Елбасы

Елбасы (ҡаҙаҡ теленән — «милләт лидеры», «дәүләт башлығы») — Ҡаҙағстан Республикаһының беренсе Президенты Нурсолтан Назарбаев 2010 йылдың 14 июненән 2022 йылдың 8 июненә тиклем тотҡан рәсми һәм дөйөм титул^[1].

Титул Назарбаевтың шәхес культының мөһим элементтарының береһе була.

Тарих

2010 йылдың 12 майында Ҡаҙағстан парламентының түбәнге палатаһы Мәжлес депутаттары бер тауыштан президент Назарбаевҡа ҡаҙаҡ милләте лидеры статусын биргән закон проекттары пакетына төҙәтмәләр ҡабул итә^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]. 2010 йылдың 13 майында Ҡаҙағстан Сенаты (парламенттың юғары палатаһы) президент Нурсолтан Назарбаевҡа «милләт лидеры» статусын биргән ҡануниәткә төҙәтмәләр индереүҙе хупланы^[7]. Шул уҡ йылдың 3 июнендә Назарбаев проектҡа ҡул ҡуйыуҙан баш тарта^[8], әммә вето ҡуймай. Ҡаҙағстан ҡануниәтендәге лозунгыларға ярашлы, президент ҡултамғаһын ҡуймаған, шулай уҡ парламентҡа кире ҡайтармаған закон, президент ҡултамғаһын ҡуйғандан һуң, 30 көн үткәс көсөнә инә. Шулай итеп, Назарбаев рәсми рәүештә 2010 йылдың июнендә «Елбасы» титулын ала^[9]^[10]^[11]^[12].

2022 йылдың 29 апрелендә Ҡаҙағстан президенты Ҡасым-Жомарт Токаев конституцияға төҙәтмәләр индереү буйынса референдум иғлан итә, төҙәтмәләрҙең береһе булып Нурсолтан Назарбаевты конституциянан телгә алыуҙы тулыһынса бөтөрөү, шул иҫәптән Елбасы титулын тулыһынса алып ташлау тора. Референдум һөҙөмтәләре буйынса төҙәтмәләр өсөн ил халҡының күпселеге тауыш бирә, шуның менән Назарбаевты был статустан мәхрүм итә^[13].

Иҫкәрмәләр

↑ Deutsche Welle (www.dw.com). Елбасы - лидер нации Нурсултан Назарбаев | DW | 07.02.2022 (урыҫ). DW.COM. Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 1 март 2022 года.
↑ Kazakhstan Today информационное агентство (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 29 февраль 2012 года.
↑ Депутаты присвоили Назарбаеву статус лидера нации (билдәһеҙ). Lenta.ru (12 май 2010). Дата обращения: 14 август 2010. Архивировано 26 октябрь 2011 года.
↑ Vesti.kz: Политика. Мажилис одобрил присвоение Назарбаеву статуса «лидера нации» (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 30 ноябрь 2012 года.
↑ За порчу изображений Назарбаева привлекут к уголовной ответственности: Политика, 12 мая 2010 (билдәһеҙ). Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано из оригинала 13 май 2010 года. 2010 йыл 13 май архивланған.
↑ Новости@Mail.Ru: Назарбаеву присвоен статус «Лидер нации»
↑ Закон об особом статусе Назарбаева прошел верхнюю палату парламента (билдәһеҙ). Lenta.ru (13 май 2010). Дата обращения: 14 август 2010. Архивировано 26 октябрь 2011 года.
↑ Назарбаев отклонил закон о своём особом статусе (билдәһеҙ). Lenta.ru (3 июнь 2010). Дата обращения: 14 август 2010. Архивировано 26 октябрь 2011 года.
↑ Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; автоссылка1 төшөрмәләре өсөн текст юҡ
↑ Вступил в силу закон, наделяющий Назарбаева статусом «лидер нации»/ День за днём / Интернет-газета. Казахстан (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 23 октябрь 2013 года.
↑ Казахстанская правда (билдәһеҙ). Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано из оригинала 20 октябрь 2011 года.
↑ Казахстанская правда (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 23 октябрь 2013 года.
↑ Без Елбасы и родни президента во власти — Казахстан проголосовал за перемены (билдәһеҙ). Дата обращения: 7 июнь 2022. Архивировано 7 июнь 2022 года.

[1] Deutsche Welle (www.dw.com). Елбасы - лидер нации Нурсултан Назарбаев | DW | 07.02.2022 (урыҫ). DW.COM. Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 1 март 2022 года.

[2] Kazakhstan Today информационное агентство (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 29 февраль 2012 года.

[3] Депутаты присвоили Назарбаеву статус лидера нации (билдәһеҙ). Lenta.ru (12 май 2010). Дата обращения: 14 август 2010. Архивировано 26 октябрь 2011 года.

[4] Vesti.kz: Политика. Мажилис одобрил присвоение Назарбаеву статуса «лидера нации» (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 30 ноябрь 2012 года.

[5] За порчу изображений Назарбаева привлекут к уголовной ответственности: Политика, 12 мая 2010 (билдәһеҙ). Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано из оригинала 13 май 2010 года. 2010 йыл 13 май архивланған.

[6] Новости@Mail.Ru: Назарбаеву присвоен статус «Лидер нации»

[7] Закон об особом статусе Назарбаева прошел верхнюю палату парламента (билдәһеҙ). Lenta.ru (13 май 2010). Дата обращения: 14 август 2010. Архивировано 26 октябрь 2011 года.

[8] Назарбаев отклонил закон о своём особом статусе (билдәһеҙ). Lenta.ru (3 июнь 2010). Дата обращения: 14 август 2010. Архивировано 26 октябрь 2011 года.

[автоссылка1-9] Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; автоссылка1 төшөрмәләре өсөн текст юҡ

[10] Вступил в силу закон, наделяющий Назарбаева статусом «лидер нации»/ День за днём / Интернет-газета. Казахстан (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 23 октябрь 2013 года.

[11] Казахстанская правда (билдәһеҙ). Дата обращения: 6 декабрь 2010. Архивировано из оригинала 20 октябрь 2011 года.

[12] Казахстанская правда (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 март 2022. Архивировано 23 октябрь 2013 года.

[13] Без Елбасы и родни президента во власти — Казахстан проголосовал за перемены (билдәһеҙ). Дата обращения: 7 июнь 2022. Архивировано 7 июнь 2022 года.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]