Баҡыр йылан битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{taxobox
| name = Баҡыр йылын
| image file = CoronellaAustriaca3.jpg
| image title = Баҡыр йылын
| image descr = 
| regnum = Хайуандар
| phylum = [[Хордалылар]]
| classis = [[Һөйрәлеүселәр]]
| ordo = [[Тәңкәлеләр]]
| subordo = [[Йыландар]]
| familia = [[Туҙбашйылан һымаҡтар]]
| subfamilia = 
| genus = Баҡыр йыландар
| species = '''Баҡыр йылын'''
| latin = {{btname|Coronella austriaca| <br /> [[Laurenti]], [[1768]]}}
| wikispecies = Coronella austriaca
| commons = Coronella austriaca
| itis =
| ncbi = 201445
}}
'''Баҡыр йылан, еҙ йылан'''<ref>Терминологический словарь по зоологии. Русско-башкирский и башкирско-русский (Т. Г. Баишев, 1952)</ref> ({{lang-lat|Coronella austriaca}}, {{lang-ru|Обыкновенная медянка}}) — туҙбаш йыландар ғаиләһендәге йыландар төрө, кеше өсөн хәүефе юҡ.

[[Европа]]ла, Көнбайыш [[Азия]]ла таралған. [[Япраҡ]]лы һәм ҡарағай урманнарында йәшәй, күберәк урман буйында, киҫелгән урындарҙа, ағаслы яландарҙа осорай. Кәүҙәһенең оҙонлоғо 60—70 см, арҡаһы һарғылт-көрән йәки һоро көрән төҫтә, ҡара таплы 2—4 буй-буй рәте бар. Башы буйлап танау тишегенә ҡәҙәр күҙ аша тар ҡара һыҙыҡ үтә. Баҡыр йылан көндөҙ актив, ҡояш яҡшы яҡтырта һәм йылыта торған урындарҙы ҡулай күрә, ә төндә [[кимереүселәр]] һәм кәлтәләрҙең ташландык өндәренә, таш аҫтарына, ағас тамырҙары араһындағы бушлыҡтарға, серегән ағас түңгәктәренә ҡаса. Октябрь-ноябрьдә йоҡоға тала, март-апрельдә уяна. Июль-августта инә зат 12—17 см оҙонлоҡтағы 9—10 бала тыуҙыра. [[Кәҫәрткеләр]], ваҡ [[кимереүселәр]], урман һәм ер [[сысҡандар]]ы, [[ҡоштар]] менән туҡлана. Баҡыр йылан ағыулы түгел, табышты таҙа мускуллы кәүҙәһе менән уралып быуа, ә унан һуң йота. 20 йылға ҡәҙәр йәшәй. Кешене күргәс, ғәҙәттә тығыҙ йомғаҡ булып йомарлана, башын шуның эсенә йәшерә. Енси яҡтан 3 йылда өлгөрә.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* Дунаев Е. А., Орлова В. Ф. Разнообразие змей (по материалам экспозиции Зоологического музея МГУ). — М.: Издательство Московского Университета, 2003. — 376 с.

{{herpetology-stub}}
[[Категория:Рәсәйҙә ҡыҫҡара торған төрҙәр]]
[[Категория:Евразия һөйрәлеүселәре]]
[[Категория:Йыландар]]
[[Категория:1768 йылда тасуирланған хайуандар]]