Леонтьев Алексей Фёдорович битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Учёный 
| Имя                  = Алексей Фёдорович Леонтьев 
| Оригинал имени       = 
| Изображение          = AFLeontiev.jpg
| Ширина               = 200 px
| Описание изображения = 
| Дата рождения        = 27.3.1917 
| Место рождения       = Түбәнге Новгород өлкәһе, Яковцево ауылы, [[Рәсәй империяһы]]
| Дата смерти          = 14.4.1987
| Место смерти         = {{МестоСмерти|Өфө}}, [[Башҡорт АССР-ы]], РСФСР, [[СССР]]
| Гражданство          = СССР
| Научная сфера        = [[математика]]
| Учёная степень       = {{Учёная степень|доктор|физика-математика фәндәре}};([[1948]])
| Учёное звание = СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1970)
| Место работы = Н. И. Лобачевский исемендәге Түбәнге Новгород дәүләт университеты, МЭИ, [[Башҡорт дәүләт университеты]]
| Альма-матер = Горький дәүләт университеты
| Научный руководитель = СССР ФА мөхбир ағзаһы А. О. Гельфонд
| Знаменитые ученики = В. В. Напалков, В. П. Громов, Ю. Н. Фролов
| Известен как =
| Награды и премии = 
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Октябрь Революцияһы ордены}} {{!!}} {{Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены}}
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{СССР Дәүләт премияһы|1989}}
{{!}}}
| Сайт =
}}

'''Леонтьев Алексей Фёдорович''' ([[27 март]] [[1917 йыл]] — [[14 апрель]] [[1987 йыл]]) — [[фән|ғалим]]-[[математик]]. 1971—1987 йылдарҙа [[СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалы]] Физика һәм математика бүлегенең сектор мөдире, бер үк ваҡытта [[Башҡорт дәүләт университеты]] уҡытыусыһы, функциялар теорияһы һәм функциональ анализ кафедраһы мөдире. СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1970), физика-математика фәндәре докторы (1948), профессор (1949). [[Башҡорт АССР-ы]]ның атҡаҙанған фән эшмәкәре (1975). [[СССР]]-ҙың дәүләт премияһы лауреаты (1989, үлгәндән һуң). [[Октябрь Революцияһы ордены|Октябрь Революцияһы]] (1987) һәм [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены|Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ]] (1975) ордендары кавалеры. 

== Биографияһы ==
Алексей Фёдорович Леонтьев<ref>http://fmf-bspu.narod.ru/Leontiev.doc</ref> 1917 йылдың 27 апрелендә Түбәнге Новгород губернаһының Яковцево ауылында тыуған. Ҙур крәҫтиән ғаиләһендә ун өсөнсө бала була.

Атаһы Федор Харитонович 1927 йылда мәрхүм була. Бер аҙҙан әсәһе Надежда Ивановна ла донъя ҡуя. Балаларҙы ағайҙары һәм апайҙары ҡарап үҫтерә.

1929 йылда Алексей Федорович беренсе баҫҡыс ауыл мәктәбен тамамлай һәм уҡыуын Дзержинск ҡалаһында, унан һуң Горький ҡалаһында дауам итә.

[[1939 йыл]]да Горький дәүләт университетын тамамлай. Унан һуң аспирантурала уҡый (ғилми етәксеһе — профессор И. Р. Брайцев). [[1941 йыл]]да Алексей Фёдорович халыҡ ополчениеһына инә һәм Горький ҡалаһы тирәләй оборона ҡоролмалары төҙөүҙә ҡатнаша, ә 1942 йылда «Дифференциаль-төрлөлөклө тигеҙләмәләр» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. Артабан ул Козьмодемьянск ҡалаһында Мари педагогия институтында эшләй, математиканан лекциялар уҡый.

1942—1954 йылдарҙа Горький университетында уҡыта. 1945 йылда А. Ф. Леонтьев СССР ФА В. А. Стеклов исемендәге Математика институтының докторантураһына инә (ғилми етәксеһе — СССР ФА мөхбир ағзаһы А. О. Гельфонд).

[[1948 йыл]]да Горький университетында «Дирихле полиномдары рәттәре тарафынан билдәләнгән функциялар класы тураһында» тигән темаға докторлыҡ диссертацияһын яҡлай.

1948—1954 йылдарҙа Горький университетында юғары математика кафедраһы мөдире.

1954—1962 йылдарҙа Мәскәү энергетика институтының математика кафедраһы мөдире, МЭИ-ҙың юғары математика буйынса махсус курсы кафедраһы мөдире.

1962—1971 йылдарҙа СССР ФА В. А. Стеклов исемендәге Математика институтында өлкән ғилми хеҙмәткәр, бер үк ваҡытта МЭИ-ҙа уҡыта.

1971 йылдан [[РФА Өфө фәнни үҙәге|СССР ФА БФ]] Физика һәм математика бүлексәһенең функциялар теорияһы секторы мөдире, [[Башҡорт дәүләт университеты]]ның математика факультетында кафедра мөдире.

Уның етәкселеге аҫтында [[Өфө]]лә комплекслы үҙгәреүсәндең функциялары теорияһы буйынса математик фәнни мәктәп формалаша.

А. Ф. Леонтьевтың фәнни эшмәкәрлек даирәһе: комплекслы үҙгәреүсәндең функциялары, экспоненталар полиномдарының эҙмә-эҙлелеге, күсәрҙә свёртка тигеҙләмәләрен сисеү һәм комплекслы өлкәлә элементар сиселештәр ярҙамындағы аппроксимация мәсьәләләре, сикһеҙ тәртиптәге тигеҙләмәләр теорияһы. Уның тарафынан математиканың экспоненталар полиномдары эҙмә-эҙлелектәренең үҙенсәлектәрен тикшереү йүнәлеше барлыҡҡа килтерелә, ирекле аналитик функцияларҙың экспоненталар рәттәре менән вәкәләтле булыуы теорияһы эшләнә. <br />
 
Алексей Фёдорович квазианалитик дауамлылыҡ теорияларын иҫбатлай, дифференциациялауға ҡарата вариантһыҙ ярҙамсы арауыҡтарҙың спектраль синтезы мәсьәләләрен өйрәнә.

Горькийҙа, Мәскәүҙә һәм Өфөлә бик күп уҡыусылар әҙерләй, уларҙың утыҙ бише — фән кандидаты, һигеҙе фән докторы булып китә.

Алексей Федорович Леонтьев Мәскәүҙә Кунцево зыяратында ерләнә.

== Хеҙмәттәре ==
А. Ф. Леонтьев — 120-нән ашыу фәнни хеҙмәт<ref>{{Cite web|title=Персоналии: Леонтьев Алексей Фёдорович|url=http://www.mathnet.ru/php/person.phtml?option_lang=rus&personid=21787|accessdate=2013-02-01}}</ref>, шул иҫәптән 3 монография авторы.
* ''Леонтьев А. Ф.'' Ряды полиномов Дирихле и их обобщения. М., 1951 г. 39 томов.
* ''Леонтьев А. Ф.'' Ряды экспонент. — М., Наука, 1976;
* ''Леонтьев А. Ф.'' Последовательности из экспонент''. — М., Наука, 1980;''
* ''Леонтьев А. Ф.'' Обобщения рядов экспонент''. — М., Наука, 1981.''
* ''Леонтьев А. Ф.'' «Представление функций рядами обобщённых экспонент» // Матем. сб., 134(176):4(12) (1987).
* ''Леонтьев А. Ф.'' «Решение обобщённого уравнения свёртки» // Изв. АН СССР. Сер. матем., 43:2 (1979), 342—366
* ''Леонтьев А. Ф.'' Ряды Дирихле, последовательности полиномов Дирихле и связанные с ними функциональные уравнения // Итоги науки и техн. Сер. Мат. анал., 13 (1975), 5-55
* ''Леонтьев А. Ф.'' Дифференциально-разностные уравнения. // Матем. сб., 24(66):3 (1949), 347—374
А. Ф. Леонтьев 1962 йылда В. А. Стеклов исемендәге Математика институты тарафынан «Русско-английский словарь математических терминов» һәм «Англо-русский словарь математических терминов» баҫмаларын нәшер итеүгә әҙерләүҙә ҡатнаша.

== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
* Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1975)
* Октябрь Революцияһы ордены (1987).
* СССР-ҙың Дәүләт премияһы (1989, вафатынан һуң) «Ряды экспонент» һәм «Последовательности полиномов из экспонент» тигән монографиялары өсөн.

== Ҡыҙыҡлы факттар ==
[[Башҡорт дәүләт университеты]]нда математика факультеты студенттары өсөн — А. Ф. Леонтьев исемендәге стипендия, ә [[Башҡортостан Фәндәр академияһы|Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы]] тарафынан математика өлкәһендәге күренекле хеҙмәттәр өсөн СССР ФА мөхбир ағзаһы А. Ф. Леонтьев исемендәге премия булдырылған. Ул дүрт йылға бер тапшырыла.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* Члены Российской академии наук в Математическом институте им. В. А. Стеклова РАН. К 75-летнему юбилею МИАН. Биографический словарь-справочник. Под общей редакцией академика В. В. Козлова. / Авторы-составители: Э. П. Зимин, С. В. Кисляков, Г. С. Монахтина, В. П. Павлов. — М.: Янус-К, 2009.

== Һылтанмалар ==
* {{БСЭ3|заглавие=Леонтьев Алексей Фёдорович}}
* {{БЭ|88956}}{{V|25|03|2022}}  
* Математический энциклопедический словарь. М., Сов. энциклопедия, 1988.
* Большой энциклопедический словарь: В 2-х т. / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1991.
* Марийская биографическая энциклопедия: Леонтьев Алексей Фёдорович.
* {{Сотрудник РАН|51078|Алексея Фёдоровича Леонтьева}}
* [http://moscow-tombs.ru/1987/leontyev_af.htm Могила А. Ф. Леонтьева]
* [http://www.math.ru/history/people/Leontiev_AF Леонтьев А. Ф.] (о нём на math.ru)
* [http://www.mi.ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&id=21787 Леонтьев А. Ф.] (на стр. МИ РАН)

{{Внешние ссылки}}

[[Категория:Физика-математика фәндәре докторҙары]]
[[Категория:Башҡортостандың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:СССР Дәүләт премияһы лауреаттары]]
[[Категория:СССР Дәүләт премияһы лауреаттары (Башҡортостан)]]
[[Категория:Рәсәй математиктары]]
[[Категория:Алфавит буйынса математиктар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:27 мартта тыуғандар]]
[[Категория:1917 йылда тыуғандар]]
[[Категория:14 апрелдә вафат булғандар]]
[[Категория:1987 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:Өфөлә вафат булғандар]]
[[Категория:Алфавит буйынса ғалимдар]]
[[Категория:СССР ФА мөхбир ағзалары]]