Әлмәс

Әлмәс
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Ибрай ауыл Советы (Күгәрсен районы)
Почта индексы	453331

Әлмәс (рус. Альмясово, боронғо атамаһы Татыр) — Башҡортостандың Күгәрсен районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 301 кеше. Почта индексы — 453331, ОКАТО коды — 80238815002.

Халыҡ һаны

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 84 % тәшкил итә.

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1900 йыл	426
1920 йыл 26 август	426
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	602
1959 йыл 15 ғинуар	406
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	287
2002 йыл 9 октябрь	319
2010 йыл 14 октябрь	301	154	147	51,2	48,8

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Мораҡ): 15 км
• Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Ибрай): 13 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мәләүез): 60 км

Урамдары

• Йәштәр урамы (рус. улица Молодёжная)
• Күпер урамы (рус. улица Мостовая)
• Нурдәүләт Киленбаев урамы (рус. улица Нурдавлета Килинбаева)
• Үҙәк урам (рус. улица Центральная)
• Туғай урамы (рус. улица Луговая )

Тарихы

1816 йылда тәүге төпләнеүсенең улы Күскилде Әлмәҫовҡа 45 йәш тула. Ул ваҡытта ауылда 13 йорт иҫәпләнгән, уларҙа 75 ир-ат һәм 54 ҡатын-ҡыҙ йәшәгән. 43 йылдан һуң ихаталарҙың һаны 49-ға еткән, ә халыҡтың һаны — 300 кеше. 1920 йылда 83 йорттоң һәр береһендә 5,1 кеше йәшәгән.

1842 йылда 207 кешенең һәр береһенә 3-әр бот яҙғы иген сәселгән, уртаса 1,9 ат тура килгән, һыйыр малы — 1-әр, һарыҡ — 0,5-әр бот.

Тарихы, Ер-һыу атамалары, һөйләше

Файловый архив студентов. Файловый архив студентов

Видеофильмдар

• Күгәрсен районы Әлмәҫ ауылы шәжәрә байрамы. 2-се бүлек 2011 йыл.
• Күгәрсен районы Әлмәҫ ауылы шәжәрә байрамы. 2009 йыл

Билдәле шәхестәр

Үлмәҫбаева Тәнзилә Абдулла ҡыҙы (14.03.1963), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт (2014) һәм Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2003), Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге республика премияһы лауреаты (2006).

Әҙәбиәт

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4.

Һылтанмалар

• Әлмәс // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 13 март 2019)
• Альмясово на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 13 март 2019)