Янғантау шифаханаһы битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Санаторий
|Тип здравницы= Шифахана
|Название= «Янғантау» 
|Географический регион= [[Көньяҡ Урал]]
|Фото= Санаторий Янган-Тау.JPG
|Ширина=
|Комментарии к фото=
|Страна= {{Флагификация|Российская Федерация}}
|Курортный регион= {{Флагификация|Башкортостан}}
|Ближайший город= [[Өфө]] (200 км)
|Основной вид деятельности=
|Год создания= [[1937]]
|Направленность= күп йүнәлешле бальнеология курорты
|Построен (построена) по проекту или приспособлен (указать критерий)=
|Автор проекта или приспособлен из других зданий=
|Площадь (га)= 73
|Вместимость= 852
|Период функционирования (круглогодично, сезонно — указать сезон)= йыл әйләнәһенә
|Ближайший аэропорт= [[Өфө (аэропорт)|«Өфө» халыҡ-ара аэропорты]]
|Ближайший вокзал=
|Профиль=
|Минеральная вода= [[Ҡорғаҙаҡ шишмәһе]]
|Лечебные грязи=
|Климат= уртаса-континенталь
|Достопримечательности=
|Известные личности=
|Должность управляющего= директор
|ФИО= Аҡбашев Альфред Рәшит улы<ref>[http://www.yantau.ru/contact/ Официальный сайт Курорта «Янгантау»]{{ref-ru}}{{V|32|03|2016}}</ref>   
|В литературе=
|Адрес= [[Рәсәй]], [[Башҡортостан Республикаһы]], [[Салауат районы]], [[Янғантау (Салауат районы)|Янғантау ауылы]], Үҙәк урам, 20
|e-mail= market@yantau.ru
|В Интернете= http://yantau.ru/
|Координаты=
|Имя шаблона=
}}

'''«Янғантау» шифаханаһы''' — [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Салауат районы]]ндағы күп йүнәлешле бальнеология курорты. 1937 йылда асылған. [[Өфө]] ҡалаһынан 220 саҡрым алыҫлыҡта, [[Йүрүҙән]] йылғаһының уң яҡ ярындағы «Янғантау» исемле тауҙа урынлашҡан.

== Дауалау йүнәлештәре ==
Шифахананың төп дауалау факторы — тәрән [[Ер]] аҫтынан сыҡҡан пар һәм составында әүҙем микроэлементтар, органик һәм гумус матдәләр, спиртлы сумала булған [[газ]]. Ул тәнде ял да иттерә һәм бер үк ваҡытта уның туҡымаһында матдәләр алмашыныу процесын көсәйтә, [[ҡан]]дың реологик үҙенсәлеген яҡшырта, липид һәм [[Аҡһымдар|аҡһым]] алмашыныуын нормалләштерә. Дауалау маҡсаттарында [[Ҡорғаҙаҡ шишмәһе]]нең даими температураһы +160С булған аҙ минералләшкән гидрокарбонатлы-кальцийлы-магнийлы һыуы һәм Ҡырымдан килтерелгән Саки ләме ҡулланыла. Тәпәш тау курорты булған «Янғантау»ҙа башлыса ҡоро [[һауа]], ул юғары дәрәжәлә саф һәм еңелсә иондар менән байытылған. Ҡояшлы көндәр буйынса бындағы күрһәткестәр [[Рәсәй]]ҙәге һәм Көнбайыш [[Европа]]лағы күп курорттарҙың шул уҡ параметрҙарынан юғары.

Шифаханала дауалау—дауаланыу түбәндәге йүнәлештәрҙә алып барыла:
* һөйәк-мускул системаһы (артрит, артроз, остеохондроз);
* периферик ҡан тамырҙары;
* тын юлдары;
* периферик [[нервы системаһы]] (радикулит, неврит, плексит һәм башҡалар);
* бөйөр, һейҙек юлдары, гинекологик һәм урологик ауырыуҙар.

== Тарихы ==
Быуындан-быуынға күсеп килгән риүиәттәрҙә әйтелеүенсә, Янғантауҙың сәйер һәм ғәжәйеп шифалы үҙенсәлектәренә тәү башлап бынан бер нисә йөҙ йыл элек тау битендә һарыҡ көткән ҡарт юлыҡҡан. Көҙгө ямғырлы көндә ул ҙур ағас янындағы ер ярығына тап була. Шунда ҡоро япрак, сатыр-сотор ботаҡтар түшәп, ятып торған һәм үҙе лә һиҙмәҫтән йоҡлап та киткән. Уянғас, ярыҡтың төбөнән йылы пар сыҡҡанын тойоп ҡалған. Аҙаҡтан ул бында йыш ҡына йылынырға йөрөгән. Бер ни тиклем ваҡыттан бигерәк тә йонсоуҙа үҙен бимазалаған аяҡ һәм ҡул быуындары һыҙлауының баҫылғанына аптырап ҡалған… Нәҡ ошо дәүерҙән быға тиклем «Ҡарағоштау» тип йөрөтөлгән был урынға «Янғантау» тигән яңы исем ҡушылған һәм яҡын-тирә [[башҡорттар]]ы уны «изге» тип һанай башлаған. Янғантауға күп ауырыуҙар дауаланырға килгән. Был бер нисә быуат дауам итһә лә, тауҙың үҙенсәлекле күренештәрен тәү тапҡыр тик XVIII быуаттың икенсе яртыһында, үҙенең 1770 йылдың 26 майындағы көндәлек яҙмаларында, академик [[Петер Симон Паллас]] һүрәтләй<ref> Башҡортостан: Ҡыҫҡаса энциклопедия. Урыҫсанан тулыландырылған һәм төҙәтелгән тәржемәһе. /Баш мөхәррир Р. З.Шәкүров. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» дәүләт ғилми нәшриәте, 1997. 478 бит </ref>.
{{начало цитаты}}
Асыҡ тишек һәм ярыҡтарҙан бер туҡтауһыҙ эҫе пар сығып тора, уға ҡул тейгеҙерлек түгел, унда ташланған ағас ҡабығы һәм ҡоро юнысҡы шундуҡ янып китә, насар көндә һәм ҡараңғы төндә был пар бер нисә аршын бейеклегендәге йоҡа ғына ҡыҙыл ялҡын йә утлы шар булып күренә…
{{конец цитаты|источник=«1767-1771 й.й. Рәсәй дәүләтенең төрлө провинциялары буйлап сәйәхәт». П. С. Паллас}}

1937 йылдың 2 апрелендә бында һынау рәүешендә 20 урынлыҡ дауалау йорто асыла, ә 1944 йылда ул аяҡ-ҡул быуындары һыҙлауын, периферик нервы системаһы һәм ҡан тамырҙары, ашҡаҙан-эсәк, бөйөр һәм һейҙек юлдары ауырыуҙарын дауалауға тәғәйенләнгән 25 урынлыҡ шифаханаға әйләндерелә. 1957 йылдан санаторий йыл әйләнәһенә эшләй.

== Бөгөнгөһө ==
{{Яҙырға}}

== Ҡаҙаныштары ==
* 2016 йыл: [[Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһе]]нең (БДБ) ''Сифат өлкәһендәге премияһы'' лауреаты<ref>[http://www.bashinform.ru/news/832169-sanatoriy-yangan-tau-laureat-premii-sng-v-oblasti-kachestva/ Санаторий «Янган-Тау» — лауреат премии СНГ в области качества{{Башинформ}}, 2016, 29 март]{{ref-ru}}{{V|29|03|2016}}</ref>.
*Щифахана үҙенең юғары кимәлен раҫлап, "Рәсәйҙең 100 иң яҡшы тауары" Бөтә Рәсәй конкурсының "Халыҡ өсөн хеҙмәттәр" номинацияһында лауреат исемен яуланы<ref>[http://www.bashinform.ru/news/922084-produktsiya-bashkirskoy-sodovoy-kompanii-v-chisle-laureatov-konkursa-100-luchshikh-tovarov-rossii// Санаторий «Янган-Тау» стал лауреатом конкурса «100 лучших товаров России»{{Башинформ}}, 2016, 16 ноябрь]</ref>.

== Шифахана ваҡытлы матбуғатта ==
* Иң яҡшы ял — «Янғантау»ҙа. [[Башҡортостан (гәзит)|«Башҡортостан» гәзите]], 2015, 8 сентябрь<ref>[http://bashgazet.ru/obshestvo/19415-i-yashy-yal-yanantaua.html#sel= «Башҡортостан» гәзите, 2015, 8 сентябрь] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160309182400/http://bashgazet.ru/obshestvo/19415-i-yashy-yal-yanantaua.html#sel= |date=2016-03-09 }}</ref>.
* [[Энгельс Ҡолмөхәмәтов|Кульмухаметов Э.]] Место, где сходятся пути. Журнал «[[Бельские просторы]]», № 8 (201) Август, 2015 г<ref>[http://bp01.ru/public.php?public=4759 «Бельские просторы», № 8 (201) Август, 2015] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160315030201/http://bp01.ru/public.php?public=4759 |date=2016-03-15 }}{{ref-ru}}</ref>.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Сығанаҡтар ==
* [http://yantau.ru/ Официальный сайт Курорта «Янгантау»]{{ref-ru}}

== Әҙәбиәт ==
* Янгантау (курорт). — Уфа: Китап, 2000. — 160с.:ил.{{ref-ru}}

== Һылтанмалар ==
* [http://www.yangantau.ru/about/info/history/ История курорта «Янган-Тау»]{{ref-ru}}
* [http://www.sanatoria.ru/top50.php Сайт «Санатории России». 50 лучших здравниц — рейтинг санаториев, пансионатов и курортов России по отзывам посетителей]{{ref-ru}}

{{ООПТ Башкортостана}}
[[Категория:1937 йылда барлыҡҡа килгәндәр]]
[[Категория:Башҡортостан шифаханалары]]
[[Категория:Салауат районы]]
[[Категория:Бальнеология]]
[[Категория:Физиотерапия]]
[[Категория:Салауат районы иҡтисады]]
[[Категория:Салауат районының иҫтәлекле урындары]]