Сталин Василий Иосифович битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{ФШ|Сталин (мәғәнәләр)|Джугашвили}}
{{Военный деятель
| имя = Василий Иосифович Сталин
| изображение = Василий Сталин.jpeg
| ширина = 250px
| описание изображения = В. И. Сталин авиацияһы полковнигы
| прозвище = Вася; Флигер;  Василий красный <ref name="100 тайн">''[[Непомнящий, Николай Николаевич|Непомнящий Н. Н.]]'' 100 великих тайн советской эпохи. В послевоенное время. Последний вираж лётчика Сталина. — М.: Вече, 2011. — С. 340—343. — ISBN 978-5-9533-6008-1</ref>
| дата рождения = 24.03.1921
| дата смерти = 19.03.1962
| принадлежность = {{Флагификация|СССР}}
| годы службы = [[1938]]—[[1953]]
| звание = {{ВВС СССР, Генерал-лейтенант}}<br>Авиация генерал-лейтенанты
| род войск = [[File:Soviet Red Army Hammer and Plough.svg|20px]] [[Рабоче-крестьянский Красный воздушный флот|РККВФ]]→<br>{{Флаг|СССР|ВВС}} [[ВВС СССР]]
| командовал = 32-се гвардейския истребитель авиацияполкы (СССР) <br>(16.02.1943—26.05.1943);<br>3-сө гвардейская истребитель авиация дивизияһы <br>(02.06.1944—02.1945); <br>286-сы истребитель авиация дивизияһы<br>(25.02.1945—18.07.1946); <br>1-се гвардия истребитель авиация корпусы<br>(07.1946—07.1947); <br>Мәскәү хәрби округының Һауа-Ҡораллы көстәре <br>(1948—1952).
| часть = 
| сражения = {{s|[[Великая Отечественная война]]}}
| дети = улдары Александр һәм Василий<br> ҡыҙҙары Надежда һәм Светлана
| награды = {{Ряд|{{Орден Красного Знамени}}|{{Орден Красного Знамени}}|{{Орден Красного Знамени}}|{{Орден Суворова 2 степени}}}}
{{Ряд|{{Орден Александра Невского (СССР)}}|{{Медаль За боевые заслуги}}|{{Медаль За оборону Москвы}}|{{Медаль За оборону Сталинграда}}}}
{{Ряд|{{Медаль За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.}}|{{Медаль За взятие Берлина}}|{{Медаль За освобождение Варшавы}}|{{Медаль «30 лет Советской Армии и Флота»}}}}
{{Ряд|{{Медаль В память 800-летия Москвы}}}}
'''Иностранные награды:'''
{{Ряд|{{Орден Крест Грюнвальда 3 степени}}|{{Медаль За Одру, Нису и Балтику}}|{{Медаль За Варшаву. 1939-1945}}}}
| связи = Советтар Союзы маршалы [[Тимошенко Семён Константинович|С. К. Тимошенконың]] кейәүе
| в отставке = [[1953]], хөкөм ителгән
}}
'''Васи́лий Ио́сифович Ста́лин''' (1962 йылдың 9 ғинуарынан — '''Джугашвили'''; [[24 март]] [[1921 йыл|1921]], [[Мәскәү]], [[Рәсәй Совет Федератив Социалистик Республикаһы|РСФСР]] — [[19 март]] [[1962 йыл|1962]], [[Ҡазан]], Татар АССР-ы, [[Рәсәй Совет Федератив Социалистик Республикаһы|РСФСР]], [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|СССР]]) — [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|совет]] хәрби лётчигы, авиация генерал-лейтенанты ([[11 май]] [[1949 йыл]]). Хәрби-һауа көстәренең Мәскәү хәрби округы командующийы([[1948 йыл|1948]]—[[1952 йыл|1952]]). [[Сталин Иосиф Виссарионович|Иосиф Виссарионович Сталиндың]] кесе улы.

== Биографияһы ==

=== Бала сағы ===
Василий Сталин тыуған [[1921 йыл|1921 йылдың 24 мартында]] Мәскәүҙә РСФСР эшсе-крәҫтиән инспекцияһы һәм РСФСР милләттәр эштәре буйынса халыҡ комиссары Иосиф Сталин һәм уның икенсе ҡатыны — Надежда Аллилуева ғаиләһендә тыуған.

Василийҙың [[Аллилуева Светлана Иосифовна|Светлана Аллилуева]] исемле һеңлеһе (1926—2011) һәм ата бер өлкән ағаһы, атаһының тәүге никахынан [[Джугашвили Яков Иосифович|Яков Джугашвили]] (1907—1943) булған. Василий Сталиндың тәрбиәгә алған улы Артём Сергеев менән бергә тәрбиәләнгән һәм уҡыған. Василий, ул саҡтағы партияның юғары ҡатламы балалары кеүек, Мәскәүҙәге 25-се өлгөлө мәктәбендә уҡыған.

1932 йылдың 9 ноябрендә Василийҙың әсәһе Надежда Аллилуева үҙен-үҙе атып үлтерә. Иосиф Сталин ҡатыны үлгәндән һуң, кремль фатирын алмаштыра һәм кремль экономкаһы Каролина Васильевна Тиль ҡараған балалары һәм туғандары йәшәгән Зубаловолағы дачаһына ла килмәй башлай. Сталиндың һаҡ начальнигы генерал Николай Власик һәм уға буйһонғандар Василий артынан күҙәтеп торған.

{{цитата|Әсәйһеҙ ҡалып һәм атайҙың даими күҙәтеүе аҫтында тәрбиәләнергә мөмкинлегем булмағанлыҡтан, мин асылда әхлаҡлылығы һәм тотанаҡлығы менән айырылып тормаған ирҙәр (һаҡсылар) араһында үҫтем һәм тәрбиәләндем.

Был тормошома һәм характерыма йоғонто яһаны. Иртәрәк тәмәке тарта һәм эсә башланым...<ref name=autogenerated2>''[[Зенькович, Николай Александрович|Зенькович Н. А.]]'' [http://rudocs.exdat.com/docs/index-49779.html?page=4 Тайны ушедшего века-3. Лжесвидетельства. Фальсификации. Компромат.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304123442/http://rudocs.exdat.com/docs/index-49779.html?page=4 |date=2016-03-04 }} — М.: [[Олма медиа групп|Олма-Пресс]], 1999. — (Досье) — ISBN 5-224-00301-6</ref>}}

=== Һуғышҡа тиклемге хеҙмәте ===
1938 йылдың ноябрендә А. Мясников исемендәге Качин хәрби авиация мәктәбенә уҡырға инә, уны 1940 йылдың мартында тамамлай. Уның уҡытыусылары һүҙҙәренсә, Василий уҡыуҙа үҙен отличник итеп күрһәтмәгән. Теория буйынса дәрестәрҙе Василий яратмаһа ла, практикала ул яҡшы лётчик булып сыға. 1940 йылдың мартынан Мәскәү хәрби округы Хәрби-һауа көстәренең 57-се авиация бригадаһы 16-сы истребитель авиация полкында кесе лётчик булып хеҙмәт итә. 1940 йылдың сентябренән профессор Н. Е. Жуковский исемендәге РККА-ның Хәрби-һауа академияһында уҡый, шул уҡ йылдың декабрендә Эскадрилия командирҙарын камиллаштырыу буйынса Липецк авиация курстарына күсерелә. 1941 йылдың майында тамамлай.

=== Бөйөк Ватан һуғышы ===
1941 йылдың майынан - РККА Хәрби-һауа көстәре идаралығының 2-се бүлеге инспектор-лётчигы. 1941 йылдың сентябренән - РККА Хәрби-һауа көстәре идаралығының инспекция начальнигы. Бөйөк Ватан һуғышының тәүге көндәренән үк атаһынан уны фронтҡа ебәреүҙе һорай.

{{начало цитаты}}''Уны тылда тоторға ярамай ине. Әүҙем, моторлы, ҡыйыу кеше ине ул. Бик яҡшы осто, фронтҡа ашҡынды, һәм уның урыны, һис шикһеҙ, унда ине. Ул үҙенең тыл хәленән яфаланды һәм кешеләрҙең, атаһына арҡаланып һәйбәт урынлашҡан, тип уйлауҙарынан интекте.{{конец цитаты}} Бер ғаилә хроникаһы: Аллилуевтар, Сталин<ref name=autogenerated1>[http://airaces.narod.ru/all6/stalin_v.htm Василий Сталин — советский военный лётчик — Красные соколы. Русские авиаторы лётчики-асы 1914—1953</ref>}}

Бөйөк Ватан һуғышында — 1942 йылдың июленән: Сталинград фронты 8-се һауа армияһының 1-се махсус авиатөркөмө командиры. 1943 йылдың февраленән — 210-сы истребитель авиация дивизияһының 32-се гвардия истребителдәр авиация полкында (Люберцы аэродромы), һуңынан Төньяҡ-Көнбайыш фронтта командир. Аяғы йәрәхәтләнә. Артём Сергеев хәтирәләренән:
{{цитата|... Уның өс Ҡыҙыл Байраҡ ордены бар ине. Өҫтәүенә был ордендарҙың береһе исемһеҙ булды. Һауала уны армия командующийы күреп ҡалған. Был 1941 йылда Мценскиҙа була. Мценск аэродромына немец бомбардировщиктары килеп төшкән. Василий унда ҡоролмаған самолётта осоп килгән дә, был бомбардировщиктарҙы маңлайы менән төртөп ҡыуып ебәргән. Армия командующийы былай тигән: «Бына ошо лётчикты Ҡыҙыл Байраҡ ордены менән бүләкләйем». Төшкәс, лётчиктың фамилияһы асыҡланды...|— Сергеев Артём Фёдорович, Глушик Екатерина Фёдоровна. Сталин тураһында әңгәмәләр.|<ref>[http://www.rummuseum.ru/lib_s/serge13.php Артём Сергеев, Екатерина Глушик</ref>}} Әммә был хаҡта мәғлүмәт РФ Мәғариф министрлығының «Халыҡ ҡаһарманлығы» берләшкән мәғлүмәттәр базаһында юҡ<ref>[http://www.podvignaroda.ru/?n=19240348 Общедоступный электронный банк документов 'Подвиг народа'</ref>.

{{цитата|Василий Сталин полк менән тырышып етәкселек итте, беҙгә, тәжрибәлерәк лётчиктарға, ҡолаҡ һалды. Полк командиры булараҡ, ул үҙ ҡарамағына һәр эскадрилья составында хәрби осоштар яһаны, әммә йышыраҡ минең составта осто. 1943 йылдың февраль-март айҙарында беҙ дошмандың унлаған самолётын бәреп төшөрҙөк. Василий ҡатнашлығында - өс. Әйтергә кәрәк, беренсе булып уларға Василий һөжүм итте, был һөжүмдән һуң самолёттар идара итеүен юғалтты, һәм һуңынан беҙ уларҙы юҡ итә инек. Беҙҙең осоу закондары буйынса уларҙы Василий бәреп төшөргән тип иҫәпләргә мөмкин ине, ләкин ул уларҙы төркөмдә бәреп төшөрөлгән тип иҫәпләне. Мин был хаҡта уға әйттем, әммә ул ҡул һелтәне һәм: «Кәрәкмәй!» - тине. — Советтар Союзы Геройы С. Ф. Долгушин<ref name=autogenerated1 />}}

1944 йылдың 16 ғинуарынан — 1-се гвардия истребителдәр авиация корпусында осоу техникаһы буйынса инспектор-лётчик (3-сө һауа армияһы, 1-се Балтик буйы фронты). 1944 йылдың 18 майында авиация генерал-майоры В. П. Уховты алмаштырып, 1-се гвардия истребителдәр авиация корпусы составында 3-сө гвардия истребителдәр авиация дивизияһы командиры итеп тәғәйенләнә.

Уның етәкселегендәге дивизия Минск, Вильно, Лида, Гродно, Паневежис, Шяуляй һәм Елгаваны азат итеү буйынса хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнаша. 1944 йылдың 1 июлендәге награда ҡағыҙына 1-се гвардия истребитель авиация корпусы командиры авиация генерал-лейтенанты Е. М. Белецкий ҡул ҡуйған:

{{цитата|Был участкала дивизия 22 һауа һуғышы үткәрә, унда лётчиктар дошмандың 29 самолётын юҡ итә (3 лётчигын һәм 5 самолётын юғалта). Гвардия полковнигы В. И. Сталин яҡшы пилот техникаһына эйә, осоу эшен ярата. Истребителдәр авиацияһының бөтә төрҙәрендә лә оса. Алыштарҙа шәхсән үҙе ҡатнаша. Тактик яҡтан грамоталы. Яҡшы командирлыҡ сифаттарына эйә. Хөкүмәт наградаһына - Ҡыҙыл Байраҡ орденына лайыҡ.|}}

1945 йылдың 22 февраленән — 1-се Белоруссия фронты 16-сы һауа армияһының 286-сы истребитель авиацияһы дивизияһы командиры. Уның етәкселегендәге дивизия Берлин һөжүм итеү операцияһында ҡатнаша. 1945 йылдың 11 майындағы 16-сы һауа армияһы командиры авиация генерал-полковнигы С. И. Руденко ҡул ҡуйған награда ҡағыҙында түбәндәгеләр күрһәтелгән:
''«Берлин һөжүм итеү операцияһын уҙғарыу осоронда гвардия полковнигы В. И. Сталиндың туранан-тура етәкселегендә дивизия частары 949 хәрби осош яһаны. 15 һауа һуғышы уҙғарылған, уның барышында дошмандың 17 самолёты бәреп төшөрөлгән, өҫтәүенә операцияның тәүге көнөндә үк — 11, бер экипаж ғына юғалған. Сталин иптәш Бөйөк Ватан һуғышы фронттарында ҡатнашҡан ваҡытта 26 хәрби осош яһаған һәм дошмандың 2 самолётын бәреп төшөргән. 2-се дәрәжә Суворов ордены менән наградлауға лайыҡ».''

Һуғыш ваҡытында атаһы тарафынан бер нисә тапҡыр хеҙмәт буйынса рәсми шелтә ала, төрлө ғәйептәр өсөн түбән вазифаларға төшөрөлә (мәҫәлән, ул авиация реактив снарядтарын ҡулланып балыҡ тотоуҙы ойоштора, һөҙөмтәлә уның полкын ҡоралландырыу инженеры һәләк була, ә иң яҡшы осоусыларҙың береһе яралана һәм мәңгегә осоу мөмкинлеген юғалта) һәм яңынан күтәрелә<ref>[http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=794500 Социализм с человеческим отцом (Журнал «[[Коммерсантъ]] Власть», № 31 (735), 13.08.2007)]</ref>.

Һуғыш ваҡытында бөтәһе 27 хәрби осош яһаған; 1945 йылдың 11 майындағы награда ҡағыҙы мәғлүмәттәре буйынса, 2 немец самолётын бәреп төшөргән. Был мәғлүмәттәр С. И. Руденконың 1945 йылдың 20 июлендә ҡул ҡуйылған В. И. Сталин аттестацияһында килтерелгән (шулай уҡ документта В. И. Сталин По-2, УТ-1, УТ-2, И-15, И-5, И-153, Ли-2, И-4, МиГ-3, ЛаГ-3, Як-1, Як-7 һәм Як-9, «Харрикейн», Ил-2, «Douglas A-20 Havoc (Бостон-3)», ДС-3, Ла-5, Ла-7 һәм дөйөм осоштары — 3145 сәғәт 45 минут<ref>[https://nvo.ng.ru/history/2015-07-03/14_stalin.html ''Брезкун С. Т.'' «Берлинский бой» Василия Сталина. Интриги и необоснованные измышления не могут заслонить героизм сына отца народов. // «Независимое военное обозрение». — 2015, 3 июля.]</ref>. Әҙәбиәттә В. И. Сталиндың еңеүҙәре тураһында мәғлүмәттәр ҡапма-ҡаршылыҡлы: бер мәғлүмәттәр буйынса, дошмандың 5 самолётын<ref>''Артём Сергеев.'' Беседы о Сталине</ref> /икенселәре буйынса ни бары 3, өсөнсөһө буйынса шәхсән 2 һәм 3 самолётты төркөм менән бәреп төшөргән. Ике Ҡыҙыл Байраҡ ордены, II дәрәжә Суворов һәм Александр Невский ордендары менән бүләкләнгән.

=== Һуғыштан һуңғы хеҙмәте ===
1946 йылға тиклем — 286-сы истребитель авиация дивизияһы командиры, 1946 йылдың 18 июленән — ГСОВГ составында 1-се гвардия истребитель авиация корпусы командиры (авиакорпус штабы Виттштокта булған). 1946 йылда В. И. Сталиндың хәрби-һауа көстәре командованиеһы һәм авиация сәнәғәте етәкселеге эшендәге етешһеҙлектәр тураһындағы хаты авиация эшен тикшереү органдары тарафынан авиация буйынса эшен асыу сәбәптәренең береһе була<ref>''Косенко И. Н.'' Тайна «авиационного дела». // [[Военно-исторический журнал]]. — 1994. — № 6, 8.</ref>. 1947 йылдың июлендә Мәскәү хәрби округы Хәрби-һауа көстәре командующийының строевой частары буйынса ярҙамсыһы вазифаһына күсерелә. 1948 йылдың 17 ғинуарында Мәскәү хәрби округының Хәрби-һауа көстәре командующийы итеп тәғәйенләнә.

Уның бойороғо буйынса 1950 йылдар башында Мәскәүҙең Ленинград районында спорт үҙәге һәм «Совет» ҡунаҡханаһы төҙөлә башлай. Хәҙер элек ул йәшәгән 301-се апартамент уның хөрмәтенә аталған<ref name=hotel>{{Cite web |url=http://www.sovietsky.ru/content/history/legend/great/?cnt=2f7e2a11e83e279990f4a38ea89306de |title=История отеля «Советский» |accessdate=2008-02-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131021213459/http://www.sovietsky.ru/content/history/legend/great/?cnt=2f7e2a11e83e279990f4a38ea89306de |archivedate=2013-10-21 |deadlink=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131021213459/http://www.sovietsky.ru/content/history/legend/great/?cnt=2f7e2a11e83e279990f4a38ea89306de |date=2013-10-21 }}</ref>.

Башҡа командаларҙан иң көслө спортсылар тәрбиәләүсе спорт ҡурғаусыһы, Хәрби-һауа көстәренең футбол, хоккей һәм башҡа командаларын ойоштороусы булараҡ билдәле.
{{External media
|align  =right
|width = 300
|image1 = [http://22-91.ru/upload/images/places/433d752bd66a003ae66f91b2d459cb22.jpg Командир 1 гв. ак генерал-майор В.И. Сталин. 1946 год.]
|image2 = [http://www.allaces.ru/sssr/foto2/stalin04.jpg Командующий ВВС МВО В.И.Сталин.]
|image3 = [http://www.smsport.ru/image/ks/grishin/or314.jpg Командующий ВВС МВО В.И.Сталин на трибуне Тульского велотрека.]
}}

Хәрби-һауа көстәре командующийы хәрби уҡыуҙы, авиация техникаһын үҙләштереүҙе, осоусы һәм техник составты ҡайтанан уҡытыуҙы ойоштора һәм контролдә тота, хәрби советтар һәм инспекторҙар тикшереүен үткәрә, төҙөлөштө контролдә тота, буйһонғандарҙың көнкүрешен яйға һалыу менән шөғөлләнә. Физкультураны үҫтереүгә күп иғтибар бүлә һәм СССР-ҙың Ат спорты федерацияһы рәйесе була. Ветерандар, үҙенең быға тиклем барак һәм казармаларҙа үҫкән 3 гарнизонда лётчиктар һәм техниктар ғаиләләре йәшәгән 500 фин йорто төҙөлөшөн ойошторған, тип хәтерләй. Бөтәһенең дә 10 класлы белеме булһын өсөн офицерҙарҙы киске мәктәптәргә йөрөтөргә мәжбүр иткән.

Василий Сталин Хәрби-һауа көстәре штабы өсөн яңы бина «юллай», быға тиклем штабтың үҙенең бинаһы булмаған.

1952 йылдың июлендә, Һауа флоты байрамы тамамланғас, Тушино аэродромында иҫерек килеш хөкүмәткә ҡабул итеүгә килеп, Хәрби-һауа көстәренең баш комитеты адресына ниндәйҙер тупаҫ һүҙ әйткәс, вазифаһынан бушатыла һәм Хәрби-һауа көстәренең Баш комитеты ҡарамағына сығарыла. Шунан һуң Иосиф Сталин уны залдан ҡыуып сығара һәм 1952 йылдың 1 майында, Ҡыҙыл майҙанда һауа парады тамамланғас, ултырырға ингән урында болоттоң түбән булыуы арҡаһында ике яңы Ил-28 бомбардировщигы һәләк булыуын хәтергә төшөрә<ref>[http://militera.lib.ru/memo/russian/mikoyan_sa/index.html Глава 14. Набираюсь опыта] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190724005711/http://militera.lib.ru/memo/russian/mikoyan_sa/index.html |date=2019-07-24 }} // [[Микоян, Степан Анастасович|Микоян С. А.]] «Мы — дети войны. Воспоминания военного лётчика-испытателя». — М.: [[Яуза (издательство)|Яуза]], [[Эксмо]], 2006, ISBN 5-699-18874-6</ref>.

1952 йылдың авгусында К.Е. Ворошилов исемендәге Юғары хәрби академияға уҡырға инә. Уҡыуға ҡыҙыҡһыныу күрһәтмәй, дәрестәргә йөрөмәй.

=== И. В. Сталин вафат булғандан һуң ===
1952 йылдың авгусында К.Е. Ворошилов исемендәге Юғары хәрби академияға уҡырға инә. Уҡыуға ҡыҙыҡһыныу белдермәне, дәрестәргә барманы.

Атаһы вафат булғандан һуң (1953 йылдың 5 мартында), Василий СССР-ҙың оборона министры Николай Булганинға саҡырыла һәм Мәскәүҙән бер округтың авиацияһына етәкселек итеү өсөн китергә бойороҡ ала. Василий Сталин бойороҡҡа буйһонманы. 1953 йылдың 26 мартында авиация генерал-лейтенанты В. И. Сталинды хәрби форма кейеү хоҡуғынан тыш запасҡа сығаралар.

1953 йылдың 28 апрелендә ҡулға алына һәм коммунистар партияһы етәкселәрен дискредитациялауға йүнәлтелгән яла яғыулы белдереүҙәрҙә ғәйепләнә. Бынан тыш, тикшереү барышында уны хеҙмәт вазифаһын артыҡ файҙаланыуҙа, ҡул күтәреүҙә, интригаларҙа ғәйепләйҙәр. Тикшереү ике йыл ярым дауам иткән, ошо ваҡыт эсендә ул һаҡ аҫтында булған. Тикшереү барышында Василий бөтә ғәйепләү пункттары буйынса, хатта иң мәғәнәһеҙ урындарҙа ла, үҙ ғәйебен таныны. Василий Сталинды «советҡа ҡаршы пропаганда» (Енәйәт кодексының 58-10-сы статьяһы) һәм эш вазифаһын үҙ мәнфәғәтендә файҙаланған өсөн 8 йылға төрмәгә ултыртҡандар (Енәйәти кодекстың 193-17-се статьяһы).
 
Ул Владимир централында тотолған, унда «Василий Павлович Васильев» тип иҫәпләнгән. Үтенесе буйынса төрмә хужалығы ихатаһына механик итеп тәғәйенләнгән. Үҙәк буйынса элекке дежурный Александр Малинин хәтерләүенсә, Сталин яҡшы токарь булған, планды арттырып үтәгән. Унда уйын ҡоралдарын алыуы ауыр булғанын иҫтәренә төшөргәндәр, һәм уның үтенесе буйынса ҡатыны<ref name="wifes">К нему во Владимирскую тюрьму приезжали по очереди все три жены. Раз была Бурдонская, несколько раз Тимошенко, дольше других ездила Васильева.</ref> Токарь станогы өсөн ҡырҡҡыстар, фрездар һәм башҡа ҡулайламалар тейәлгән күтәрә алмаҫлыҡ ике сумаҙан килтергән.

Төрмәлә ҡаты сирләй, ысынында иһә зәғифләнә<ref name="автоссылка1">''Колесник А. Н.'' Взлёт и падение Василия Сталина. // [[Военно-исторический журнал]]. — 1988. — № 2. — С.65-69. </ref>.

Рөхсәтһеҙ һаҡ аҫтында тотоуға ҡаршылыҡ белдереп, Хрущёвҡа, Ворошиловҡа, Булганинға һәм башҡаларға үҙенең эшен асыҡлауҙы һорап хат яҙған<ref name=autogenerated2 />. КПСС-тың ХХ съезы  И. В. Сталиндың шәхес культын фашлағандан һуң, әлбиттә, хаттарға яуап килмәй

[[Файл:Могила (кенотаф) И.В.Джугашвили (Сталина) на Арском кладбище Казани.JPG |thumb|left|170px|Ҡазандың Арский зыяратындағы В. И. Джугашвили (Сталин) ҡәбере (кенотаф)]]
1960 йылдың 9 ғинуарында төрмәнән ваҡытынан алда азат ителә һәм Н. С. Хрущёвҡа ҡабул итеүгә саҡырыла. 1960 йылдың 21 ғинуарында СССР Оборона министрының бойороғо менән 1953 йылдың 26 мартындағы приказ үҙгәртелә, һәм хәҙер ул хәрби форма йөрөтөү һәм пенсия тәьминәте хоҡуғы менән запасҡа «сығарыла». Уға Мәскәүҙә өс бүлмәле фатир бирәләр, пенсия тәғәйенләйҙәр, ҡулға алғанда тартып алынған шәхси мөлкәтте кире ҡайтарыу тураһында мәсьәләне күтәрәләр.

1993 йылда Дәүләт именлеге комитеты башлығы булып эшләгән А. Шелепин интервьюһында һөйләүенсә, Василий Сталин иҫерек килеш «Хорьх» автомобиле руле артында  Арбатта кешенең ғүмерен өҙгән, һуңынан Шелепин Хрущёв менән уны дауаханаға һалырға хәл иткән<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=7g1KI1wHFqo|title=Александр Шелепин (1918-1994) {{!}} Интервью 1993 года.|lang=ru|accessdate=2020-01-09}}</ref>. Әммә В. Сталинды яҡшы белгән һәм һуғыштан һуң генерал А. Е. Боровтар раҫлауынса, Василий сит ил илселегенең автомобиле менән аварияға эләгә, өҫтәүенә авария урынында дипломат менән ҙур ғауға ҡуптара<ref name="автоссылка1" />.

1960 йылдың 16 апрелендә Василий Сталинды йәнә «советҡа ҡаршы эшмәкәрлеген дауам иткәне өсөн» Дәүләт именлеге комитеты ҡулға ала. Йәнәһе лә ул «советтарға ҡаршы яла яғыу» һүҙҙәрен әйткән. «Язаның ҡалған өлөшөн үткәреү өсөн» иректән мәхрүм итеү урындарына ҡайтарыла. Ул бер йыл буйына Лефортов төрмәһендә ултыра.
{{External media
|align  =right
|width = 300
|image1 = [http://www.tatveteran.ru/www/img/stalin_12_01_01.jpg Дважды Герой Советского Союза В.И. Попков на могиле В.И. Сталина в Москве]
|image2 = [http://www.photokzn.ru/userfiles/picbig/img2012032519351199.jpg Надгробный памятник на Троекуровском кладбище.]
}}

1961 йылдың 28 апрелендә яза ваҡытын тултырыуға бәйле төрмәнән азат ителә. Ләкин СССР-ҙың Юғары Советы Президиумының 1961 йылдың 25 апрелендәге ҡарарына ярашлы, ул 5 йылға иҫәпләнгән ябыҡ сит ил граждандары өсөн ябыҡ Ҡазан ҡалаһына һөргөнгә ебәрелә. Уға Мәскәүҙә һәм Грузияла йәшәүҙе тыялар. Дәүләт именлеге комитеты (КГБ) етәкселеге уның «Сталин» фамилияһынан баш тартыуын талап итә, Василий тәҡдимдән ҡәтғи баш тарта, һөҙөмтәлә уның бер йылға яҡын паспорты булмай, эшкә урынлаша алмай. Василий М. И. Шевергина менән (һәм, моғайын, уның йоғонтоһонда) никах теркәү өсөн генә фамилияһын алмаштырырға ризалаша һәм 1962 йылдың 9 ғинуарында «Джугашвили» фамилияһы менән паспорт ала»<ref name="100 тайн" />.
Ҡазанда Гагарин урамы, 105-се йорт, 82-се фатирҙа йәшәгән<ref name="Литвин">[[Литвин, Алтер Львович|Литвин А. В.]] «Дело Флигера». Казанская ссылка Василия Сталина. // «[[Родина (журнал)|Родина]]». — 2003. — № 2. — С.41-43.</ref>.

Василий Иосифович Сталин (Джугашвили) 1962 йылдың 19 мартында вафат була. Табиптарҙың һығымтаһы буйынса - алкоголдән ағыуланыуҙан ағыуланыу фаразы 
(1998 йылда Капитолина Васильева, өсөнсө ҡатыны, ирен ярып ҡарамағанлыҡтан, спиртлы эсемлектәр менән ағыуланыу версияһын шик аҫтына ҡуя)<ref>[https://web.archive.org/web/20020708181438/http://www.tam.ru/sezik/vasya.html Василий младший: сын отца народов]</ref><!-- «28 апреля исполнилось 45 лет с того дня, когда сын Отца народов был арестован за злоупотребление служебным положением на посту командующего ВВС Московского военного округа и разбазаривание госсредств.» — 1998 год --> (1998 йылда Капитолина Васильева, өсөнсө ҡатыны, ирен ярып ҡарамағанлыҡтан, спиртлы эсемлектәр менән ағыуланыу версияһын шик аҫтына ҡуя). 1962 йылдың 21 мартында Василий Сталин Татарстандың Арский зыяратында ерләнә<ref name="stoletie">[http://www.stoletie.ru/territoriya_istorii/kapitolina_vasiljeva_syn_za_otca_ne_v_otvete_2010-07-02.htm Капитолина Васильева: «Сын за отца не в ответе». Беседа с женой Василия Сталина] // stoletie.ru, 2 июля 2010 </ref>).

2002 йылдың 20 ноябрендә Василийҙың мәйете Мәскәүҙә Троекуров зыяратында<ref name=tatar>{{Cite web |url=http://tatar.museum.ru/times.asp?Time=1920&PID=84 |title=Сталин (Джугашвили) Василий Иосифович // tatar.museum.ru |accessdate=2008-02-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070813015500/http://tatar.museum.ru/times.asp?Time=1920&PID=84 |archivedate=2007-08-13 |deadlink=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070813015500/http://tatar.museum.ru/times.asp?Time=1920&PID=84 |date=2007-08-13 }}</ref>, уның һуңғы ҡатыны Мария Игнатьевна янында, ҡайтанан ерләнә<ref>[http://telegrafua.com/social/12275/ Все женщины Василия Сталина] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160301062611/http://telegrafua.com/social/12275 |date=2016-03-01 }} // telegrafua.com</ref>.
  
1999 йылдың 30 сентябрендә, суд һәм тәфтиш материалдарын өйрәнгәс, СССР Юғары судының Хәрби коллегияһы Баш хәрби прокуратура үтенесе буйынса 1955 йылғы хөкөм ҡарарын ғәмәлдән сығара һәм Василий Сталиндан бөтә сәйәси ғәйепләүҙәрҙе ала. «Хеҙмәт вәкәләттәрен саманан тыш файҙаланыу» һәм «ауыр эҙемтәләргә килтергән башбаштаҡлыҡ» статьялары буйынса хөкөм ҡарары ғына көсөндә ҡалдырыла, 4 йылға иркенән мәхрүм итеү билдәләнә, ул амнистия буйынса язанан азат ителә<ref name="Литвин" />.

== Хәрби званиелары ==
1942 йылда уға полковник, 1946 йылда авиация генерал-майоры, 1949 йылда авиация генерал-лейтенанты исеме бирелә.

Василий Сталин Совет армияһының иң йәш генералдарының береһе булыуға ҡарамаҫтан, ике тапҡыр Советтар Союзы Геройы Виталий Попков хәтерләүенсә: ''«Атаһы уға ҡарата талапсан булды, улына генерал исемен биреү тураһындағы 12-се тапҡыр тәҡдим ителгән бойороҡҡа имзаһын һалып, үҙ ҡулдары менән уның исемен иң аҙаҡҡа яҙып ҡуя. Быға тиклем улын бүләкләү исемлегенән һәр саҡ һыҙған»''<ref>[http://www.leonid-bykov.ru/staty/40.htm Ромео и Кузнечик служили под командованием Василия Сталина // leonid-bykov.ru]</ref>.

== Бүләктәре ==
[[Файл:Памятный знак Сталину В.И. в аг Копти.jpg|мини|190px|{{center|Витебск эргәһендәге Копти агроҡаласығында лётчик-истребитель В.И. Сталинға иҫтәлекле билдә}}]]

=== СССР ===
* Өс Ҡыҙыл Байраҡ ордены (20.06.1942, 02.07.1944,<ref>{{Подвиг Народа|33235769|title=Наградные документы|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=690155|дело=3934}}</ref>, 22.06.1948)
* Суворов ордены (29.05.1945)<ref>{{Подвиг Народа|46557322|title=Наградные документы|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=690155|дело=3934}}</ref>
* Александр Невский ордены (11.03.1943)<ref>{{Подвиг Народа|19240348|title=Наградные документы|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=690155|дело=3934}}</ref>
* «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы (1948 - 10 йыл хеҙмәте өсөн)<ref name="Указ">[[s:Указ Президиума ВС СССР от 4.06.1944 о награждении орденами и медалями за выслугу лет в Красной Армии|Награждён в соответствии с Указом Президиума Верховного Совета СССР от 04.06.1944 «О награждении орденами и медалями за выслугу лет в Красной Армии»]]</ref>.
* «Мәскәүҙе обороналаған өсөн» миҙалы
* «Сталинградты обороналаған өсөн» миҙалы
* «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы
* «Берлинды алған өсөн» миҙалы<ref>{{Подвиг Народа|1536775021|title=Наградные документы|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=690155|дело=3934}}</ref>
* «Варшаваны азат иткән өсөн» миҙалы
* «Совет Армияһына һәм Флотына 30 йыл» миҙалы
* «Мәскәүҙең 800 йыллығы иҫтәлегенә» миҙалы

=== Сит ил наградалары ===
* «Грюнвальд тәреһе» Польша Халыҡ Республикаһы ордены (1945)
* «Одра, Ниса һәм Балтика өсөн» Польша Халыҡ Республикаһы миҙалы (1945) 
* «Варшава өсөн 1939-1945»  Польша Халыҡ Республикаһы миҙалы (1945) 

=== Юғары Баш Командование бойороҡтары (рәхмәттәре)<ref>[http://grachev62.narod.ru/stalin/orders/content.htm Приказы Верховного Главнокомандующего в период Великой Отечественной войны Советского Союза. Сборник.] — М.: [[Воениздат]], 1975.</ref> ===<!--  
* За овладение городом [[Лида]] — крупным железнодорожным узлом и важным опорным пунктом обороны немцев на гродненском направлении. 9 июля 1944 года № 133
* За овладение городом [[Елгава]] (Митава) — основным узлом коммуникаций, связывающим Прибалтику с Восточной Пруссией. 31 июля 1944 года № 159
* За овладение важными опорными пунктами обороны немцев [[Тельшяй]], [[Плунгяны]], [[Мажейкяй]], [[Тришкяйское староство|Тришкяй]], [[Тиркшляйское староство|Тиркшляй]], [[Сяда|Седа]], [[Ворни]], [[Кельмы]] (северо-западнее и юго-западнее города [[Шяуляй]]) 8 октября 1944 года № 193
* За овладение городами [[Франкфурт-на-Одере]], [[Вандлиц]], [[Ораниенбург (город)|Ораниенбург]], [[Биркенвердер]], [[Хеннигсдорф]], [[Панков (округ Берлина)|Панков]], [[Фридрихсфельде]], [[Карлсхорст]], [[Кепеник]] и за бои в столице Германии [[Берлин]]е. 23 апреля 1945 года № 339
* За овладение столицей Германии городом Берлин — центром немецкого империализма и очагом немецкой агрессии. 2 мая 1945 года. № 359

== Замандаштары баһаһы ==
{{начало цитаты}}Я всё более убеждался, что из Василия Сталина, несмотря на его сумбурное поведение, получился бы неплохой командир, если бы он проходил по служебной лестнице нормально, а не прыгал так, как он прыгнул от майора до полковника, минуя ступень подполковника, и от рядового, по существу, лётчика сразу до главного инспектора Военно-воздушных сил Красной армии… Но это не его вина.{{конец цитаты|источник=''[[Подольский, Алексей Ильич|Подольский А. И.]]'' Встречи с Василием Сталиным. // [[Военно-исторический журнал]]. — 2008. — № 9. — С.70-75.}} -->

== Шәхси тормошо ==
Василий Сталин 4 тапҡыр өйләнгән, үҙенең дүрт балаһы булған<ref name=autogenerated3>[http://telegrafua.com/social/12275/ Все женщины Василия Сталина. Он всегда усыновлял и удочерял детей своих сожительниц] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160301062611/http://telegrafua.com/social/12275 |date=2016-03-01 }} // [[Киевский телеграф (газета)|Киевский телеграф]]</ref><ref>''Сергей Дроздов.'' [http://www.proza.ru/2010/09/03/269 Василий Сталин. Сын, ответивший за отца. Ч. 28. Женщины в его жизни] // [[Проза.ру]], 3 сентября 2010 г.</ref><ref>[http://www.hrono.info/biograf/bio_s/stalin_bio.php Родственники Иосифа Сталина] // [[Хронос (сайт)|Хронос]]</ref>.
{{External media
|align  =right
|width = 300
|image1 = [http://img1.1tv.ru/imgsize460x345/PR20110802115027.JPG С женой Екатериной Тимошенко.]
|topic=|subtopic=|audio1=|video1=|audio2=|video2=}}
* Беренсе ҡатыны - Галина Александровна Бурдонская (1921-1990), Кремль гаражы инженерының (башҡа мәғлүмәттәр буйынса - чекист) ҡыҙы, әсир Наполеон офицерының бүләсәре. Никах 1940 йылда теркәлгән, 1944 йылға тиклем оҙайтылған, ләкин рәсми рәүештә айырылышыу теркәлмәгән.
** Улы - Александр Бурдонский (1941-2017), театр режиссёры, Рәсәйҙең халыҡ артисы.
** Ҡыҙы - Надежда Сталина (1943-1999). Мәскәү Художество академияһында мәктәп-студияла Олег Ефремовта уҡыған. «Һөнәри яраҡһыҙлыҡ өсөн» бүленгән. Уның һүҙҙәренсә, ысын сәбәп ректор Вениамин Радомысленскийҙың сәйәси һаҡлығы булған. Грузияла (Тауҙа), һуңынан Мәскәүҙә йәшәй. Александр Александрович Фадеевта кейәүҙә (1936-1993) - билдәле совет яҙыусыһы, СССР Яҙыусылар союзы секретары Александр Фадеевтың тәрбиәгә алынған улы була.
*** Ейәнсәре - Анастасия Сталина (ырыуы). 1977)<ref name=autogenerated3 />.
{{External media
|align  =right
|width = 300
|image1 = [http://shuman8.narod.ru/staliny.jpg Могила Сталиных на Новодевичьем кладбище.]
}}
* Икенсе ҡатыны - Екатерина Семёновна Тимошенко (21.12.1923 - 12.06.1988), Советтар Союзы маршалы Семён Тимошенконың ҡыҙы, никах 1946 йылдан 1949 йылға тиклем дауам иткән.
** Ҡыҙы - Светлана (05.7.1947 - 16.01.1990).
** Улы - Василий Сталин (30.09.1949 - 12.11.1972). Наркотиктан иҫергән килеш үҙ-үҙенә ҡул һалған<ref>[http://telegrafua.com/social/13172 Трудная дочь маршала Тимошенко] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160821125253/http://telegrafua.com/social/13172 |date=2016-08-21 }} // Киевский телеграф</ref>.
* Өсөнсө ҡатыны - Капитолина Георгиевна Васильева (1918-2006)<ref name="stoletie" /><ref>[http://www.m-necropol.ru/vasilyeva-kapitolina.html Васильева Капитолина Георгиевна (1918—2006)]</ref>), спортсы, йөҙөү буйынса СССР чемпионы. Никах 1949 йылдан 1953 йылға тиклем дауам иткән<ref>[http://sport-necropol.ru/vasilyeva-kg.html Васильева Капитолина Георгиевна (1918—2006)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131021234332/http://sport-necropol.ru/vasilyeva-kg.html |date=2013-10-21 }} // Sport-necropol.ru</ref>. Капитолинаның беренсе никахынан тыуған ҡыҙы Лина Васильеваны Василий Сталин тәрбиәгә ала, шуға күрә Джугашвили фамилияһын йөрөтә<ref>[http://ussr-swimming.ru/bio/vasilyeva/vasilyeva.htm Биография Капитолины Васильевой] // Ussr-swimming.ru</ref>.
* Дүртенсе ҡатыны - Мария Игнатьевна Нусберг (тыумыштан Шевергина) (1930-2002), шәфҡәт туташы. Никах 1962 йылдың 11 ғинуарында теркәлгән<ref name="Литвин" />. Кейәүгә сыҡҡас, Джугашвилиҙың фамилияһын ала. Беренсе никахтан Марияның ҡыҙҙары Людмила менән Татьяна Сталин тарафынан тәрбиәгә алына; кейәүгә сыҡҡас, Джугашвили фамилияһын һаҡлап ҡалалар.

== Кинола кәүҙәләнеше ==
* [[1983]] — «Красный монарх», Василий Сталин ролендә — Дэвид Трелфолл
* [[1991]] — «Мой лучший друг — генерал Василий, сын Иосифа», Василий Сталин ролендә — актёр Владимир Александрович Стеклов.
* [[1992]] — «Сталин», ролдә Станислав Юрьевич Стрелков.
* [[2004]] — «Московская сага», ролдә Сергей Витальевич Безруков.
* [[2004]] — «Воры и проститутки. Приз — полёт в космос», ролдә Евгений Крайнов.
* [[2005]] — «Александровский сад», ролдә Андрей Германович Гусев.
* [[2005]] — «Звезда эпохи», ролдә Илья Юрьевич Древнов.
* [[2006]] — «Сталин. Live», ролдә Павел Эльфридович Ващилин
* [[2008]] — «Охота на Берию», ролдә Андрей Германович Гусев.
* [[2009]] — «Вольф Мессинг: видевший сквозь время», ролдә Георгий Тесля-Герасимов.
* [[2012]] — «Хоккейные игры», ролдә Александр Печенин.
* [[2012]] — «МУР», ролдә Андрей Германович Гусев.
* [[2013]] — «Сын отца народов», ролдә Гела Месхи.
* [[2013]] — «Тальянка», ролдә Павел Деревянко.
* [[2015]] — «Власик. Тень Сталина», ролдә Егор Клинаев (бала сағы), Павел Ващилин.
* [[2017]] — «Смерть Сталина», ролдә Руперт Френд.
* [[2018]] — «Светлана», ролдә Сергей Колос.

== Документаль фильмдар ==
* {{YouTube|XTSIgpZmQ60|«Кремлёвские похороны. Василий Сталин»|logo=1}}
* {{YouTube|mcCzMmMa84g|«Василий Сталин. Взлёт»|logo=1}}
* {{YouTube|lqkh29GV-_k|«Василий Сталин. Падение»|logo=1}}

== Мемуарҙары ==
{{книга|автор=Василий Сталин|часть=|ссылка часть=|заглавие=«От отца не отрекаюсь!». Запрещённые мемуары сына Вождя|оригинал=|ссылка=|викитека=|издание=|место=М.|издательство=Яуза-пресс|год=2016|том=|страниц=240|серия=|isbn=978-5-9955-0847-2|тираж=2000}}

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2|http://www.ussr-swimming.ru/bio/vasilyeva/vasilyeva.htm = }}

== Әҙәбиәт ==
* ''Аллилуев В. С.'' Хроника одной семьи: Аллилуевы-Сталин. — {{М.}}: «Молодая гвардия», 2002. — 338 с. — 5000 экз. — ISBN 5-235-02245-9
* {{Книга:Комдивы т2|829—831}}
* ''Васильева К.'' «Сын за отца не в ответе». Беседа с женой Василия Сталина. / Беседовал Сергей Рыков<ref>[http://www.stoletie.ru/territoriya_istorii/kapitolina_vasiljeva_syn_za_otca_ne_v_otvete_2010-07-02.htm Интервью с Капитолиной Васильевой]</ref>
* ''Володарский Э. Я.'' Василий Сталин, сын вождя. — {{М.}}: ПРОЗАиК, 2012. — 320 с. — 5000 экз. — ISBN 978-5-91631-173-0
* ''Горбачёв А. Н.'' 10000 генералов страны: Краткий биобиблиографический справочник. — 5 изд. — {{М.}}: Infogans, 2017.
* ''Грибанов С. В.'' Царевич Сталин. — {{М.}}: Гиндукуш, 1992. — 32 с. — Серия: «Тайны Кремлёвского двора», вып. 1. — 100 000 экз. — ISBN 5-85850-005-6
* ''Зенкович Н. А.'' Тайны ушедшего века. Лжесвидетельства. Фальсификации. Компромат. — {{М.}}: [[Олма-Пресс]], 2004. — 672 с. — 3000 экз. — ISBN 5-224-04540-1
* ''Полянский В.'' 10 лет с Василием Сталиным. — Тверь: Викант, 1995. — 156 с. — ISBN 5-900886-01-8
* {{книга
 |автор         = [[Сергеев, Артём Фёдорович|Артём Сергеев]], [[Глушик, Екатерина Фёдоровна|Екатерина Глушик]]
 |часть         =
 |ссылка часть  =
 |заглавие      = Беседы о Сталине
 |оригинал      =
 |ссылка        =
 |викитека      =
 |издание       =
 |место         = М.
 |издательство  = Крымский мост-9Д
 |год           = 2006
 |том           =
 |страниц       = 192
 |серия         = Сталин: Первоисточники
 |isbn          = 5-89747-067-7
 |тираж         = 5000
}}
* {{книга
 |автор         = [[Сергеев, Артём Фёдорович|Артём Сергеев]], [[Глушик, Екатерина Фёдоровна|Екатерина Глушик]]
 |часть         =
 |ссылка часть  =
 |заглавие      = Как жил, работал и воспитывал детей И. В. Сталин. Свидетельства очевидца
 |оригинал      =
 |ссылка        =
 |викитека      =
 |издание       =
 |место         = М.
 |издательство  = Крымский мост-9Д, НТЦ "Форум"
 |год           = 2011
 |том           =
 |страниц       = 288
 |серия         = Сталин: Первоисточники
 |isbn          = 978-5-89747-062-4
 |тираж         = 2000
}}
* ''Соколов Б. В.'' Василий Сталин. Сын «отца народов». — {{М.}}: АСТ-ПРЕСС КНИГА, 2004. — 368 с.: 8 л. ил. — (Историческое расследование). — 7000 экз. — ISBN 5-462-00126-6
* ''Сухомлинов А. В.'' Василий, сын вождя. — {{М.}}: Коллекция «Совершенно секретно», 2001. — 416 с., 24 л. ил. на вкл. — 5000 экз. — ISBN 5-89048-089-8
* ''Смыслов О. С.'' Василий Сталин. Заложник имени. — {{М.}}: Вече, 2003. — 464 с., илл. (16 с.) — (Досье без ретуши). — 7000 экз. — ISBN 5-94538-329-5
* {{книга
|автор          = Кеворков В.
|заглавие       = Исповедь перед казнью
|место          = М.
|издательство   = Совершенно секретно
|год            = 2006
|страницы       =
|страниц        = 255
|серия          =
|isbn           = 5-89048-159-2
|тираж          = 2000
}}
* ''[[Микоян, Степан Анастасович|Микоян С. А.]]'' [http://militera.lib.ru/memo/russian/mikoyan_sa/index.html Мы — дети войны] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190724005711/http://militera.lib.ru/memo/russian/mikoyan_sa/index.html |date=2019-07-24 }}. — {{М.}}: Яуза, Эксмо, 2006. — ISBN 5-699-18874-6

== Һылтанмалар ==
{{Навигация|Тема=Василий Сталин}}
* [http://www.allaces.ru/p/people.php?id=13155 Василий Сталин на сайте «Авиаторы Второй мировой».]
* [http://airaces.narod.ru/all6/stalin_v.htm Василий Сталин на сайте «Красные соколы».]
* [http://ava.org.ru/iap/32g.htm Реконструкция внешнего вида самолёта Як-9 В. И. Сталина на сайте «Полки и самолёты».]
* [http://telegrafua.com/social/13117/ Киевский телеграф. «Она не бросила сына вождя».] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200407125736/http://telegrafua.com/social/13117/ |date=2020-04-07 }}
* [http://www.sovsekretno.ru/articles/id/184/ За что сгноили сына Отца народов? История уголовного дела Василия Сталина.] «Совершенно секретно» (№ 6, 1998)
* [http://rudocs.exdat.com/docs/index-49779.html?page=4 Секретный узник. Письма и показания заключённого В. И. Сталина.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304123442/http://rudocs.exdat.com/docs/index-49779.html?page=4 |date=2016-03-04 }}
{{Иосиф Сталин}}
{{Внешние ссылки}}

[[Категория:3-сө саҡырылыш РСФСР Юғары Советы депутаттары]]
[[Категория:КПСС ағзалары]]
[[Категория:Сталинград алышында ҡатнашыусылар]]
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышында дивизия командирҙары]]
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында полк командирҙары]]
[[Категория:Бөйөк Ватан һуғышы осоусылары]]
[[Категория:«Варшава өсөн 1939-1945» миҙалы менән бүләкләнеүселәр (Польша)]]
[[Категория:«Одра, Ниса, Балтика өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:III дәрәжә Грюнвальд Тәреһе ордены кавалерҙары]]
[[Категория:«Варшаваны азат иткән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«Берлинды алған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнеүселәр]]
[[Категория:«Сталинградты обороналаған өсөн» миҙалы менән бүләкләнгәндәр]]
[[Категория:«Мәскәүҙе обороналаған өсөн» миҙалы менән наградланыусылар]]
[[Категория:«Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы менән бүләкләнгәндәр]]
[[Категория:Александр Невский ордены (СССР) кавалерҙары]]
[[Категория:II дәрәжә Суворов ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Авиация генерал-лейтенанттары (СССР)]]
[[Категория:Качинский юғры хәрби авиация училищеһын тамамлаусылар]]
[[Категория:Хәрби-һауа көстәре округтары командующийҙары]]
[[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
[[Категория:Ҡазанда вафат булғандар]]
[[Категория:Иосиф Сталиндың балалары]]
[[Категория:Владимир централы тотҡондары]]
[[Категория:Ар зыяратында ерләнгәндәр]]
[[Категория:Троекуров зыяратында ерләнгәндәр]]
[[Категория:Яңынан ерләнгәндәр]]
[[Категория:1962 йылда вафат булғандар]]
[[Категория:19 мартта вафат булғандар]]
[[Категория:Мәскәүҙә тыуғандар]]
[[Категория:1921 йылда тыуғандар]]
[[Категория:24 мартта тыуғандар]]