Моабит битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Район Берлина
| название     = Моабит
| карта        = Berlin Mitte Moabit.svg
}}
'''Моаби́т''' ({{lang-de|Moabit}}) — [[Берлин]] уртаһындағы район.  [[2001]] йылғы административ реформаға тиклем Тиргартен (зоопарк) районына ингән, хәҙерге ваҡытта  [[Митте (округ Берлина)|Берлин-Митте]] округына инә. Өс яҡтан һыу менән сикләнгән — [[Шпрее]], Берлин-Шпандау каналы һәм Вестхафен каналы, улар аша 25 йәйәүлеләр, автомобилдәр һәм тимер юл күперҙәре төҙөлгән.

Был районда тарихҡа ингән Моабит каторга төрмәһендә төрлө осорҙа билдәле тарихи шәхестәр ултырған: рус разведчигы, Россия генераль штабы капитаны Михаил Костевич (1911-1912), коммунистар Карл Радек (1919, Австрия), Георгий Димитров (1933,Болгария),[[Германия коммунистар партияһы]] етәксеһе [[Эрнст Тельман]] (1933-1944), [[Эрих Хонеккер]] (ГДР етәксеһе) (1992). Бөйөк татар шағиры [[Муса Йәлил]]дең бында 1944 йылда яза көткәндә яҙған шиғырҙары йыйынтығы "Моабит дәфтәрҙәре",тип атала. Был төрмәлә ултырған немец яҙыусыһы, шағир Вольфганг Борхерттың (1944,сентябрь- 1945,май) "Моабит" исемле шиғыры бар.

== Тарих ==
Был урында элек урман, һаҙлыҡ булған. [[1716 ]] йылда Пруссия короле   [[Фридрих I]] (протестант) [[Франция|Франция]]нан ҡасҡан [[гугеноты|гугенот]]тарға (протестанттар) [[Берлин]]  янындағы  буш урында йәшәргә рөхсәт бирә( Шпрее  менән Альт-Моабит араһында), уларға  ебәк ҡорто үрсетер өсөн  24 ер участкаһы бүлә. Күптәр фекеренсә,  Гугеноттар был ергә ''terre de moab'' атамаһы биргән. [[Моав]]- Мысырҙан ҡасҡан йәһүдтәр ваҡытлыса йәшәп торған ер.

[[XVIII  быуат]]та Моабит [[фарфор]] һәм [[дары]] эшләү фабрикалары, металлургия һәм ҡорал заводы, боеприпастар заводы төҙөлә.  [[1861 ]]  йылда  Моабит Берлинға ҡущыла, уның инфраструктураһы тиҙ үҫешә башлай: яңы күперҙәр һәм каналдар, яңы кварталдар, мәктәптәр, сиркәүҙәр, дауаханалар һәм электростанция  төҙөлә. Етеҙ үҫешкән сәнәғәт районында [[1910 ]]  йылда 190 мең кеше йәшәгән ( [[1801]] йылда 120 кеше).

1918-1920 йылдарҙа Веддинг кварталында йәшәгән эшселәр революция хәрәкәтендә әүҙем ҡатнаша(Йыр. Der rote Wedding.
Г.Эйслер музыкаһы, Э.Вайнерт һүҙҙәре).

== Күренекле урындары ==
<gallery>
InvalidenstrBerlin 12-2017 img1.jpg|[[Гамбургский вокзал (Берлин)|Гамбургский вокзал]]
Hospital Moabit 003.jpg|Больница Моабит
Berlin Moabit Spreebogen.jpg|Офисные здания Моабита на [[Шпрее]]
Moabit_Stadtteilgarten.jpg|Районный парк
</gallery>

== Һылтанмалар ==
* [http://www.moabitonline.de/?p=28 Moabit Online] {{ref-de}}
* [https://web.archive.org/web/20070709010332/http://www.moabitwest.de/Geschichte-des-Ortsteils-Moabit.1895.0.html История Моабита] {{ref-de}}

{{germany-geo-stub}}

{{Районы округа Берлин-Митте}}
{{Административные округа Берлина}}
{{Внешние ссылки}}

[[Категория:Округ Митте]]
[[Категория:Моабит|*]]