Силәбе өйәҙе битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Уезд Российской империи
|название= Силәбе өйәҙе
|герб губернии=Coat of Arms of Orenburg gubernia (Russian empire).png
|губерния=Ырымбур губернаһы
|герб=Chelyabinsk COA (Ufa Governorate) (1782).png
|карта=Orenburgskaya gubernia Chelyabinsky uezd 2.PNG
|центр= Силәбе
|образован=[[1782]]
|упразднён=[[1923]]
|площадь=32882,8 км²
|население= 413 072<ref name="Демоскоп Weekly">{{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_gub_97.php?reg=28|title=Демоскоп Weekly. Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Наличное население в губерниях, уездах, городах Российской Империи (без Финляндии)|archiveurl=http://www.webcitation.org/65iADqMlG|archivedate=2012-02-25}}</ref> чел. ([[1897]])
}}

'''Силәбе өйәҙе''' — [[1782]] йылда [[Өфө наместниклығы]] составында ойошторола.

Административ уҙәге — [[Силәбе]] ҡалаһы.

== Тарих ==
[[1782]] йылда [[Өфө наместниклығы]] составында ойошторола. Өйәҙгә [[Иҫәт провинцияһы]]ның үҙәк өлөшө инә. [[1796]] йылда алып [[Ырымбур губернаһы]], 1919 йылда сентябрендә — [[Силәбе губернаһы]] составында. Административ уҙәге — [[Силәбе]] ҡалаһы. Майҙаны — 32 882,8 км² (1897). [[1919]] йылда 5 улус — [[Арғаяш кантоны]], 4 улус [[Ялан кантоны]] составына инә. [[1923]] й. өйәҙ [[Силәбе округы]] итеп үҙгәртелеп, [[Урал өлкәһе]] составына күсә.

== География ==
XVIII быуат аҙағында төньяҡта — [[Пермь наместниклығы|Пермь]], көнсығышта — [[Тубыл наместниклығы|Тубыл наместниклыҡтары]], көньяҡта — Урта ҡаҙаҡ йөҙө, көньяҡ-көнбайышта һәм көнбайышта [[Троицк өйәҙе]] менән сиктәш була. Административ үҙәге — [[Силәбе]] ҡалаһы. Майҙаны — 32 882,8 км² (1897).

== Халҡы ==
XVIII быуат аҙағында — 82 808 кеше (шул иҫәптән [[башҡорттар]] 11637), [[1897]] йылда — 413 072 ([[башҡорттар]] — 5 658, [[ҡаҙаҡтар]] — 1 031, [[мишәрҙәр]] — 2 102, [[татарҙар]] — 3 955, [[украиндар]] — 1 246, [[урыҫтар]] — 351 424 һәм башҡа). XIX быуат аҙағында өйәҙҙә 328055 крәҫтиән иҫәпләнгән, мещандар — 17084, дворяндар — 1 967 һәм башҡа; [[мосолмандар]] — 57694, православие динендәгеләр — 354186 (шул иҫәптән 17512 старообрядсы) һәм башҡа. Идара итеүҙең кантон системаһы индерелгәс, өйәҙ территорияһында 4‑се [[башҡорт]] кантоны ойошторола, 1‑се мишәр кантоныныңбер өлөшө урынлаша.

== Иҡтисад ==
[[1866]] йылда Силәбе өйәҙе территорияһында 553 торама пункт иҫәпләнә, өйәҙ 5 станға бүленә. [[1890]] йылда 31 улус (Андреевка, Белояр, Введенск, Воскресенск, Долговка, Заманиловка, Иванковка, Ичкинск, Каменка, Каминка, Карасевка, Карасинка, Карачельск, Ҡатай, Кипельск, Кислянка, Кочердыкск, Ҡортамыш, Маслейка, Мәтәле, Мөхәмәтҡолой, Окунев, Птиченск, Һарт-Ҡалмаҡ, Становск, Султай, Сухоборка, Таловка, Черлинск, Сүмләк, Шаламовка) һәм 6 станица (Долгодеревенск, Иткүл, Звериноголовский, Мейәс, Уйтамаҡ, Силәбе), [[1917]] йылда 46 улус теркәлгән. Халҡы, нигеҙҙә, игенселек, малсылыҡ менән шөғөлләнгән. XX быуат башында тимерселек-слесарь, механика ауыл хужалығы заводтары һәм башҡалар эшләй. 32 йәрминкә үткәрелгән (1866). 1891—92 йй. өйәҙ аша Һамар—Златоуст тимер юлы (Златоуст—Силәбе участкаһы), [[1896]] йылда Пермь тимер юлы ([[Екатеринбург]]—[[Силәбе]]) үтә. 66 мәсет, 75 сиркәү, 86 часовня иҫәпләнгән (1866).

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [http://xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/read/8-statya/11275-sil-be-j-e/ Силәбе өйәҙе] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305011728/http://xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/read/8-statya/11275-sil-be-j-e/ |date=2016-03-05 }}

{{Ырымбур губернаһының өйәҙҙәре}}

[[Категория:Ырымбур губернаһы өйәҙҙәре]]
[[Категория:Тарихи Башҡортостан]]
[[Категория:Силәбе өлкәһе тарихы]]
[[Категория:Ҡурған өлкәһе тарихы]]