Горбачёв Михаил Сергеевич битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{ФШ|Горбачёв}}
{{Государственный деятель
|имя = Михаил Сергеевич Горбачёв
|изображение =
|описание изображения = 
|ширина = 
|должность = СССР Президенты
|флаг = Flag of the Soviet Union.svg
|периодначало = [[15 март]] [[1990]]й
|периодконец = [[25 декабрь]] [[1991]]<ref name="Gkchp">С 19 августа по 21 августа 1991 года Горбачёв был фактически отстранён {{comment|ГКЧП|Государственный комитет по чрезвычайному положению}} от исполнения обязанностей Генерального секретаря и Президента СССР; и. о. Генсека ЦК КПСС был объявлен заместитель Генсека В. А. Ивашко, и. о. Президента СССР — вице-президент Г. И. Янаев.</ref>
|предшественник = вазифа раҫлана
|преемник = вазифа бөтөрөлә
|порядок_2 = 1
|должность_2 = СССР юғары советы председателе
|флаг_2 = Flag of the Soviet Union.svg
|периодначало_2 = [[25 май]] [[1989]]
|периодконец_2 = [[15 март]] [[1990]]
|предшественник_2 = вазифа раҫлана; ул үҙе СССР Юғары Советы Президиумы рәйесе
|преемник_2 = [[Анатолий Иванович Лукьянов]]
|порядок_3 = 11
|должность_3 = СССР Юғары Советы Президиумы рәйесе
|флаг_3 = Flag of the Soviet Union.svg
|периодначало_3 = [[1 октябрь]] [[1988]]
|периодконец_3 = [[25 май]] [[1989]]
|предшественник_3 = [[Громыко Андрей Андреевич]]
|преемник_3 = вазифа бөтөрөлә; ул үҙе СССР Юғары Советы Президиумы рәйесе булараҡ
|порядок_4 = 5
|должность_4 = КПСС ҮК генераль секретары
|флаг_4 = Symbol-hammer-and-sickle.svg
|периодначало_4 = [[11 март]] [[1985]]
|периодконец_4 = [[24 август]] [[1991]] 
|предшественник_4 = [[Константин Устинович Черненко]]
|преемник_4 = [[Владимир Антонович Ивашко]] 
|порядок_5 = 1
|должность_5 = Рәсәй социал-демократик патияһы (СДПР) лидеры
|флаг_5 = Logo sdpr.jpg
|флаг5_2 = Flag_of_Russia.svg
|периодначало_5 = [[2001]]
|периодконец_5 = [[2004]]
|предшественник_5 = вазифа раҫлана
|преемник_5 = [[Кишенин Владимир Николаевич]] рәйес булараҡ
|партия = 1) [[КПСС]] (1952—1992)<br>2) Рәсәйҙең берләштерелгән социал-демократик партияһы (РОСДП) (2000—2001)<br>3) Рәсәйҙең социал-демократик партияһы (яңы)(РОСДП)(2001—2007)<br>4) Социал-демократтар союзы (ССД) (2007 йылдан)
|образование = [[МГУ]]
|профессия = юрист, агроном-экономист
|религия = [[атеизм]] (православие формаль рәүештә)<ref>[http://www.interfax-religion.ru/?act=news&div=23487 Горбачев остается атеистом, хотя и крещен в православии при рождении] // [[Интерфакс]]-Религия</ref>
|дата рождения = 2.3.1931
|место рождения = [[Привольное (Ставрополье крайы)|Привольное]] ауылы, {{МестоРождения|Төньяҡ-Кавказ крайы|Төньяҡ-Кавказ крайында}}, [[СССР]]
|дата смерти =
|место смерти =
|род =
|отец = Сергей Андреевич Горбачёв
|мать = Мария Пантелеевна Гопкало
|супруг =
|супруга = [[Горбачёва Раиса Максимовна]]
|дети = [[Вирганская Ирина Михайловна|Ирина Горбачёва (Вирганская)]]
|автограф = Mikhail Gorbachev Signature.svg
|награды = {{Нобелевская медаль|1990}} [[Нобелевская премия мира]]&nbsp;([[1990]])
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Орден Святого Андрея Первозванного Российской Федерации}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Орден Почёта}}{{!!}}{{Орден Ленина}} {{!!}} {{Орден Ленина}} {{!!}} {{Орден Ленина}}
{{!}}-
{{!}}{{Орден Октябрьской Революции}}{{!!}} {{Орден Трудового Красного Знамени}} {{!!}} {{Орден «Знак Почёта»}} {{!!}} {{Медаль За трудовую доблесть}}
{{!}}-
{{!}}{{Медаль За укрепление боевого содружества}}{{!!}}{{Медаль В память 1500-летия Киева}}{{!!}}{{Медаль Сорок лет Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{Большой Крест ордена Белого льва (с 1992)}} {{!!}}{{Президентская медаль Свободы}} {{!!}}{{Командор ордена искусств и литературы}}
{{!}}-
{{!}}{{Большой крест ордена святой Агаты}}{{!!}}{{Большой крест ордена Свободы (Португалия)}}{{!!}}{{Большой крест ордена Христофора Колумба}}
{{!}}}
|сайт = [http://www.gorby.ru gorby.ru]
|викисклад = Mikhail Gorbachev
}}

'''Михаил Сергеевич Горбачёв''' ([[2 март]] [[1931 йыл]] - [[30 август]] [[2022 йыл]]) — [[СССР|совет]] дәүләт эшмәкәре һәм сәйәсәтсе, [[СССР]]-ҙың берҙән-бер Президенты, Советтар Союзы Коммунистар партияһының һуңғы Генераль секретары, СССР-ҙа «үҙгәртеп ҡороу» ([[рус теле|русса]] ''«перестройка»'') сәйәсәтен башлаусы, Тыныслыҡ буйынса [[Нобель премияһы]] лауреаты.

== Биографияһы ==
* [[Мәскәү дәүләт университеты]]н (1955), Ставрополь ауыл хужалығы институтын (1967) тамамлаған. 1955 йылдан комсомол, 1963 йылдан — партия эшендә.
* 1966 йылда КПСС-тың Ставрополь ҡала комитетының беренсе секретары итеп һайлана. 1968 йылдан Ставрополь край комитетының икенсе, аҙаҡтан беренсе секретары.
* 1975 йылда КПСС Үҙәк Комитеты секретары (ауыл хужалығы буйынса). 1985 йылдың апрелендә — КПСС-тың Генераль секретары итеп һайлана. 1988 йылдан бер үк ваҡытта СССР Юғары Советы Президиумы рәйесе, 1989—1990 йылдарҙа — СССР Юғары Советы рәйесе.
* 1990 йылдың 15 мартында СССР халыҡ депутаттарының сираттан тыш 3-сө съезында Михаил Горбачёв СССР Президенты итеп һайлана.
* 1992 йылдың ғинуарынан Халыҡ-ара ижтимағи-иҡтисади һәм политологик тикшеренеүҙәр фонды («Горбачёв-Фонд») менән етәкселек итә.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Тыныслык өсөн [[Нобель премияһы]] (1990);
* ос [[Ленин ордены]] (1971, 1973, 1981);
* Октябрь революцияһы ордены (1978);
* [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] (1969);
* [[«Почёт Билдәһе» ордены]] (1966);
* Изге Андрей Первозванный ордены (2011);
* «Почёт» ордены (2001);
* Филадельфия Азатлыҡ миҙалы (2008).

= Ҡыҙыҡ мәғлүмәт =
* [[2004 йыл]]да [[Грэмми|«Грэмми»]] премияһын ала. Бүләкләү тантанаһы Америка сауҙа палатаһында үтә, унда «Үҙгәртеп ҡороу — егерме йылдан һуң» симпозиумы үткәрелә. Горбачев «Грэмми» премияһын Билл Клинтон һәм [[Софи Лорен]] менән [[Прокофьев Сергей Сергеевич|Прокофьевты]]ң «Петя һәм Бүре» әкиәтен тауышлы иткәне өсөн ала<ref>[http://lenta.ru/news/2005/10/22/gorby/ Михаилу Сергеевичу Горбачеву вручили премию «Грэмми»]</ref>.
 

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

[[Категория:Нобель тыныслыҡ премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Мәскәү дәүләт университетын тамамлаусылар]]
[[Категория:Үҙгәртеп ҡороу]]


{{Politic-stub}}