Ушгулиҙың Божья Матерь сиркәүе
| Ушгулиҙың Божья Матерь сиркәүе | |
.jpg) | |
| Дәүләт |
 Грузия |
|---|---|
 | |
 Ушгулиҙың Божья Матерь сиркәүе Викимилектә | |
Ушгулиҙа Божья Матерь сиркәүе (груз. უშგულის ღვთისმშობილის სახელობის ეკლესია), халыҡ телендә Ушгулиҙың ламар сиркәүе (უშგულის ლამარია), урта быуат православ сиркәүе Грузияның Үрге Сванетия ауылында урынлашҡан. Был ябай сиркәүҙең интерьерында ике ҡат урта быуат фрескалары бар, улар аламаланыу торошонда. Сиркәү Грузияның милли әһәмиәттәге мәҙәни ҡомартҡы исемлегенә индерелгән[1]
Урынлашыуы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сиркәү Местиа муниципалитеты Ушгули территориаль берәмегенең таулы Жибиани ауылы ситендә урынлашҡан. Диңгеҙ кимәленән 2100 м бейеклектә тора. Бина тәпәш таш диуарҙар менән уратып алынған һәм көнбайыш өлөшөндә Сван башняһы менән һаҡлана[2]
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ламарияның сиркәүе тарихи яҙмаларҙа юҡ. Архитектура үҙенсәлектәренә ҡарағанда ул IX йәки X быуатҡа ҡарай, Божья Матерь Успениеһына арналған. "Ламария" - Сван тау халҡы тарафынан Ғайсаның әсәһе Марияға бирелгән исем[3]
Ламарияла тиҫтәләгән сиркәү әйберҙәре коллекцияһы (ҡулъяҙмалар, иконалар, тәреләр һәм төрлө кәрәк -яраҡтар) бар, уларҙы ғалим Эквтиме Такаишвили 1910 йылда Сванетияға булған экспедицияһы ваҡытында каталогҡа индерә.[4] Сиркәү әлеге ваҡытта Местияның һәм Земо-Сванетияның православ епископлығы өсөн штаб-фатир булып хеҙмәт итә.[2]
Тасуирламаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Сиркәү ентекле эшкәртелгән эзбизташ блоктарҙан төҙөлгән. Ике ишеге бар, береһе көньяҡта, икенсеһе көнбайыш өлөштә нефҡа алып бара. Апсида нефтан өс арканан торған үҙенсәлекле иконостас менән айырыла[5].
Сиркәү ике тәҙрә менән яҡтыртыла, тәҙрәнең береһе апсидала, икенсеһе көнбайыш диуарҙа урынлашҡан. Эске диуарҙары ла, шулай уҡ иконостас та ике ҡат төҫһөҙләнгән фрескалар менән ҡапланған. Алдағы ҡаттағы фрескалар X быуатҡа, ә икенсе буялған ҡаты XIII быуатҡа ҡарай. Экстерьеры шулай уҡ фрескалар менән биҙәлгән, әммә тик XIII быуат картиналарының франменттары һаҡланып ҡалған. Тыш яҡта һирәк декоратив таштар бар. Көнбайыш фасадта рельефлы скульптура тәреһе һәм XI быуатҡа ҡараған дүрт юллыҡ грузин урта быуат яҙыуы урынлашҡан. Сиркәүҙә шулай уҡ X-XVIII быуаттарҙан алып бер нисә граффити бар[2]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ «List of Immovable Cultural Monuments» (en georgiano). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. Consultado el 26 de agosto de 2019.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «ღვთისმშობლის ეკლესია ლამარია» [Church of the Mother of God "Lamaria"]. კულტურული მემკვიდრეობის გის პორტალი [GIS portal of cultural heritage] (en georgiano). Archivado desde el original el 26 de agosto de 2019. Consultado el 26 de agosto de 2019.
- ↑ Tuite, Kevin (20 de febrero de 2004), Linguaculture: Studies in the interpenetration of language and culture. Essays to Honor Paul Friedrich, Montreal, Quebec: University of Montreal, p. 9
- ↑ Hewitt, Brian George (1996). A Georgian reader (with texts, translation and vocabulary). London: School of Oriental and African Studies. pp. 98-102. ISBN 9780728602526.
- ↑ «ღვთისმშობლის ეკლესია ლამარია» [Church of the Mother of God "Lamaria"]. კულტურული მემკვიდრეობის გის პორტალი [GIS portal of cultural heritage] (en georgiano). Archivado desde el original el 26 de agosto de 2019. Consultado el 26 de agosto de 2019.