Математик битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

[[Файл:Leonhard Euler 2.jpg|thumb|right|Леонард Эйлер донъяла иң бөйөк математиктәрҙең береһе тип танылған]]
'''Матема́тик''' — ғалим, математика өлкәһендә белгес.

== Белем алыу ==
Математик профессияһы юғары университет белемен талап итә. Математик һөнәре буйынса әҙерләү ғәҙәттә университеттарҙың  махсус уҡыу бүлектәрендә алып барыла. СССР-ҙа был математик йәки механик-математик, физик-математик факультеттар ине<ref name=":0">{{Книга|автор = М. И. Башмаков|заглавие = Мир профессий. Человек - знаковая система|ответственный = |издание = |место = |издательство = Молодая гвардия|год = 1988|страницы = |страниц = |isbn = |часть = Математик|ссылка часть = http://genling.ru/books/item/f00/s00/z0000022/st058.shtml}}</ref>. Дипломлы математиктәр СССР-ҙа программистар, тармаҡ буйынса институттарҙың ғилми хеҙмәткәрҙәре, преподавателдәр һ.б. булып эшләнеләр<ref>{{Книга|автор = Е. М. Дынькин|заглавие = Мир профессий. Человек - знаковая система|ответственный = |издание = |место = |издательство = Молодая гвардия|год = 1988|страницы = |страниц = |isbn = |часть = Математик (математический анализ и его приложения)|ссылка часть = http://genling.ru/books/item/f00/s00/z0000022/st059.shtml}}</ref>

== Наградалары һәм бүләктәре ==
Математиктәргә тапшырылған иң дәрәжәле ғилми премия, Филдс премияһы булып тора. 2002 йылдан алып математика өлкәһендәге ҙур ҡаҙаныштар өсөн йыл һайын Абель премияһы тапшырыла. Математика буйынса Нобель премияһы бирелмәй, ләкин ҡайһы бер математиктәргә (мәҫәлән, Канторович Леонид Витальевичкә йәки Нэш Джон Форбсҡа) был премия бирелде (шулай уҡ фәндең башҡа өлкәләрендә лә — йышыраҡ иҡтисад өлкәһендә).

== Математиктәрҙең автобиографиялары  ==
Бер нисә билдәле математик, ғүмерҙәрен ошо фәнгә бағышлауға уларҙы нимә мәжбүр иткәнен кешеләргә һөйләр өсөн, үҙҙәренең автобиографияһын яҙҙы. Был әҫәрҙәрҙә математик булыу нимәне аңлата икәне тураһында бына тигән хикәйәләр бар. Был исемлектә ҡайһы бер әҫәрҙәр автобиография түгел, ә математика темаһына һәм автобиографик элементтары булған математиктәрҙең тормошо тураһында эссе.
* «Автобиографиянан биттәр» — Александров Павел Сергеевич;
* «Мин — математик» — Винер Норберт;
* «Минең тормошом тураһында» — Кардано Джероламо;
* «Математик профессияһы тураһында», «Математика — фән һәм профессия» — Колмогоров Андрей Николаевич;
* «Математик ҡатышма» — Литлвуд Джон Идензор;
* «Автобиография» — Рассел Бертран;
* «Математик мажаралары» — Улам Станислав;
* «Мин математик булырға теләйем» — Халмош Пол Ричард;
* «Апология математика» — Харди Годфри Харолд
* «Лев Семёнович Понтрягиндың үҙе яҙған тормошо тасуирламаһы. 1908,  Мәскәү ҡалаһы» — Понтрягин Лев Семёнович.

== Дөйөм мәҙәниәттә ==

Математика тураһында иң бидәле фильмдәрҙең береһе — «Игры разума», Рон Ховардтың С. Назарҙың шул уҡ исемдәге китабы буйынса төшөрөлгән, «Оскар» кинопремияһы алған биографик драмаһы. Фильм Нэш Джон Форбстың тормошо тураһында һөйләй. Был ғалим ғалимдар тураһындағы кеше яратмаусы кеше булараҡ стереотип күҙаллауға тулыһынса тап килә. Уның шәхесе гениаллек һәм аҡылһыҙлыҡ араһындағы бәйләнеш тураһында һөйләшеү башларға сәбәп булып тора{{sfn|Sklar|2012|loc=Kenneth Faulkner. The Mathematical Misanthrope and American Popular Culture|p=198-218}}.
Ғәҙәттә автор Эдуард Успенский «данлыҡлы математик» тип үҙенең балалар өсөн шиғырҙарының һәм китаптарының геройын — академик Ивановты атай. 1986 йылда китап буйынса режиссёр Попов Владимир Иванович «Союзмультфильм» студияһында мультфильм төшөрә<ref>{{Cite web|url=http://mults.info/mults/?id=2218|title=Академик Иванов (Союзмультфильм, 1986 г.)|publisher=mults.info|accessdate=2016-06-08}}
</ref>.

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* Красота математики
* Вычислитель

== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр|2}}

== Әҙәбиәт ==
* {{Книга|автор = [[А. Н. Колмогоров]]|заглавие = Математика — наука и профессия|ссылка = http://ilib.mccme.ru/djvu/bib-kvant/maths.htm|ответственный = |издание = |место = М.|издательство = Наука|год = 1988|страницы = |страниц = 288|серия = Библиотечка квант|isbn = 5-02-013879-7|тираж = 131 000|ref = Колмогоров}}
* {{Книга|автор = С. Н. Левиева, В. С. Шнейдеров, Виктор Васильевич Шапкин|заглавие = Мир профессий. Человек - знаковая система|ответственный = |издание = |место = |издательство = Молодая гвардия|год = 1988|страницы = |страниц = 352|isbn = |серия = Мир профессий|ссылка = http://genling.ru/books/item/f00/s00/z0000022/}}
* {{Книга|автор=[[Джордж Пойа]]|заглавие=Математическое открытие. Решение задач: основные понятия, изучение и преподавание|оригинал=Mathematical Discovery: On Understanding, Learning and Teaching Problem Solving|ответственный=|издание=|место=М.|издательство=Наука|год=1970|страницы=|страниц=452|isbn=|тираж=60 000|ref=Пойа}}
* {{Книга|автор=[[Герман Вейль]]|заглавие=Математическое мышление|ответственный=|издание=|место=М.|издательство=Наука|год=1989|страницы=|страниц=400|isbn=|ref=Вейль}}
* {{Книга|автор={{iw|Steven G. Krantz}}|заглавие=A Mathematician comes of age|год=2012|издательство=[[The Mathematical Association of America]]|isbn=978-0-88385-578-2|ref=Krantz}}
* {{Книга|автор=Jessica K. Sklar, Elizabeth S. Sklar|заглавие=Mathematics in Popular Culture: Essays on Appearances in Film, Fiction, Games, Television and Other Media|ответственный=|издание=|место=|издательство=McFarland|год=2012|страницы=|страниц=353|isbn= 978-0-7864-4978-1|ref=Sklar}}
* {{Книга|автор=Burkard Polster, Marty Ross|заглавие=Math Goes to the Movies|ответственный=|издание=|место=|издательство={{iw|JHU Press}}|год=2012|страницы=|страниц=304|isbn=978-1-4214-0484-4|ref=Polster & Ross}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Математика}}

== Һылтанмалар ==
* [http://www.mscs.dal.ca/~dilcher/collwks.html Список известных математиков и статистиков]{{ref-en}}

[[Категория:Математиктар|*]]
[[Категория:Математик берләшмә]]