Ҡыҙыҡһыныу

Балалар, дуҫтарының нимә уҡығанын күрер өсөн, яурыны аша ҡарай

Ҡыҙыҡһыныу — кешенең берәй объектҡа, күренешкә, йәки эшмәкәрлеккә ҡарата уянған позитив эмоциялары, үҙенсәлекле иғтибары һәм теләге. Был һүҙ, шәхестең тирә-яҡ мөхитендәге нәмәләргә ҡарата ҡыҙыҡһыныуы, уларҙы өйрәнеүгә йәки аңлауға тырышыуын белдерә.

Төрлө өлкәләрҙәге ҡыҙыҡһыныу

Ҡыҙыҡһыныу кешенең шәхси үҫешендә, белем алыуында, ижади эшмәкәрлектә һәм көндәлек тормошта мөһим роль уйнай. Ул бер кешенең яңы идеяларға, ҡағиҙәләргә йәки күренештәргә ынтылышын күрһәтә.

Белем алыу

Белем алыу өлкәһендә ҡыҙыҡһыныу уҡыусылырҙың уҡыу материалдарына ҡарата мотивацияһын арттыра. Уҡытыусылар ҡыҙыҡһыныу уятыу өсөн төрлө педагогик алымдар ҡуллана.

Ижади эшмәкәрлек

Ижади эшмәкәрлектә ҡыҙыҡһыныу кешенең яңы идеялар уйлап табыуына һәм уларҙы тормошҡа ашырыуына этәргес бирә.

Көндәлек тормош

Көндәлек тормошта ҡыҙыҡһыныу кешеләрҙең яңы хоббилар табыуына йәки яңы кешеләр менән танашыуына ярҙам итә.

Ҡыҙыҡһыныу психологияһы

Ҡыҙыҡһыныу — булған хәлдәрҙең йәки объекттарҙың үҙенсәлектәрен асыҡлауға йүнәлтелгән кешенең тәбиғи реакцияһы. Психолгия ғилми тикшеренеүҙәре күрһәтеүенсә, ҡыҙыҡһыныу кешенең үҙенең белемен киңәйтеүгә һәм яңы тәжрибәләр алыуға ынтылышын көсәйтә. Психологияла ҡыҙыҡһыныу, кешенең мотивацияһы һәм уның шәхси үҫешенә йоғонтоһо менән бәйле төп темаларҙың береһе булып тора.

Ҡыҙыҡһыныуҙың психологияһы түбәндәге аспекттарҙы үҙ эсенә ала:

• Интринсик мотивация: Кешенең эске ҡыҙыҡһыныуҙары һәм теләктәре, уның берәй эшмәкәрлеккә йәки өйрәнеүгә ынтылышы.
• Экстринсик мотивация: Тышҡы факторҙар, мәҫәлән, бүләктәр йәки маҡтау, кешенең ҡыҙыҡһыныуын формалаштырыуҙа роль уйнай.
• Ҡыҙыҡһыныу һәм өйрәнеү: Ҡыҙыҡһыныу, уҡыусыларҙың яңы мәғлүмәттәрҙе өйрәнеүгә һәм төрлө предметтарға ҡарата ҡыҙыҡһыныуын арттырыуға ярҙам итә.
• Ҡыҙыҡһыныу һәм ижад: Ҡыҙыҡһыныу, кешеләрҙең ижади эшмәкәрлектә ҡатнашыуына һәм яңы идеялар уйлап табыуына этәргес бирә.
• Ҡыҙыҡһыныу һәм социаль мөнәсәбәттәр: Кешеләрҙең башҡалар менән аралашыуға һәм социаль мөхиттә үҙ урынын табыуға ҡыҙыҡһыныуы.

Ҡыҙыҡһыныу психологияһында төрлө теориялар һәм моделдәр бар, улар кешенең ҡыҙыҡһыныуын аңлауға һәм уның мотивацияһын көйләүгә ярҙам итә. Был теорияларҙың күбеһе, кешенең ҡыҙыҡһыныуының нисек барлыҡҡа килеүен, уның нисек үҫешеүен һәм уның эшмәкәрлеккә йоғонтоһон тикшерә.

Әҙәбиәт

• Райан, Р.М., һәм Деси, Э.Л. (2000). “Интринсик һәм экстринсик мотивациялар: Теориялар һәм стимулдар”. Психология журналы, 25(54), 54-67.
• Сильвия, П.Дж. (2006). “Ҡыҙыҡһыныудың тәбиғәте һәм үҫеше”. Психологиялар һәм ижади ғилми эшмәкәрлек журналы, 1(2), 97-114.
• Литтл, Б.Р. (1983). “Шәхси проекттар: Тикшеренеүҙәрҙең яңы юҫыҡтары”. Психология журналы, 23(5), 111-127.