Рэй Брэдбери битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Һайланған мәҡәлә}}
{{Ук}}
'''Рэй Ду́глас Брэ́дбери''' ({{lang-en|Ray Douglas Bradbury}}; {{Дата|22|08|1920|1}}, АҠШ, Уокиган — {{Дата|05|06|2012|1}}, Лос-Анджелес<ref name="vz" /><ref>
{{cite web
 |url         = http://io9.com/5916175/rip-ray-bradbury-author-of-fahrenheit-451-and-the-martian-chronicles
 |title       = R.I.P. Ray Bradbury, Author of ''Fahrenheit 451'' and ''The Martian Chronicles''
 |publisher   = io9.com
 |lang        = en
 |date        = 
 |accessdate  = 2013-05-30
 |archiveurl  = https://www.webcitation.org/68cdwXIk6?url=http://io9.com/5916175/rip-ray-bradbury-author-of-fahrenheit-451-and-the-martian-chronicles
 |archivedate = 2012-06-22
}}</ref><ref name="newstube">[http://www.newstube.ru/media/ne-stalo-pisatelya-rehya-brehdberi Не стало писателя Рэя Брэдбери] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190617173812/https://www.newstube.ru/media/ne-stalo-pisatelya-rehya-brehdberi |date=2019-06-17 }} // [[Россия 24]], 06.06.2012 г.</ref>) — Америка яҙыусыһы, «Фаренгейт буйынса 451 градус» антиутопияһы, «Марсиан хроникалары» хикәйәләр циклы һәм өлөшләтә «Бәпембәләрҙән яһалған шарап» автобиографик повесы<ref>{{cite web|url=http://www.goodreads.com/list/show/694.Best_of_Ray_Bradbury|title=Best of Ray Bradbury|publisher=goodreads.com|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bJbAiF?url=http://www.goodreads.com/list/show/694.Best_of_Ray_Bradbury|archivedate=2013-02-01}}</ref><ref name='bbc'>
{{cite web
 |url         = http://www.bbc.co.uk/russian/rolling_news/2010/08/100821_rn_bradbury_jubilee.shtml
 |title       = 90 лет исполнилось фантасту Рэю Брэдбери
 |publisher   = bbc.co.uk/russian
 |archiveurl  = https://www.webcitation.org/6E6bKoN4F?url=http://www.bbc.co.uk/russian/rolling_news/2010/08/100821_rn_bradbury_jubilee.shtml
 |archivedate = 2013-02-01
}}</ref> авторы.

Үҙ ғүмерендә Брэдбери һигеҙ йөҙҙән ашыу төрлө әҙәби әҫәр, шул иҫәптән бер нисә [[роман]] һәм повесть, йөҙҙәрсә [[хикәйә]], тиҫтәләгән пьеса, бер нисә мәҡәлә, яҙма һәм шиғыр {{переход|#Библиография|1|Библиография}} яҙған. Уның тарихтары нигеҙендә бер нисә кино төшөрөлгән, театр постановкаһы һәм музыкаль әҫәр ҡуйылған.

Брэдбери, ижадының байтаҡ өлөшө фэнтези, риүәйәт йә әкиәт жанрҙарына тартым булһа ла<ref name='bbc' />{{sfn|Бережной|2012|с=25}}<ref>{{cite web|lang=en|url=http://www.cosmolearning.com/videos/a-conversation-with-ray-bradbury-2001-1131|title=A Conversation with Ray Bradbury|publisher=cosmolearning.com}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130423211356/http://www.cosmolearning.com/videos/a-conversation-with-ray-bradbury-2001-1131/ |date=2013-04-23 }}</ref>, традиция буйынса фәнни фантастика классигы тип иҫәпләнә.

Брэдбери пьесалары халыҡ тарафынан яҡшы ҡабул ителгән, ләкин шиғырҙары ҙур уңышҡа өлгәшмәгән. Уның төп ҡаҙанышы булып хәҙерге заман мәҙәниәтендә ситләтелеп килгән фәнни фантастикаға һәм фэнтезиға ҡарата уҡыусыларҙа ҡыҙыҡһыныу уятыуы тора.

== Биографияһы ==

=== Бала сағы һәм үҫмер йылдары ===
Рэй Брэдбери 1920 йылдың 22 авгусында АҠШ-тың Иллинойс штатында Уокиган ҡалаһында тыуған<ref name="vz" />. Дуглас тигән икенсе исемен — ул саҡтағы танылған актёр Дуглас Фэрбенкстан алған. <!-- Писателя зовут Рэй, а не Рэймонд, как указывают некоторые источники. Точку в спорном вопросе поставил биограф писателя Сэм Уэллер в своей книге ''Bradbury Chronicles'', предоставив изображение его свидетельства о рождении. Этим же он опроверг утверждение самого писателя, что при рождении его имя записали как Rae, но потом исправили, посчитав женским.-->

Яҙыусының атаһы, Леонард Сполдинг Брэдбери (1891—1957), 1630 йылда уҡ Атлантиканы киҫеп, Төньяҡ Америкала урынлашҡан тәүге инглиз күскенселәр тоҡомонан булған{{sfn|Скурлатов|1987|с=644}}. Брэдбериҙың әсәһе, Мари Эстер Моберг (1888—1966), сығышы менән швед булған. Рэй 1692 йылда Салем сихырсыларылары процесы ҡарары менән ситтән тороп аҫыуға хөкөм ителгән Мэри Брэдбери тоҡомонан<ref>''Eller, Jonathan''. (2011). Becoming Ray Bradbury. University of Illinois Press. p. 202. ISBN 0252036298.</ref>.

Буласаҡ ирле-ҡатынлы Чикагонан төньяҡҡараҡ, Мичиган күле буйында урынлашҡан кескәй Уокиган ҡалаһында (Иллинойс) танышҡан. Брэдбериҙың ата-әсәһе ул саҡта әүҙем үҫешкән кино сәнғәте менән ҡыҙыҡһынған{{sfn|Скурлатов|1987|с=644}}.

Брэдбериҙың 1916 йылда тыуған ике игеҙәк ағаһы: Леонард һәм Сэм булған, әммә Сэм ике йәшендә үлгән. 1926 йылда тыуған апаһы Элизабет та шулай уҡ бәләкәй сағында үпкәһе шешеп үлгән{{sfn|Скурлатов|1987|с=645}}, шул уҡ йылда яҙыусының олатаһы ла яҡты донъянан киткән. Үлем менән шулай иртә танышыуы уның буласаҡ күп әҫәрҙәрендә сағылыш тапҡан{{sfn|Скурлатов|1987|с=645}}.

[[Файл:Ray Bradbury HS Yearbook.jpeg|thumb|163px|Йәш Брэдбери 1938 йылда, мәктәп сығарылыш альбомынан һүрәт|left]]
Брэдбери ғаиләһендә 1692 йылғы атаҡлы «Салем сихырсылары буйынса суд процесында»<ref group="прим.">Всех приговорённых казнили через [[повешение]], но в семейном предании Брэдбери речь шла именно о [[Сожжение|сожжении]]</ref> яҙыусының ҡарт өләсәһе Мэри Брэдбери яндырылған тигән легенда йәшәгән. Был факт ысынбарлыҡта раҫланмаған, ләкин Рэй үҙе быға ышанмаған{{sfn|Скурлатов|1987|с=644}}<ref name='bio'>{{cite web|url=http://raybradbury.ru/person/bio/|title=Биография Рэя Брэдбери|publisher=raybradbury.ru|archiveurl=https://www.webcitation.org/6DnN1Aopd?url=http://raybradbury.ru/person/bio/|archivedate=2013-01-19}}</ref>.

[[Бөйөк депрессия]] ваҡытында 1934 йылда Брэдбери ғаиләһе Лос-Анджелесҡа күсеп килгән<ref name="vz" />, уларҙы саҡырып килтергән ошо туғаны һуңғараҡ Эйнар бабайҡайҙың прототибы буласаҡ һәм шул уҡ исемде йөрөтәсәк{{sfn|Скурлатов|1987|с=645}}. Бында Рэй 1938 йылда урта мәктәпте тамамлаған. Үҫмер егет үҙенең аҙаҡҡы өс йыл ғүмерен Лос-Анджелес урамдарында гәзит һатып үткәрә<ref name="dr">[http://www.dni.ru/culture/2012/6/6/234899.html «В США скончался Рэй Брэдбери» на сайте Дни. РУ.]</ref>{{sfn|Скурлатов|1987|с=646}}. Ауыр матди хәлгә бәйле ғаиләнең улына юғары белем бирерлек аҡсаһы булмай, һәм Брэдбери колледжға уҡырға инә алмай{{sfn|Скурлатов|1987|с=646}}. Әммә артабанғы белеме юҡлығы уға артыҡ ныҡ ҡамасауламай. Был турала яҙыусы «Нисек итеп колледж урынына мин китапхана тамамланым йәки 1932 йылда айҙа булған үҫмерҙең уйҙары» тигән мәҡәләһендә иҫкә алған<ref name="vz" /><ref name="ube" />.
{{начало цитаты}}Миңә 19 йәш саҡта, колледжға уҡырға инә алманым: мин ярлы ғаиләнән. Беҙҙең аҡсабыҙ юҡ ине, шуға ла мин китапханаға йөрөнөм. Аҙнаның өс көнөндә гел китаптар уҡыным. 27 йәшемдә университет урынына мин китапхана тамамланым<ref name="ube" />.{{конец цитаты|источник=Рэй Брэдбери}}
Брэдбери, Эдгар Райс Берроуздың «Марстың бөйөк яугире» әҫәренең дауамын яҙып, үҙен әҙәбиттә ун ике йәшендә һынап ҡарай<ref group="прим.">Не следует путать с [[Берроуз, Уильям Сьюард|Уильямом Сьюардом Берроузом]] или его сыном, [[Берроуз, Уильям Сьюард (младший)|Уильямом Сьюардом Берроузом]]-младшим</ref>. Яҙыусы бер интервьюһында, ярлы тормош арҡаһында, үҙенә китап һатып ала алмағанлыҡтан, артабан нимә булырын фаразларға ҡарар итеүе хаҡында һөйләгән{{sfn|Скурлатов|1987|с=646}}. Брэдбери, атап әйткәндә, Берроуздың үҙенең ижадына йоғонтоһон таныған, Берроузды уҡымаған булһа, «Марсиан хроникалары» яҙылмаған булыр ине тигән Брэдбери{{sfn|Скурлатов|1987|с=650}}.

Егерме йәшендә Рэй яҙыусы булырға ныҡлап ҡарар итә<ref name="vz" />. Әйтер кәрәк, 1936 йылда уокиган гәзитендә донгъя күргән «Вилл Роджерс иҫтәлегенә» шиғыры — уның тәүге баҫмаһы{{sfn|Скурлатов|1987|с=646}}. Башҡа иртә яҙмаларында Брэдбери, үҙенең яҙмаларын күрһәткәндән һуң, Генри Каттнер ижад приоритеттарын яңынан ҡарап сығырға кәрәклеген әйткәнгә тиклем, Эдгар Поның викториан проза стилен имитациялаған<ref name="ews">[http://www.newstube.ru/media/ne-stalo-rehya-brehdberi--2 Не стало Рэя Брэдбери] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304215244/http://www.newstube.ru/media/ne-stalo-rehya-brehdberi--2 |date=2016-03-04 }} // [[Россия К]], 06.06.2012 г.</ref>.

=== Яҙыусылыҡ эшмәкәрлеге ===
[[Файл:Ray Bradbury 1959.JPG|thumb|190px|Рэй Брэдбери 1959 йылда|left]]
1937 йылда Брэдбери Америка Бөйөк депрессияһынан һуң әүҙем рәүештә яңынан тыуған йәш яҙыусыларҙың берләшмәләренең береһе булған лос-анджелес "Фәнни фантастары Лигаһы"на инә{{sfn|Скурлатов|1987|с=646}}. Брэдбериның хикәйәләре, сифатлы булыуы менән әллә ни айырылмаған күп фантастик проза әҫәрҙәре урын алған, осһоҙло журналдарҙа баҫыла башлай.

Был осорҙа Брэдбери, яйлап әҙәби оҫталығын сарлау һәм индивидуаль стилен булдырыу маҡсатында, күп эшләй. 1939—1940 йй. ул «Футуриа фантазия» мимеографик журналын сығара башлай һәм тәүләп киләсәк һәм киләсәктә янаған ҡурҡыныстар хаҡында фекер йөрөтә{{sfn|Скурлатов|1987|с=647}}. Ике йыл эсендә был журналдың дүрт һаны сыҡҡан. 1942 йылға Брэдбери гәзит һатыуҙан бөтөнләй баш тарта һәм, йылына 52 хикәйә яҙып, тулыһынса әҙәби әҫәрҙәр ярҙамында аҡса эшләүгә күсә{{sfn|Скурлатов|1987|с=647}}. Был ваҡытта Брэдбери шулай уҡ фән һәм техника үҫешен күҙәтә, 1933 йылда Чикаго һәм 1939 йылда Нью-Йорк Бөтә донъя күргәҙмәләрен барып ҡарай{{sfn|Скурлатов|1987|с=648}}.

1946 йылда Брэдбери ғүмерлек мөхәббәтен, Лос-Анджелес китап магазинында эшләүсе Маргарет Маклюрҙы (Мэгги, Marguerite McClure, 16 января 1922 — 24 ноября 2003), осрата. 1947 йылдың 27 сентябрендә Мэгги һәм Рей никахлаша{{sfn|Скурлатов|1987|с=648}}, һәм улар, 2003 йылда Маклюр вафат булған көнгәсә, бергә була, дүрт ҡыҙына: Беттина, Рамона, Сьюзен һәм Александраға ғүмер бирәләр. «Марсиан хроникалары» романындағы бағышлауҙа Рэй Маклюрға мөрәжәғәт итә: «Ҡатыным Маргаретҡа ысын мөхәббәт менән».

Тәүге йылдар дауамында, Рэй ижад менән шөғөлләнә алһын өсөн, Мэгги бик күп эшләй. Ул дәүерҙә яҙыусылыҡ эшмәкәрлеге Рэйға әллә ни килем килтермәгән; ғаиләнең дөйөм айлыҡ килеме 250 долларға яҡын булған,һәм шуның яртыһын Маргарет тапҡан{{sfn|Скурлатов|1987|с=148}}.

Брэдбери яҙыуын дауам иткән, һәм уның иң яҡшы хикәйәләре тиҙҙән «Ҡараңғы карнавал» тип аталған йыйынтыҡта баҫылып сыҡҡан. Әммә баҫма халыҡтың айырыуса ҡыҙыҡһыныуы менән файҙаланмаған<ref>{{cite web|url=http://www.waukeganpl.org/at-the-library/community-library/local-authors/bradbury|title=Poet of the Pulps|publisher=Waukegan Public Library|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/6DnN2wCN9?url=http://www.waukeganpl.org/at-the-library/community-library/local-authors/bradbury|archivedate=2013-01-19}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130630105616/http://www.waukeganpl.org/at-the-library/community-library/local-authors/bradbury |date=2013-06-30 }}</ref>. Өс йыл үткәс, «Марсиан хроникалары» романына берләшкән «марсиан» хикәйәләре йыйынтығы сыҡҡан<ref name="vz" />, һәм ул Брэдбериның тәүге коммерция яғынан ысын уңыш ҡаҙанған әҙәби әҫәре булған<ref name="ews" />. Яҙыусы һуңынан "Хроникалар"ын үҙенең иң яҡшы китабы тип һанаған{{sfn|Засурский|1982}}. Рэй был йыйынтығын [[Нью-Йорк]]ҡа әҙәби агент Дон Конгдонға илткәндә уның поезд өсөн түләрлек тә аҡсаһы булмаған: автобус менән барған, ә Конгдон менән ул фәҡәт өйөнә ҡаршы урынлашҡан бензоколонка телефоны ярҙамында ғына аралашҡан<ref name="stub">[http://www.newstube.ru/media/obama-vyrazil-soboleznovaniya-rodnym-rehya-brehdberi Обама выразил соболезнования родным Рэя Брэдбери] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304201656/http://www.newstube.ru/media/obama-vyrazil-soboleznovaniya-rodnym-rehya-brehdberi |date=2016-03-04 }} // [[ТВЦ]], 07.06.2012 г.</ref>. Ләкин Брэдбериның Нью-Йоркка икенсе тапҡыр барғанында инде ижадына ғашиҡтар, Чикагола туҡтағанында унан "Марсиан хроникалары"ның тәүге баҫмаһына автограф алырға теләп, ҡаршы алған.

=== Яҙыусылыҡ уңышы ===
1953 йылда «Фаренгейт буйынса 451 градус» ({{lang-en|Fahrenheit 451}}) романы баҫылғандан һуң, Брэдбериҙың исеме донъяла таныла<ref name="vz" /><ref name="ews" />{{sfn|Скурлатов|1987|с=648}}. Роман тәү тапҡыр яңы ғына сыға башлаған ''Playboy'' журналында баҫыла. Брэдбери романында бөтә төр китаптар ҙа яндырылыуға дусар ителгән тоталитар йәмғиәтте күрһәтә. 1966 йылда режиссёр Франсуа Трюффо, романды экранлаштырып, «Фаренгейт буйынса 451 градус» тип аталған тулы метражлы фильм сығара<ref name="vz" /><ref name="ews" />.

Яҙыусының тормошонда кинематограф ғөмүмән мөһим роль уйнаған: ул бик күп им фильмдарға сценарийҙар яҙған, шул иҫәптән иң билдәлеһе — «Моби Дик» (1956)<ref name='bio' />. Брэдбери шулай уҡ Альфред Хичкоктың атаҡлы «Ҡоштар» (1963) таҫмаһының да сценарий авторы булыр ине, бәлки, әммә ул осорҙа «Альфред Хичкок күрһәтә» (1955) тигән сериал өҫтөндә эшләгәнлектән, тағы ла бер проектҡа тотонмаған<ref name='bio' />.

Рэй Брэдбери үҙенең хикәйәләре мотивы буйынса эшләнгән 65 мини-фильмдан торған тапшырыуҙар циклы авторы һәм алып барыусыһы булған. Цикл «Рэй Брэдбери театры» тип аталған һәм 1985 йылдан 1992 йылға саҡлы сығарылған<ref name="vz" />.

Яҙыусы, 1967 йылда «Һуғыш һәм солох» фильмы «Оскар» премияһы лауреаты булған көндәрҙә, үҙенең совет режиссёры Сергей Фёдорович Бондарчук менән осрашыуы тураһында бәйән итә: унда бик күп билдәле режиссёрҙар булған, һәм Бондарчук, уның янына килеп, улар хаҡында белешкән:

{{начало цитаты}}«О, мистер Джон Форд, миңә һеҙҙең фильмдарығыҙ оҡшай». Ул шулай уҡ Грета Гарбоны һәм тағы башҡаларҙы таныны. Мин быға иң ситтә шым ғына ҡарап торҙом. Бондарчук миңә көтмәгәндә ҡысҡырҙы: «Рэй Брэдбери, был һеҙме?» Ул минең яныма килде, ҡосаҡланы, һәм, «Столичная» шешәһен эләктереп, мине үҙенең дуҫтары ултырған өҫтәленә саҡырҙы. Сиратта баҫып торған бөтә танылған голливуд режиссёрҙары аптырашта ҡалдылар. Улар миңә ҡаранылар һәм бер-береһенән: «Кем ул Брэдбери?» тип һоранылар. Һәм, һуҡрана-һуҡрана, мине Бондарчук менән ҡалдырып таралыштылар…{{oq|en|Oh Mr Ford, I like your film." He recognized the director Gretta Garbo, and someone else. I was standing at the very end of the queue and silently watched this. Bondarchuk shouted to me; "Ray Bradbury, is that you?" He rushed up to me, embraced me, dragged me inside, grabbed a bottle of Stolichnaya, sat down at his table where his closest friends were sitting. All the famous Hollywood directors in the queue were bewildered. They stared at me and asked each other "who is this Bradbury?" And, swearing, they left, leaving me alone with Bondarchuk…}}{{конец цитаты|источник=Рэй Брэдбери<ref>{{cite web|url=http://rbth.ru/articles/2012/06/06/ray_bradbury_russians_have_an_unparalleled_capacity_for_love_15822.html|title=Ray Bradbury: "Russians have an unparalleled capacity for love"|lang=en|publisher=http://rbth.ru|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bMt6yA?url=http://rbth.ru/articles/2012/06/06/ray_bradbury_russians_have_an_unparalleled_capacity_for_love_15822.html|archivedate=2013-02-01}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130823181746/http://rbth.ru/articles/2012/06/06/ray_bradbury_russians_have_an_unparalleled_capacity_for_love_15822.html |date=2013-08-23 }}</ref>}}

Популяр яҙыусы булып киткәс тә, Брэдбери, һәр көн һайын бер нисә сәғәт эшләп, әүҙем яҙышыуын дауам иткән<ref>{{cite web|url=http://www.biography.com/people/ray-bradbury-9223240?page=2|title=Ray Bradbury biography|lang=en|publisher=biography.com|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bNzOsq?url=http://www.biography.com/people/ray-bradbury-9223240?page=2|archivedate=2013-02-01}}</ref>. [[1957 йыл]]да уның «Бәпембәнән яһалған шарап» китабы сыға, һәм яҙыусы уның «Һау бул, йәй!» тигән дауамын яҙа<ref name='summer'>{{cite web|url=http://raybradbury.ru/library/novels/farewell_summer/|title=«Лето, прощай»|publisher=http://raybradbury.ru|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bPGOHB?url=http://raybradbury.ru/library/novels/farewell_summer/|archivedate=2013-02-01}}</ref>. Әммә, текстың "өлгөрмәгәнлеге"н һылтау итеп, редакторҙар әҫәрҙең дауамын баҫтырыуҙан баш тартҡан: яҙыусы, тәүгеһенән һуң ярты быуат уҙғас ҡына, 2006 йылда китаптың икенсе өлөшөн баҫтырып сығарған<ref name='summer' />.

«Марсиан хроникалары» кеүек, «Бәпембәнән яһалған шарап» романы ла, алдараҡ донъя күргән әҫәрҙәрен дә индереп, айырым хикәйәләрҙән төҙөлгән. Әммә был китап, «Хроникалар…» менән сағыштырғанда, бөтөн бер әҫәр кеүек ҡабул ителә. «Бәпембәнән яһалған шарап» романы Брэдбериҙың автобиографик романы тип һанала, автор һыҙаттарын бер үк ваҡытта Брэдбериҙың тыуған ҡалаһы Уокигандың прототибы булған Грин Таун ҡаласығынгда йәшәгән ике геройҙа — ағалы-энеле Том һәм Дуглас Сполдингтарҙа тойомлап була.
Ҡайһы бер китап уҡыусылар был китаптың [[АҠШ]] әҙәбиәтенең башҡа китаптарына — Андерсон Шервудтың «Уайнсбург, Огайо» (Winesburg, Ohio) романына оҡшатҡан. Был роман да {{comment|ҡатнашыусылар|действующие лица}} менән берләштерелгән, сюжеты ла хронологик тәртиптә үҫешә. Әммә шул уҡ ваҡытта Андерсондың протагонисы, Джордж Уиллард, Брэдбериҙың ағалы-энеле Том һәм Дугласынан өлкәнерәк, шуның өсөн Андерсондың китабында бөтә рухи кисерештәре һәм фекерҙәре «өлкәндәрсә». Балалыҡтың сағыулығы, тасуирилығы һәм тормошто тойомлау — ике әҫәрҙең дә төп темаһы{{sfn|Heller|2006|с=310}}.

Брэдбериҙың «Бәлә яҡынлаша», шулай уҡ «Ниндәйҙер ҡурҡыныс башланасаҡ» тигән атама менән билдәле булған, артабанғы романы [[1962 йыл]]да баҫылған. Инглиз телендә исеме «Something wicked this way comes» тип яңғырай, һәм был һүҙҙәр [[Шекспир]]ҙың «Макбет» пьесаһына, дүртенсе актта сихырсы әйткән фразаға, ҡайтара. Сихырсы Макбетта убырлылар уятҡан яуызлыҡҡа {{comment|күңеле ятыуы|симпатия}} тураһында әйтә; шулай уҡ Брэдбери геройы Чарльз Хэллуэй «нимәнелер бер ни тормағанға» алмаштырған, бирешкән, башҡаларҙың әрнеүе һәм ҡурҡыуы менән туйынып йәшәгән һәм үҙҙәрен абсурд персонаждарға әйләндергән һәм оло яманлыҡҡа асыҡ булған йөрәктәрендә йәшеренгән яуызлыҡҡа {{comment|күңеле ятыуы|симпатия}} тураһында фекер йөрөтә {{sfn|Heller|2006|с=311}}.
[[Файл:Ray Bradbury.jpg|мини|слева|Брэдбери 1990 йылда]]
[[1963 йыл]]дан һуң Брэдбери яңы хикәйәләр баҫтырып сығарыуын дауам иткән, һәм шулай уҡ икенсе төрлө жанрға — [[драма]]ға — иғтибарын әүҙем йүнәлткән. Уның ҙур булмаған «The Anthem Sprinters and Other Antics» тәүге пьесалары йыйынтығы 1963 йылда сыҡҡан һәм Брэдбери алты айын үткәргән [[Ирландия]]ға бағышланған. Тиҙҙән Брэдбери пьесалары буйынса телевидениела ике шоу-программа: «Рэй Брэдбер донъяһы» ({{lang-en|The World of Ray Bradbury}}, 1964) һәм {{comment|«Һөт өҫтө туңдырмаһы төҫөндәге бик шәп костюм»|«Замечательный костюм цвета сливочного мороженого»}} ({{lang-en|The Wonderful Ice Cream Suit}}, 1965) донъя күргән. Шулай уҡ 1960-сы йылдарҙа яҙыусы Нью-Йорк Бөтә донъя күргәҙмәһе (New York World’s Fair) өсөн (1964) Америка тарихы буйынса фильм төшөрөүҙә ҡатнашҡан. Уның фантастика һәм драматик сәнғәт менән мауығыуы [[1970]]-се йылдарҙа ла дауам иткән, әммә шул уҡ ваҡытта Брэдбери поэзия менән дә мауыҡҡан, һәм өс шиғыр йыйынтығы баҫтырып сығарған. [[1982 йыл]]да бөтә шиғырҙары ла бер томға {{lang-en|The Complete Poems of Ray Bradbury}} тупланған. Тормошоноң был осоронда Брэдбери шулай уҡ күп кенә фантастикаға ҡағылмаған башҡа төрлө әҫәрҙәр ижад иткән, тематикаһы буйынса төрлө: ''Life''-тан алып ''Playboy''{{sfn|Heller|2006|с=305}} журналдарына тиклем баҫылған.

Брэдбери [[1984 йыл]]да ҡайһы бер иртә әҫәрҙәрен «Үлтереү иҫтәлеге» ({{lang-en|A Memory of Murder}}) тигән махсус йыйынтығында, ә һуңғараҡ «Үлем — яңғыҙ эш» ({{lang-en|Death Is a Lonely Business}}, 1985) детектив романын баҫтырған. Шулай уҡ ошо дәүерҙә яҙыусының күп әҫәрҙәре экранлаштырылған кабель телевидениеһында «Театр Рэй Брэдбери театры» сериалы сыға башлаған. Ғүмеренең ошо осоронда Брэдбери дөйөм алғанда әҙәбиәт һәм сәнғәт өлкәһендә бик күп наградаларға лайыҡ булған{{sfn|Heller|2006|с=305}} (см. [[Брэдбери, Рэй#Награды, премии и поощрения|награды]]).

Рэй Брэдбериҙы йыш ҡына «фәнни фантастика мэтры»<ref>{{cite web|url=http://www.baltinfo.ru/2012/06/06/V-Kalifornii-skonchalsya-metr-fantastiki-Rei-Bredberi-283261|title=Рэй Брэдбери, мэтр фантастики, скончался в Калифорнии|publisher=baltinfo.ru|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bQ37L8?url=http://www.baltinfo.ru/2012/06/06/V-Kalifornii-skonchalsya-metr-fantastiki-Rei-Bredberi-283261|archivedate=2013-02-01}}</ref>, иң яҡшы яҙыусы-фантастарҙың береһе һәм жанрҙың күп традицияларына нигеҙ һалыусы тип атағандар<ref>{{cite web|url=http://www.rg.ru/2012/06/06/bredbery-anons.html|title=Скончался классик научной фантастики Рэй Брэдбери|publisher=rg.ru}}</ref>. Әммә ул үҙен яҙыусы-фантастарға ҡаратмаған һәм үҙен тар сиктәр менән сикләмәгән — әҫәрҙәренең тик бер өлөшө генә фантастика жанрында яҙылған. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, бик күп дөйөм әҙәбиәт премияларынан тыш, Брэдбери фәнни фантастика өлкәһендәге бер нисә награда: Небьюл (1988), Хьюго (1954) премиялары эйәһе<ref>
{{cite web
 |url         = http://www.thehugoawards.org/hugo-history/
 |title       = Hugo Award History
 |lang        = en
 |publisher   = thehugoawards.org
 |archiveurl  = https://www.webcitation.org/6E6bSsGWu?url=http://www.thehugoawards.org/hugo-history/
 |archivedate = 2013-02-01
}}</ref>.

=== Ғүмеренең һуңғы йылдары һәм вафаты ===
Ныҡ өлкән кеше булараҡ, Брэдбери һәр бер иртәһен, яңы әҫәр ғүмерен оҙайтыр тип ышанып, сираттағы хикәйәһе йәки повесының ҡулъяҙмаһы өҫтөндә эшләүҙән башлаған.

Китаптары һәр йыл һайын тигеләй сыҡҡан. Баҫылып сығырынан алда һатып алыусыларҙың һорауы менән файҙаланған һуңғы романы [[2006 йыл]]да донъя күргән<ref name="ube">[http://www.newstube.ru/media/rehj-brehdberi-tot-kto-napisal-budushhee Рэй Брэдбери: тот, кто написал будущее] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171113165136/https://www.newstube.ru/media/rehj-brehdberi-tot-kto-napisal-budushhee |date=2017-11-13 }} // [[Россия 24]], 07.06.2012 г.</ref>. Яҙыусының һуңғы хикәйәһе, «Ҡыҙыл банданалағы эт», 2010 йылдың йәйендә яҙылған һәм баҫылып сыҡҡан<ref>[http://textonly.ru/self/?issue=46&article=39011 Р. Брэдбери. Пёс в красной бандане] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171113112856/http://textonly.ru/self/?issue=46&article=39011 |date=2017-11-13 }} / Пер. с английского [[Кузьмин, Дмитрий Владимирович|Д. Кузьмина]] // [[TextOnly]], вып. 46 (2017).</ref>.
[[Файл:Ray Bradbury 2009.jpg|мини|Брэдбери 2009 йыллда]]
79 йәшендә Брэдбери инсульт кисерә<ref>{{cite news|url=http://fakty.ua/115418-79-letnij-pisatel-fantast-rej-bredberi-perenes-insult/|title=79-летний писатель-фантаст рей брэдбери перенес инсульт|publisher=http://fakty.ua}}</ref>, после чего все последние годы жизни был прикован к инвалидному креслу<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2012/06/06/showbiz/ray-bradbury-obit/index.html|title=Sci-fi legend Ray Bradbury dies|publisher=CNN|date=2012-06-06|lang=en|first=Alan|last=Duke }}</ref>, әммә рухы һынмай һәм юмор тойғоһон юғалтмай. «Аргументтар һәм факттар» тигән рәсәй гәзитенә интервьюһында үҙенең туҡһан йәше тураһындағы һорауға Брэдбери былай тип яуап биргән:
{{начало цитаты}}Беләһегеҙме, ә туҡһан йәш — мин элек уйлағанса, бөтөнләй текә түгел. Һәм эш минең өй буйлап<ref>Дом писателя в Лос-Анджелесе снесён в 2015 году. См. [http://lenta.ru/news/2015/01/15/domik/ Lenta.ru: Культура: Книги: В Лос-Анджелесе снесли дом Брэдбери<!-- Заголовок добавлен ботом -->], [http://www.1tv.ru/news/world/275712 В Лос-Анджелесе снесли дом классика американской фантастики Рэя Брэдбери — Первый канал<!-- Заголовок добавлен ботом -->].</ref> боролоштарҙа кипсәлеп, шыуҙырмалы креслола йөрөүемдә лә түгел… Йөҙ йәш олпатыраҡ яңғырай. Бөтә донъя гәзиттәре — «Брэдбериға йөҙ йәш тулды!» исеме аҫтында сыҡҡанын күҙ алдына килтерегеҙ. Миңә шундуҡ ниндәйҙер: мин үлмәгән өсөн булһа ла премия бирерҙәр ине.{{конец цитаты|источник=Рэй Брэдбери<ref name="aif2010">{{cite news|url=http://raybradbury.ru/person/interview/2010-AIF-jubilee-interview/|title=Интервью издания «Аргументы и факты» к 90-летию писателя, 2010|publisher=http://raybradbury.ru (изначально — «АиФ»)}}</ref>}}
Брэдбериға шул уҡ интервьюһында уның күп кенә фараздары, — айырым алғанда, ер кешеләренең өсөнсө меңйыллыҡ башында [[Марс]]ҡа күсеүе тураһындағы фаразының ни өсөн тормошҡа ашмауын һорағандар. Яҙыусы етерлек киҫкен яуап биргән: «Сөнки кешеләр — {{comment|алйоттар|идиоты}}». Һуңынан Брэдбери миҫал итеп хәҙерге замандың ҡайһы бер әйберҙәрен: эттәргә костюм кейҙереү, реклама менеджеры вазифаһы һәм «айфон һымағыраҡ нимәләрҙе» файҙаһыҙ һәм йүләрлек тип иҫәпләүен әйткән. Яҙыусы, әгәр кешеләр фәнде яҡшыраҡ үҫтерһәләр, {{comment|йыһан арауығын|космическое пространство}} үҙләштерһәләр, донъяның бөгөн нисегерәк булырын әйтеүе лә ҡыйын булыр ине тигән. Әммә, Брэдбери фекеренсә, хәҙерге заман йәмғиәте «тик ҡулланыу менән генә шөғөлләнергә — һыра эсергә һәм сериалдар ҡарарға ғына теләй»<ref name="aif2010"/>.

Брэдбери, оҙаҡ сирләгәндән һуң, 2012 йылдың 5 июнендә [[Лос-Анджелес]]та 91 йәшендә вафат була<ref name="vz">
{{cite news
 |url=http://vz.ru/news/2012/6/6/582478.print.html
 |title=Писатель-фантаст Рэй Брэдбери умер в США
 |date=2012-06-06
 |publisher=[[Взгляд.ру|Взгляд]]
 |accessdate=2012-06-06}}</ref>.
Рәсәйҙә тура эфирҙа киң мәғлүмәт сараларынан беренсе булып [[НТВ]] телекомпанияһы «Бөгөн» киске яңылыҡтар сығарылышында хәбәр итә<ref>[http://www.ntv.ru/novosti/302300/ Умер писатель Рэй Брэдбери.]</ref>. Ә яңылыҡтарҙың прайм сығарылышында, 23:15 сәғәттә, донъя фантастикаһы классигының вафаты тураһындағы хәбәр [http://www.ntv.ru/novosti/302376/] иң мөһиме булған. «Сегодня» программаһынан һуң 15-20 минут үтеүгә башҡа Рәсәй мәғлүмәт агентлыҡтары ла был хәбәрҙе иғлан итә. Күп [[АҠШ]] баҫмалары үҙҙәренең биттәрендә некрологтар урынлаштырҙы. ''The New York Times'' гәзите Брэдберины «хәҙерге заман фәнни әҙәбиәтен мейнстримға әйләндерә алған яҙыусы» тип атаны<ref name="NYT-20120606">
{{cite news
 |title=Ray Bradbury, Master of Science Fiction, Dies at 91
 |url=https://www.nytimes.com/2012/06/07/books/ray-bradbury-popularizer-of-science-fiction-dies-at-91.html
 |work=[[The New York Times]]
 |lang=en
}}</ref>.

Ғүмере дауамында Брэдбери фәнгә ҡыҙыҡһыныуын күрһәткән һәм кешелек үҙен-үҙе юҡ итеү сигенә килеп етерлек {{comment|кәрһеҙлеге|слабые стороны}} тураһында әйткән. Был элементтар әҙәбиәткә әһәмиәтле йоғонто яҙаған Брэдбери фантастикаһының, бигерәк тә «Фаренгейт буйынса 451 градус» һәм «Марсиан хроникалары» әҫәрҙәренең үҙенсәлекле һыҙаттары булып тора. Үҙенең йәнле, яңы шиғри стилдә яҙылған күҙ алдына килтереүҙәрҙе тулҡынландырыусы хикәйәләре менән Брэдбери, уны үҙенсәлекле яңыртыуҙы мөмкин итерлек, фәнни фантастика жанрын популярлаштырыуға булышлыҡ иткән.

''The New Yorker'' Брэдбери, Эрнест Хемингуэей, Айзек Азимов һәм Дэвид Джером Сэлинджер менән бер рәттән, [[Совет Социалистик Республикалар Союзы]]нда иң уҡымлы [[АҠШ]] яҙыусыһы булды, тип яҙған<ref>
{{cite web
 |lang        = en
 |url         = http://www.newyorker.com/online/blogs/books/2012/06/ray-bradbury-soviet-union.html
 |title       = RAY BRADBURY IN THE U.S.S.R.
 |publisher   = newyorker.com
 |archiveurl  = https://www.webcitation.org/6ERZ7wpFl?url=http://www.newyorker.com/online/blogs/books/2012/06/ray-bradbury-soviet-union.html
 |archivedate = 2013-02-15
}}</ref>.

== Әҫәрҙәрен анализлау һәм уларҙың ижад үҙенсәлектәре ==
Брэдбери үҙенең ижади юлын башҡа яҙыусыларҙың стилдәрен күсереүҙән башлаған, мәҫәлән, уның тәүге «Ҡараңғы карнавал» тигән йыйынтығы стиле менән Аллан Эдгар По хикәйәләренә оҡшаған<ref>{{cite web|url=http://www.theparisreview.org/interviews/6012/the-art-of-fiction-no-203-ray-bradbury|title=Ray Bradbury, The Art of Fiction No. 203|lang=en|publisher=theparisreview.org|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6guMxm1?url=http://www.theparisreview.org/interviews/6012/the-art-of-fiction-no-203-ray-bradbury|archivedate=2013-02-01}}</ref>. Әммә һуңыраҡ яҙыусы үҙенең индивидуаль стилен формалаштырған.

Брэдбериның ҙур әҫәрҙәренең күбеһе кеше тормошоноң төп конфликтына: ижадта үҙеңде-үҙең раҫлау «эйеһе» һәм механик {{comment|ҡатып ҡалыу|закостенелость}}ҙың «юғы» менән ситләтелеүенә ҡағыла{{sfn|Скурлатов|1987|с=648}}. Был тема тормош тураһында уйланырға ла теләмәгән һәм ижади һәләттәрен дә онотҡан ҡулланыусылар йәмғиәте «Фаренгейт буйынса 451 градус» романында ла күтәрелә{{sfn|Скурлатов|1987|с=649}}. Шулай ҙа яҙыусы, романды өмөт нотаһы менән тамамлап, оптимистик ынтылышын һаҡлаған — күҙҙәре асылған яңғыҙаҡтар, кешелек хаталарын иҫәпкә алып, киләсәк быуындарға тынғылыҡ һәм тыныслыҡ гарантиялап, кешеләргә ҡотолоу килтергән барлыҡ ҡиммәттәрҙе хәтергә төшөрәләр{{sfn|Скурлатов|1987|с=649}}.

Брэдбериның оптимизмы уның башҡа хеҙмәттәрендә лә күренә: яҙыусы ижад итеүҙең ҙур киңлеген күргән, һәм был киңлек — Йыһан. Яҙыусы башҡа планеталарҙың һәм йондоҙ системаларының яңы донъяһы кешенең күп төрлөлөгөн һәм иркен һаҡларға ярҙам итәсәк, тип иҫәпләгән{{sfn|Скурлатов|1987|с=649}}.

Брэдбери фекеренсә, кеше шәхесенең {{comment|үҙәген|ядро}} хеҙмәткә ихтыяр тәшкил итә. Ә хеҙмәт, үҙ сиратында, мөхәббәт менән тап килә: мәҫәлән, үҙенең «Дзен һәм яҙыусылыҡ сәнғәте» (1973) эссеһын автор ябай ғына: «Хеҙмәт ул мөхәббәт!» тип тамамлай. Тормошто, хеҙмәтте һәм мөхәббәтте данлау, шулай уҡ ниндәйҙер айырым бөтөнлөк Брэдбери әҫәрҙәрен «абсолют реализм» өлгөһөнә әйләндерә{{sfn|Скурлатов|1987|с=651}}.

Йыһанға сыҡҡан беренсе кеше Алексей Архипович Леонов бер йыйынтығының инешендә Брэдбери ижады тураһында былай тип яҙҙы:
{{начало цитаты}}Брэдбери ҙур һәм ҡатмарлы, һаҡсыл мөнәсәбәт талап иткән балалыҡ тормошо тураһында бик күп яҙа. Ысынлап та, һәр бер кеше үҙенә генә хас холоҡҡа эйә — был да үҙенә күрә «йыһан». Ер шарын ташлап киткән атаһы менән хушлашҡан малайҙың һағышы, океандан сыҡҡан әлегә саҡлы күрелмәгән йән эйәһе менән осрашҡан һәм үҙенә ҡаты прагматик мөнәсәбәткә ҡаршы сыҡҡан үҫмерҙең киң күңеллелеге, сәйәхәткә, {{comment|бығаса күрелмәгән|к неведомому}}гә һәүәҫлек… — былар барыһы ла Брэдбери китабының биттәрендә сағылыш таба. Яҙыусы былай ти: «Беҙҙең замандың йәшәү шатлығы үҫмерҙәргә яңы үрҙәргә юл табыуҙа ярҙам итеүҙән тора …»{{конец цитаты|источник=А. Леонов{{sfn|Леонов|1982|с=5}}}}

Әҙәби тәнҡитсе Дэвид Моген ({{lang-en|David Mogen}}) Брэдбери ижадының үҙәк мотивын «тормош тәжрибәһен бәхетле {{comment|йотоу|поглощение}}» тип ҡылыҡһырлаған. Яҙыусының бөтә танылған әҫәрҙәрендә тормош ҡыуанысы хәл иткес роль уйнай. Моген шулай уҡ Брэдбери биографияһында ла: әҫәрҙәренең жанрын һәм формаһын һайлауында, баҫмаларының күп төрлөлөгөндә быны тойомлай. Уның бала саҡ йәки Уолт Уитмен йәки Уильям Батлер Йейтс кеүек хыялланыусы шағирҙар биргән тәьҫораттарын, әҫәрҙәренең исеменә күҙ һирпеп кенә, бындай һығымтаны яһауы ауыр түгел {{sfn|Heller|2006|с=305}}.

Моген Брэдбери әҙәбиәтендә кешелеккә, кешеләрҙең киләсәктә «рухи яҡтан яңынан тыуыуы һәм яңы һәм әлегә асылмаған үрҙәргә юл аса алыуына» өмөт барлығы тураһында әйтә. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, Брэдбери ижадында «ҡараңғы яҡ та» бар, бында яҙыусы уҡыусыны («Октябрь иле» менән «ҡурҡыта», 1955 йыл), йә киләсәктең ҡурҡыныс донъяларын һүрәтләй (төп миҫал — «Фаренгейт буйынса 451 градус»). «Бәпембәнән яһалған шарап» романында бындай үҙенсәлек юҡ, унда Грин Таун — әкиәти һәм ҡояшлы ҡаласыҡ. Брэдбери кешелек яуызлыҡ ҡылырға һәләтле булғанын яҡшы аңлай, әммә киләсәктә уның ниндәйҙер {{comment|тәжрибәгә таянмағанлығын|Трансценде́нтность}} да аңлай; бындай фекерҙе, кешелек бер ваҡыт хоҙайға оҡшаш булыр, тип һанаған [[АҠШ]] романтизмының күп вәкилдәре: Уолт Уитмен, Ральф Уолдо Эмерсон һ. б. үҫтергән. Брэдбери үҙе, кешеләр, бер саҡ беҙҙең донъябыҙҙы юҡ итерлек һәләкәтле технологияларға аҙыраҡ иғтибар итергә тейеш, тип һанап, Кешелектең хәҙерге хәле тураһында тиҫкәре фекерҙә булған{{sfn|Heller|2006|с=306}}.

{{comment|«Бөтә изгеләрҙән элгәре»|«Канун всех святых»}} ({{lang-en|The Halloween Tree}}, 1972) повесында, балалар өсөн үҙенсәлекле әкиәттә, Моген билдәләнгән проблеманы, «үлемдән ҡурҡҡан {{comment|күҙ алдына килтереү|воображение}}ҙең фалижы» тип атап, айыра. Моген фекеренсә, бындай проблема Брэдбериның башҡа әҫәрҙәрендә лә, шул иҫәптән «Фаренгейт буйынса 451 градус» романында ла урын алған. Шулай итеп, автор һәр бер уҡыусыға тышҡы факторҙар баҫымы аҫтында үҙенең күҙ алдына килтереүен һаҡларға ярҙам итергә тырышҡан. Кешеләр, үҙ ғүмерҙәренә ҡурҡыныс янауы менән осрашҡан теге йәки был осраҡта, террор ҡорбанына әүерелә, уларҙа йыш ҡына мәғәнәһеҙ власҡа эйә булыу һәм башҡалар өсөн тәртип урынлаштырыу теләге барлыҡҡа килә{{sfn|Heller|2006|с=306}}.

Моген әйткәнсә, Брэдбериның күп кенә хеҙмәттәрендә бындай яңы ҡоролош индереү, шуға эйә булғанда, йәшәп килгән ҡоролошҡа нисек булһа ла йоғонто яһау, уның власына ҡурҡыныс булдырыу маҡсатында, күҙ алдына килтереүҙе киҫергә маташыу булып тора. «Фаренгейт буйынса 451 градус» романында, бәхетле булып күренергә тырышҡан үлемдән ҡурҡыусы йәмғиәттә, кешеләрҙә бик күп төрлө механизмдар һәм ҡоролмалар күп, әммә үҙ аллы фекерләү мөмкинлеге биргән бөйөк идеяларға һәм китаптарға мөрәжәғәт итеү мөмкинлеге бөтөнләй юҡ. Йәмғиәт, ниндәйҙер юл менән үлемдән ҡотолоу юлын табыу мөмкинлегенә ышанған осраҡта ла, ысынбарлыҡта ул уға «хәрби холокост» формаһында барыбер яҡынлаша. Артабанғы «Бәпембәнән яһалған шарап» һәм «Бәлә яҡынлаша» тигән ике китабы ла, Моген фекеренсә, үлемдең индивидуаль йөҙөн һәм, үлемдән ҡотолоуға өмөтләнеп, шулай уҡ яуыз көстәр {{comment|ҡотҡоһона бирешеү|искушение}}ҙе күрһәтә{{sfn|Heller|2006|с=306}}.

Шулай булыуға ҡарамаҫтан, Брэдбери хеҙмәттәре оптимизм һәм кешелекккә ышаныс менән һуғарылған. Уның әҫәрҙәрендә, яҡты киләсәккә хәрәкәт итеү маҡсатында, кешеләр ниндәй проблемаларҙы еңеп сығырға тейешлеге күрһәтелгән, шуның менән улар уҡыусыға ҡәҙерле{{sfn|Heller|2006|с=306}}.

=== Ижадын баһалау ===
Брэдбери үҙенең китаптарының ниндәй жанрға ҡарағаны тураһында былай тине<ref>{{cite web|author=Wil Gerken, Nathan Hendler, Doug Floyd, John Banks|url=http://weeklywire.com/ww/09-27-99/alibi_feat1.html|title=Books: Grandfather Time (Weekly Alibi. 09-27-99)|publisher=Weeklywire.com|accessdate=February 14, 2010|archiveurl=https://www.webcitation.org/69fkO8xZ3?url=http://weeklywire.com/ww/09-27-99/alibi_feat1.html|archivedate=2012-08-04}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120629075922/http://weeklywire.com/ww/09-27-99/alibi_feat1.html |date=2012-06-29 }}</ref>:
{{quote|
Тәү сиратта, мин фәнни фантастика яҙмайым. Минең фәнни фантастика жанрында бер генә китабым бар, һәм был ысынбарлыҡҡа нигеҙләнгән «Фаренгейт буйынса 451 градус» романым. Фәнни фантастика — ысынбарлыҡты һүрәтләү. Фэнтези — ысын булмағанды һүрәтләү. Шулай булғас «Марсиан хроникалары» — фәнни фантастика түгел, ә фэнтези. Аңлайһығыҙ, бының булыуы мөмкин түгел? Бына ни өсөн был китаптың ғүмере оҙон — ул грек мифы кеүек, ә мифтар {{comment|мәңге|живучи}}.
{{oq||
First of all, I don't write science fiction. I've only done one science fiction book and that's Fahrenheit 451, based on reality. Science fiction is a depiction of the real. Fantasy is a depiction of the unreal. So Martian Chronicles is not science fiction, it's fantasy. It couldn't happen, you see? That's the reason it's going to be around a long time -- because it's a Greek myth, and myths have staying power.}}
}}

Яҙыусы һәм публицист Александр Абрамович Кабаков Брэдберины «мәңгелек фраза яҙып ҡалдырған, бер тиҫтә эсендә генә һанап бирерлек һирәк яҙыусыларҙың береһе» тип атаны. Кабаков бигерәк тә особенно выделил рассказ «Һәм күк күкрәне» хикәйәһен, «Фаренгейт буйынса 451 градус» һәм «Марсиан хроникалары» романдарын айырып күрһәтте; һәм 1970-се йылдарҙа Брэдбери донъяла иң популяр яҙыусыларҙың береһе булды тип фаразланы. Кабаков фекеренсә, Рэй Брэдбери — классик<ref name="newst">[http://www.newstube.ru/media/konchina-rehya-brehdberi-stala-glavnoj-temoj-socsetej-v-rossii Кончина Рэя Брэдбери стала главной темой соцсетей в России] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170918022041/https://www.newstube.ru/media/konchina-rehya-brehdberi-stala-glavnoj-temoj-socsetej-v-rossii |date=2017-09-18 }} // [[Россия 24]], 06.06.2012 г.</ref>.

Яҙыусы, шағир һәм драматург Владимир Николаевич Войнович «Марсиан хроникалары» романын, «күренекле әҫәрҙәр» йыйынтығы тип атап, бик маҡтаны. Войнович шулай уҡ Брэдберины, үҙе «автомобилдә йөрөргә лә ҡурҡҡан көйө», планета-ара осоуҙарҙы оҫта һүрәтләй белеүе өсөн маҡтап, «серле яҙыусы» булараҡ, ҡылыҡһырланы. Шулай уҡ Войнович яҙыусының фантастик прозаһында айырым, фәлсәфәүи, мәғәнәһе тураһында ла әйтте<ref name="newst" />.

Джерард Джонас (Gerard Jones) — [[АҠШ]] яҙыусыһы һәм тәнҡитсе, фәнни фантастика һәм фән тураһында алты документаль китап, меңдән ашыу мәҡәлә авторы<ref>{{cite web|url=http://www.geraldjonas.com/about-me/|title=About Gerry|lang=en|publisher=geraldjonas.com|archiveurl=https://www.webcitation.org/6ERZ8bjx9?url=http://www.geraldjonas.com/about-me/|archivedate=2013-02-15}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130209015806/http://www.geraldjonas.com/about-me/ |date=2013-02-09 }}</ref>''The New York Times'' гәзите өсөн яҙған некрологында Брэдберины егерменсе быуаттың Айзек Азимов, Артур Чарльз Кларк, Роберт Энсон Хайнлайн һәм Станислав Лем кеүек фантастары рәтенә ҡуйҙы. Брэдбери, Джонас фекеренсә, хәҙерге заман технологияһына һәм хәҙерге заман фәненә «рәхәтлек менән кәмселек аралаштырылған ҡапсыҡ» тип ҡараған тәүге автор булды. Тәнҡитсе шулай уҡ Брэдбери китаптарын хәҙер ҙә, яҙылған дәүеренән ярты быуат үтһә лә, әүҙем уҡыйҙар тине; һәм ул яҙыусының ҡайһы бер әҫәрҙәре АҠШ-тың мәктәп программаһына индерелеүен һыҙыҡ өҫтөнә ала. Джонас, киләсәк һәм уның менән бәйле һағайыуҙар һәм өмөттәр Брэдбериның иң яратҡан темаһы булып тора, тип фаразлай<ref name="NYT-20120606" />.

Репортёр Хейли Цукаяма ({{lang-en|Hayley Tsukayama}}) ''The Washington Post'' баҫмаһы өсөн «Рэй Брэдбери фантазиялары: тормошҡа ашҡан ун алдан әйтеп биреү» мәҡәләһендә «Фаренгейт буйынса 451 градус» романында «алдан әйтеп бирелгән» хәҙерге замандың күп төрлө ҡоролмалары миҫалын килтерә. Атап әйткәндә, «Ҡабырсаҡтар» хәҙерге заман мобиль телефондарының баш гарнитураларын, телевизор стенаһы — плазма телевизорҙарын, ә механик банк роботтары — ябай банкоматтарҙы хәтерләтә. Романда шулай уҡ видеокүҙәтеү идеяһы ла урын алған; Брэдбери уҡыусыны шундай күҙәтеүҙәрҙең зыянлы булыу мөминлеген дә иҫкәрткән<ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/lifestyle/style/dreams-of-ray-bradbury-ten-predictions-that-came-true/2012/06/06/gJQAqbs9IV_story.html|title=Dreams of Ray Bradbury: 10 predictions that came true|lang=en|publisher=washingtonpost.com|archiveurl=https://www.webcitation.org/6ERZ9V8um?url=http://www.washingtonpost.com/lifestyle/style/dreams-of-ray-bradbury-ten-predictions-that-came-true/2012/06/06/gJQAqbs9IV_story.html|archivedate=2013-02-15}}</ref>.

Китаптарға ҡағылғанда, хәҙерге ваҡытта бер ниндәй ҙә әҙәби цензура юҡ, әммә электрон китаптар ҡулланыу әүҙемләшә бара. Брэдбери быға кине ҡарашта торған, хатта күпмелер ваҡыт «Фаренгейт буйынса 451 градус» романын электрон формала сығарыуҙы тыйған<ref>{{cite web|url=http://www.guardian.co.uk/books/2011/nov/30/fahrenheit-451-ebook-ray-bradbury|title=Fahrenheit 451 ebook published as Ray Bradbury gives in to digital era|lang=en|publisher=guardian.co.uk|archiveurl=https://www.webcitation.org/6ERZACoQD?url=http://www.guardian.co.uk/books/2011/nov/30/fahrenheit-451-ebook-ray-bradbury|archivedate=2013-02-15}}</ref>.

Канада баҫмаһы ''{{нп3|National Post|||National Post}}'' журналисы Крис Найт ({{lang-en|Chris Knight}}) шулай уҡ Брэдбериның ижадын ыңғай ҡылыҡһырлаған. Найт «Ут шарҙары» һәм «Кеше» ({{lang-en|The Man}}) әҫәрҙәрендә фән һәм христианлыҡтың ниндәйҙер есть ҡатнашмаһы бар, һәм яҙыусы был өлкәлә дөйөм һыҙаттар айырып алырға тырыша тип билдәләгән. Шулай уҡ Найт, Брэдбери китаптары, «үткән заман һәм киләсәк араһында» торһа ла, шулай ҙа «ваҡыттан тыш» булып ҡаласаҡ, тигән. Найт фекеренсә, Брэдбериҙың ижади мираҫын тиҫтә, хатта йөҙ йылдар дауамында ла онотмаясаҡтар, улар, яҡшы әҙәбиәт өлгөһө булараҡ, бер үк ваҡытта кешеләрҙе элеккесә илһамландырып та, ҡурҡытып та торасаҡ<ref>{{cite web|url=http://arts.nationalpost.com/2012/06/07/the-timeless-ray-bradbury-our-film-critic-reflects-on-the-late-sci-fi-author/|title=The timeless Ray Bradbury: Our film critic reflects on the late sci-fi author|lang=en|publisher=http://nationalpost.com|archiveurl=https://www.webcitation.org/6ERZAvXiK?url=http://arts.nationalpost.com/2012/06/07/the-timeless-ray-bradbury-our-film-critic-reflects-on-the-late-sci-fi-author/|archivedate=2013-02-15}}</ref>.

== Әҫәрҙәре ==
{{main|Библиография Рэя Брэдбери}}
Брэдбери ун бер роман яҙған<ref name='Books'>{{cite web|url=http://www.raybradbury.com/books/books.html|title=Books|publisher=raybradbury.com|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bTdR8W?url=http://www.raybradbury.com/books/books.html|archivedate=2013-02-01}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121015073304/http://www.raybradbury.com/books/books.html |date=2012-10-15 }}</ref>, шуларҙан киң популярлыҡ алғандары: «Марсиан хроникалары» (1950), «Фаренгейт буйынса 451 градус» (1953) һәм «Бәпембәнән яһалған шарап» (1957). Яҙыусы шулай уҡ 21 пьеса һәм 28 кинофильм сценарийҙары яҙған<ref name='Books' />.

Яҙыусы әҙәби әҫәрҙәренең күпселеген хикәйә жанрында яҙған. Хәҙерге көнгә уның хикәйәләренең<ref name="newstube" /> 400 билдәле, уларҙың күбеһе күп кенә йыйынтыҡтарҙа — ҡырҡ ете баҫмала сыға. Ҡайһы бер йыйынтыҡтары компиляция формаһында, йыш ҡына уларҙа элек баҫылғандары һәм бер-ике яңы әҫәре, сыҡҡан. Ҡайһы бер билдәле әҫәрҙәре: «Яғымлы ямғыр яуыр» (1950), «Иртәгә ахырызаман» (1951), «Һәм күк күкрәне» (1952), «Бер көндә бөтә йәй» (1954) һ. б. Бер нисә хикәйәһе ҙурыраҡ әҫәрҙәренән элегерәк яҙылған, мәҫәлән, {{comment|«Янғын һүндереүсе»|«Пожарный»}} хикәйәһен «Фаренгейт буйынса 451 градус» романына нигеҙ тип һанарға мөмкин<ref>[http://raybradbury.ru/library/novels/f451/ Рэй Брэдбери. RU, 451 градус по Фаренгейту]</ref>. Ҡайһы бер хикәйәләре бер әҫәрҙән икенсеһенә күсеп йөрөгән йә тематика, йә геройҙар менән бәйле цикл барлыҡҡа килтерә.

Брэдбери прозаһын рус теленә: Виталий Тимофеевич Бабенко, Нора Галь, {{comment|Л. Л. Жданов|Лев Львович}}, Дмитрий Анатольевич Жуков, Белла Григорьевна Клюева, Раиса Ефимовна Облонская, Е. С. Петрова, {{comment|М. А. Пчелинцев|Михаил Алексеевич}}, {{comment|Т. Н. Шинкарь|Татьяна Николаевна}} тәржемә иткән.

== Наградалары, премиялары һәм {{comment|дәртләндерелеүе|поощрения}} ==
[[Файл:World Fantasy Con III 1977 Ray Bradbury Signing Next to Robert Bloch.jpg|thumb|210px|Рэй Брэдбери 1977 йылда|right]]
* Брэдбери: Небьюла, Хьюго, О’Генри премияһына, Балрог, Брэм Стокер премияһына, Энн Радклифф, Бенджамин Франклин, Америка академияһы, «Гэндальф» премияларына лайыҡ булған<ref name="vz" />.
* [[1984 йыл]] — «Фаренгейт буйынса 451 градус» романы өсөн «Дан залы» номинацияһында «Прометей» (Prometheus Award) премияһы лауреаты
* [[1988 йыл]] — Брэдбери «Гранд-мастер» титулына, ә киләһе йылда «бөтә ғүмеренең ҡаҙаныштары өсөн» Брэм Стокер премияһына лайыҡ була<ref name="vz" />.
* [[2000 йыл]] — [[АҠШ]] әҙәбиәтенә әһәмиәтле өлөш индергәне өсөн Милли китап фонды премияһы миҙалы<ref name="vz" />.
* [[2004 йыл]] — АҠШ-тың сәнғәт өлкәһендәге Милли миҙалына лайыҡ була<ref>{{cite news|url=http://podrobnosti.ua/culture/literature/2004/11/18/159940.html|title=Джордж Буш наградил Рея Бредбери высшей медалью искусств США|publisher=http://podrobnosti.ua|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140721013222/http://podrobnosti.ua/culture/literature/2004/11/18/159940.html|archivedate=2014-07-21}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140721013222/http://podrobnosti.ua/culture/literature/2004/11/18/159940.html |date=2014-07-21 }}</ref>.
* 2007 йыл — Рэй Брэдбери Пулитцер премияһының {{comment|исеме айырым аталыуға лайыҡ|особого упоминания}} лауреаты<ref name="pulitzer" />, һәм был премия уға шундай формулировка менән бирелгән: «Уның фәнни фантастика һәм фэнтези жанрында бөйөк, емешле һәм әҙәбитәкә тәрән йоғонто яһаған {{comment|тиңе булмаған|непревзойдённый}} автор карьераһы өсөн {{comment|исеме айырым аталыуға лайыҡ|особого упоминания}} лауреаты»<ref name="pulitzer" />.
* Рэй Дуглас Брэдбери — Уиттьер (штат Калифорния) колледжының почётлы әҙәбиәт докторы<ref name="vz" /> и почётный доктор {{нп3|Университет Вудбери|Университета Вудбери||Woodbury University}}.
* 2000 йылдың 11 ноябрендә 1992 йылдың 24 февралендә Spacewatch проекты сиктәрендә Китт-Пик Милли обсерваторияһында асылған ''(9766) Bradbury'' [[астероид]]ына Рэй Брэдбери исеме бирелгән<ref>[https://minorplanetcenter.net/iau/ECS/MPCArchive/2000/MPC_20001111.pdf Циркуляры малых планет за 11 ноября 2000 года] — в документе надо выполнить поиск [[Циркуляр малых планет|Циркуляра]] № 41570 (M.P.C. 41570)</ref>.
* 2012 йылдың 22 авгусында үткән NASA Реактив хәрәкәт Лабораторияһы конференцияһында марсоход MSL [[Curiosity]] төшкән урынға ошо көндә 92 йәше тулған булырға тейешле фантаст Рэй Брэдбериға, «Марсиан хроникалары» авторына, арнап — Bradbury Landing тигән исем ҡушыу ҡарары ҡабул ителә. «Ул Марста йәшәү мөмкинлеген беренсе булып күҙалланы», — тине MSL фәнни программа директоры Майкл Майер (Michael Meyer)<ref>[http://news.rambler.ru/15214069/ Марсоход «Кьюриосити» успешно прошел тест-драйв]</ref>.
* Рэй Брэдбери исеме менән Марстағы Bradbury кратеры аталды (атаманы 2015 йылдың 15 октябрендә Халыҡ-ара астрономия союзы раҫланы)<ref>[http://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/15432 Planetary Names: Crater, craters: Bradbury on Mars]</ref>.
* Рэй Брэдбери Голливуд дан аллеяһындағы 6644-се йондоҙона лайыҡ булды.<ref>{{Cite web|url=http://screencrush.com/ray-bradbury-dead-at-91/|title=Ray Bradbury Dead at 91|publisher=ScreenCrush|accessdate=2017-03-10}}</ref>

== Әҫәрҙәрен экранлаштырыу һәм {{comment|сәхнәләштереү|постановки}} ==
Рэй Брэдбериның күп кенә әҫәрҙәре экранлаштырылған.

* 1966 йылда француз режиссёры Франсуа Трюффо шул уҡ исемле роман буйынса «Фаренгейт буйынса 451 градус» фильмын төшөргән<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0060390/|title=451 градус по Фаренгейту (1966)|publisher=IMDb|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bUMWX0?url=http://www.imdb.com/title/tt0060390/|archivedate=2013-02-01}}</ref>.
* Брэдбериҙың бер нисә әҫәре 1979 йылдан алып 1990 йылға саҡлы «Был фантастик донъя» телеспектаклдәр серияһында сығарылған.
* 1983 йылда Уолт Дисней студияһы (режиссёр Джек Клейтон) «Ниндәйҙер ҡурҡыныс килер» (''Something Wicked This Way Comes'') романын экранлаштырған, сценарийҙы Брэдбери үҙе яҙған<ref name='sm'>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0086336/|title=Something Wicked This Way Comes (1983)|publisher=IMDb|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bV5xVG?url=http://www.imdb.com/title/tt0086336/|archivedate=2013-02-01}}</ref>. «Тап шулай яуызлыҡ килә» фильмы: 1984 йылда иң яҡшы сценарий өсөн һәм фэнтези жанрындағы иң яҡшы фильм өсөн (бынан тыш тағы биш номинация ла алған) ике тапҡыр «Сатурн» кинопремияһына лайыҡ була<ref name='sm' />.
* 1985 йылда Альгимантас Пуйпа «Электрон өләсәй» тигән фильм төшөрә.
* 1985 йылдан 1992 йылға тиклемге осорҙа яҙыусының күп хикәйәләре экранлаштырылған «Рэй Брэдбери театры» тигән телесериал төшөрөлгән һәм күрһәтелгән<ref name='Theater'>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0088591/|title=Театр Рэя Брэдбери (1985–1992)|publisher=IMDb|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6bVm7ga?url=http://www.imdb.com/title/tt0088591/|archivedate=2013-02-01}}</ref>. Всего было отснято 65 мини-фильмов и выпущено 6 сезонов<ref name='Theater' />. Брэдбери үҙе продюсер һәм сценаристарҙың береһе ролендә сығыш яһаған, шулай уҡ төшөрөү процесында һәм актёрҙар һайлауҙа ҡатнашҡан. Бынан тыш, автор һәр серия башында, хикәйәнең инеш өлөшөн оҙатып, үҙен танытҡан һәм ҡайһы бер сәхнәләрҙә ҡатнашҡан.
* 1984 йылда — Рэй Брэдбериҙың шул уҡ исемле ахырызамандан һуң барған ваҡиғаларға бағышланған хикәйәһе мотивы буйынса «Үзбәкфильм» студияһында режиссёр Назим Туляходжаев төшөргән «Йомшаҡ ямғыр яуыр» йәнһүрәте<ref>{{cite web|url=http://www.animator.ru/db/?p=show_film&fid=4788|title=Будет ласковый дождь|publisher=Аниматор.ру|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6g6gzuB?url=http://www.animator.ru/db/?p=show_film|archivedate=2013-02-01}}</ref>.
* 1987 йылда Назим Туляходжаев Брэдбериның бер нисә: «Вельд», «Бәпембәнән яһалған шарап», «Йәйәүле», «Аждаһа», «Марионетка корпорацияһы» хикәйәләренә нигеҙләнеп, «Вельд» фильмын төшөрә<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0201300/|title=Veld (1987)|publisher=IMDb|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6gnmNa1?url=http://www.imdb.com/title/tt0201300/|archivedate=2013-02-01}}</ref>. Сюжет фильма, однако, сильно отличался от авторского оригинала<ref>[http://raybradbury.ru/video-stage/video/the_veldt/ «Вельд», Киностудия «Узбекфильм», 1987]</ref>.
* 1989 йылда режиссёр Владимир Самсонов Рэй Брэдбериның шул уҡ исемле хикәйәһе буйынса «Бында юлбарыҫтар булыуы мөмкин» йәнһүрәтен төшөрә<ref>{{cite web|url=http://www.animator.ru/db/?p=show_film&fid=5092|title=Здесь могут водиться тигры|publisher=Аниматор.ру|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6goRGyn?url=http://www.animator.ru/db/?p=show_film|archivedate=2013-02-01}}</ref>.
* 1993 йылда {{comment|«Бөтә изгеләр алдынан»|«Канун всех святых»}} повесы буйынса «Байрам ағасы» йәнһүрәте төшөрөлгән<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0191173/|title=The Halloween Tree (1993)|publisher=IMDb|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6gpE5Ey?url=http://www.imdb.com/title/tt0191173/|archivedate=2013-02-01}}</ref>.
* 1997 йылда Игорь Апасян шул уҡ исемле повесть буйынса дүрт сериялы «Бәпембәнән яһалған шарап» фильмын ҡуйған<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0115412/|title=Вино из одуванчиков (1997)|publisher=IMDb|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6gpuMhf?url=http://www.imdb.com/title/tt0115412/|archivedate=2013-02-01}}</ref>.
* 2001 йылда Роман Пучков «Марсиан хроникалары» (Үлек миҙгел) романы мотивтары буйынса создал мультфильм «The Neon Life» (Неон тормош) йәнһүрәтен төшөргән<ref>[http://www.animator.ru/db/?p=show_film&fid=5969 «The Neon Life» 2001]</ref>.
* 2005 йылда Рэй Брэдбериның шул уҡ исемле хикәйәһе буйынса режиссёр Питер Хайамс төшөргән «Һәм күк күкрәне» фильмы экрандарға сыға<ref>{{cite web|url=http://www.imdb.com/title/tt0318081/|title=A Sound of Thunder (2005)|publisher=IMDb|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6gqUVXG?url=http://www.imdb.com/title/tt0318081/|archivedate=2013-02-01}}</ref>.
* 2015 йылда {{comment|«Билдәләнгән сәғәт»|«Урочный час»}} әҫәре мотивтары буйынса «Шыбырлау» телесериалы төшөрөлгән.
* 2018 йылда режиссёр Рамин Бахрани (Ramin Bahrani) «Фаренгейт буйынса 451 градус» фильмын ҡуя.

=== Ижады буйынса музыкаль әҫәрҙәр ===
* 1972 йылда Элтон Джон һәм Берни Топин «Космонавт» хикәйәһе мотивы буйынса «The Rocket Man» йырын яҙа<ref>{{cite web|url=http://www.songfacts.com/detail.php?id=2892|title=Rocket ManbyElton John|publisher=songfacts.com|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6gr9jEB?url=http://www.songfacts.com/detail.php?id=2892|archivedate=2013-02-01}}</ref>.
* 1989 йылда совет «Горизонт» прогрессив-рок-төркөмө үҙенең «Малай портреты» альбомына «Фаренгейт буйынса 451 градус балетынан фрагмент — Гай Солоһы» композицияһын индергән<ref name='mus'>{{cite web|url=http://rockyou.kiev.ua/bayky/item-10388.html|title=Рей Бредбери и рок-музыка|publisher=rockyou.kiev.ua|archiveurl=https://www.webcitation.org/6E6gs29bc?url=http://rockyou.kiev.ua/bayky/item-10388.html|archivedate=2013-02-01}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131109170508/http://rockyou.kiev.ua/bayky/item-10388.html |date=2013-11-09 }}</ref>.
* 2004 йылда «Арда» рәсәй метал-төркөмө Рэй Брэдбериның шул уҡ исемле хикәйәһенә арналған {{comment|«Мәңгелек күсеүҙәр һәм ер тураһында»|«О скитаниях вечных и о земле»}} дебют альбомын яҙҙырған<ref name='mus' />.
* 2011 йылда «Ария» төркөмө «Фаренгейт буйынса 451 градус» романы мотивы буйынса «Ут симфонияһы» йырын яҙҙырған<ref name='mus' />.
* Blackmore’s Night төркөмөнөң ''Ghost of a Rose'' альбомына ингән «Бәпембәнән яһалған шарап» йыры (2003 йыл)<ref name='mus' />.
* Royal Hunt дания прогрессив-металл төркөмө 2001 йылда Рэй Брэдбериның «Марсиан хроникалары» концепцияһына нигеҙләнгән ''The Mission'' альбомын яҙҙырған<ref name='mus' /><ref>[http://raybradbury.ru/inspiration/ Материал с сайта raybradbury.ru]</ref><ref>[http://www.metallibrary.ru/bands/translations/r/royal_hunt/01_the_mission.firelord.html По материалам сайта metallibrary]</ref>.
* 2012 йылдың мартында Deadmau5 псевдонимы менән билдәле канада электрон музыкаһы продюсеры Джоэль Циммерман Крисом Джеймс менән берлектә Брэдбериның «Вельд» хикәйәһе буйынса «The Veldt» композицияһын яҙған. Һуңғараҡ характерлы тематикалы һәм сюжетлы<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=_esYONwdKuw deadmau5 feat. Chris James — The Veldt (Music Video)]</ref> видеоклип сығарылған. Композиция Rolling Stone журналы фаразы буйынса 2012 йылғы Топ-50 иң яҡшы йырҙар исемлегенә индерелгән.
* 2015 йылда Arida Vortex рәсәй пауэр-метал-төркөмө тулыһынса Рэй Брэдбери әҫәрҙәренә нигеҙләнгән «The Illustrated Man» альбомын сығара<ref>{{Cite web|url =http://aridavortex.ru/news/arida-vortex-the-illustrated-man-is-out.html|title =Arida Vortex выпустила альбом по произведениям Р. Брэдбери|author =|work =|date =|publisher =|deadlink =yes|archiveurl =https://web.archive.org/web/20150811083927/http://aridavortex.ru/news/arida-vortex-the-illustrated-man-is-out.html|archivedate =2015-08-11}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150811083927/http://aridavortex.ru/news/arida-vortex-the-illustrated-man-is-out.html |date=2015-08-11 }}</ref>.

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания|group="прим."}}

; Сығанаҡтар
{{примечания|3}}

== Әҙәбиәт ==
; Рус телендә
{{refbegin|2}}

* {{статья|автор=[[Бережной, Сергей Валерьевич|Бережной С.]] |заглавие=Живые машины времени или рассказ о том, как Брэдбери стал Брэдбери|ссылка=http://barros.rusf.ru/article236.html|издание=[[Мир фантастики]]|номер=8 (108)|год=2012|страницы=148|ref=Бережной}}
* {{книга|автор=[[Засурский, Ясен Николаевич|Засурский Я. Н.]] |часть=О Рэе Брэдбери — человеке и писателе|заглавие=''Брэдбери Р.''  В дни вечной весны (сборник)|место=М.|издательство=[[Издательство иностранной литературы|Иностранная литература]]|год=1982|ref=Засурский}}
* {{книга|автор=[[Леонов, Алексей Архипович|Леонов А. А.]] |часть=Предисловие к сборнику|заглавие=''Брэдбери Р.''  Передай добро по кругу (сборник)|место=М.|издательство=Библиотека Юношества|год=1982|страниц=416|ref=Леонов}}
* {{БРЭ |статья= Брэдбери, Рэй|id= 1885680|автор= [[Осовский, Олег Ефимович|Осовский О. Е.]]|том= 4|страницы= 258|год= 2006|ref=Осовский}}
* {{книга|автор=[[Прашкевич, Геннадий Мартович|Прашкевич Г. М.]] |заглавие=Брэдбери|место=М.|издательство=[[Молодая гвардия (издательство)|Молодая гвардия]]|год=2014|страниц=351|серия=Жизнь замечательных людей, вып. 1485|isbn=978-5-235-03685-7|ref=Прашкевич}}
* {{нп3|Скороденко, Владимир Андреевич|Скороденко В. А.|uk|Скороденко Володимир Андрійович}} [http://feb-web.ru/feb/kle/kle-abc/ke9/ke9-1513.htm Брэдбери Р.] // [[Краткая литературная энциклопедия]]. Т. 9: Аббасзадэ — Яхутль. — М.: [[Советская энциклопедия]], 1978. — Стб. 151—152.
* {{книга|автор=Скурлатов В. |часть=О творчестве Рэя Брэдбери|заглавие=''Брэдбери Р.''  О скитаниях вечных и о земле (сборник)|место=М.|издательство=[[Правда (издательство)|Правда]]|год=1987|страниц=654|ref=Скурлатов}}
* [[Хмельницкая, Тамара Юрьевна|Хмельницкая Т.]] От научной фантастики к детской сказке // «[[Звезда (журнал XX—XXI веков)|Звезда]]». 1970. № 9.
{{refend}}

; Инглиз телендә
{{refbegin|2}}

* {{книга|автор=Terry Heller|часть=Ray Bradbury|заглавие =Magill's Survey of American Literature|год = 2006|место = University of Texas at San Antonio|издательство =Salem Press|ref=Heller | isbn=978-1-58765-285-1}}
* {{Cite book| last=Albright | first=Donn | title=Bradbury Bits & Pieces: The Ray Bradbury Bibliography, 1974–88 | publisher=Starmont House | year=1990 | isbn=1-55742-151-X}}
* {{Cite book| last1=Eller | first1=Jonathan R. | last2=Touponce | first2=William F. | title=Ray Bradbury: The Life of Fiction | publisher=Kent State University Press | year=2004 | isbn=0-87338-779-1}}
* {{cite book|last=Eller|first=Jonathan R.|title=Becoming Ray Bradbury|publisher=[[University of Illinois Press]]|location=Urbana, IL|isbn=0-252-03629-8}}
* Kirk R. The revival of fantasy // {{нп3|Triumph (журнал)|Triumph||Triumph (magazine)}}, 1968, May
* {{Cite book| last=Nolan | first=William F. | title=The Ray Bradbury Companion: A Life and Career History, Photolog, and Comprehensive Checklist of Writings | publisher=Gale Research | year=1975 | isbn=0-8103-0930-0}}
* {{Cite book| last1=Paradowski | first1=Robert J. | last2=Rhynes | first2=Martha E. | title=Ray Bradbury | publisher=Salem Press | year=2001 | isbn=}}
* {{Cite book| last=Reid | first=Robin Anne | title=Ray Bradbury: A Critical Companion | publisher=[[Greenwood Press]] | year=2000 | isbn=0-313-30901-9}}
* {{Cite book | last=Tuck | first=Donald H. | authorlink={{iw|Так, Дональд|Donald H. Tuck|en|Donald H. Tuck}} | title=The Encyclopedia of Science Fiction and Fantasy | location=Chicago | publisher=Advent | pages=61–63 | year=1974 | isbn=0-911682-20-1}}
* {{Cite book| last=Weist | first=Jerry | title=Bradbury, an Illustrated Life: A Journey to Far Metaphor | publisher=William Morrow and Company | year=2002 | isbn=0-06-001182-3}}
* {{Cite book| last=Weller | first=Sam | authorlink={{iw|Уэллер, Сэм|Sam Weller (journalist)|en|Sam Weller (journalist)}} | title=The Bradbury Chronicles: The Life of Ray Bradbury | publisher=[[HarperCollins]] | year=2005 | isbn=0-06-054581-X}}
{{refend}}

== Һылтанмалар ==
{{Навигация
 | Тема         = Рэй Брэдбери
 | Викицитатник = Рэй Брэдбери
 }}

* [http://raybradbury.ru Рэй Брэдбери. Ру — Русский сайт]
* {{fantlab|http://www.fantlab.ru/autor7|title=Полная библиография}}
* {{Lib.ru|http://lib.ru/INOFANT/BRADBURY/}}
* [http://www.gazeta.ru/lifestyle/style/2012/06/a_4618569.shtml «Позвольте людям узнать, что вы любите» — фрагменты выступления Рэя Брэдбери на Los Angeles Times Festival of Books (2005) на сайте «Газета. Ru». ]
* [https://web.archive.org/web/20071030135800/http://eldb.net/name/nm000015/ Рэй Брэдбери на сайте The Electronic Literary Database (ELDb)]
* {{isfdb name|id=Ray_Bradbury|name=Рэй Брэдбери}}{{ref-en}}
* [http://www.bradburymedia.co.uk/ Books, Stores, Media]{{ref-en}}
* [https://web.archive.org/web/20090406082350/http://bradbury.ru/ Рэй Брэдбери — Творчество писателя]
{{Произведения Рэя Брэдбери}}
{{Экранизации произведений Рэя Брэдбери}}
{{Премия «Сатурн» за лучший сценарий}}
{{Хорошая статья|Писатель}}

{{библиоинформация}}

[[Категория:Рэй Брэдбери| ]]
[[Категория:АҠШ яҙыусы-фантастары]]
[[Категория:Иң яҡшы сценарий өсөн «Сатурн» премияһы лауреаттары]]
[[Категория:«Хьюго» премияһы лауреаттары]]
[[Категория:«Небьюла» премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Инглиз телендә проза авторҙары]]
[[Категория:«Эмми» Көн премияһы лауреаттары]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:Сәнғәт һәм әҙәбиәт француз ордены командорҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса яҙыусылар]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Википедия:Викимәғлүмәттә сығанағы булған мәҡәләләр]]
[[Категория:Лос-Анджелеста вафат булғандар]]
[[Категория:2012 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:5 июндә вафат булғандар]]
[[Категория:Вествуд зыяратында ерләнгәндәр]]
[[Категория:1920 йылда тыуғандар]]
[[Категория:22 августа тыуғандар]]
[[Категория:Страницы с непроверенными переводами]]