Сикоку битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Остров
|Название = Сикоку
|Национальное название= ja/四国
|Карта = Shikoku_Region_in_Japan.svg
|Страна = Япония
|Регион = 
|Район = 
|Акватория = 
|Координаты = 33/45/N/133/30/E
|CoordScale = 
|Площадь = 18,800
|Наивысшая точка = 1982
|Население = 4141,955
|Год переписи = 2005
|Изображение = 
|Подпись изображения = 
|Позиционная карта = 
}}
{{nihongo|'''Сико́ку'''<ref>{{Книга:Географический энциклопедический словарь|с=435}}</ref>|四国||«дүрт өлкә»}} — Япон утрауҙары составындағы утрау, Японияның регионы. Япон утрауҙары араһында майҙаны һәм халыҡ һаны буйынса дүртенсе урында<ref name="ЭСБЕ">{{ВТ-ЭСБЕ|Сикоко}}</ref>.

«Сикоку» һүҙе ике төрлө мәғәнәгә эйә. Тар мәғәнәлә ул тик Сикоку утрауын, ә киң мәғәнәлә — '''Сикоку регионы'''н ({{нихонго|四国地方|しこくちほう|ɕi̥koku̥ t͡ɕihoː}}) аңлата. Был регионға Сикоку утрауынан тыш бәләкәй күрше утрауҙар керә. Борон был утрау Көньяҡ диңгеҙ регионына (Нанкайдо) ингән.

[[Хонсю]] утрауы менән өс күпер системалары менән тоташҡан.

== География ==
Ҙурлығы буйынса донъяла илленсе утрау будып тора.

Утрауҙың рельефы башлыса таулы. Көнбайыштан көнсығышҡа һуҙылған тауҙар Сикокуны ике субрегионға бүлә. Төньяҡ субрегионы Эске Япон диңгеҙе һыуҙары менән, ә көньяҡ субрегионы — [[Тымыҡ океан]] һыуҙары менән йыуыла. Утрауҙың иң бейек нөктәһе — Исидзути тауы (бейеклеге — 1982 м), ул Эхиме префектураһында урынлашҡан. Яр буйҙары тирәһендә тигеҙлектәр өҫтөнлөк итә, уларҙың иң ҙуры — Токусима тигеҙлеге. Сикокуның йылға селтәре ҡуйы. Эсино йылғаһы утрауҙың иң ҙур һыу артерияһы һанала, уның оҙонлоғо 194 км тәшкил итә.

Сикокуның төньяҡ өлөшөндә урта диңгеҙ климаты, ә көньяҡ өлөшөндә — субтропик муссон климаты өҫтөнлөк итә.

Яуым-төшөмдәр, бигерәк тә йәйен [[Ҡойон|тайфун]]дар осоронда, йыш була була.

<center>
{| class="floatcenter" cellspacing="0" cellpadding="2" style="float: center; text-align:center; border: solid 1px grey; margin-left: 16px"
|-
| style="font-size: smaller" colspan="2"|{{Карта Сикоку}}
|-
| style="font-size: smaller" colspan="2"|''Сикоку утрауының физик картаһы''
|}
</center>

== Тарих ==
Боронғо осорҙа утрау {{nihongo|''Иё-но-футана-сима''|伊予之二名島}}, {{nihongo|''Иё-сима''|伊予島}} һәм {{nihongo|''Футана-сима''|二名島}} атамаларын йөрөткән. Хәҙерге атамаһы {{nihongo|''Сико́ку''|四国||«дүрт өлкә»}} утрауҙа Японияның дүрт тарихи өлкәһе — Ава, Иё, Сануки һәм Тоса булыуын һүрәтләй.

1871—1876 йылдарҙағы административ реформа һөҙөмтәһендә Ава, Иё, Сануки һәм Тоса провинциялары Коти, Токусима, Кагава һәм Эхимэ префектуралары тип үҙгәртелә.

Электән Сикоку утрауы легендар буддист монахы Кукай эшмәкәрлегенә ҡараған 88 ғибәҙәтханаһы менән билдәле.

== Демография ==
Сикоку утрауында 3 981 517 кеше ([[2010]]) йәшәй, уларҙың күп өлөшө төньяҡ райондарҙа көн итә. Утрауҙың иң эре ҡалалары рәтенә префектуралар үҙәктәре — Мацуяма, Такамацу, Токусима, Коти инә. Сикоку халыҡ ҡартайыуы мәсьәләһенән йонсой. Йәштәрҙең күп өлөшө утрауҙан [[Токио]] йәки [[Осака]] ҡалаларына китә.

== Административ бүленеше ==
Сикоку регионына дүрт префектура керә:
{| class="standard"
! № || Префектура || Административ үҙәк || Халҡы,<br />кеше (2010) || Майҙан,<br />км² || Тығыҙлыҡ,<br />кеше/км²
|---
| 1 || Токусима || Токусима || 784 493 || 4 146,59 || 189,19
|---
| 2 || Кагава || Такамацу || 995 465 || 1 876,52 || 530,48
|---
| 3 || Эхимэ || Мацуяма || 1 430 086 || 5 677,95 || 251,87
|---
| 4 || Коти || Коти || 771 473 || 7 105,15 || 108,58
|---
|- style="background: #CCC;"
| || Бөтәһе || || 3 981 517 || 18 806,21 || 211,71
|}

== Иҡтисад ==
Япония иҡтисадында Сикокуның өлөшө 3%-тан артмай. Утрау иҡтисади интеграцияланмаған. Эхиме префектураһы — Хиросима, Токусима преектураһы — [[Осака]], ә Кагава префектураһы — Окаяма менән тығыҙ бәйләнеш тота. Утрауҙың төньяҡ өлөшө, башлыса Эске Япон диңгеҙе яр буйҙары — ауыр сәнәғәттең һәм караптар төҙөүҙең үҙәге. Сикокуның көньяғында ауыл хужалығы өҫтөнлөк итә. Үҫтерелгән культуралар араһында мөһим урынды мандарин һәм [[Йөҙөм (емеш-еләк)|йөҙөм]] биләй. Утрауҙың көньяҡ райондарҙағы уңайлы климат [[дөгө]] уңышын йылына ике тапҡыр йыйырға мөмкинлек бирә.

1988 йылда Сикокуны [[Хонсю]] утрауы менән тоташтырыусы Сэто күперҙәр системаһы төҙөлә, был үҙ сиратында утрауҙың үҙәк япон префектуралары менән иҡтисади бәйләнеште урынлаштырыуҙы тиҙләтә. Артабан Сикокуның башҡа өлөштәрендә тағы ике күперҙәр системаһы төҙөлә. Әлегә [[Кюсю]] утрауы менән тоташтырыусы күпер юҡ. Сикокуның рельефы таулы булғанға күрә, юлдар селтәре ныҡ үҫешмәгән.

== Спорт ==
Утрауҙа даими рәүештә электромобилдә йөрөүселәр өсөн Shikoku EV Rallye раллиһы уҙғарыла<ref>[http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/3958/ Ампер-часы против литров]</ref>.

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* [[Хоккайдо]]
* [[Хонсю]]
* [[Кюсю]]

== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* {{ВТ-ЭСБЕ|Сикоко}}

== Һылтанмалар ==
* {{commonscat-inline|Shikoku}}
* {{япония-ая|2=СИКОКУ|3=01-07-2010}}
* {{из БСЭ|заглавие=Сикоку}}
* [http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/jptoc.html Статья Japan] на сайте Library of Congress Country Studies{{ref-en}} <!-- текст статьи находится в общественном достоянии, можно прямо переводить и добавлять в статью -->

{{Регионы и административное деление Японии}}

[[Категория:Тымыҡ океан утрауҙары]]
[[Категория:Япония утрауҙары]]
[[Категория:Япония региондары]]
[[Категория:Сикоку регионы|*]]