Адель (йырсы) битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Музыкант
 |Имя              = Адель
 |Оригинал имени   = Adele
 |Изображение      = Adele - Live 2016, Glasgow SSE Hydro 03.jpg
 |Полное имя       = Адель Лори Блу Эдкинс
 |Дата рождения    = 5.5.1988
 |Место рождения   = {{ТУ|Тоттенем|Лондонда}}, [[Харринги (боро Лондона)|Харринги]], [[Лондон]], [[Англия]], [[Бөйөк Британия]]
 |Страна           = {{GBR}}
 |Профессии        = йырсы, композитор, шағирә
 |Певческий голос  = [[контральто]]
 |Инструменты      = [[гитара]], [[фортепиано]]
 |Жанры            = [[Поп-музыка|поп]]<br /> [[соул]]<br />[[инди-поп]]<br /> [[джаз]]<br /> [[блюз]]
 |Награды          = {{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Британ империяһы ордены|граждан|MBE}}
{{!}}}
 |Лейблы           = {{s|[[Divided By Law Records]]}} <br /> [[XL Recordings]]<br />[[Columbia Records]]
 |Сайт             = [http://adele.tv adele.tv]
 |Викисклад        = 
}}
'''Аде́ль Ло́ри Блу Э́дкинс''' MBE ({{lang-en|Adele Laurie Blue Adkins}}, '''Адель''' булараҡ киң билдәле; [[5 май]] [[1988 йыл]]) — инглиз йырсыһы, композитор, шағир, поп-джаз/соул, блюз башҡара. Британ империяһы ордены кавалеры (2013). Ун тапҡыр «Грэмми», өс «Brit Awards» премияһы, шулай уҡ «Алтын Глобус» һәм «Оскар» (2013) премиялары лауреаты.

2007 йылда тәнҡитселәр тарафынан «яңы Эми Уайнхаус» тип иғлан ителә<ref name="allmusic" />, ләкин бер йылдан Этта Джеймс һәм Дасти Спрингфилд традицияларын дауам итеүсе тип нарыҡлана.

Аделдең дебют альбомы<ref>Был мәҡәләлә Аделдең исемен үҙгәртеү варианттары түбәндәге сығанаҡтарға ярашлы алынды:
* {{книга|автор=Агеенко Ф. Л.|заглавие=Словарь собственных имён русского языка|ссылка=http://gramota.ru/slovari/info/ag/imena/|место=М.|издательство=Мир и Образование|год=2010}}
* {{книга|автор=Еськова Н. А.|заглавие=Трудности словоизменения существительных|ссылка=http://www.gramota.ru/spravka/letters/?rub=rubric_482|место=М.|издательство=Госкомитет печати СССР. Всесоюзный институт повышения квалификации работников печати|год=1990}}
</ref> «19» тип атала, ул 2008 йылдың 28 ғинуарында сыға һәм бер аҙнанан UK Albums Chartтың<ref name="chartstats" /> иң өҫтөнә үрләп өлгөрә, ә һуңынан «ағалтын» статусын ала (йәғни 300 мең дана тираж менән тарала) һәм 2008 йылғы Mercury Prizeға тәҡдим ителә.

«21» — британ йырсыһы һәм авторы Аделдең 2011 йылдың ғинуарында Columbia Records лейблы аҫтында студияла яҙылып сыҡҡан альбомы. 2012 йылдың ноябренә альбом 25 млн дана тираж менән тарала, донъяның күп хит-парадтары башында була, бер нисә ай буйы Бөйөк Британияла UK Album Chart чартында (23 аҙна № 1, ҡатын-ҡыҙ йырсылар өсөн рекорд) һәм Америкала Billboard 200-ҙә (24 аҙна № 1, сирек быуат рекорды) беренсе урынды тота, шулай итеп, йыл бестселлерына әүерелә.

«21» төп ''Billboard'' һәм ''Rolling Stone'' журналдары версияһы буйынса 2011 йылдың иң яҡшы альбомы тип таныла.

2012 йылдың 12 февралендә Лос-Анджелеста 54-се «Грэмми» музыкаль премияһын тапшырыу тантанаһында диск йылдың Иң яҡшы альбомы тип табыла.

Альбом ике йыл рәттән (2011 һәм 2012) АҠШ-ла иң яҡшы була (быға тиклем йырсы Майкл Джексондың ''Thriller'' дискыһы ғына 1983 һәм 1984 йылдарҙа ошо баһаға өлгәшә).

Бөгөнгө көнгә Адель йөҙҙән ашыу төрлө наградаға эйә, улар араһында «Британ Империяһы ордены» бар<ref>{{cite web
 | author        = 
 | datepublished = 
 | url           = http://www.lenta.ru/news/2009/02/09/bestnew/
 | title         = Адель стала «Дебютом года» на Грэмми-2009
 | publisher     = www.lenta.ru
 | accessdate    = 2010-05-03
 | archiveurl    = http://www.webcitation.org/66EYL5mx6
 | archivedate   = 2012-03-17
}}</ref>. Йырсы шулай уҡ Гиннесстың рекордтар китабына индерелгән. Был Китаптың яңы баҫмаһында йырсының өс уникаль ҡаҙанышы теркәлгән: Адель 11 аҙна рәттән һәм дөйөм алғанда 21 аҙна буйы альбомы британ чартының беренсе юлында торған тәүге яңғыҙ йырлаусы башҡарыусы тип танылған. Һәм тағы ла ул — ике альбомы һәм ике синглы бер юлы хит-парадтың тәүге биш урынында торған берҙән-бер артистка.

== Биографияһы ==
1988 йылдың 5 майында [[Бөйөк Британия]]ның баш ҡалаһы [[Лондон]]да тыуған.
 
Адель Эдкинс тәүге тапҡыр мәктәптә сығыш яһай, ул «Rise» йырын (Габриэлдең хиты) башҡара. Был осорҙа ул яратҡан йырсылары Этта Джеймс менән Дасти Спрингфилд йоғонтоһо аҫтында була, ә уларҙың пластинкаларына, үҙе әйтмешләй, көтмәгәндә барып юлыға. Адель Кройдондағы Лондон башҡарыу сәнғәте һәм технологиялар мәктәбенә инә (Эми Уайнхаус, Кэти Мелуа, Леона Льюис һәм Кейт Нэш та шунда уҡый) һәм 2006 йылдың майында уны тамамлай. Ике айҙан ул үҙенең ике композицияһын PlatformsMagazine.com. онлайн арт-журналының дүртенсе баҫмаһында сығара.

Тәүге британ турнеһына Адель 2007 йылдың октябрендә сыға. Был осорҙа MySpaceта уның йәш саҡта яҙҙырған һәм, бер дуҫына бүләк ителеп, уның тарафынан ошонда урынлаштырылған демо-плёнкаһы донъя күрә. Нәҡ MySpacтағы уңышы арҡаһында Адель беренсе контрактын ала. 2007 йылдың 22 октябрендә Pacemaker Recordings лейблында (хужаһы — Джейми Ти) уның дебют синглы «Hometown Glory», Тоттенемға трибьют, донъя күрә, ул iTunesта «Аҙна синглы» тип табыла, ә 2008 йылдың апрелендә сингл, «Skins» сериалы саундтрегында файҙаланылғандан һуң, йәнә британ топ-40-ына эләгә<ref name="chartstats">{{cite web
 | author        = 
 | datepublished = 
 | url           = http://www.chartstats.com/artistinfo.php?id=11574
 | title         = Adele UK hits
 | publisher     = www.chartstats.com
 | accessdate    = 2010-05-03
 | archiveurl    = http://www.webcitation.org/66EYMabH3
 | archivedate   = 2012-03-17
}}</ref>.

2007 йылдың декабрендә Адель ''Brit Awards Critics' Choice Award'' наградаһын (альбомһыҙ артисҡа тапшырыла) ала. Яңы контрактҡа — XL Recordings менән контрактҡа — ҡул ҡуйыла һәм икенсе сингл «Chasing Pavements» сығарыла, ул бер ай буйы британ хит-парадының 2-се урынын тота. 2008 йылдың ғинуарында уның ''19'' тигән дебют альбомы сыҡҡандан һуң бер аҙна тигәндә милли хит-парадтың беренсе юлын биләй һәм, бер айҙа 500 меңлек тираж йыйып, «ағалтын» статусын ала. 2008 йылдың мартында Адель Columbia Records менән Америкала контрактҡа ҡул ҡуя һәм АҠШ, Канада буйлап уңышлы гастролдә йөрөй. 2008 йылдың 20 июне уның дебют альбомы АҠШ-та<ref name="allmusic">{{cite web
 | author        = 
 | datepublished = 
 | url           = http://www.allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&sql=11:kvftxqldldde
 | title         = Adele biography
 | publisher     = www.allmusic.com
 | accessdate    = 2010-05-03
 | archiveurl    = http://www.webcitation.org/66EYNk2AR
 | archivedate   = 2012-03-17
}}</ref> сыға, #10 кимәлен яулай<ref name="billboard_200">{{cite web
 | author        = 
 | datepublished = 
 | url           = http://www.allmusic.com/cg/amg.dll?p=amg&sql=11:kvftxqldldde~T5
 | title         = Adele Billboard 200
 | publisher     = www.allmusic.com
 | accessdate    = 2010-05-03
 | archiveurl    = http://www.webcitation.org/66EYOoY5W
 | archivedate   = 2012-03-17
}}</ref>.

2010 йылда Адель «Hometown Glory» синглы менән «Грэмми» премияһына тәҡдим ителә («Иң яҡшы ҡатын-ҡыҙ башҡарыуы»)<ref>[http://www.cbsradio.com/press_center/releases/pressrelease140143-2-10-2011.html Two-time Grammy® Award winner Adele to perform on CBS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111127161126/http://www.cbsradio.com/press_center/releases/pressrelease140143-2-10-2011.html |date=2011-11-27 }} {{недоступная ссылка|число=05|месяц=09|год=2013|url=http://www.cbsradio.com/press_center/releases/pressrelease140143-2-10-2011.html|id=20110315}} ''CBS Radio'' Retrieved February 23, 2011</ref>. Сентябрҙә (''The X Factor'' ҙа йырлағандан һуң) уның башҡарыуында Боб Диландың «Make You Feel My Love» кавер-версияһы тағы ла британ чарттарына инә һәм 4-се урынға тиклем күтәрелә<ref>[http://www.nme.com/news/oasis/53223 Oasis, Radiohead and Adele set for chart re-entries thanks to 'The X Factor'? ''NME'' 29 September 2010]</ref>.

2011 йылдың 24 ғинуарында Бөйөк Британияла йырсының икенсе студия альбомы ''21'' сыға; американ релизы 22 февралдә була<ref name="Billboard21">[http://www.billboard.com/news/adele-to-release-21-sophomore-album-in-february-1004125066.story?tag=hpfeed#/news/adele-to-release-21-sophomore-album-in-february-1004125066.story?tag=hpfeed Adele to Release '21' Sophomore Album in February Billboard 2 November 2010]</ref><ref name="SecondAlbum">{{cite web|url=http://www.digitalspy.co.uk/music/news/a285526/adele-announces-second-album-details.html|title=Adele announces second album details|last=Levine|first=Nick|date=2 November 2010|work=[[Digital Spy]]|publisher=Hachette Filipacchi (UK) Ltd|accessdate=2 November 2010|archiveurl=http://www.webcitation.org/66EYPY06I|archivedate=2012-03-17}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101105024406/http://www.digitalspy.co.uk/music/news/a285526/adele-announces-second-album-details.html |date=5 November 2010 }}</ref>. Тәнҡитселәр пластинканың яңғырашында бер аҙ үҙгәрештәр шәйләнеүен билдәләй: кантри музыкаһына оҡшашлыҡ бар, тиҙәр<ref name="Spin21">[http://www.spin.com/articles/adele-new-record-quite-different Adele: New Record is 'Quite Different' Spin Magazine 2 November 2010] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150511211143/http://www.spin.com/articles/adele-new-record-quite-different |date=11 May 2015 }}</ref>. «Rolling in the Deep» альбомынан беренсе сингл 7 аҙна буйы Billboard Hot 100 исемлегендә беренсе юлды биләп тора, британ башҡарыусылары өсөн был һирәк күренеш. Альбом Бөйөк Британия (6 аҙна лидер)<ref name="21_uk">{{cite web
 | author        = 
 | datepublished = 
 | url           = http://www.chartstats.com/release.php?release=49903
 | title         = 21 Adele: UK Charts
 | publisher     = www.chartstats.com
 | accessdate    = 2011-01-01
 | archiveurl    = http://www.webcitation.org/66EYQqnIX
 | archivedate   = 2012-03-17
}}</ref>, Ирландия, Германия, Голландия, Яңы Зеландия, Швейцария, Австрия, Бельгия хит-парадтарында тәүге урындарҙы алып килә, ә 2011 йылдың мартында Billboard 200-ҙә беренсе урынға сыға<ref name="billboard_200" />.

Икенсе сингл (йырсы тарафынан Brit Awards тапшырылғанда башҡарыла), «Someone Like You», Британияла 1-се урынды ала<ref name="chartstats" />. Official Charts Company мәғлүмәттәренән күренеүенсә, ике сингл һәм ике альбом менән бер юлы тәүге «бишәү» эсенә ингән Адель тарихта The Beatles (1964) төркөмөнән һуң икенсе булып ошондай һөҙөмтәгә өлгәште<ref>[http://www.guardian.co.uk/music/2011/feb/22/adele-matches-beatles-chart-success Adele matches the Beatles in latest chart success] ''The Guardian'' Retrieved 23 February 2011</ref><ref>[http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/showbiz/bizarre/3423559/Singer-Adele-makes-it-to-the-top-of-the-charts.html It’s A-dell of a week for chart star] ''The Sun'' Retrieved 23 February 2011</ref>.

2011 йылдың ноябре башында тауыш бәйләүестәренә операция яһатыуға бәйле Аделдең концерттары ҡуйылмаясағы тураһында хәбәр ителә .

2012 йыл башында Аделдең «Set Fire to the Rain» тигән йыры АҠШ-тың милли хит-парадына — «Биллборд» журналының «ҡыҙыу йөҙлөгө» иҫәбенә эләгә.

2012 йылдың майына Бөйөк Британияла Аделдең «21» тигән альбомының 4 274 300 дана күсермәһе тарала. Шулай итеп, диск британ медиабаҙары тарихындағы иң уңышлы биш релиз исемлегенә инә<ref>[http://www.billboard.com/news#/news/adele-s-21-beats-michael-jackson-s-thriller-1006953752.story/ Adele’s '21' Beats Michael Jackson’s 'Thriller' in U.K. Sales]</ref>.

2012 йылдың майында Адель, 20 номинацияның 12-һендә награда алып, Billboard Music Award премияһының триумфаторы була<ref>[http://lenta.ru/news/2012/05/21/billboard/ Адель стала триумфатором Billboard Music Award]</ref>.

2012 йылда Адель Джеймс Бонд тураһында сираттағы «[[007: Координаты «Скайфолл»|007: Координаты „Скайфолл“]]» тигән фильмдың саундтрегы өсөн «Skyfall» тигән йырын яҙҙыра<ref>{{cite web|url=http://lenta.ru/news/2012/09/17/adele/|title=Адель записала трек для новой серии бондианы|date=2012-09-17|publisher=[[Lenta.ru]]|accessdate=2012-10-05|archiveurl=http://www.webcitation.org/6BdTW9RL6|archivedate=2012-10-23}}</ref>. Йырсы был йырҙы яҙған өсөн Пол Эпворт менән бергә «Иң яҡшы йыр» категорияһында «Алтын глобус» һәм «Оскар» премияларына (2013)<ref>{{citeweb|url=http://www.spin.com/articles/taylor-swift-adele-golden-globes-best-song-nominations-2013|title=Golden Girls: Taylor Swift, Adele Nominated for Best Song Golden Globe|publisher=''Spin''|author=Кайл Макговерн|date=13 декабря 2012|lang=en|accessdate=2012-12-26}}</ref>, шулай уҡ «Кино, телевидение йә башҡа төрлө визуаль тамаша өсөн яҙылған иң яҡшы йыр» номинацияһында «Грэмми» премияһына(2014) лайыҡ була.

2014 йылда мәҙәниәт һәм сәнғәтте үҫтереүҙәге ҡаҙаныштары өсөн Адель «Британ империяһы ордены» менән бүләкләнә.

== Шәхси тормошо ==
2011 йылдан Адель Саймон Конекки (1974)<ref>[http://www.famoushookups.com/site/celebrity_profile.php?name=Adele&amp;celebid=15478/ Who is Adele Dating? | Married Divorced Children Ex | FamoisHookups.com]</ref> менән ғәмәли никахта тора. 2012 йылдың 19 октябрендә уларҙың улы — Анджело Джеймс Конекки тыуҙы.<ref>{{cite news|url=http://celebritybabies.people.com/2012/10/21/adele-simon-konecki-welcome-a-son/|title=Adele Welcomes a Son|publisher=People|date=21 October 2012|accessdate=2012-10-21}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121021190252/http://celebritybabies.people.com/2012/10/21/adele-simon-konecki-welcome-a-son/ |date=2012-10-21 }}</ref><ref>[http://www.etonline.com/news/126084_Report_Adele_Has_Baby_Boy/index.html/ Report: Adele Has Baby Boy!] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130515094111/http://www.etonline.com/news/126084_Report_Adele_Has_Baby_Boy/index.html |date=2013-05-15 }}</ref>

== Дискография ==
{{main|Дискография Адели}}
* 19 (2008)
* 21 (2011)
* 25 (2015)<ref>[http://www.thewire.com/entertainment/2013/04/new-adele-album-2014-release-date/64632/ Are You Ready for a New Adele Album? Because She Is. The Wire] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150612162211/http://www.thewire.com/entertainment/2013/04/new-adele-album-2014-release-date/64632/ |date=2015-06-12 }}</ref>
*30 (2021)

== Наградалары ==
{{main|Список наград и номинаций Адели}}

== Иҫкәрмәләр ==
{{Примечания|2}}

== Һылтанмалар ==
{{Навигация|Тема=Адель}}
* [http://adele.tv/ Рәсми сайт]
* {{ВТ-ЛП|Адель}}
* [http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/features/a-star-is-born-but-is-adele-worth-all-the-hype-777865.html Статья в Independent]
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/7169307.stm Soul singers top new talent list] BBC News website, 4 January 2008
* [http://observer.guardian.co.uk/magazine/story/0,,2245947,00.html  Сильвия Паттерсон, ''Mad about the girl'' ] The Observer, 2008 йылдың 27 ғинуары

{{start box}}
{{succession box
|title  = [[Sound of…]]
|years  = 2008
|before = [[Мика]]
|after  = [[Литл Бутс]]
}}
{{end box}}

{{библиоинформация}}

[[Категория:Адель]]
[[Категория:Бөйөк Британияның йырсылары]]
[[Категория:BRIT Awards премияһы лауреаттары]]
[[Категория:«Грэмми» премияһы лауреаттары]]
[[Категория:«Оскар» премияһы лауреаттары]]
[[Категория:«Алтын глобус» премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Billboard Hot 100 башында торған башҡарыусылар]]
[[Категория:Бөйөк Британияның автор башҡарыусылары]]
[[Категория:XL Recordings башҡарыусылары]]