Венгрия һынлы сәнғәт музейы (Будапешт) битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Музей
 |название        = Һынлы сәнғәт музейы (Будапешт)
 |оригинал = Szépművészeti Múzeum
}}
'''Һынлы сәнғәт музейы''' ([[Будапешт]], {{lang-hu|Szépművészeti Múzeum}}) — [[Венгрия]]лағы сит ил һынлы сәнғәте музейы. Венгр сәнғәте өлгөләрен [[Венгрия милли галерея]]һында күрергә була.
== Тарихы ==
Музей 1896 йылда ойошторолған, ун йылдан һуң асылған, яңы классика стилендәге Батырҙар майҙанында бинала урынлашҡан здании. Был бина архитектороҙар Альберт Шикеданц һәм Фюлёп Херцог проекты буйынса Мючарнок күгәҙәмә залына ҡаршы яҡта төҙөләгән.

Төп экспозиция алты бүлектән тора:
* Боронғо Мысыр бүлеге — уның төп өлөшө венгр египтологы Эдуард Малер (1857—1945) йыйған шәхси коллекцияһынан тора.
* Антика сәнғәте бүлеге — Мюнхен коллекционеры Пауль Арндт йыйған сәнғәт өлгөләре.
* Австрия менән Германия ағас скульптура өлгөләре. Бында XVI быуатта [[Леонардо да Винчи]] һүрәттәре буйынса эшләнгән бронза статуэтка тамашасыларҙы йәлеп итә.
* Графика һәм гравюры бүлегендә [[Рембрандт]]тың 15 эше, [[Гойя]]ның 200 эше һәм [[Леонардо да Винчи]]ның «Ангиари янындағы алыш» картинаһына (фреска) әҙерлек барышында эшләнгән һүрәте ҡуйылған.
* Яңы оҫталар галереяһында романтиктар һәм импрессионистар — Делакруа, Роден, Моне, Мане һәм [[Сезанн]].
* Элекке оҫталар галереяһы бигерәк тә портрет жанрындағы картиналарға бай. Экспозицияла кенәз Эстерхазиҙарҙың коллекцияһынан 700-гә яҡын элекке оҫталар картинаһы. Музей ойошторғанда уларға тағы Буда замогынан һәм граф Зичиҙар биләмәләренән килтерелгән картиналар ҡушылған. Сәнғәт һөйөүселәр билдәһеҙ M. S. исемле рәссамдың Банска Штьявництағы Изге Ғиффәтле Мария сиркәүенең алтарь өлөшө өсөн яҙылған полиптриптихы менән таныша ала. Голландия рәссамы Корнелис де Мандың «Шахматистар» көнкүреш картинаһы шахмат темаһын үҙенсәлекле итеп аса, ул [[1871 йылда]] музей өсөн һатып алынған.

<center><gallery perrow=9 caption="[[Старые мастера]] Будапештской галереи">
File:Master MS, Marten Schwartz - The Visitation, from Selmecbánya - Google Art Project.jpg|[[Мастер M. S.]]. Встреча Марии и Елизаветы, 1506
File:Gentile Bellini 002.jpg|[[Джентиле Беллини]]
File:Albrecht Dürer - Portrait of a Man - WGA6957.jpg|[[Альбрехт Дюрер]]
File:Raffaello Sanzio - Pietro Bembo HIRES.jpg|[[Рафаэль]]
File:Giorgione Budapest 01.jpg|[[Джорджоне]]
File:Titian - Portrait of Marcantonio Trevisani - WGA22974.jpg|[[Тициан]]
File:Pieter Bruegel d. Ä. 021.jpg|[[Питер Брейгель Старший|Брейгель]]
File:Giaele e Sisara (ca.1620) - Artemisia Gentileschi (Museum of Fine Arts, Budapest).jpg|[[Джентилески, Артемизия|Артемизия Джентилески]]
File:The Chess Players Cornelis de Man.jpg|[[Ман, Корнелис де|Корнелис де Ман]]. [[Шахматисты (картина Корнелиса де Мана)|Шахматисты]], 1670 йыл тирәһе
</gallery></center>

Музей сит ил сәнғәте өлгөләрен күрһәтеү экспозицияһы итеп ойошторолһа ла, венгр скульпторы Виктор Вазарели уға үҙенең бик күп эштәрен бүләк итә. Улар Обудала (Будапешт) Зинчи биләмәһендә ҡуйылған.

Һынлы сәнғәт музейы ваҡытлы күргәҙмәләр ойоштора, уларҙа, мәҫәлән, [[Лувр]] кеүек бөтә донъяға билдәле музейҙар үҙ коллекцияларын күрһәтә.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* Венгрия. Издательство «Вокруг света», 2009 ISBN 978-5-98652-226-5
* Михаэль Херл. Будапешт. Издательство Polyglott, 1996 ISBN 5-88395-021-3

== Һылтанмалар ==
* [http://www.szepmuveszeti.hu/ Официальный сайт{{ref-en}}{{ref-hu}}]
* {{Из БСЭ|заглавие=Музей изобразительных искусств (Будапешт)}}


[[Категория:Венгрия]]