang-en|Haroun and the Sea of Stories}}, 1990)
* «Лука Һәм Тормош Уты» ({{Lang-en|Luka and the Fire of Life}}, 2010)

=== Хикәйәләр йыйынтығы ===
* «Көнсығыш-Көнбайыш» ({{Lang-en|East, West}}, 1994)

=== Эссе йыйынтыҡтары ===
* «Ягуар йылмайыуы» ({{Lang-en|The Jaguar Smile: A Nicaraguan Journey}}, 1987)
* «Ялған Ватан» ({{Lang-en|Imaginary Homelands}}, 1992)
* «Һыҙыҡ аша аҙым» ({{Lang-en|Step Across This Line: Collected Nonfiction 1992–2002}}, 2002)

=== Автобиографиялары ===
* «Джозеф Антон» ({{Lang-en|Joseph Anton: A Memoir}}, 2012)

== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр|2}}

== Һылтанмалар ==
{{Навигация
|Викицитатник=Салман Рушди
}}
* {{ВТ-ЛП|Рушди, Салман}}
* [http://www.salman-rushdie.com/ Официальный сайт Салмана Рушди]{{ref-en}}
* {{fantlab|http://fantlab.ru/autor1148|title=Полная библиография Салмана Рушди}}
* {{lib.ru|http://lib.ru/POEZIQ/RUSHDI/|Салман Рушди}}
* {{contemporary writers|id=87|title=Салман Рушди}}

{{Библиоинформация}}
{{Букер премияһы}}
{{Навигационная таблица
 |имя                       = Букер премияһы
 |state                     = {{{state|}}}
 |заголовок                 = [[Букер премияһы]] лауреаттары
 |стиль                     = background:{{Цвет|Награды}};
 |класс_списков             = hlist hlist-items-nowrap
 |список1      =
* [[Перси Ховард Ньюби|Ньюби]] (1969)
* [[Бернис Рубенс|Рубенс]] (1970)
* [[Видиадхар Сураджпрасад Найпол|Найпол]] (1971)
* [[Джон Бёрджер |Бёрджер]] (1972)
* [[Джеймс Гордон Фаррел|Фаррел]] (1973)
* [[Надин Гордимер|Гордимер]] / [[Миддлтон, Стэнли|Миддлтон]] (1974)
* [[Рут Правер Джабвала|Джабвала]] (1975)
* [[Дэвид Стори|Стори]] (1976)
* [[Пол Скотт|Скотт]] (1977)
* [[Айрис Мёрдок|Мёрдок]] (1978)
* [[Пенелопа Фицджеральд|Фицджеральд]] (1979)
* [[Уильям Голдинг|Голдинг]] (1980)
* [[Сәлмән Рөшд|Рөшд]] (1981)
* [[Томас Кенилли|Кенилли]] (1982)
* [[Джон Максвелл Кутзее|Кутзее]] (1983)
* [[Анита Брукнер|Брукнер]] (1984)
* [[Кери Хьюм|Хьюм]] (1985)
* [[Кингсли Эмис|Эмис]] (1986)
* [[Пенелопа Лайвли |Лайвли]] (1987)
* [[Питер Кэри|Кэри]] (1988)
* [[Кадзуо Исигуро|Исигуро]] (1989)
* [[Антония Сьюзен Баййет|Байетт]] (1990)
* [[Бен Окри|Окри]] (1991)
* [[Майкл Ондатже|Ондатже]] / [[Ансуорт, Барри|Ансуорт]] (1992)
* [[Родди Дойл|Дойл]] (1993)
* [[Джеймс Келман|Келман]] (1994)
* [[Пэт Баркер|Баркер]] (1995)
* [[Грэм Свифт|Свифт]] (1996)
* [[Арундати Рой|Рой]] (1997)
* [[Иэн Макьюэн|Макьюэн]] (1998)
* [[Джон Максвелл Кутзее|Кутзее]] (1999)
* [[Маргарет Этвуд|Этвуд]] (2000)
* [[Питер Кэри|Кэри]] (2001)
* [[Янн Мартел|Мартел]] (2002)
* [[Ди Би Си Пьер|Пьер]] (2003)
* [[Алан Холлингхёрст|Холлингхёрст]] (2004)
* [[Джон Бэнвилл|Бэнвилл]] (2005)
* [[Киран Десаи|Десаи]] (2006)
* [[Энн Энрайт|Энрайт]] (2007)
* [[Аравинд Адига|Адига]] (2008)
* [[Мантел, Хилари Мантел|Мантел]] (2009)
* [[Джейкобсон, Говард|Джейкобсон]] (2010)
* [[Барнс, Джулиан|Барнс]] (2011)
* [[Мантел|Мантел]] (2012)
* [[Элеонора Каттон|Каттон]] (2013)
* [[Ричард Флэнаган|Флэнаган]] (2014)
* [[Марлон Джеймс (яҙыусы)|Джеймс]] (2015)
* [[Пол Битти|Битти]] (2016)
* [[Джордж Сондерс|Сондерс]] (2017)
* [[Анна Бернс|Бернс]] (2018)
* [[Маргарет Этвуд|Этвуд]] / [[Эваристо, Бернардин|Эваристо]] (2019)
* [[Дуглас Стюарт(яҙыусы)|Стюарт]] (2020)
* [[Дэймон Гэлгут|Гэлгут]] (2021)

 |заголовок2 = [[Халыҡ-ара Букер премияһы]]
 |список2 =
* [[Кадаре, Исмаил|Кадаре]] (2005)
* [[Ачебе, Чинуа|Ачебе]] (2007)
* [[Элис Манро|Манро]] (2009)
* [[Филип Рот|Рот]] (2011)
* [[Лидия Дэвис|Дэвис]] (2013)
* [[Краснахоркаи, Ласло|Краснахоркаи]] (2015)
* [[Ган Хан]] (2016)
* [[Давид Гроссман|Гроссман]] (2017)
* [[Ольга Токарчук|Токарчук]] (2018)
* [[Аль-Харти, Джоха|Аль-Харти]] (2019)
* [[Рейневелд, Марика Лукас|Рейневелд]] (2020)
* [[Диоп, Давид (писатель)|Диоп]] (2021)
* [[Гитанджали Шри|Шри]] (2022)
}}
[[Категория:Ислам шәхестәре]]
[[Категория:Кембридж университетын тамамлаусылар]]
[[Категория:Алфавит буйынса ислам шәхестәре]]
[[Категория:Сәйәси эмигранттар]]
[[Категория:Эмигранттар]]
[[Категория:Инглиз телендә проза авторҙары]]
[[Категория:Википедия:Викимәғлүмәттә сығанағы булған мәҡәләләр]]
[[Категория:Википедия:Замандаштар биографияһы]]
[[Категория:1947 йылда тыуғандар]]
[[Категория:19 июндә тыуғандар]]
[[Категория:Сәнғәт һәм әҙәбиәт француз ордены командорҙары]]
[[Категория:Рыцарь-бакалаврҙар]]
[[Категория:Почёт Кавалерҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса  шәхестәр]]
[[Категория:2022 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:12 августа вафат булғандар]]