Азов районы битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Административная единица
 | Цвет1                          = {{Цвет|Россия}}
 | Русское название               = Азов муниципаль районы
 | Оригинальное название          = 
 | Герб                           = Coat of Arms of Azov rayon (Rostov oblast).png
 | Флаг                           = Flag of Azovsky rayon (Rostov oblast).svg
 | Гимн                           = 
 | Описание флага                 = Азов районы флагы
 | Страна                         = {{RUS}}
 | lat_dir                        = 
 | lat_deg                        = |lat_min = |lat_sec =
 | lon_dir                        = 
 | lon_deg                        = |lon_min = |lon_sec =
 | region                         = 
 | type                           = 
 | уровень                        = 
 | CoordScale                     = 
 | Статус                         = Муниципаль район
 | Входит в                       = Ростов өлкәһе
 | Включает                       = {{nobr|18 муниципаль ҡоролош}}
 | Столица                        = Аҙау ҡалаһы
 | Образование                    = 1924
 | Упразднение                    =  
 | Глава                          = Бевзюк Валерий Николаевич
 | Название главы                 = Район администрацияһы башлығы
 | Глава2                         = Засько Николай Фёдорович
 | Название главы2                = Депутаттар йыйылышы рәйесе<ref>[http://www.zsro.ru/index.php4?mod=120 РАЙОННОЕ СОБРАНИЕ ДЕПУТАТОВ]</ref>
 | ВВП                            = 
 | Год ВВП                        = 
 | Место по ВВП                   = 
 | ВВП на душу населения          = 
 | Место по ВВП на душу населения = 
 | Языки                          = 
 | Население                      = {{ Население | Азовский район | тс }}
 | Год переписи                   = {{ Население | Азовский район | г }}
 | Процент от населения           = {{ #expr: ({{ Население | Азовский район | ч }} * 100 / {{ Население | Ростовская область | ч }} round 2) }}
 | Место по населению             = 
 | Плотность                      = {{ #expr: ({{ Население | Азовский район | ч }} / 2861.93 round 2) }}
 | Место по плотности             = 
 | Национальный состав            = 
 | Конфессиональный состав        = 
 | Площадь                        = 2861,93<ref name='60_8006001'>[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst60/DBInet.cgi?pl=8006001 Ростовская область. Общая площадь земель муниципального образования]</ref>
 | Процент от площади             = 
 | Место по площади               = 
 | Максимальная высота            = 
 | Средняя высота                 = 
 | Минимальная высота             = 
 | Карта                          = Location Of Azovsky District (Rostov Oblast).svg
 | Размер карты                   = 
 | Карта административной единицы = 
 | Размер карты ае                = 
 | Часовой пояс                   = {{MSK+0}}
 | Аббревиатура                   = 
 | ISO                            = 
 | FIPS                           = 
 | Телефонный код                 = 86342
 | Почтовые индексы               = 
 | Интернет-домен                 = 
 | Код автомобильных номеров      = 61, 161
 | Сайт                           = http://www.rayon.azov-info.ru
 | Категория в Commons            = 
 | Примечания                     = 
 | Название параметра1            = [[ОКАТО]]
 | Параметр1                      = {{ОКАТО|60201000}}
}}

'''Азо́в райо́ны''' ({{lang-ru|Азовский районы}}) — [[Рәсәй Федерацияһы]] [[Ростов өлкәһе]] составындағы муниципаль район.

Район үҙәге — [[Аҙау]] (Азов) ҡалаһы (район составына инмәй).

== Географияһы ==
Азов районы Ростов өлкәһенең көньяҡ-көнбайышында, Көньяҡ яр буйында (Таганрог ҡултығы) һәм Дон йылғаһы дельтаһында урынлашҡан. Территория майҙаны — 2966,0 км².

Район тәбиғәт ландшафты бик бай. Бында көньяҡ рус далаһы, диңгеҙ яры буйы райондары, дон дельтаһының ҡурсаланған участкалары бар. 1884 йылда районда Александров урманы ултыртылған

== Тарихы ==
[[XVIII быуат]] һуңында — [[XIX быуат]] башында [[Аҙау диңгеҙе]] буйҙарына [[Украина]] һәм Үҙәк Рәсәй губерналарынан күсеп килгән кешеләргә күпләп ултырырға рөхсәт бирелгән. Далала һәм яр буйында бик күп ауыл һәм утарҙар барлыҡҡа килгән.

[[XIX быуат]]тың икенсе яртыһында Аҙау ҡалаһы тирә-яғы народниктар эшмәкәрлегенең иң эре үҙәктәренең береһенә әүерелгән. 1905—1907 йылдарҙағы революция йылдарында Аҙау диңгеҙе буйы ауылдары буйлап крәҫтиәндәр сығышы тулҡыны йәйелгән. Аҡ гвардия ғәскәрҙәрен тар-мар иткәндән һуң, [[1920 йыл]]дың 1 мартында Аҙау яры буйында Совет власы урынлаштырыла<ref>[http://www.don-history.ru/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=30&Itemid=45 История Донского края — Азов район] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090422155422/http://www.don-history.ru/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=30&Itemid=45 |date=2009-04-22 }}</ref>.

Азов районы [[1924 йыл]]да — башта Донской округы, һуңғараҡ Таганрогский округы составында барлыҡҡа килгән. [[1935 йыл]]да район Ростов өлкәһенең Азов, Александровский районына һәм Һамар райондарына бүленгән. [[1962 йыл]]да Азов районы [[Ростов өлкәһе]]нең Александровский районы һәм Батайский районы территориялары иҫәбенә эреләтелгән, ә [[1963 йыл]]да — Ростов өлкәһенең Һамар һәм Аҡсай райондары иҫәбенә эреләтелгән.

[[1928 йыл]]да Азов районында Төньяҡ Ҡаф тауы территорияһында тәүге машина-трактор станцияһы (Александровский МТС-ы) барлыҡҡа килгән<ref>[http://district.azov.info/new/2831/ 80 лет Азовскому району] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140815084426/http://district.azov.info/new/2831/ |date=2014-08-15 }}</ref>.

Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында, [[1942 йыл]]дың авгусынан [[1943 йыл]]дың 8 февраленә саҡлы, район территорияһы немец-фашист баҫҡынсылары ҡулында булған<ref>[http://azovdistrict.narod.ru/district.htm Азов район Ростовской области]</ref>.

=== Халҡы ===
{{Столбцы|width=auto}}{{Столбец}}
{{ Население | Азов район | График }}

Ростов өлкәһендә Азов районы халыҡ һаны буйынса иң эре район булып тора.

Районда 20-нән артыҡ милләт вәкиле йәшәй.

== Муниципаль-территориаль ҡоролошо ==
Азов районында 18 ауыл биләмәһе составына ингән 99 тораҡ пункт бар:
{{Автонумерация
  | Оформление = standard sortable
  | Столбцов = 6
  | Заголовок2 = Ауыл биләмәләре | Заголовок3 = Административ үҙәк | Заголовок4 = Тораҡ<br>пункттар<br>һаны | Заголовок5 = Халыҡ һаны | Заголовок6 = Майҙаны,<br>км<sup>2</sup>
  | Выравнивание4 = right | Выравнивание5 = right | Выравнивание6 = right
  | Сортировка4 = число | Сортировка5 = число | Сортировка6 = число
| |[[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]] | село [[Александровка (Азов район)|Александровка]] | 7 | {{ Население | Александровское сельское поселение (Азов район) | тс }} | 305,38<ref name='60_8006001'/>
| |[[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]] | хутор [[Обуховка (Азов район)|Обуховка]] | 8 | {{ Население | Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 90,87<ref name='60_8006001'/>
| |[[Елизаветовское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветовское сельское поселение]] | село [[Елизаветовка (Азов район)|Елизаветовка]] | 2 | {{ Население | Елизаветовское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 150,24<ref name='60_8006001'/>
| |[[Задонское сельское поселение]] | хутор [[Задонский (Азов район)|Задонский]] | 13 | {{ Население | Задонское сельское поселение | тс }} | 237,48<ref name='60_8006001'/>
| |[[Кагальницкое сельское поселение (Азов район)|Кагальницкое сельское поселение]] | село [[Кагальник (село)|Кагальник]] | 5 | {{ Население | Кагальницкое сельское поселение (Азов район) | тс }} | 80,30<ref name='60_8006001'/>
| |[[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]] | хутор [[Гусарева Балка]] | 9 | {{ Население | Калиновское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 207,16<ref name='60_8006001'/>
| |[[Красносадовское сельское поселение]] | посёлок [[Красный Сад (Азов район)|Красный Сад]] | 2 | {{ Население | Красносадовское сельское поселение | тс }} | 35,47<ref name='60_8006001'/>
| |[[Круглянское сельское поселение (Ростовская область)|Круглянское сельское поселение]] | село [[Круглое (Ростовская область)|Круглое]] | 2 | {{ Население | Круглянское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 141,52<ref name='60_8006001'/>
| |[[Кугейское сельское поселение]] | село [[Кугей (Азов район)|Кугей]] | 8 | {{ Население | Кугейское сельское поселение | тс }} | 302,59<ref name='60_8006001'/>
| |[[Кулешовское сельское поселение]] | село [[Кулешовка (Ростовская область)|Кулешовка]] | 2 | {{ Население | Кулешовское сельское поселение | тс }} | 65,22<ref name='60_8006001'/>
| |[[Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область)|Маргаритовское сельское поселение]] | село [[Маргаритово (Ростовская область)|Маргаритово]] | 6 | {{ Население | Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 182,20<ref name='60_8006001'/>
| |[[Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область)|Новоалександровское сельское поселение]] | хутор [[Новоалександровка (Азов район)|Новоалександровка]] | 6 | {{ Население | Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 134,50<ref name='60_8006001'/>
| |[[Обильненское сельское поселение (Ростовская область)|Обильненское сельское поселение]] | посёлок [[Овощной (Ростовская область)|Овощной]] | 4 | {{ Население | Обильненское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 114,91<ref name='60_8006001'/>
| |[[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]] | село [[Отрадовка (Ростовская область)|Отрадовка]] | 9 | {{ Население | Отрадовское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 195,25<ref name='60_8006001'/>
| |[[Пешковское сельское поселение (Ростовская область)|Пешковское сельское поселение]] | село [[Пешково (Ростовская область)|Пешково]] | 4 | {{ Население | Пешковское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 210,80<ref name='60_8006001'/>
| |[[Рогожкинское сельское поселение (Ростовская область)|Рогожкинское сельское поселение]] | хутор [[Рогожкино (Азов район)|Рогожкино]] | 4 | {{ Население | Рогожкинское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 102,67<ref name='60_8006001'/>
| |[[Самарское сельское поселение (Ростовская область)|Самарское сельское поселение]] | село [[Самарское (Ростовская область)|Самарское]] | 5 | {{ Население | Самарское сельское поселение (Ростовская область) | тс }} | 170,19<ref name='60_8006001'/>
| |[[Семибалковское сельское поселение]] | село [[Семибалки (Азов район)|Семибалки]] | 3 | {{ Население | Семибалковское сельское поселение | тс }} | 135,18<ref name='60_8006001'/>
}}
<br>
{{Автонумерация
  | Оформление = standard sortable collapsible collapsed
  | Название = Райондың тораҡ пункттары исемлеге
  | Столбцов = 5
  | Заголовок2 = Тораҡ пункты | Заголовок3 = Төрө | Заголовок4 = Халҡы | Заголовок5 = Муниципаль берәмек
  | Выравнивание4 = right
  | Сортировка4 = число
| | [[Александровка (Азов район)|Александровка]] | село | {{ Население | Александровка (Азов район) | тс }} | [[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]]
| | [[Береговой (Ростовская область)|Береговой]] | хутор | {{ Население | Береговой (Ростовская область) | тс }} | [[Пешковское сельское поселение (Ростовская область)|Пешковское сельское поселение]]
| | [[Бирючий (Ростовская область)|Бирючий]] | хутор | {{ Население | Бирючий (Ростовская область) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Большевик (Азов район)|Большевик]] | хутор | {{ Население | Большевик (Азов район) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Бурхановка (Ростовская область)|Бурхановка]] | хутор | {{ Население | Бурхановка (Ростовская область) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Васильево-Петровский]] | посёлок | {{ Население | Васильево-Петровский | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Васильево-Петровское]] | село | {{ Население | Васильево-Петровское | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Высочино (село)|Высочино]] | село | {{ Население | Высочино (село) | тс }} | [[Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область)|Новоалександровское сельское поселение]]
| | [[Галагановка (Ростовская область)|Галагановка]] | хутор | {{ Население | Галагановка (Ростовская область) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Головатовка (Ростовская область)|Головатовка]] | село | {{ Население | Головатовка (Ростовская область) | тс }} | [[Пешковское сельское поселение (Ростовская область)|Пешковское сельское поселение]]
| | [[Городище (Ростовская область)|Городище]] | хутор | {{ Население | Городище (Ростовская область) | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Григорьевка (Азов район)|Григорьевка]] | хутор | {{ Население | Григорьевка (Азов район) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Гусарева Балка]] | хутор | {{ Население | Гусарева Балка | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Донской (Азов район)|Донской]] | хутор | {{ Население | Донской (Азов район) | тс }} | [[Кагальницкое сельское поселение (Азов район)|Кагальницкое сельское поселение]]
| | [[Дугино (Ростовская область)|Дугино]] | хутор | {{ Население | Дугино (Ростовская область) | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Елизаветинская (Ростовская область)|Елизаветинская]] | станица | {{ Население | Елизаветинская (Ростовская область) | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Елизаветовка (Азов район)|Елизаветовка]] | село | {{ Население | Елизаветовка (Азов район) | тс }} | [[Елизаветовское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветовское сельское поселение]]
| | [[Ельбузд]] | хутор | {{ Население | Ельбузд | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Еремеевка (Ростовская область)|Еремеевка]] | хутор | {{ Население | Еремеевка (Ростовская область) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Задонский (Азов район)|Задонский]] | хутор | {{ Население | Задонский (Азов район) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Займо-Обрыв]] | село | {{ Население | Займо-Обрыв | тс }} | [[Пешковское сельское поселение (Ростовская область)|Пешковское сельское поселение]]
| | [[Зелёный (Ростовская область)|Зелёный]] | посёлок | {{ Население | Зелёный (Ростовская область) | тс }} | [[Кагальницкое сельское поселение (Азов район)|Кагальницкое сельское поселение]]
| | [[Зелёный Мыс (хутор)|Зелёный Мыс]] | хутор | {{ Население | Зелёный Мыс (хутор) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Знаменка (Азов район)|Знаменка]] | посёлок | {{ Население | Знаменка (Азов район) | тс }} | [[Семибалковское сельское поселение]]
| | [[Кагальник (село)|Кагальник]] | село | {{ Население | Кагальник (село) | тс }} | [[Кагальницкое сельское поселение (Азов район)|Кагальницкое сельское поселение]]
| | [[Казачий Ерик (Ростовская область)|Казачий Ерик]] | хутор | {{ Население | Казачий Ерик (Ростовская область) | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Калиновка (Азов район)|Калиновка]] | хутор | {{ Население | Калиновка (Азов район) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Каяльский (Азов район)|Каяльский]] | посёлок | {{ Население | Каяльский (Азов район) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Койсуг (Азов район)|Койсуг]] | посёлок | {{ Население | Койсуг (Азов район) | тс }} | [[Обильненское сельское поселение (Ростовская область)|Обильненское сельское поселение]]
| | [[Койсугский (Азов район)|Койсугский]] | разъезд | {{ Население | Койсугский (Азов район) | тс }} | [[Красносадовское сельское поселение]]
| | [[Колузаево]] | хутор | {{ Население | Колузаево | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Коса (Азов район)|Коса]] | хутор | {{ Население | Коса (Азов район) | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Кочеванчик (Азов район)|Кочеванчик]] | хутор | {{ Население | Кочеванчик (Азов район) | тс }} | [[Самарское сельское поселение (Ростовская область)|Самарское сельское поселение]]
| | [[Красная Заря (Азов район)|Красная Заря]] | хутор | {{ Население | Красная Заря (Азов район) | тс }} | [[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]]
| | [[Красная Поляна (Азов район)|Красная Поляна]] | хутор | {{ Население | Красная Поляна (Азов район) | тс }} | [[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]]
| | [[Красный Сад (Азов район)|Красный Сад]] | посёлок | {{ Население | Красный Сад (Азов район) | тс }} | [[Красносадовское сельское поселение]]
| | [[Круглое (Ростовская область)|Круглое]] | село | {{ Население | Круглое (Ростовская область) | тс }} | [[Круглянское сельское поселение (Ростовская область)|Круглянское сельское поселение]]
| | [[Кугей (Азов район)|Кугей]] | село | {{ Население | Кугей (Азов район) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Кулешовка (Ростовская область)|Кулешовка]] | село | {{ Население | Кулешовка (Ростовская область) | тс }} | [[Кулешовское сельское поселение]]
| | [[Кульбакин (Азов район)|Кульбакин]] | хутор | {{ Население | Кульбакин (Азов район) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Курган (Азов район)|Курган]] | хутор | {{ Население | Курган (Азов район) | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Лагутник (Азов район)|Лагутник]] | хутор | {{ Население | Лагутник (Азов район) | тс }} | [[Рогожкинское сельское поселение (Ростовская область)|Рогожкинское сельское поселение]]
| | [[Левобережный (Азов район)|Левобережный]] | хутор | {{ Население | Левобережный (Азов район) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Ленинский Лесхоз (Азов район)|Ленинский Лесхоз]] | посёлок | {{ Население | Ленинский Лесхоз (Азов район) | тс }} | [[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]]
| | [[Маргаритово (Ростовская область)|Маргаритово]] | село | {{ Население | Маргаритово (Ростовская область) | тс }} | [[Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область)|Маргаритовское сельское поселение]]
| | [[Марков (хутор)|Марков]] | хутор | {{ Население | Марков (хутор) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Межевой (Ростовская область)|Межевой]] | посёлок | {{ Население | Межевой (Ростовская область) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Метелев (Азов район)|Метелев]] | хутор | {{ Население | Метелев (Азов район) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Мечетка (Ростовская область)|Мечетка]] | хутор | {{ Население | Мечетка (Ростовская область) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Мечетный (Азов район)|Мечетный]] | посёлок | {{ Население | Мечетный (Азов район) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Мило-Яковлевка]] | хутор | {{ Население | Мило-Яковлевка | тс }} | [[Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область)|Новоалександровское сельское поселение]]
| | [[Нижняя Козинка]] | хутор | {{ Население | Нижняя Козинка | тс }} | [[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]]
| | [[Новоалександровка (Азов район)|Новоалександровка]] | хутор | {{ Население | Новоалександровка (Азов район) | тс }} | [[Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область)|Новоалександровское сельское поселение]]
| | [[Новомаргаритово (Азов район)|Новомаргаритово]] | село | {{ Население | Новомаргаритово (Азов район) | тс }} | [[Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область)|Маргаритовское сельское поселение]]
| | [[Новомирский (Азов район)|Новомирский]] | посёлок | {{ Население | Новомирский (Азов район) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Новониколаевка (Азов район)|Новониколаевка]] | село | {{ Население | Новониколаевка (Азов район) | тс }} | [[Самарское сельское поселение (Ростовская область)|Самарское сельское поселение]]
| | [[Новополтавский (Азов район)|Новополтавский]] | посёлок | {{ Население | Новополтавский (Азов район) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Новотроицкое (Азов район)|Новотроицкое]] | село | {{ Население | Новотроицкое (Азов район) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Новый (Азов район)|Новый]] | посёлок | {{ Население | Новый (Азов район) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Обуховка (Азов район)|Обуховка]] | хутор | {{ Население | Обуховка (Азов район) | тс }} | [[Елизаветинское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветинское сельское поселение]]
| | [[Овощной (Ростовская область)|Овощной]] | посёлок | {{ Население | Овощной (Ростовская область) | тс }} | [[Обильненское сельское поселение (Ростовская область)|Обильненское сельское поселение]]
| | [[Опорный (посёлок)|Опорный]] | посёлок | {{ Население | Опорный (посёлок) | тс }} | [[Самарское сельское поселение (Ростовская область)|Самарское сельское поселение]]
| | [[Орловка (Ростовская область)|Орловка]] | село | {{ Население | Орловка (Ростовская область) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Отрадовка (Ростовская область)|Отрадовка]] | село | {{ Население | Отрадовка (Ростовская область) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Павловка (Азов район)|Павловка]] | хутор | {{ Население | Павловка (Азов район) | тс }} | [[Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область)|Новоалександровское сельское поселение]]
| | [[Павло-Очаково (Азов район)|Павло-Очаково]] | хутор | {{ Население | Павло-Очаково (Азов район) | тс }} | [[Семибалковское сельское поселение]]
| | [[Песчаный (Ростовская область)|Песчаный]] | хутор | {{ Население | Песчаный (Ростовская область) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Петровка (Азов район)|Петровка]] | хутор | {{ Население | Петровка (Азов район) | тс }} | [[Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область)|Новоалександровское сельское поселение]]
| | [[Петровский (Азов район)|Петровский]] | хутор | {{ Население | Петровский (Азов район) | тс }} | [[Кагальницкое сельское поселение (Азов район)|Кагальницкое сельское поселение]]
| | [[Пешково (Ростовская область)|Пешково]] | село | {{ Население | Пешково (Ростовская область) | тс }} | [[Пешковское сельское поселение (Ростовская область)|Пешковское сельское поселение]]
| | [[Платоновка (Ростовская область)|Платоновка]] | хутор | {{ Население | Платоновка (Ростовская область) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Платоно-Петровка (Азов район)|Платоно-Петровка]] | село | {{ Население | Платоно-Петровка (Азов район) | тс }} | [[Новоалександровское сельское поселение (Ростовская область)|Новоалександровское сельское поселение]]
| | [[Победа (Азов район)|Победа]] | хутор | {{ Население | Победа (Азов район) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Полтава 1-я (Азов район)|Полтава 1-я]] | хутор | {{ Население | Полтава 1-я (Азов район) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Полтава 2-я (Азов район)|Полтава 2-я]] | хутор | {{ Население | Полтава 2-я (Азов район) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Полушкин (хутор)|Полушкин]] | хутор | {{ Население | Полушкин (хутор) | тс }} | [[Рогожкинское сельское поселение (Ростовская область)|Рогожкинское сельское поселение]]
| | [[Порт-Катон]] | село | {{ Население | Порт-Катон | тс }} | [[Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область)|Маргаритовское сельское поселение]]
| | [[Приморский (Ростовская область)|Приморский]] | посёлок | {{ Население | Приморский (Ростовская область) | тс }} | [[Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область)|Маргаритовское сельское поселение]]
| | [[Рогожкино (Азов район)|Рогожкино]] | хутор | {{ Население | Рогожкино (Азов район) | тс }} | [[Рогожкинское сельское поселение (Ростовская область)|Рогожкинское сельское поселение]]
| | [[Самарское (Ростовская область)|Самарское]] | село | {{ Население | Самарское (Ростовская область) | тс }} | [[Самарское сельское поселение (Ростовская область)|Самарское сельское поселение]]
| | [[Семибалки (Азов район)|Семибалки]] | село | {{ Население | Семибалки (Азов район) | тс }} | [[Семибалковское сельское поселение]]
| | [[Советский Дар (Азов район)|Советский Дар]] | село | {{ Население | Советский Дар (Азов район) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Солнечный (Азов район)|Солнечный]] | посёлок | {{ Население | Солнечный (Азов район) | тс }} | [[Калиновское сельское поселение (Ростовская область)|Калиновское сельское поселение]]
| | [[Сонино (Азов район)|Сонино]] | хутор | {{ Население | Сонино (Азов район) | тс }} | [[Отрадовское сельское поселение (Ростовская область)|Отрадовское сельское поселение]]
| | [[Степнянский (Азов район)|Степнянский]] | хутор | {{ Население | Степнянский (Азов район) | тс }} | [[Задонское сельское поселение]]
| | [[Стефанидинодар (Азов район)|Стефанидинодар]] | село | {{ Население | Стефанидинодар (Азов район) | тс }} | [[Круглянское сельское поселение (Ростовская область)|Круглянское сельское поселение]]
| | [[Суходольск (Азов район)|Суходольск]] | посёлок | {{ Население | Суходольск (Азов район) | тс }} | [[Самарское сельское поселение (Ростовская область)|Самарское сельское поселение]]
| | [[Тимирязевский (Ростовская область)|Тимирязевский]] | посёлок | {{ Население | Тимирязевский (Ростовская область) | тс }} | [[Кулешовское сельское поселение]]
| | [[Топольки (Азов район)|Топольки]] | посёлок | {{ Население | Топольки (Азов район) | тс }} | [[Рогожкинское сельское поселение (Ростовская область)|Рогожкинское сельское поселение]]
| | [[Узяк (Азов район)|Узяк]] | хутор | {{ Население | Узяк (Азов район) | тс }} | [[Кагальницкое сельское поселение (Азов район)|Кагальницкое сельское поселение]]
| | [[Усть-Койсуг]] | хутор | {{ Население | Усть-Койсуг | тс }} | [[Обильненское сельское поселение (Ростовская область)|Обильненское сельское поселение]]
| | [[Харьковский (Азов район)|Харьковский]] | хутор | {{ Население | Харьковский (Азов район) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Христичёво]] | хутор | {{ Население | Христичёво | тс }} | [[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]]
| | [[Цыганки (Ростовская область)|Цыганки]] | хутор | {{ Население | Цыганки (Ростовская область) | тс }} | [[Александровское сельское поселение (Азов район)|Александровское сельское поселение]]
| | [[Чепрасовский (Азов район)|Чепрасовский]] | посёлок | {{ Население | Чепрасовский (Азов район) | тс }} | [[Кугейское сельское поселение]]
| | [[Чумбур-Коса (Азов район)|Чумбур-Коса]] | хутор | {{ Население | Чумбур-Коса (Азов район) | тс }} | [[Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область)|Маргаритовское сельское поселение]]
| | [[Шмат (Азов район)|Шмат]] | хутор | {{ Население | Шмат (Азов район) | тс }} | [[Обильненское сельское поселение (Ростовская область)|Обильненское сельское поселение]]
| | [[Южный (Азов район)|Южный]] | посёлок | {{ Население | Южный (Азов район) | тс }} | [[Елизаветовское сельское поселение (Ростовская область)|Елизаветовское сельское поселение]]
| | [[Юшкин (Азов район)|Юшкин]] | хутор | {{ Население | Юшкин (Азов район) | тс }} | [[Маргаритовское сельское поселение (Ростовская область)|Маргаритовское сельское поселение]]
}}

== Иҡтисады ==
Азов районы территорияһында бер нисә эре сәнәғәт предприятиеһы бар. Шуның иң эреһе — «Кока-Кола Эйч Би Си Евразия» — алкоголһеҙ эсемлектәр эшләп сығарыуға махсуслашҡан.

== Транспорты ==
Азов районы территорияһы буйлап дәүләт әһәмиәтендәге транспорт артерияһы үтә. Шуларҙың иң кәрәклеһе — Рәсәйҙең Европа өлөшөн Төньяҡ Ҡаф тауы республикалары менән бәйләүсе тимер юл һәм автомобиль магистрале. «Батайск—Ейск» һәм «Аҙау—Староминская—Краснодар» автоюлдары халыҡ хужалығында мөһим әһәмиәткә эйә.

== Археологияһы ==
Елизаветинская станицаһы (Ростовская область) янында Төньяҡ-Көнсығыш Аҙау буйында б.э.т. VI III быуаттарҙа скиф ырыу-ҡәбилә юғары ҡатламының ставкаһы һәм административ, сауҙа һәм һөнәрселек үҙәге булған 44 га майҙанлы Елизаветовский ҡаласығы (Танаис ҡалаһы — 20 га) бар. Ҡаласыҡ эргәһендә ҡурғандар һәм ҡәберлектәр булған, шуларҙан иң билдәлеһе — «Биш туған» ҡурғандар төркөмө<ref>[http://hist.ctl.cc.rsu.ru/Don_NC/Ancient/Earliron/Bospor/elisabet.htm Курганы «Пять братьев» (IV век до н. э.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170628031039/http://hist.ctl.cc.rsu.ru/Don_NC/Ancient/Earliron/Bospor/elisabet.htm |date=2017-06-28 }}</ref>.

== Палеонтологияһы ==
Аҙау диңгеҙенең Таганрог ҡултығы ярында, Азов районының Семибалки ауылы эргәһендә плейстоцен эпохаһына ҡараған палеонтологик урын бар. Эоплейстоцен аҙағы тип эре ҡондоҙ-трогонтерия, тамань филе, эре ат, эласмотерия, гомотерия, гиена, эре мышы, ҡатмарлы мөгөҙлө болан, антилопа, ҡыҫҡа мөгөҙлө зубрҙың<ref>[http://sarzoomir.com/zhivotnie-obitavshie-okolo-beregov-azovskogo-morja.html Животные, обитавшие около берегов Азовского моря]</ref>) һәм ваҡ һөтимәрҙәрҙең бер ерҙә бик һирәк осраған дәүере билдәләнә. Табылдыҡтар морозовский горизонтына, черевичанский фазаһына һәм юғарғы черевичанский ассоциацияһына (тамань фаунистик комплекс) ҡарай. Табылдыҡтарҙың геологик йәше иң боронғо кешенең тормош көтөү эҙҙәренә юлығыу мөмкинлеген бирә, сөнки сирек (четвертичный) периоды башында дала зонаһында тереклек иткән көтөүҙә йәшәгән үлән менән туҡланыусы ҡырағай йәнлектәр кешегә йән аҫырау мөмкинлеге биргән тиергә кәрәк. Семибалка табылдыҡтары Аҙау тарих-археология һәм палеонтология музей-ҡурсаулығында һаҡлана<ref>''Байгушева В. С.'' Новые данные о таманском фаунистическом комплексе из раскопа у села Семибалки (Приазовье) // Историко-археологические исследования в Азове и на Нижнем Дону в 1998 г. Азов, 2000. Вып. 16. С. 27-57.</ref><ref>''Рековец Л. И.'' Мелкие млекопитающие антропогена юга Восточной Европы. Киев: Наукова думка, 1994. 372 с.</ref><ref>''Tesakov A. S.'', ''Dodonov A. E.'', ''Titov V. V.'', ''Trubikhin V. M.'' Geological settings of small mammal faunas in the east of the Sea of Azov / Loess and Paleoenvironment. Abstr. and Guidebook. Moscow: GEOS, 2003. P. 60-61.</ref><ref>[http://paleorostov.narod.ru/Quatern_07a_g.pdf ''В. С. Байгушева'' Археологические особенности палеонтологических местонахождений начала четвертичного периода]</ref>.

== Иҫтәлекле урындары ==
Азов районы территорияһында региональ әһәмиәтле (тарих, архитектура, монументаль сәнғәт) мәҙәни мираҫ объекттары бар. Мәҙәни мираҫ объекттары түбәндәге тораҡ пункттарында урынлашҡан:
* Донской утарында (Азов районы): етеш тормош көткән казак И. А. Нефедов йорто, казак Шинкаренконың нәҫел йорто, терәп һалынған магазины һәм ярым иҙән аҫты (подвал) менән сауҙагәр Белоусовтың йорто, родовой дом казак Д. Н. Ирхиндың нәҫел йорто.;
* Елизаветинская утарында — Елизаветинский казак йорто атаман идаралығы (управаһы), ир балалар өсөн сиркәү эргәһе мәктәбе, ҡыҙ балалар өсөн ике йыллыҡ сиркәү эргәһе мәктәбе, сауҙа казагы Бухарин йорто, казак Маноцкий йорто;
* Маргаритово ауылында (Ростов өлкәһе) — алпауыт Серандинаки усадьбаһы;
* Обуховка ауылында — казак Демидов йорто, сауҙа казагы Болдыревтың кибетле йорто;
* Задонский совхозы үҙәк усадьбаһында — ДТ-75 тракторына һәйкәл;
* Самарское ауылындағы 1-се мәктәп эргәһендә — СУ-122 үҙйөрөшлө артиллерия установкаһы һәйкәле;
* Обуховка ауылында — Изге Пётр һәм Изге Павел һәм Изге Троица Христос Әсәһенең Бөркәнсеге сиркәүе, Обуховский сиркәүе эргәһендәге Ерик аша үткәүел күпер, Ерик Прорва аша һалынған күпер.
* Ново-Александровка ауылында — Католиктар кирхаһы;
* Ново-Николаевка ауылында — Никольский православие храмы;
* Дон йылғаһы ярындағы Ҡурған (Азов районы) утарында — Ленин исемендәге колхоздың судокомандаһы («Кашалот» бәләкәй буксиры) хөрмәтенә ҡуйылған иҫтәлекле билдә;
* Перебойный утрауында Дон йылғаһы дельтаһында — лоцмейстерский посы бинаһы. Бында рус физигы һәм электротехнигы, профессор Александр Степанович Попов илдең тәүге радиостанцияһында һынауҙар ойошторған.

Федераль әһәмиәтендәге мәҙәни мираҫ объекты — Елизаветинская станицаһы эргәһендәге б.э.т. V—III быуатҡа ҡараған Елизаветово ҡаласығы<ref>[http://www.skvriz.ru/component/content/article/31------1/1037-2009-12-30-06-41-11.html Станица Елизаветинская: сокровища истории в донской степи] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161229032212/http://www.skvriz.ru/component/content/article/31------1/1037-2009-12-30-06-41-11.html |date=2016-12-29 }}</ref>.

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* Аҙау тарих-археология һәм палеонтология музей-ҡурсаулығы
* Ростов өлкәһенең административ-территориаль бүленеше
* Ростов өлкәһенең тораҡ пункттары
* Азов-Сити — Рәсәй уйын зонаһы
* Водолацкий Виктор Петрович — Азов районының Почётлы гражданы
* Елизаветово ҡаласығы

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [http://www.rayon.azov-info.ru/ Официальный сайт администрации Азовского района] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130811151323/http://www.rayon.azov-info.ru/ |date=2013-08-11 }}
* [http://www.donland.ru/Default.aspx?pageid=76734 Азов район на сайте администрации Ростовской области]
* [http://azov_r.smoro.ru/ Муниципальное образование Азовского района] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110621121133/http://azov_r.smoro.ru/ |date=2011-06-21 }}
* [http://rosdon.ru/rostov/a-32.html Азов район]{{Недоступная ссылка|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} на сайте Rosdon.ru
* [http://www.azovdistrict.narod.ru/ Неофициальный сайт Азовского района]
* [http://www.donvrem.dspl.ru/Files/article/m1/1/art.aspx?art_id=1298 Сокольский Э. Койсугские хутора: Кочеванчик, Самарское, Новониколаевка, Высочино // Донской временник / Донская государственная публичная библиотека. Ростов-на-Дону, 1993—2014]
* [http://www.gosspravka.ru/61/002/000000.html Справочник почтовых индексов / кодов ОКАТО /налоговых инспекций ФНС / адресов]
* '''Почтовые индексы:'''
** [http://www.ru-zip.com/district/1458/ Почтовые индексы: Азов Район] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160413000402/http://www.ru-zip.com/district/1458/ |date=2016-04-13 }}
** [http://www.moscowindex.ru/rus/61002/ Почтовые индексы | Ростовская область | Азов район]

{{Ростов өлкәһе}}

[[Категория:Азов районы| ]]