Сүс битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{НП
 |статус                  = ҡала
 |русское название        = Сүс
 |оригинальное название   = {{lang-ar|سوسة}}
 |изображение             = Sousse Kasbah.JPG
 |подчинение              = 
 |страна                  = Тунис
 |герб                    = Logo commune Sousse.svg
 |флаг                    = Flag commune Sousse.svg
 |ширина герба            = 
 |ширина флага            = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 35|lat_min = 50|lat_sec = 
  |lon_dir = E|lon_deg = 10|lon_min = 38|lon_sec = 
  |CoordAddon             = region:TN_type:city
  |CoordScale             = 
 |ЯндексКарта             = 
 |размер карты страны     = 125
 |размер карты региона    = 
 |размер карты района     = 
 |вид региона             = 
 |регион                  = 
 |регион в таблице        = 
 |вид района              = 
 |район                   = 
 |район в таблице         = 
 |вид общины              = 
 |община                  = 
 |община в таблице        = 
 |внутреннее деление      = 
 |вид главы               = 
 |глава                   = 
 |дата основания          = 
 |первое упоминание       = 
 |прежние имена           = 
 |статус с                = 
 |площадь                 = 
 |вид высоты              = 
 |высота центра НП        = 
 |климат                  = 
 |официальный язык        = 
 |официальный язык-ref    = 
  |население              = 271 тыс. 
  |год переписи           = 2014
  |плотность              = 
  |агломерация            = 675 мең.
  |национальный состав    = 
  |конфессиональный состав= 
  |этнохороним            = 
 |часовой пояс            = +1
 |DST                     = бар
 |телефонный код          = 
 |почтовый индекс         = 
 |почтовые индексы        = 
 |автомобильный код       = 
 |вид идентификатора      = 
 |цифровой идентификатор  = 
 |категория в Commons     = Sousse
 |сайт                    = 
 |язык сайта              = 
 |язык сайта 2            = 
 |язык сайта 3            = 
}}
'''Сүс'''<ref>''Тунис. Справочная карта''. Масштаб 1:1 000 000. Омск, Роскартография, 2004</ref> ({{lang-ar|سوسة}}, ''Сүс''<ref>Инструкция по передаче на картах географических названий арабских стран. — М.: Наука, 1966. — С. 27.</ref>‎; {{lang-fr|Sousse}}) — [[Тунис]]тың [[Урта диңгеҙ]] ярында урынлашҡан тарихи ҡомартҡыларға бай ҡала-порты. Ғәрәпсә '''''Сүсәһ''''' тип әйтелә. 

Административ үҙәге — Сүс (виләйәт), 675 меңлек үҙ ҡала агломерацияһы һәм Сүс—[[Монастир]]—[[Мәхдиә]]нең 1,5 миллион полицентрик конурбацияға эйә төп үҙәк, ҙурлығы буйынса өсөнсө ҡала. Популяр диңгеҙ курорты. Халыҡ һаны — 271 мең кеше (2014). 1988 йылдан алып ҡаланың иҫке өлөшө (Мәҙинә (квартал)) Тунистағы [[ЮНЕСКО-ның Бөтә донъя мираҫы]] исемлегенә ингән.

== Тарихы ==
[[Файл:Remparts de la médina de Sousse, 23 septembre 2013 (24).jpg|мини|слева|250px|Сүстәге мәҙинәнең урта быуат диуарҙары]]
Ҡаланың тарихы 2,5 мең йылдан ашыу. Борон ''Гадрумет'' [[Африка]]ның тәүге финикия колонияһы һәм Карфаген дәүләтенең иң ҙур үҙәктәренең береһе була.

Өсөнсө Пун һуғышы ваҡытында Рим яҡлы булып көрәшкәнлектән, Сүс халҡына Рим граждандары хоҡуҡтары бирелә. Траян хакимлығы ваҡытынан — колония статусында. Диоклетиан заманында Бизацена провинцияһының баш ҡалаһы. Сүс Юстиниан хакимлығы ваҡытында Юстинианополь исеменә үҙгәртелә.
Ғәрәптәр баҫып алғандан һуң, ҡала яңынан төҙөлә һәм Сүс исеме бирелә. Аглабидтар династияһы [[Кайруан]] хакимдары Сүс гаваненә ҙур әһәмиәт бирә. Улар Сүс Мәҙинәһен (иҫке ҡала) яҡшы ғына һаҡланған диуар (859) менән уратып ала һәм Сүстың Ҙур мәсетен (850) төҙөй. 1148 йылда Сүс Сицилия королевствоһына ҡушыла, уның составында 11 йыл була.
[[XIX быуат]]та француздар урта быуат стеналарынан ситтә, диңгеҙгә яҡын яңы ҡалаға нигеҙ һала.
[[2015 йыл]]дың 26 июнендә Сүс эргәһендәге, Эль-Кантауиҙағы (Эль-Кантауи портында) террористик актта 40-ҡа яҡын турист һәләк була.

== Транспорты ==
[[Файл:Metro Sahel01.JPG|thumb|250px|left|Метро Сәхел поезы Сүстәге баш станцияла]]
Ҡала [[Тунис]] һәм башҡа ҡалалар менән Тунис тимер юлы һәм автотрассалар менән бәйләнгән. Ҡалала диңгеҙ порты, үҙәк һәм ике периферия тимер юлы вокзалдары, ҡала-ара автобустар автовокзалы һәм ҡыҙыл буйлы маршрут таксиҙары (луажа) бар. Ҡаланы эргәләге Хабиб Бургиб исемендәге халыҡ-ара Монастир һәм Хаммамет—Энфида аэропорттары хеҙмәтләндерә. Ҡаланан Сүс—[[Монастир]]—[[Мәхдиә]] агломецияһының электричкаһы эшләй, ул [[Монастир]]-Бургиб аэропорты аша үтә, Сүс эсендә уның 5 станцияһы бар
Ҡаланы автобустар (шулай уҡ ҡушылған), күк буйлы маршрурт такси — луажалар һәм таксиҙар хеҙмәтләндерә.

== Иҫтәлекле урындар ==
[[Файл:Sousse Grosse Moschee.JPG|thumb|250 px|[[Сүстең Ҙур мәсете]]]]
* [[Сүс]] Мәҙинәһе менән [[Касба]] һәм [[рибат]] — VIII—XIII быуат
* [[Сүс]]тең Ҙур мәсете— IX быуат уртаһы
* [[Сүс]]тең  археологик музейы
* Католик [Изге Феликс сиркәүе (Сүс)]] (1914)<ref>[http://www.sousse1881-1956.com/villeuro/eglise.htm L'Église Saint-Félix] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161106064237/http://www.sousse1881-1956.com/villeuro/eglise.htm |date=2016-11-06 }}</ref>
* Яр-променад һәм ял итеү караптары булған гавань-марина

== Туғандаш ҡалалар ==
* {{Флаг Сенегала|20px}} [[Тиес (город)|Тиес]] ({{lang-fr|Thiès}}), [[Сенегал]]
* {{Флаг Словении|20px}} [[Любляна]] ({{lang-sl|Ljubljana}}, {{lang-de|Laibach}}, {{lang-it|Lubiana}}), [[Словения]]
* {{Флаг Чехии|20px}} [[Подебради]] ({{lang-cs|Poděbrady}}, {{lang-de|Podiebrad}}), [[Чехия]]
* {{Флаг Франции|20px}} [[Булонь]] ({{lang-fr|Boulogne}}), [[Франция]]
* {{Флаг Германии|20px}} [[Брауншвейг]] ({{lang-de|Braunschweig}}, {{lang-nds|Bronswiek, Brunswiek, Brönswiek}}), [[Германия]]
* {{Флаг Марокко|20px}} [[Марракеш]] ({{lang-ar|مراكش}}), [[Марокко]]
* {{Флаг Алжира|20px}} [[Константина (город)|Константина]] ({{lang-ar|قسنطينة}}, {{lang-fr|Constantine}}), [[Алжир]]
* {{Флаг Мавритании|20px}} [[Атар]] ({{lang-ar|أطار}}, {{lang-fr|Atar}}), [[Мавритания]]
* {{Флаг США|20px}} [[Майами]] ({{lang-en|Miami}}), [[АҠШ]]
* {{Флаг Омана|20px}} [[Салала]] ({{lang-ar|صلالة}}), [[Оман]]
* {{Флаг Сирии|20px}} [[Латакия]] ({{lang-ar|اللاذقية}}), [[Сүриә]]
* {{Флаг Турции|20px}} [[Измир]] ({{lang-tr|İzmir}}), [[Төркиә]]
* {{Флаг Китая|20px}} [[Вэйхай]] ({{Китайский||威海|Wēihǎi}}), [[Ҡытай]]

== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр}}
{{Тунис ҡалалары}}
[[Категория:Тунис ҡалалары]]
[[Категория:Алфавит буйынса Бөтә донъя мираҫы ]]
[[Категория:Финикий колониялары]]
[[Категория:Сүс (виләйәт)]]