Ғиләжев Ғабдулла Ғабдрахман улы битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Театральный деятель
 |Имя              = Ғиләжев Ғабдулла Ғабдрахман улы
 |Оригинал имени   = 
 |Изображение      = Ғиләжев Ғабдулла Ғабдрахман улы.png
 |Ширина           = 
 |Описание изображения = 
 |Имя при рождении = 
 |Дата рождения    = 01.02.1930
 |Место рождения   = [[Башҡорт АССР-ы]], [[Бәләбәй кантоны]], [[Ҡаңны-Төркәй]] ауылы
 |Дата смерти      = 07.01.1997
 |Место смерти     = [[Башҡортостан Республикаһы]], {{ВБУ|Өфө}} ҡалаһы
 |Профессия        = 
 |Гражданство      = {{СССР}}→{{Россия}}
 |Годы активности  = 
 |Псевдонимы       = 
 |Амплуа           = 
 |Театр            = [[Башҡорт дәүләт академия драма театры]]
 |Роли             = 
 |Спектакли        = 
 |Награды          = {{Орден Знак Почёта}}{{!}}{{Орден Дружбы Народов}}
 |Подпись          = 
}}
{{фш|Ғиләжев}}
'''Ғиләжев Ғабдулла Ғабдрахман улы''' ([[1 февраль]] [[1930 йыл]] — [[7 ғинуар]] [[1997 йыл]]) — {{актёр|Башҡортостан|Рәсәй|СССР|XX быуат|XXI быуат}}, {{Театр режиссёры|Рәсәй|СССР|XX быуат|XXI быуат}}, {{педагог|Рәсәй|СССР|XX быуат|XXI быуат}}. РСФСР‑ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1973). СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1952).

== Биографияһы ==
Ғиләжев Ғабдулла Ғабдрахман улы 1930 йылдың 1 февралендә [[Башҡорт АССР‑ы]] [[Бәләбәй кантоны]] (хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] {{ТУ|Бүздәк районы}}) [[Ҡаңны-Төркәй]] ауылында тыуған. Бала саҡта етем ҡалғас, ағаһы [[Хәким Ғиләжев]]тең тәрбиәһендә үҫә.

1948 йылда [[Өфө]]лә [[Башҡорт театр-художество училищеһы]]н [[Ғәлимов Вәлиәхмәт Ғирфанетдин улы|В. Ғ. Ғәлимов]], [[Фәйзуллин Рәфғәт Шакирйән улы|Р. Ш. Фәйзуллин]] курсы буйынса тамамлай<ref name="БЭ">{{БЭ|index.php/component/content/article/8-statya/5334-il-zhev-abdulla-abdrakhman-uly|автор=[[Сәйетов Һөйөндөк Сәхи улы|Һ. С. Сәйетов]]}}</ref>.

1948 йылдан — [[Йомағужа (Күгәрсен районы)|Йомағужа]] колхоз-совхоз театрында, 1949 йылдан — Баймаҡ колхоз-совхоз театрынды (хәҙер — [[Сибай башҡорт драма театры]]), 1950 йылдан Ауырғазы колхоз-совхоз театрында (хәҙер — [[Салауат башҡорт дәүләт драма театры]]) актёры булып эшләй<ref name="БЭ" />.

1951—1954 йылдарҙа — [[Башҡорт дәүләт академия драма театры]] актёры<ref name="Романов">{{cite web|author=Владимир Романов.|datepublished=2015-02-01|url=https://www.bashinform.ru/news/695890-on-byl-vernym-truzhenikom-i-sluzhitelem-teatra-k-85-letiyu-so-dnya-rozhdeniya-vydayushchegosya-deyatelya-kultury-gabdully-gilyazeva/|title=Он был верным тружеником и служителем театра (К 85-летию со дня рождения выдающегося деятеля культуры Габдуллы Гилязева)|lang=|publisher=ИА «[[Башинформ]]»|accessdate=2020-08-30}}</ref>.

1959 йылда [[Мәскәү]]ҙә А. В. Луначарский исемендәге Театр сәнғәте дәүләт институтын М. О. Кнобель, А. Д. Попов курсы буйынса тамамлай.

1959 йылдан [[Башҡорт дәүләт академия драма театры]] режиссёры һәм директоры вазифаһын үтәй. 1958 йылда Башҡорт дәүләт академия драма театры сәхнәһендә И. Ә. Абдуллин һәм Ш. Ғ. Насиров драмаһы буйынса  «Генерал Шайморатов» спектаклен ҡуя, был уның тәүге режиссёрлыҡ эше була<ref name="БЭ" />.

1964—1967 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының мәҙәниәт министры урынбаҫары вазифаһын башҡара<ref name="Романов" />.

1967—1983 йылдарҙа [[Республика рус драма театры]]ның баш режиссёры, бында 50-нән ашыу спектаклдәр ҡуя. Шул уҡ ваҡытта 1960—1963 йылдарҙа [[Өфө сәнғәт училищеһы]]нда, 1968—1997 йылдарҙа [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]] уҡытыусы булып эшләй. Уның инициативаһы буйынса Йәш тамашасы театры (хәҙерге [[Милли йәштәр театры]]) яңынан ойошторола<ref name="БЭ" />.

1997 йылдың 7 ғинуарында Өфөлә вафат булған<ref name="Романов" />.

== Төп ролдәре ==
* Ҡарауылсы («Еҙнәкәй», [[Ибраһимов Хәбибулла Кәлимулла улы|Х. К. Ибраһимов]]; дебют, 1948),
* Шәрәф («Аҫылйәр», [[Мирхәйҙәр Фәйзи|М. Фәйзи]]),
* [[Салауат Юлаев]] (Я. В. Апушкиндың «Салауат Юлаев» драмаһы),
* Ғайса («Зимагорҙар», [[Мифтахов Сәғит Мифтах улы|С. М. Мифтахов]]),
* Хәйҙәр («Яңғыҙ ҡайын», [[Мостай Кәрим|М. Кәрим]]) һәм башҡалар. 

== Ҡуйылған спектаклдәре ==
* [[Абдуллин Ибраһим Әхмәт улы|И. Ә. Абдуллин]] һәм [[Насиров Шакир Ғиниәт улы|Ш. Ғ. Насиров]] драмаһы буйынса «Генерал Шайморатов»,
* А. Н. Островскийҙың «Ғәйепһеҙ ғәйеплеләр» («Без вины виноватые») һәм «Ярлылыҡ оят түгел» («Бедность не порок»),
* [[Толстой Алексей Николаевич|А. К. Толстойҙың]] «Батша Фёдор Иоаннович» («Царь Фёдор Иоаннович»),
* [[Толстой Лев Николаевич|Л. Н. Толстойҙың]] «Яңынан терелеү» («Воскресение»),
* А. Н. Арбузовтың «Аяуһыҙ уйындар» («Жестокие игры»),
* Н. И. Мирошниченконың «Аҡ ҡошто һаҡлағыҙ» («Берегите белую птицу»),
* И. Г. Лазутиндың «„Атаһы“ графаһында — һыҙыҡ» («В графе „Отец“ — прочерк»),
* [[Йомағолов Илшат Хәлил улы|И. Х. Йомағоловтың]] «Нәркәс» пьесаһы буйынса «Ҡыуылған ҡыҙ» («Изгнанная»),
* М. Кәримдең «Ҡыҙ урлау» («Похищение девушки»); 
* [[Мирзаһитов Әсхәт Мәсғүт улы|Ә. М. Мирзаһитовтың]] «Бәхтегәрәй» һәм башҡалар.

== Билдәле уҡыусылары ==
[[Абушахманов Әхтәм Әхәт улы|Ә. Ә. Абушахманов]], [[Абросимов Владимир Сергеевич|В. С. Абросимов]], [[Вәлитов Заһир Суфиян улы|З. С. Вәлитов]], [[Ҡалмантаева Вәкилә Ғатаулла ҡыҙы|В. Ғ. Ҡалмантаева]], [[Ҡорбанғәлиева Суфия Шәрифулла ҡыҙы|С. Ш. Ҡорбанғәлиева]], [[Нәбиуллин Рәфил Рауил улы|Р. Р. Нәбиуллин]], [[Хоҙайғолова Рәмилә Ниғмәтйән ҡыҙы|Р. Н. Хоҙайғолова]]. 

== Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре ==
* РСФСР‑ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1973),
* [[Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы|Башҡорт АССР‑ының Салауат Юлаев исемендәге премия]] лауреаты (1980),
* [[Ғәлимов Сәләм исемендәге премия]] лауреаты (1976),
* [[Халыҡтар Дуҫлығы ордены|Халыҡтар дуҫлығы ордены]] кавалеры (1981),
* [[«Почёт Билдәһе» ордены]] кавалеры (1971).

== Хәтер ==
* Исеме [[Республика рус драма театры]]ның Камера сәхнәһенә, [[Өфө дәүләт сәнғәт институты]]ның уҡыу театрына бирелгән.
* Өфө ҡалаһында Ғабдулла Ғиләжев йәшәгән йортҡа (Октябрь революцияһы урамы, 9-сы йорт) мемориаль таҡтаташ ҡуйылған<ref name="Романов" />.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Әҙәбиәт ==
* Ғабдулла Ғиләжев тураһында иҫтәлектәр= Воспоминания о Габдулле Гилязеве. — Уфа, 2001.

[[Категория:РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре]]
[[Категория:Салауат Юлаев исемендәге премия лауреаттары]]
[[Категория:Ғәлимов Сәләм исемендәге премия лауреаттары]]
[[Категория:Өфө сәнғәт училищеһын тамамлаусылар]]
[[Категория:ГИТИС-ты тамамлаусылар]]
[[Категория:Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусылары]]
[[Категория:Өфө дәүләт сәнғәт институты уҡытыусылары]]