Урмансылыҡ битенең сығанаҡ тексын ҡарарға


[[Файл:Forstarbeiten_in_Österreich.JPG|ссылка=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Forstarbeiten_in_%C3%96sterreich.JPG/228px-Forstarbeiten_in_%C3%96sterreich.JPG|справа|мини|304x304пкс|[[Австрия|Австрияла]] урмандарҙы ҡырҡыу]]
'''Урмансылыҡ''' - урман ресурстарын үҫтереү, һаҡлау һәм файҙаланыу менән шөғөлләнгән хужалыҡ эшмәкәрлеге өлкәһе; шулай уҡ урманды үҫтереү, яҡшыртыу һәм етештереүсәнлеген күтәреү ысулдарын өйрәнеүсе фәнни дисциплина.<ref name="брэ">{{БРЭ|статья=Лесоводство|id=2141823|автор=Л. П. Рысин|том=|страницы=}}</ref> Урман һәм башҡа урман продукттарына ихтыяжды ҡәнәғәтләндереү маҡсатында урмандарҙы үҫтереү һәм тотороҡло файҙаланыу теорияһы һәм практикаһы, шулай уҡ урманды төҙөкләндереү һәм уның һыу һаҡлау, экологик һәм социаль функцияларын арттырыу.<ref name="Гост">ГОСТ 18486-87 Лесоводство. Термины и определения.</ref> Иҡтисади, экологик һәм социаль аспектҡа эйә.

'''Урман ресурстары''' — ағас һәм ағас булмаған урман изделиелары запастары йыйылмаһы.

Хәҙерге заман урмансылығы эшкәртелмәгән ағас етештереү өсөн урман үҫтереү, ҡырағай тәбиғәттең йәшәү урындарын һаҡлау, тәбиғи һыу сығанаҡтарының сифатын көйләү, урман массивтарын һәм тәбиғи ландшафттарҙы тергеҙеү проблемалары менән шөғөлләнә. Урман массивтарын тергеҙеү һөҙөмтәһендә атмосферала углекислый газ миҡдары кәмей.

Урман Ер биосфераһының иң мөһим компоненттарының береһе булып тора, һәм урмансылыҡ был ресурсты фәнни өйрәнеүҙә һәм файҙаланыуҙа төп звено булып тора.

== Маҡсаттары һәм бурыстары ==
[[Файл:Fomitopsis_pinicola_2009_G2.jpg|ссылка=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Fomitopsis_pinicola_2009_G2.jpg/228px-Fomitopsis_pinicola_2009_G2.jpg|слева|мини|228x228пкс|Ҡырҡыу өсөн тәғәйенләнгән ағаста урмансы тамғаһы]]
Урмансылыҡ - урман [[Биология|биологияһын]] һәм экологияһын, уны ағас сығанағы һәм башҡа файҙалылыҡтары булараҡ хужалыҡ менән файҙаланыу мәсьәләләрен өйрәнеүсе комплекслы фән, һәм оптималь тоҡомло үҫентеләр үҫтереү мәсьәләләрен хәл итергә тейеш. Әлеге ваҡытта урмансылыҡ [[ботаника]], [[дендрология]], радиология нигеҙҙәре менән урман пирологияһы, ландшафт урмансылығы, урман хужалығын һәм урман менән файҙаланыу нигеҙҙәре алып барыу, тирә-яҡ мөхитте һаҡлау һәм урман экосистемаларына мониторинг, радиоэкология кеүек дисциплиналарҙы үҙ эсенә ала. Уларҙы өйрәнеү һәм теоретик тикшеренеүҙәрҙе ҡулланыу тәбиғи урман массивтарының продуктлылығын арттырыу, урман тармағы хеҙмәткәрҙәренең хеҙмәтен еңеләйтеү маҡсатында эшләнә. Урмансылыҡ фәнни дисциплина булараҡ [[Урман|урмандың]] тормош башланғандан алып төп ҡырҡыу йәшенән алып йәшәү процесын үҙ эсенә ала. 

Урман ултыртыуҙы үҫтереү процесында урмансылыҡ ултыртыуҙарҙа уйымдар, [[Урман|урмандың]] продуктлылығын күтәреү буйынса саралар, ағастарҙың тоҡом һәм сифатлы составын формалаштырыу буйынса саралар үткәреүҙе күҙ уңында тота.

Донъяның күпселек илдәрендә урман хужалығына дәүләт сығымдары унан килемдән күберәк.

== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==

* {{Китап|автор=[[Мелехов, Иван Степанович|Мелехов И. С.]]|часть=|ссылка часть=|заглавие=Очерк развития науки о лесе в России|ссылка=https://search.rsl.ru/ru/record/01006339084|ответственный=|издание=|место=М.|издательство=Изд-во АН СССР|год=1957|страниц=208|серия=[[Научно-популярная серия АН СССР|Научно-популярная серия]]|тираж=8000|ref=}}
* {{Китап|автор=[[Нестеров, Николай Степанович|Нестеров Н. С.]]|заглавие=Очерки по лесоведению|ссылка=https://search.rsl.ru/ru/record/01009317637|ответственный=Проф. Н. С. Нестеров|издание=Посмертное изд|место=М.; Л.|издательство=Гослестехиздат|год=1933|страниц=248|тираж=|ref=}}

== Һылтанмалар ==

* [http://www.rosleshoz.gov.ru/terminology Федераль урман хужалығы агентлығы сайтында урман хужалығы буйынса терминологик һүҙлек] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120504030435/http://www.rosleshoz.gov.ru/terminology |date=2012-05-04 }} (Йөрөү ваҡыты: 19  )
* [http://infopravo.by.ru/fed1993/ch01/akt10984.shtm Наставление по рубкам ухода в равнинных лесах Европейской части России (Федеральная служба лесного хоз-ва РФ, М. 1994 г.)]
[[Категория:Урмансылыҡ]]