Джубаленд битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Дәүләт
 |Статус                  = <!-- танылмаған дәүләттәр һәм автоном территориялар өсөн генә-->
 |Башҡортса исеме        = Джубаленд
 |Оригиналь исеме   = Jubaland
 |Эйәлек килеш       = Джубаленд
 |Флаг                    = Flag of Jubaland (Somalia).svg
 |Герб                    = 
 |Герб урынына            = 
 |Девиз                   = 
 |Гимн исеме          = 
 |Аудио                   = 
 |Идара итеү төрө         = [[Республика]], [[Вәкилләт демократияы]]
 |Дәүләт дине = [[Ислам]] (?)
  |lat_dir = N|lat_deg = 10|lat_min = 12|lat_sec = 20
  |lon_dir = E|lon_deg = 48|lon_min = 43|lon_sec = 15
  |region                 = SO
  |CoordScale             = 
 |Картала                = Location jubaland.png
  |картаға яҙыу        = 
 |Картала2               = 
 |Рәсми тел      = 
 |Нигеҙләнгән     = 
 |Бойондороҡһоҙлок датаһы     = 
 |тан бойондороҡһоҙлоҡ        = 
 |Баш ҡала                 = Кисмайо
 |Эре ҡалалар       = Кисмайо
 |Етәкселәрҙең вазифалары = Президент
 |Етәкселәр            = Сахра Ахмед Али
 |Территория буйынса урыны     = 
 |Территория              = 87
 |% һыу өҫтө            = ?
 |Этнохороним             = 
  |Халҡы буйынса урыны     = 
  |Халыҡ              = 1.300.000
  |Баһа йылы             = 
  |Иҫәп алыу буйынса халҡы  = 
  |Иҫәп алыу йылы           = 2001
  |Халыҡ тығыҙлығы    = 15
  |Тығыҙлыҡ буйынса урыны   = 
 |ЭТП (ҺАМП)               = 
 |ЭТП (ҺАМП)-ны иҫәпләү йылы = 
 |ЭТП (ҺАМП) буйынса урыны   = 
 |Йән башына ЭТП (ҺАМП) = 
 |Йән башына ЭТП (ҺАМП) буйынса урыны = 
 |ЭТП (номинал)             = 
 |ЭТП-ны (номинал) иҫәпләү йылы = 
 |ЭТП (номинал) буйынса урыны   = 
 |Йән башына ЭТП (номинал) = 
 |Йән башына ЭТП (номинал) буйынса урыны = 
 |КПҮИ                    = 
 |КПҮИ-ны иҫәпләү йылы    = 
 |КПҮИ буйынса урыны      = 
 |КПҮИ-ны кимәле          = 
 |Валюта                  = [[Сомалийский шиллинг]]
 |Домен = —
 |ISO                     = 
 |МОК                     = 
 |Телефон коды          = 252
 |Сәғәт бүлкәте           = 3
 |Иҫкәрмәләр              = 
<!-- |Флаг һәм гербһыҙ=* -->
}}

'''Джубаленд''' (сомал. Jubbaland, ғәр. جوبالاند‎) йәки Джуба үҙәне (сомал. Dooxada Jubba, итал. Oltre Giuba) — [[Сомали]]ҙың көньяҡ-көнбайышында, Джубаленд төбәгендә автономиялы берәмек.
[[File:Waamo Jubaland.png|thumb|]]

== Географияһы ==
Джубаленд Джубба йылғаһы үҙәнендә урынлашҡан. Элекке Сомали провинциялары Түбәнге Джубба, Урта Джубба һәм Гедо территорияларын биләй. Көнбайышта [[Кения]], төньяҡта [[Эфиопия]], көнсығышта Көньяҡ-Көнбайыш Сомали дәүләте (Сомали Бакул, Бей һәм Түбәнге Шабелле провинциялары) менән сиктәш. 

Джубаленд территорияһы яҡынса 87 мең км² тиң (Австриянан аҙ ғына күберәк). Баш ҡалаһы — Кисмайо ҡала-порты.
== Халҡы ==
Джубаленд башлыса сомалийҙарҙан тора, 2005 йылда халыҡтың дөйөм һаны 953 045 кеше тәшкил итә<ref>{{Cite web |url=https://docs.unocha.org/sites/dms/Somalia/UNDP-POP-RURAL-URBAN%202005.pdf |title=Regions, districts, and their populations: Somalia 2005 (Draft) |access-date=2014-12-26 |archive-date=2017-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170728203029/https://docs.unocha.org/sites/dms/Somalia/UNDP-POP-RURAL-URBAN%202005.pdf |deadlink=no }}</ref>, шул иҫәптән:
* Гедо провинцияһы: 328 378 кеше.
* Түбәнге Джубба провинцияһы: 385 790 кеше.
* Урта Джубба провинцияһы: 238 877 кеше.

== Тарихы ==
Хәҙерге тарихта тәүге тапҡыр Джубалендтың айырым хөкүмәте [[1924 йыл]]дың 15 июленән [[1926 йыл]]дың 1 июленә тиклем был колониаль ерҙәрҙең емерелгән [[Британия империяһы]]нан [[Италия]]ға күсеү процесында булған<ref>{{Cite web |url=http://www.worldstatesmen.org/Somalia.html#Jubaland |title=Jubaland (Oltro Giuba) |access-date=2014-12-28 |archive-date=2002-08-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20020816084932/http://www.worldstatesmen.org/Somalia.html#Jubaland |deadlink=no }}</ref>.

[[1988 йыл]]дан Сомалиҙа [[граждандар һуғышы]] бара. Ил төрлө дәрәжәләге автономиялы мәғарифтарға тарҡалыу хәлендә була. 2000 йылдар аҙағында илдең көньяҡ-көнбайышында ислам ҡораллы «Хәрәҡәт әлифба» төркөмө ҙур уңыштарға өлгәшә. Ул Ислам судтары союзынан барлыҡҡа килә, уны [[2006 йыл]]да Эфиопия армияһы ҡыйрата.

[[2010 йыл]]да Джубаленд төбәгендә Сомалиҙың Күсмә федераль хөкүмәтенә союздаш һәм Хәрәкәт әш-Шабабҡа ҡаршы торған автономиялы хөкүмәт ойошторола<ref>{{cite web|url=http://www.sunatimes.com/view.php?id=579|title=» Sunatimes.com &#124; Sunatimes - News, Sports, Videos and Music|accessdate=2013-01-30|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E8SUqR3b?url=http://www.sunatimes.com/view.php?id=579|archivedate=2013-02-02}}</ref>, әммә 2010 йыл аҙағына Джубалендтың бөтә территорияһы Хәрәкәт әш-Шабаб контролендә була, һәм хәҙерге көнгә тиклем төбәк Күсмә федераль хөкүмәттең(КФХ)һәм Хәрәкәт әш-Шабаб көстәренең ҡаршы тороу майҙаны булып тора.

[[2011 йыл]]дың 3 апрелендә, КФХ һәм уға союздаш көстәрҙең Хәрәкәт әш-Шабаб позицияһына һөжүм итеү менән бер үк ваҡытта (Уның барышында Джубалендтың Кения сигендәге Доблей ҡалаһы яулап алына) Кенияның баш ҡалаһында Джубаленд территорияһына дәғүә итеүсе виртуаль Азания дәүләте иғлан ителә, уның президенты итеп Сомалиҙың элекке оборона министры Мохамед Абди Мохамед Ганди иғлан ителә<ref>{{cite web|url=http://www.rosbalt.ru/main/2011/04/04/835431.html|title=Азания отделилась от Сомали - Росбалт.ру|accessdate=2013-01-30|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E8STXc2z?url=http://www.rosbalt.ru/main/2011/04/04/835431.html|archivedate=2013-02-02}}</ref>. Был берәмектең төп маҡсаты булып Джубаленд территорияһын Хәрәкәт әш-Шабаб көсөнән яулап алыу тора<ref>{{cite web|url=http://ria.ru/world/20110404/360763721.html|title=Кения пытается создать в Сомали буферное государство Азанию|date=04.04.2011|publisher=РИА Новости|access-date=2014-12-25|archive-date=2014-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20141225235556/http://ria.ru/world/20110404/360763721.html|deadlink=no}}</ref>.

Джубалендтың төньяҡ яғынан һөжүмде Ахлу-Сунна вәл-Джамаа төркөмө үткәрә, ул 2011 йылдың 28 апрелендә Гедо провинцияһының Лук ҡалаһын биләй<ref>{{Cite web |url=http://www.presstv.ir/detail/177152.html |title=PressTV — Somali clashes leave 35 dead |access-date=2015-01-05 |archive-date=2012-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121009120517/http://www.presstv.ir/detail/177152.html |deadlink=no }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121009120517/http://www.presstv.ir/detail/177152.html |date=2012-10-09 }}</ref>. 2011 йылдың 3 майында Гарбахаррей ҡалаһы яулап алына<ref>[http://allafrica.com/stories/201106291215.html Somalia’s Azania Administration Has Links With Al Shabaab]{{ref-en}}</ref>. 

2011 йылдың көҙөнән Кения ғәскәрҙәре [[Эфиопия]] һәм [[Америка Ҡушма Штаттары]] ярҙамында Джубаленд территорияһында киң масштаблы Линда Нчи хәрби операцияһын үткәрә, ул Джубаленд территорияһында урынлашҡан Хәрәкәт әш-Шабаб боевиктарының Кения биләмәһенән кешеләрҙе урлауы һөҙөмтәһендә ойошторола. Хәрәкәт әш-Шабабтың көстәре Кения ғәскәрҙәренә ҡаршы партизандар һуғышы алып барған. Һөҙөмтәлә [[2012 йыл]]дың 29 сентябрендә Кения ғәскәрҙәре штурм менән Кисмайоны ала, ул Сомалиҙың көньяғында Хәрәкәт әш-Шабабтың төп базаһы була.

[[2013 йыл]]дың [[15 май]]ында Әхмәт Мөхәмәд Ислам Мадобе Джубалендтың президенты итеп һайлана. Ул Раскамбониҙың төбәктәге абруйлы хәрби төркөмө башлығы булып тора<ref>{{cite web|url=http://uk.reuters.com/article/2013/05/15/uk-somalia-security-jubaland-idUKBRE94E1AS20130515|title=Former Islamist warlord elected president of Somali region|date=15.5.2013|lang=en|access-date=2014-12-25|archive-date=2013-06-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20130608084442/http://uk.reuters.com/article/2013/05/15/uk-somalia-security-jubaland-idUKBRE94E1AS20130515|deadlink=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130608084442/http://uk.reuters.com/article/2013/05/15/uk-somalia-security-jubaland-idUKBRE94E1AS20130515 |date=2013-06-08 }}</ref>.

[[2014 йыл]]дың ноябрендә, төбәктә Хәрәкәт әш-Шабабтың сираттағы әүҙемләшеүенә яуап итеп, Кисмайо ҡалаһында Әхмәт Мөхәмәд Ислам 2012 йылда төҙөлгән Сомали Федераль хөкүмәте менән Джубаленд ҡораллы көстәренең Сомали Федераль хөкүмәте армияһы составына инеүе тураһында килешеү төҙөй<ref>{{cite web|url=http://www.garoweonline.com/page/show/post/914/somalia-jubaland-forces-officially-integrated-into-natl-army|title=Somalia: Jubaland forces officially integrated into Nat’l Army|date=16.11.2014|lang=en|access-date=2014-12-25|archive-date=2015-09-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20150912202230/http://www.garoweonline.com/page/show/post/914/somalia-jubaland-forces-officially-integrated-into-natl-army|deadlink=no}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150912202230/http://www.garoweonline.com/page/show/post/914/somalia-jubaland-forces-officially-integrated-into-natl-army |date=2015-09-12 }}</ref>.
== Иҫкәрмәләр ==
<references/>

== Һылтанмалар ==
* [https://web.archive.org/web/20160304125524/http://dailyjuba.com/?cat=15 Новости Джубаленда] (на английском и сомалийском)
* [https://web.archive.org/web/20141217112431/http://jubbalandnews.com/ Новости Джубаленда] (на сомалийском)
{{Тышҡы һылтанмалар}}		
{{Африка илдәре}}


{{countries-stub}}

[[Категория:Джубаленд]]